Przejawy mineralizacji barytowej w utworach triasu śląsko-krakowskiego

METODY PRZYGOTOWANIA MAP PALEOTEKTONICZNYCH ATLASU

Pooa

mapamd

·~ZII:li()-i)aleo~eogm~i!c:mymi a'łilas

UIJWlier:a

równli.eż mapy p!llleOtelkit.onCIZl'le.

OOOw.i.er-clad•lalją 0111e regdorcy

lte!kltonJi.azJ

pmeszłycll

€fPOk

g€ol.og.icmycll,

maik

i amp]ittudę. ll"'lc'hów

telkitorutcz-nydl

w

obrębie po&ZCZJega!Jnych

·

regionów

li wtielkich !"brukJ:IUT •.

Regiooy ltekltonlilc:zJne 12Jilusbr0wlalno za pomocą

ba!r!w

,

pmy ozym odciende chłlodne ~o dlla

ol:Eu:a-rów pogii'ąiJaj~h sdę,

a

~ dla. <wy!pi.ętr.zaJjących się. Amplitudę ruchów pionowych podkreślono przez

oclpciW!iednliie lllJalt.ężeinde barwy. ;pods1latwtqwiej.

Wy<ró:imdono n<aSt~ujące -re@cmy o chramkiterystycz-nych oec'hach scylu i

lr'()rlJWIQju:

.

l) systemy geosymkil:il!'l;allinJe obejmujące obsflJ31I"y, na kltórycll I(Jil'ZeWilłŻaJo

initensywne

pog.rążend.e się dlllJa mo:rskJilego,

, 2) pJ.aJt;formy ze 61Pf(llkJQjlnym ubożetnli,em Wlal"S•tw, ~~ fałdotWymi tYIPil IP1a/tf0ll"II10Wego,

reLie-fem roWI!llialJllym ·i baro210 shfuymd rucit.amli

.pinno-w~

.

· 3) obsmcry d~ąoe ·snę.

. Duże.

st.ruktuxy

:IJeklbon1d'C!ZIIle

daWIIlych ea;lOik wystę­ pujące

w

s!ref,1reh absoil.'Uitnych obnii:bamńa Blię aku-IIlillłaJC:jd osadów

ustaWa

sdę ?Ja pottnJOCą sllmOWiaallia m.ią7s7lośdi. ~ dltliych . j~

slbr:altygr.arfiiicz-nych, obejmującycil IWY'I:manY cydcl ll"OIZwoju

tedrto-lliimmeglo dbszaJI'u. Sum<QWiaiilde miiąŻISZIOIŚCii ~

n.a

wyelimńinow:amde 'W!Pływu nrlebekltond'OZI!lych elemeru':ÓIW na twiOir2erl'ie slię mdążs:z.lcltcd osadów d 'UIIl:iJkJnlięcde bl.ędów, .wyl!llikaóących ·z ndiedocdąg.rui.ęć schematów Slbmtyga-

.a:ffiO'lllly'Ch.

. Natężende b!M"W

zm:ietnJLa

sdę :2la!le2mfue od :przebiegu

izopachylt

:i

okiieślia ~ń pogrąż.enliici

lub .

wypię­

tl'7.eillila.

poos2'.CI'Zieg6]!Ilych S/truk1bua: lu'b !reg!ioo.ów,

a

me zmlia:nę

.

WiaJI'U!!llków

pall~aili.CZIIlydh, j.ak :Illa. ma-p1reh liiJto1JOg.icZil1J()-pailOOgE!IO!gl'afiiiCIZIIlych.

NM.~WY znaCI7Jillej c.zęści Sltruk!trux zostały ll'llallliesd1001e na m-a!PY. N:a IIl.ilełktórych mapach prrz.edsibawfunio

stre-fy rozłamóiw rwpłYfWająoe na

·

pr21ebieg

.alkumulacji

ooadÓIW'. Jedlicym

cz

n;ajbaro:zńej diruteresujących.

ele-mentów

maa>

paJeog~.adiiCZIIlych jest; JlialJLa okreśLa­ j ąoa ~ pLalbformy

z

otaczaj ą;cymii ją

obSrz;81M.mi

goosyrucliimlallnymi.. · · · · ·

GłÓIWIIle .typy fonnacji liilto~ycll cil.!III"akite.ry-:z.ują geootyczn.e cechy ICibstzmów obnłi2lających się

C!TilliZ d-ch środiOIWiisłoo ~cme ;i

fdrz.ycrmo-geogl"la-.

tiloZII1e. Wyu;Ó'ŻJllliiOIIlo. g;ru,pę :farmoojd terygenG.czn.ych,

do kórej włąozJOtiliO iThisz i mo1asę, .gtru.pę forinaeji węgi]JalllJoJwych, IW l!l!iej ~wyróimd01110 m.ńln.. formację r.afową, grupę foim:a.cjd sdlon0011ych d węgJJom.IOŚnyeh. Wymdenione furm!acje OOillaCOOII!O

·baa."wlamii

OZ:a!NlynU. W g;r.upie fo.rmacjd WrulkJam.ógEmJi;c:zm.yoh orma-CIZIOIIlych symbolami ~WOIIlym1 rwycdiTębn.ilolllO. fOrmacje: spiddtowo--keraJtofilrolwą, pońlirY'OO!wą . (ęn<leey'bqwą), wuJikianiK.-lmio-'OSialdową, ~.ą. barz.altową ··i j<aS{Pi;.;

sorwą. . .

. Chait.ciikfterystykę .

•bekrtxmlk:zmego

rozwoju

01bM.iaru

u~ą dcme dotyczące liinlbruzjd ut;wloir:z.ortych

w

rilnterwa.Le stratyg~rafi.OZIIlym · maJl)y pa.leoltektOII'llicTZ-:

nej. · KOilitury :ilnlbruJzji od}JIO(Wiiednii;ego wdeku

tp(rrl.lelll0.:

s.'Zl0111o IIlJa m!IIPY pall~OIIlli.eme z m<aJP geol.ogdm-·

n~h. Ohsrzmy W"Y'St~ fimdlruzjd ·magm k;Wiaś.: nych 07JllaC1XllllO . baJI'!wą czerWIOOJ.ą,

magm

.

zasado-. wych - zielicmą, magm uilitiMZ~dQWyC!h - ciun:ilo:::.

fialetową i alkaild'C7Jllyeh - pomaJI'ańCIZIOwą. ·

JAN: JAROSZ

AklademLa Gómliozo-H\lltlniiazJa

PRZEJAWY MINERALIZACJI BARYTOWEJ W UTWORACH TRIASU

SLĄSKO­

-KRAKOWSKIEGO

ZNAJOMOśC WYSTĘPOWANIA bacyitlll.

w ubwo·

rach tri.asu śJ.ą&ko--krnllrows~ ;byŁa do n.ied~a słaba. Qgl.'al!lli.om.ba sdę

orua

do szc:zrupłyCh !iJnJfu!rmacji; dQtyozący:ch wyStę,pQWia!niila ·<t;ego · IIllilrleoo.lu

rw

o:z.achod-nnej >Cilęści . nieckli. tbyltoa:nslk!iej. 'W mli.etjSCIO'WIOŚd

sto-tam.ow.ooe

(2). Pr:lł~Ce ha.da,wez:e rwydronim.e rwe \vschod-.

nitClh rejiCillJaiCh mgłęb3.a dio,prQWiałd:ziły do ;wylkryci.a

Simregu nOIWy'Ch

~

rt;egO

rnlilllJerlahl, oo

umoż­

liLw:ila podjęcie :Próby usłlailenli:a l!l!ielk.tórych prCIIW!idło­ wusci ocłoośnne do jego TozmilesZCIZielllJLa OtJ"laiZ

Warulil-kaw poJWS.1Jamlia Wyst~21Ilie bairy.tu s1bwlierd.7Jolllo

w

rejonde 'I'r!ze'biLo!Iik.i, w Kątaich koro Chmam.OWia o.rarz w )dOZIIlych pUJnktacll •w rejiOilllie

01krusza.

W rejiOIIlde T.r2Sbionkd •bacytt n.ap<lltk:aalo IW prepa-rartlach miikroiskq:lqwych

w

pos:'baoi. IZiiialrllldslty.ch sku-pień.

Próblki;

rw

łotórycil ~ tben mli.nerał, zoStały Po'łnLne IW; ~os!Le dhoodlnlmm ~ulkli.wawcze­

go

o biEgu N-s rzJe strefy zlo1.Qwej leżącej.

w

bl:i-skiiej cdlległloścd

od

k0111talk:tu dJQlomitf:u

rz.

~m.

Ok.rusrz.cqwwriie IIJ)a

!flam

chen-alkiter brek<lji dolomito-WIOt-gia!].enowej, :zlłożo!Ilej ;z dOILomliltu j;aslllJOISzarego

o ?JiartllaJCh. cstroikirl~tycll :hub .. zaJOikrągLOinych, zlepionych substalllJCją g;a:I~a.crl:ą, powyżej któ-rej Qbeany jest dla1Qm1t z ży.}kami ~eny. ·Ruda brekcjowa tworzy niewielką soczewkę. Dolomit ota-czający jest w tej strefie spękany i wykazuje oznaki utlenienia, wyrażające się zbrunatnieniem, szczegól-nie wyraźnym w szczelinach spękań i w, sąsiedztwie zył galeny. Opisywana próbka pobrana została w stro-powej części soczewki rudy brekcjowej ze strefy występowania galeny żyłowej. Makroskopowo jest to dolomit utleniony i zażelaziony z . galeną. Zyły galenowe o miąższości kilku centyme~rów ułożone są

w

dolomicie. nieregularnie.

w

obserwacj:1reh m.ilk.ros4ropQwh JW śrwlietre

od-biitym doliQillllilty wyklarz.ują obe<WJ6ć IPOijedYillozych_

21iiaa.m. lub sik.upioeń .ga.J.eny, pr:zechodlzą:oej

w

częściach btv.leżm.yoh

w

cerusyt;.

Wddocime

są także

pc;eudb-morfozy OOT).!Sybu po galleniie. Otdt iosltalbrui~ md-nooa·ł~u majduje s-ię· rów.n.ież blJeridJa, cynQOO,w:a

w

po-staci wydłużonych lub 1z'OimebryCIZIUyiCiłl. Sirupień. róż­

nej IW!ielkoścL Ok.ruszoow.amlie bkmdą cyrurową jest

na,j<SiJ!ndejsze

w

doliomicie

drob.nioziLaTIIldS'tym

;

a

tlJ!liaiCZ-nde słabsze w pasmie dOilom!iltu .grubiej rmarndsltego.

. Obser!Wiaeje miikros·kqpowe preparatów iW śwli.~le pr:z,echodlzącym ujtaswndły obeantość sklupi.e.nd·a

idio-morfłeznlie wyksz.tałron,ych '7lim1n barytu o zróżillko­

Walllej IW!ielkości. Ziarrua ba!ryitu o ptOikroju p.nzeważ­ nie tabliczkowym, r:z;adziej heksagonalnym są

bez-ba!"wne d wyklaiZują <Wbrą łtiiPl..iiwość. Ndekdedy

obser-wuje sdę zbl.Ji.ŹJillilaiC;zen;ia Występow~ więtklszych zila:m baryrtu umoillWWtil:lo ·IPrz,e.pi-qwladlzenlie badań k0111os'kopcrwyeh.. WY'lronallllÓ .rówtndeż pomdair ką'ba _osd

optyCZIIlych. OZJilJaJC'Zie~Ila

te

po!ZJWbliły opisywamy ma-teriał z:kh:ntyfdkować ~~ bacyif;. W ~

iiJII"'€ipa-ra:tacll ddliOim!iltaw d ~ S(P'Otylmno <lzęsto

(pO-jedyncze Z'Larna krwarou.

Dolomilt, :zawd.et"Tadący •baJI'Y\t. eoeohuje ~mi.COtwana wielloość a:<łaim

·

(0,04-0',12 mm) omz odmdenne

wy-ks.ZJta.lcend~ ndż ;w iimiilY1Ch ~aJbacli. Jes·t to skała 'O :z.i!arnach meregu!Larnych, często ch&-ak!tea.'ysltycmde

lrolJis tych rub· elli.pooidlailląYJCłi. . · .

Baryt występujoe.

w

doll()([riJicie d.robno:zJiiamlym o.k.r~cowa\llym bLendą cynkową, lk:tór:a pr'Zylega dP

pasma

dol<Jmliltill -grubiej lcrysrta!l:iozn.eogo w sąstiedz­ bwde kiLku duiy!Oh 'Ziarn. blendy cylllkawej, 'S2la!l"ej, poprzecinanej drobnymi żyłkami.

Obecność -baTY'.tlll słtwiierdZIOIIliO oflilkże. na k!opal!n.i.

"Maityldla.~·

W

.

Kądlaic'h . koło ChmJainorwla. • '1'\Wórrz.y.

on

skupienia w dolomicie kruszconośnyiri. Pobrana prób-: ka z tej strefy zbudowana jest z dendroidalnie wy-~tcik:i<llnych łti!b rumast8iją'Cych lllJa

sdiebde Wistelwiek

biiałteg)o

·

bao:ytu

;z

odcian.ilem

żółtawym,

na

lkltóxym maddują slię s7!0Zą1ikowo ułoOOne d!robne kcys2Jtały

pm~o •bacyiU

o

wyb2lbakendu

tidliiomodi'C'Z-nym; I..li$betwki baeytu Wałego mają grubość do

0,5 orri,

.

a

lllJlm!lSbaljące llia lllli.~Ch kirysrz.Jtały baryltu fP0."12Je

-ZJ.")()cozystegl() OS!ią~ą dlJuglość od 2-5

mm.

Pooszme-góllllJe l..il9tewkoi baxy!tu odidrLi!e1a!Ile są pUJS1400mi, za-pełlnd.onymti CI'Lęs/bo subsł:aln!cją ~.

Ob.sęrwiaJCje miikros~

w

ŚIWiioe'tile przechodzą­

cym ujawniły baryt złożony z agregatów wydłużo­

nYICh 7JW,a,nl;yeh ~ys711:Jałów, fW'Y'~ujących budowę

wacllilia.I"ZZW!atą d . promielllli&tą.. Cechuje go ~.ak!be­

cystypme Ś'CdJellnJniiJae

mtiste.

Skuipielllli.Ja

balrytu

.zbi-teigo przechodizą

na

kll"lańoeacll IW IOidd:z!ielne

idiLomc:la.--f~ ikrrymtaiły o pollcroj.u słuipkmvym. W

prepaa.-a-t\:llch wyro2mdB(ją slię diwie geooraQje

barytu.,

oo ·

ax>-twtierdza sdę r6wlllli.Jeż

w

obsenw.acjacll

mak.roslro-powych.

Występowallllie b.ą~rytu sy~

jest

a-ównlleż

z ~zeregu irrllllych mi~ ohmaro śląiSk~­

kiQwsikliego. StoENmkowo llli~ększe slw!PienJLa •barYJtU

:man.e

są IW Z8iC'hlc1dntiE!j <:zęśai

nWeclkli

,

bylbolmsk!iej

z :mDejsoQWOŚCi ~ ·(2). zebmme okazy

z ba·kl llUilożllLwdlają ~ otyLkio 'treści miiinea:'lał­

nej otego :wys,tąpien!iJa, lllli.e dają IIloalbcmlJVast lilllJioirm:acji

odnOŚlnie do jego !Wiarulllków 'i ~formy wyslt~ .•

Baryt o •barwtie bilarej 1Z OdCiendem ·ż~o­

wym WIYStępilje fWISIPÓ]IllÓ.Ie. IZ. galeną, kltóra

lb;Worlzy

\v.p["yślllli.ęoila.

o

różm.ych ~ba'Ch ~ jWiiel.kiośoc~Ląch od

millimetriO!wy:c:h do 2-3 <m.

NJJe~e!lklile :iiliości barytu

LStiwiieii'IdlzooinO

na ~

im.

L.

Woa:ryńskiego. Wys.t~e barytu notofwa-ne jes.t r~ lllJa llropa:lni "Boles!Jalw", 'a illakże

w szeregu otworów wiertniczych w okolicy Bolesła­

wilia (4).

w

~rejQ!lfue Olkusza barYtt

$wierdrz101no

w

Rlab-s?Jtymre

i SiJoooce.

Ndeduże sk.UJP(ilenJila tego moilooMłu

napotklano rw Rrudmdcy

lrolo

Kl1uoz {4).

.AIIlJa1i1Ja

a:ozmdeiSI'lJCIOOillia wys·t~wań •baa"ytl;u

wytka-zru:.je, · że wymdeniione pUI!lJkty ~jd

baa-yto-w~ 2IIlia)jdują siię

w

pe.ryferyomych ozęśdiJaich złóż rud cynkowo-ołowiowych (rycina). Spostrzeienie to znajduje potwierdzenie w pozycji Stolarzowic· w ob-rębile zagłębia iwll5IZOOW€!gl() •(2), a· jest scz:c?Jegó:lllllie

wyr.a21ne

w

rejQnJie ollrus.kim, gdzie m.anycll jest

naj-w!ięcej. pu.nk:tów mfun€11"1atl!iaJacj.i bacytflow>ej.

Pr~dlOIWIOŚć IWYS'tępoWialllÓ.Ia. bacyitu

w

peryferycz-nych crz;ęśc!La.dh rdóż

SÓialro7Jk'OIWyh Zl!l-iPb

~t.Wiier­

dmiją lil.QWlO pazJr~~ame ~Y md!nierlaJ!irzlejd ibarybotwej

w

rejon:ie T1rlzebdpnk,i marz; milejSIOOIWK>Śdi Kąty • koło Ch.rnaal()IWia. W S:ZJell"S~j im.t.erprebaCjd .z.agadniilen;ia wys;t~:a bacyibu w tttit;wolraiCh 'triasu

śląslro-kira---/;Jwierci'

o::::_owv ',

1

411

0 Bgtom

1!1

~~~

,x

4X 8

!

0/kuq_z KATUWICE / / /

•,/ oJarrzno /

'·

-

-~ndw

Q 1p 20 30km KRAK~

Rozmieszczenie punktów

wystę,powania

barytu w

śląsko-krakowskich

utWOTach triasu.

1 - St9larzowice, 2 - kop. Waryński, 3 - Rudnica, ·4

-Bolesław, 5 - Rabsztyn, 6 - Sikorka, 7 - kop. Matylda,

B - .kop. Trzebionka. IIII - obszar wYstępowania

dolo-. · rnWtów kruszconośnych.

Dis.tribution of points of barite occurrences in the

·

Triassic formations of the Silesian-Cracow area.

1 - Stolarzowiee, 2 :- mine· "Waryński", 3 - Rudnica,

4 - Bolesław, 5 - Rabsztyn, 6 - Sikorka, 7 - mine

"Matylda", 8 :- mine Trzebionka, IIII - areas of

occu-. . ITence of arEHbea11Lnog dodomites.

28

kowsik.iego d~t.m.ega sdę tanoaolog.ię do manego zŁoża

osad:orwego baryltu IZ si.atrozikamli

w

Megg1e11

w

West-falli

(7). W zhlrżu tym sd.!III"~ iflworzą crz;ęść

<le'l111lm[-ną" 111:ab<Jtmli,aslt .

•ba.ll"Ytt

fZlajmuje s:tl'lel!y I()Ed"yfurycrzne.

Wall"Sitwa batrytu o mi·ąższośai 1,~ m ciągnie ~ę

na

<llnlpcti

tOik.

7 km. Pok:Ład

Sibo!Pndo!wP

wyk!llimo-WIUje się, ull~ąc ~ąpdenilu pxv.ez sza~re lbiłtunliez­

ne piry;ty !rÓWinlież · pochodrzendla 9Sa:dowiego. ·

Makro-sirop<lrwlo

ba.ryrt;

pr.zYIP<Jilllim.a oi~y 'Wiapień, a

zalbaa"-wtilen.ie

jeglO Ufl.alleżind'()lllJe ~

od

mwal'l1xllści sumtan-cj.i bitumi02Jilej •. 'Daikde duże ciągmące się .n1a :zm.ammJej

porwdarnchmli syngenetYJCZ(lliie pQW:Sitałe pokłady

ba-ryibu są r2laidk!ie.

Zl!lammlie

częstsze są· llliiewde~lłcie skUipiJelllli.a i sOIC:ZieiWkli rw SlkJa.łlach madowych. W du-żej c:zęś-cti ~a'ły one skonJcenltlrorwi późmdej jako utrwory sek1"eclj.i LaterallllJej . w okresie ~1\l

d)O:IOC.e-sów lkia'bagenety~h.

PodiolbieńS'bwio

iw

rozm!iesz;ozelllliu treści mine\t"'aOnej

skŁanilia do Slbwierd:reruila, ~ istndeje an.ailiogfua

w

wy-StępojW.a.niLu balrytu

w

śląsko..Jkirlakowsldctl z.łoilach rud

Zl!l

i Pb

O.l'lml! złOIŻa

Meggen,

mimo

:ndewą~e dnl-żych ;róŻIIllic rw 'l"IOidrz,atju i lllJ!łlSiilend'U treści milneoome;j.

PorÓWI!lJan'lli.e too je;t o oty

Le

ważm,e, że jesi2Jc2e me !bak

dajW'JliO, baryt!; ·~allly był lniemai wyłą;ctzmie za mi

-nterał hydroiteimałtn~, służący lllÓ.Iekiiedy jiako wskaź­

nik

hydii:IOitermaWn.ego pochodzenda zlorba,. POZIIlJa!Illie

i

wys•tępowoode dużych skU!Pień .barytu

w

furmte

złóż IPOfWS'tałyoh

w

wylllli.ku !Pl'(liOeSÓW osad!O!wych po-zwooiliiłJo niiOOO SIZiell'1Ze j i

Wll'liiklfuw.ied

SiiJOj:rzeć

bada-C'2l0m n

a

moż.ldrwlośoi

porws

,

tJa:ma

ibegJo mialemŁu.

·

Oo.r.arz

M'tięksi7Je ZlllJacz.eniioe pi,zypisuje się modlld.wpści

OsaOQWeg!O j.ego pochodzenia. M.liln. PuLSiboiWallow (5) wyroim:ila

lttzow.

b&"YJbo,llilty, ltj. sk!ały osadowe, k!tór-e pod względem slklladu :mlilneroa.lnego •złożone są głów­ noile z baryltu. ~erają OlllJe 1"ÓW!Illież maJteri.a.ł iklta-stycmJ.y. Pll"arwtie ?Jaws:ze stwtierdala się subsotam:cję CJO:>galllÓ.czną, ba11Wiiącą slkałę lilia s·z.aro lub ciemlllJO.

Nąj<lZęs'tslzą :f.o.rmą występoWia!l1li:a bairy.bu są

kon-krecje. Ni.e madlk!o bY~Wa~ją OlllJe ~. o

IPO-WiiernchnJiJaoh g.ruzłowa.tyclt. WliJelllloośoi lronkirecjd rwa-haJją sdę

prrrewamile

od 5-10 <m

ll"7JaJCDro

do 15 cm .

'r.akie fu1m1y ZlltaJile są z

UlbwiQrórw

gÓirlnOjur.a.jslk!ich

ZwJązku Rladziedkdego, a talkże :wstały SlbwWerdzone

we

ws.półewsnych OSoaidlaKlh

morskich (Oejil.oo, Nowa

Gw.ilnea). W !illlJnych

przypaidlkialc:lh

batryt

ma

..

iksaJta:lit

SJQCie:wllro)w.atych form o dłlllgOścd 15 om !i gru.bości

2 mm, !Złożonych

:z

ag1reg1a't6w kd"ysrzJtał6w, tZoalllJi.ecrLy-s·ZCZIOOlyoh .

dJomJJeso7Jkami

lilrunyeh s wbstamcji · md

iiler.ail-nych

.

W

Amteryce znalile •są

'()lllJe

pod narzJWą .

,,slkia.-mieniały.ch róż" .. Skupienia tego typu są spotykane

w czerwonych . osadach Olk!loemomy i Teksąsu. Zl!llaine

są ;także ba~rYttY IW focrmie

ooliitów

i. !l)ilwlliltów, IW po-staci naci~ ej

i

w' charnlklberee "W"YQ>ełllllień

SZCZ'e-lin

w

sk:ałoaJCh, jaJk: róWI!ńeri:

w

f.ormie slkiał

Olkoodlo-wych ·z-e s!JIOiilwem .ba~ryt:owym. . . . .

!Jstmdeją

cltwla

!lJiOgiądy lllia. ~

Qtiw!orów

ball"ytowycll. Pierwszy

to

pochodlzende •bi.ogelllli.C'ZIIle,

opaorte lilia siflw:ier'dżleruiu :podwyższonej ~Za~Woartości

baru w niektórych organizmach, jak np. korzenio-nóżek

Xenophyphorae.

Dl"UUggi. ~ąd zakłlada

che-mimm.e /PIOC'hodzelnde ~ li: jest ·częściej

preyj-ffi()IW'a!lly. Ba~rYtt może mfugrować

rw

strefie·

egrz;ogen-n.ej 'W iformdJe liaitWP ~ BI8.Cl2• SJ.roro

WKlldy z.aW'ieroa;jące Ba012 OOblmą sdę IZ j,or)lami

sdlall"-CZiaiilJOfWYilld,

oo może mieć miejs'Ce w Silrefie

miesm-Illila. się ·rwód slodk.ich z IZJaoolionymi, ha!r mo:iJe rwy-trącić stię W formi-e iildetro2lPUS7lC7Jll.llllJej sold lbaa"ybu.

Opada

on

na

dno łą.omie z ~ającym1 sdę ·

jed-niQCI'z.eŚnie Jtlenklami Fe d Mn. CząSltlk.i drobniejsze zbld.żOinoe do łroloddallinyoch :rnJQgą być niesione IW' głąb

baseillll

dio

s!~refy, gdzie IllaStępuj-e looaguł.tacj.a i

sedy-menotac,Ja. Obserw!l!cje ooadów WSIPÓł<l'LeSIIlyoh

wslka-z.ują, że łrolllkorecje porwsobają 1z OOIZ!Pil"OSZOI1eogo s.ioax'-OZJalllU lbaxlu już w sta~clium W•C'Z'eSIIlej ddagenezy (5). Pewne iJ.ości baru twy!trą.ca.ją

·

s.ię w wt'W101r181ch

psami-towych

n~wd'ęcej

w

osadach iiliastt.ych, a mał·e ilości

w

WlaiPieallilacll

.

.

PUSitoWiałioiw wtiąże baryt głównli.e

:z

OSiadami łda.:

w

Anglii). W Niemozeoh według K'l'll.ISCha pstry

pias-kQwi,ec ]em 'VIIIZbioglaJOOny

rw

oba.rytl;.

N:a terende ZSRR

OSiady bairyttowe Sltlwdet'ldrz.ono medJaJlelro jezliiO!ra

Bas-kuńcmch .wśród os•adów czei'IWIOOlych lilia

gó.me

"Bog-do". O!Jser;wuje slię 'powiiąmm.ie 'ba1rytu z os.adlam·i

Ll'!lSitymli basenu dioa1declld.eg)O,

w

iłlacll lllliebi'eskich

i 2liel!Oinyteh os.adów IWSIPółozesnyoh i

ilnJne.

~oane jesrt rów!Iltież wy!SI:®OfWialn!ie

bao:ru

tw złlożacll IIliattowych.

W wCIII."'la1dmoch .redukcyjlnych silairCl2la!ll baJru ulega

redUkcji ·na łlaibwli'elj ~Y S'ila.roCIZ!ek

baru,

który

7'I100e

miglr(l!Wać

w

Wllłl'lllllllklaicll

lbelz.si,arczaJno-wycll.. Tym trumaJCIZ,Y się po.wiiązallllie

baru

q; osad:am1

Cz.er!WIOIIlymi, a brlak jEgo w OSiadla.ch o ehat'!CIIkiterze redukcyjl!lym.

Znam.e

są róWIIlde-ż IZł1oż.a s:i!llll"CIZJirowe IZ bairytem

w

Jugosla'Wii.i

QPisYJW181lle

fPl"'ZetZ M. RamoV'ica (6). Na~

leżą

1tu

zło2la Vmes ora~ sdi~ ·złorba Borovica

i

RUJPioe

sylllgene'tymne

re

śroclnro~

ro-gOIWWIDlii

i ·tuTalni. W

OOibaltinim

iPl"IZY!Paldilru p.ozdom

tufowy złożony jest częściowo IZ pyiliastego nlialter.Lału,

a ~Złoże ikin.JsZIOOWie główtnie :z: p.ixytllu, m'CllrlGisy'bu.

mel-rtikowmd:flu

li.

kwarou, a ·nas.tEPlie lll'i.eoo gJalelllY,

blen-dy cymkowej, cha.Jk<l!Pi!"yrtu, •baryrtu i sii!lfl"CI7Jlru rebw;a.

Pokł-ad kiruszooowy wys•tępuje wś:r6d !Jutpk6w, rtufów,

riOg)OWiCÓW

w

obrębie dollomdJtów środlroiwego WllaSu.

Baryt jest wykształcony w formie sferolitów. . _

W .mliej~ Ruplice · 7lll!ajdu;je sd.ę Zibolż.e

S'ioaroz-k~ z bairytem

w

fO!mllie ~ej, ipO!plrZeciJnJime

uslrolmmi.. Gm'Illica między s.ia•rezkamii a 'ba!ryrtem nd.e

jest .mallll<~'. ~aiy.·

SLaJl'ICZ!lrowe

.

~Pob,, OU,

Fe,

tatr.aed~

rYJt, bumondlt) . pi-;zeChodlzą

w

.

siebie .

w

~ób ciągły.

Powszeohlllli.e obse!:WUje s:ię re'J:iklty ~

strulk-tu~y sedymenba.cyjlllej. Często

w

obrębie. krnlszcó;w

Cu - Zlll/Pb. 'WYSit.ępują !telks·bmy wtórne będące

wytn.iik.iem :riaaislk6W

a

~ń. Ruclly

.

teokJbo,.

l'lli<:?me IPI'lYCZYI!lJiły się do ~ silairezików

i ' dch reikcySibaJ:iiZalcjli. Pokłlady.

.

k.rl\lszOOwle

.

w~azują

związek: z działalnością eruptywną z tufami i innymi

produktami ' !PQdmorsk.Lego

iWUl!klaJnfuzmu

stąd

tei-U2JilaiW.alle są 7la .zł!oża e!ks:haiLacyjl!l()-()SICIIdowe.

Pl"2JejMvy ~jd bairytowoo:.ga.lenowej ze

śladanii

Ou

w 'llltlworlach masu !7Jl1Jallle. są z wieilu

miiejSOOIWIOŚci mchodindej części

Gór

Swliętolk.reyskkh

(1). Ba.rylt ·

w

outwP.rach :psbrego pilaskqwloa występuje

w

Poczeczu,

.

~e i Klu:&n.iakiaJCih w IPOSibaci żyłek

lub lepiJSI'z;oza Slmł, · a

w

Hudiskiu

kiOOo

Promn!ika

w

.

furmte żyły, rWypebniiiającej .szoczelliJnę 'liSlooarową

w

piJSs.kQw(la.ch. Olklrus.żx:o;wllllllie · galeną

·

w

pstrym

pi·asłro\V.cu 2l!llallle jeB!t !Z mrejsCIOWI(lŚci: La:ż'iska,

Sba-ndsJ:oa:wów, &mudrowskie G6rik.i. Milller1allJirz}a bary~

totwa ze ś.Jiadalni gaien.y i milll.erałów

miecl2li

w

Ulbwo-r.a.ch wapiel!lliJa. mtisrz:lowego twor:z:y rwdęksre

skupie-nde

rw

mli'eljs.oowoścli' ~

Nowy.

'Pozla

tym

ba.ryt

ze

śoliadlamł

siMCZik6w

Pb i Cu ooOO!w1allly jest

w P.romniikiu

li RomallliO\We.

w

w~.

Piek.o-SIZO'Wiie !i Mli~ ma. miejsce wyStępo!Wal!llie mine_

rlał61w s~•ao:cz!lrotwyclh, gł6wll1ie g.aJeny tw ~u

:mouszlowym. LiiCil.llle przej•awy mi'Illel"lalld1Zacjli

obarY'bo-wo-k:rusooowej tw

utwocacll

1lr1asl\l oZICLC'hOdrui.ej częścli

Gór śwliębokmysikticll ŚW!ilaKktzyć mogą o lich

szer-szym p.awiązamu gelllet~ z tą flarmacją.

Plrey-tiOczotrlę . p.myk!łiady

z

ll"Ó"Żlnyteh 'CZ~ if;lerenJU Polslk:i P<lif;lw:ie.rdi7Ja. takż.e szereg pUilllktów rwys.t~o!llnda

ba-rytu

w

.

nitww.ach

ltr1Las.u

Eua:qpy ~Bułgaria,

Jugosla-Wiia, Austria, Ndemcy Zachodnliie, Włochy, ZSRR).

H. Groszczyk

i

I. SmoihaJ'Sika (3) skronl!li są

liai'ter-pretować powstanie ·przejawów ok.ruszcowania , w.

ubwQrlach IOSadl()jWyiC!h !triasu 7Jac'hodnie'j części Gór

SWiięl;iokmyskich pnoceslamd ooadowymd. .· .

Podane przykłady ~ą. że bacyrt jes•t

7Jlllacz-nde ozęsllszym · :sk.łladlni!k!i

<Utworów

OBiadowych, 'Il!iż

w

pierwoltm!ie pmypuszc:z.ano. Chodzi tu . głÓWlnie

o nmuże s•kupien.i!a, l!lla,jozęściej. lkklmkretcyjl!le, które

mogły :PQWStaJW'ać

rw

s:zet'IOik!o !pOjętym rprocesde dda,.

genezy ·bą.dlź jako ;wylll!ik pr'Ooesów seklrecjd lrut~.:.

n:ej \w okresie katagenezy. W prooosde 1P0fWS1;.a,wania

skupi:eń barybu, w s2lCZiegól:ności

rw

farzje ~a.tagene.­

tyOZJpej .lllQg'ły od,g.rYJW.ać pelWillą rolę ~wory ter~

ma.Lne, nme. maóące jedniak 1lllic wspólnego z

rozmwo-rami hydlroitermahlymi poch'O!Clzenila magmowego.

Wiladomo bowdem (9), że już lilia głęb. 2 lkm

rflem(p!e-rattul"a

wód

pochodrumlila 13itm00e:rytemego ilJOC)I!losi sdę

do 60°. A wdęc są

w

już tempeirlaltury

TOObwicxrórw

hydrtltermailinych. Nde słlanww!i

w

·

byiillajm'ltiej

za.-przeczeruiJa falktu, że

ball"YJt

wyst~je

pooopdldcie

jako

mdl!lemł ·złóż hydrotermallinych.

W.

świe'ble podaonych !addów słusma rwydaje się

podana prtaiWiidłoW)(liŚć

o

~aJnd,u ibary!bu

w

śląsko-krakowskich złożach cynkowo-ołowiowych.

w

częścilach 'brze:lmych złóż sdlao:c:zok'olwyteh jako

paw-na ~ja osadowego procesu powslbaiwalllia

tych złóż. Ni~e ISilrupj;enja bMylflu o cechach

epi-gooetyC'21rlych

w

s.tosUI!lku do Skiał Obamaljących ino;_~

gły POfWS:bać

JWS'knl'bek IPl"OCJeS6w

VVItómycll, być może, Selk.recji LaJtetr.cllLnej. WYJdaje się, że

.

rz;jarwjsk.a obe są

młlodsze od zło2a,

a nawert

IPf7lC!bi~Cgają jesrllCZ'e

me-kiedy WS!PÓł<:ziE!Śrllie. Balr)'lt jest mdlnerałem mewą:lu>lli­

wie mliOClslzym, wyka:z.uje · ksi2Jta.M;y lidJiomOtrffi<l7Jlle,

z.wiąilaal.y jest

ze

strefami sp~ań

dolomdJtów.

Spo-tYJ}mne 17Jj·aJW'.iska met.asomart:yCI2lilegiO wypiei'Iallliia

do-lomiilbu

pa:zez bary;t obserrwQw!CIIlle li qpisYJWiallle pnzerz;

C:z.. ~yb d L. S7.ios!tJb (4)

nde

mus!Zą być· ZJWiią­

zaJ!le z prooes.amJi hydrotermalllllym.L

Z ldotaroaltw."y :wiadomo (7), że ii:stlll'i.eją duże złO'Żla,

np.:

syderytu czy gj.psu, powstale wskutek

mebaso-lllialtozy spowOOO!WICIIIlej lP1"IZEliZ 1110rllllw'OirY deB!Ceruz:yjne.

W podanych :pUJDktacll wy9tępowla.nila baryttu

na

kOf!)ałlllli "Malty·ldla" li lkqpa.ll!ld "'1.1rlzebionka!' .llllie obset.:

WOWalllO zj1a'Wiisk metasiOmatnzy and

tei

121Wiiąziku

wy-st~.a:ndoa b!llrytl\l z siOmiej 1"07JWWDięrtymd IPl'OCesaml

dolomiJty7Jacji. ·

maJtego też

'WY'dade

sdę, że

.

prz€dstasw!i0111Y

pogląd

o po.wiątlJCII!liu ~ji ba.rYJborwej ze streflami

peryferycz.rcymli złóż siJarozlkQWyiCh jeslt sbUS7Jlly,

cho-ciaż jeslt j~ wiiele ?Jagadruileń niejlasnyeh, klt6re

dQPiero po 21g'I'omadz.el!l!iu · wtięklszego maJterilału mogą

być ostalteozmoie wyj.aśnliOI!le.

LITERATURA

l. C z a

t

lll o c k

i

J

.

-

Surowce slk.ain.e. Pr.a.ce Geo!l.

IG, ·T. V,

z.

3. Wars7l!IIVIIIB, 1958.

2. G r u s. z c 1Z y ik H. - O wy'ks:zJtruceniU i genezde

śląslro...k.raikowskliclt złóż cyllllrowo-ołQfw'.ilainych.

Biul. IG. 19f~l. . ..

3. GTUSZCIZyik H.; Smolarska I . ..:_ Pl"zeja-wy okrl\lslzOOiwlllllliioa u'bwo.rów triasu w 7Ja.Chodirliej części Gór $wtiętQkmysk!kh, Krak6w 1962.

.4. Hoara.ńczyk. Oz., Szostek L . - PmelatwY

mfunerałldZJaJCji · b!llrytbowej

w

śląSkP4w.ałro!wsl.kdJCh

-złożach rud . cyl!lBw i ołow.Lu. SeSijoa. Nal\lko\Wł

P.rrzedJs.

Ge:ol. 1963. . . . .

5.. P u s t o

w

a

ł o

rw

L. W. - Petroglrlafi.a

Oflladocz-~ch pO!riOd. 1940.

6. R a

m

o v li ć L. M. - BIOiroviLca - Vares

(Se!di-mellltiOO łezislt'e cinlka, olova,

batniJba

i -pirita) ..

Sa-r.aj€M"' 1955. . . ·

7. Schneiderhohn H. - Złoża rud.

Warsza-:w.a 1962.

8. Smulikoi\V!·ski

K. -

Mfuoor.ały skoaJłortw6rCIZie.

WMS7l3JW!a 1955 ..

9. Strachow N.M. - Osnowy

tieordd

l!i~

.za T. III, Izd. AN SSSR. Moskrwa. 1962. .

10. Ta.ta'rinow P.M. - UsłQW!ija ob~ja

m;iesobQirożddenji rUJCllilych i .nlieiudlllych polemych

iskoipa:jemych. MoSikrwa. 1955.

SUMMARY

Knowledge· of the occurrence of barite in the

Silesia.n-Cracow Triassic formations was so. far

limi-ted to the scarce information. on appear.ance of this

minera! in the Western .part of the Bytom trough.

However, the recent prospecting works macie in ihe

Eastel'n parts of the basin led to discavering of new

barite sites in the Trzebionka !region, at Kąty near

Chrzanów and illl many other points in the vicinity

of Olkusrż.

The article deals with the results of prospecting WK>Il"ks, rthe chamcrberisti.c 1001d

the

oondWtiKxns

of

these

occuTrences. Moreover, the proiblem of genesis of bari•tes js also discussed.

PE310ME

CBe~eHHR: o pacnpocTpaHeHHH 6apHTa B TpHacOBbiX

nopo~ax CHne3cKo-KpaKoBcKoro perHoHa

orpaHH'łH-BaJIHCb ~O He~aBHero BpeMeHH HeCKOnbKHMH COo6~e­

HH11MH, Kacaro~HMHCR: 3ana~Hof1 'łaCTH BbiTOMCKofl

MYJib~bi. B npoqecce nocne~HHX HCcne~ol3aTeJibCKHX

pa60T, npOH3Be~eHHbiX B BOCTO'łHbiX pafloHaX

6accef1-Ha, 6biJIH Bbl$1BJieHbi HOBbie npOR:BJieHHR: 6apUTa

B6JIH3H MecTHOCTefl Twe6eHKa, KoHTbi, OJibKYW.

B CTaT&e OOHCbmaiOTC$1 pe3yJibTaTbi HCCJie~OBBHHfl

H npHBO~HTC$1 reOJIOrH'łeCKaR: xapaKTepHCTHKa 3THX

npoR:BJieHHfl. PaccMaTpHBa~TCR: TaK:lKe Bonpoe o

npo-HCXOJK~eH~m 6apHTa. .

JERZY NIEWODNICZAŃSKI

Aklademia Górmozo-Hutnicza

OKRESLANIE

CIĘZARU OBJĘTOSCIOWEGO

GRUNTÓW PRZY UZYCIU

ZRODEŁ

PROMIENIOWANIA GAMMA

ZNAJOMOSć fdzycznydh wli8Sni0Ści gJrunt;Ów IW

wa-rnnkach ich 1rua;burallinego 1\Vysl;ępolwaJillia Slba!ll<l!Wii pod-stawę :pi!.'!Qj$tówlalnda d wyilronawstiwla rótżmego rod7Ja-.

ju robót rzlieinnych d · budqwi]Jallly<:h. WsbŹIIlliklamli c:hia.rlakt:eryzujątymli ś1"04CII0'Wiisll gll."WJJ1lo~ są ~e

wseys:tkim:

'Wiiłgd.ność, sitqpiiE!ń -~enffa • cięża~ objębośdi.OIWY, IJ(lll"'Wlaatoć

d

stOIP'ień 72agęszczenda

grunlbu. Okre&lellllie berzlpośredlnlio

w

terenie cięilaru

objętoścdO!Wego

i

·

WliUgotlnośai· pa'ZJW~aft.a·

rua

!Wyliczenii.e pcdsit.awowego ptall"aonetru gorunlbu, · jiCIIk!im . jeslt .poro-watość. Oznaczenie tych własności metodami kla-syOZlllymJi ltllaslbręoza wdele rbr>udnK>Ści

w

przypadku ·

gruntów

sypkiich i J1JiJeslpOOsltych. PobieDame

próbek

g.runlbu połącrznn,e jeslt

wltedy

zwykile z defo.n,nJaJCją

jego struktbury, a więc rz: IWYnlików liaborlalto.ryjnego

badna pró·bek trudino jest od'llworeyć /l)al"lameltry

grun-tu

,;dn sdltu".

W

2JW'iąi2Jlru rz: tym ·l'IOI'ZlWÓ'j 'WSIPÓł­

CZieSII1e'j geo.logJili ilnrZynlierslk:Jiej 71Jlliema IW . kli.eroJnku

ćOrlaJz szersrZJego stosowalllii·a ·m-etod · geoffirLyiC7myC!h, wśród ndch 'I."ÓfW1nłeż

meltod

gooffiizyk!i

jąch'oWej.

Ar-tykuł lllłindejszy omawilia metody tlarlfuo.~yc:zme,

~te illla · Wy'loorzys.tam.:iu źr6deł promfuandoWialll!ia

&;aonma d1a. omaczemiia ~ objętościowego

gron-1m..

Pmy

jediruocz.esmej IZIIlajomośai wd;!Pmści gl'UIIllbu

pioo\vla:IJa ;to" na· bezpośredlllde obliozeinli,e porowaltośd.

RJaid!i'Offie/brycrzm.y pom:ila.r

rwltgabnOOoi.

QPielia' sJ.ę na

whasi1,(lŚCfuadl · · cdd:zliałytwa!Ilfua rueutron.ów ż ma.Jterią

środOO!Wtiskia;. . .ZastOSIOW'amie tej · metody IW ~i

iJnrZyl!'lćerslkiej op;!suje ·aritykuł · A.nidr!zlelj•a .ZU.bei'Ia

:w

jed!nyon z lllladiPlliższych Illlllllllei'ÓW "Pr.zegłądu

Goolo-gicznegiO". · ·

PODST.A.!wY FliZYCZNE

R;:tddomlfuyczn;y ~ cięŻiall"u obj~iOWiego

wyk:Oriysibije

'

zj.arwusko.

c:id<mały!Wan!ia proonieltimvla-ndla. gamona .z ma~tartią. Proon~em.i.ow\aln:ie ~amma,

pnre-cl:!iodrLąe

·

priwz

dlllrie ś~. do2lńalje osłlalbienda

w

~·

ti"rz.ieCh

1pr000sów: z}~a ~cz­ rue~, p.roceSu tWóll"Wllfi•a pa'l"· i · '2'Jj.aWtisiklal. Comptorua.

Zjawusko · ·fotcieleikttyczne pole®a lilia pochłlon1ęc;Lu

kwantu gamma w atomie, przy czym energia kwantu

przelk.azYM'Iall1Ja

jest

jedtn~u z ~Wotn.ów. El-elciirotn

taikd !WYLatuje wdęc z atOm•U •z etner,gią padającego

:kWla.ntbu, po!'lltniejsroną o· en61."g.ię fWiiązJama elekitranu

w

atomlie. Pifiawd.opodqbień!Sbwo ·2lajśeila /tego

procesu

zaJl.elży bał"d!Zo s.i'lmd.e od liiczlby atoonow€\i z

aJtoon

ów śi"'doW!iskla, . · rzmi.ęksi7Jając sdę 'Wrlaiz ze WIZJI'OSitem .

Z

j.ak ZHs. Jednooz.eśatie efełklt. !ben domd!llluje w

przy-Padlru

małych energii

klw!aJnltów

~ma.· W :zJaiklt"esie eiier.gJili do O ,2 Me V pr18JWdO(PIO!cliOblieńst'WQ j€'gl0 7Ja!jści.a

jest odwrotnie prqpor<ljOI!llailJne do ~am.u energii

k.wanltu pad•adąoe&'Q. Efeik!t fidtoolektryczmy ~istotny

jesrt

w

'rezul1lac!i.e

rw

!Pl"ZJYpadku IIlliew:ieilkiej etnergii

30

prollll!i.ealOOwa.nJia ~ma, 2JWłas.z!C'2la

w

Śl'!OdQW,isk.o

żbudi()IWialllym ~ pierwd~aS~tików cdężkiioh.

Drug;ile rz: wymien.i0111ych 2ljawisk, lto wyłbWall"Zanie

z

lkw1atnltni

'

gaarima .IW IPOlu jądrn ~.w~

{e!Wietn-twaln~e -elekitll"'Onu)

pary

el€ikltr<n6w,

dodaitn:iego

-pozytonu

i 'Ujemnego -

n.eg.aiiOO.vu.

Proce8 1tetn jest

możliwy dopiero dla kwantu gamma o energii wyż­

szej Od 1,022 MeV, tyle hc!Wiiem IVI)'IUlSii :pOdwojona

t2lw. onasa 5\POCZYIIlkOWa eleklt.ron11.1.

JeSt

to

Wiięc

rtja-~ko 2iaohodząoe IW jpr.zypadbl l\Vi*1i:zych eilEII'!g.ii

~etn!iowamwa

g.amma,

PńZY -cz..vm · jego · 'Uid"Zliał

WzraiSita też r<.e 'WŻTJ<js.tlen). Idt:zll: ~ Z jak Z1• .

Zj81\V!isko CompOOłila [pOlega v.a Odd71ilaływ.allliiu

k'Wia:nrlru

gamma

z elekilranem

·

<>rbitaleyrii

·

lćłltomu,

w

wym.ilku ozego

kiwanit

gamma 11QStJ8ije r~

pod pewnym ikątem, · el~tran ?'a~ ~ oc:ł.rzurolcy

z

etnerg'ią, :r6W1Illą ll"ÓŻlllii<:y en.et'lgil

kwaillitu

padające­

gJO i rorz;I>ros2Xllhlego. W · :inlter~uj~~ nas zalkresie

energid k:wlalllltów możemy :zał4'"fi.yć, :le ten rozdotiał emergfui lkWianrou. "pdierwptn:ego" na '~

11'021PT06'ZX>-ny i el'eddbron liliastępuje

r6wtn.omlie:m.ie

.

.

~~wdiOIIl<>· do'lJieńs:two talkiego · rozpraiiZellli.a lklwlam:'t!U ~ma n•a

jednym elektronie jest dla pierwiastków budujących

gTUIIllt mnd.ej iWJęcE!j staJ:e. A

ZaJteon

:pra.wdqpodobień­

srtJWio mjśeliia tego zj~ .IW j~e objęilośoi

grurutu

21alleży

od

llooncen'Łri!IICji .

el!elkitmonów, ezyJii

od

liczby elekJtranów

w

je<llnOOtce objętości środo.w;is!ka.

Liczbę tę moma wylliczyć rwg

wzoru:

gldzie:

z

no=N~~.

A

Z i

A -

li-czba atomowa d

masow.a

piieriW!Lastk6w

budujących . środ.owtisk.o .roopr.aszająre;

e -

jego gęstość

w

g/oma,

N - LiJczba

A vqg.ada.'la:.

Źródłem pr!OinlieniiOWian:iJa. ,gamma; UŻY\'w!aln.yni

71WY-kle

IW pomia.racll gl"UUIlll;!oowcl:l, ji€Sit ~..ny

móio-ilzlQtop OOZJU - mas, lkltóry eonlituje ~e

gamma o. eneTigi.i 0,661 MeV rz: otkTesem pol:qwticmego

1"07Jpaadu

ok.

30 lia.t. Dla lbailmEd ener.gid

Promitem

gam-ma nie występuje oczywiście zjawlsko tworzenia par

pórżytoalQwo-tnegatywowych. W środ~ku .

gr;.m,to-wyon kw.amrt;y .garrnma są l'!OI'ZJpl'>aszJalllle

IPrnE!de

',WSIZ;Y&t-kim

w wymdk.u . zJ.~a Compt.ona J.aik v,ni:dzliony

z ·podatnego .wyżej •wzoru ed'eiktYfWJllOŚć. tego ~31W'iJslm,

z.w:iąz,ana rz: !loonoontl'lacją

eleiklbronów,

2lalleży

oid

gęs­ to.ści środowiska z

_Z

ddkłiadtnaścią, 'W!a«'UinJkOW'aną

_..

_.

sita-łośoią

.

Slt!osu~Il1ml

A. dLa wazysUkiiCh

~'kQW

w

gll.'l\lrucde. · Idea ta .

daje

podsta~Wy-

dWóCh

·

metocl

po!Illi.arowych:

metody

abS.Oil"IPCYjllle'j

i

·

m!etddy ~am:..

ma-'gaonma. Obydwie

te

metody Zhlajdlują Z~aS~t><JS·o­