139 SPRAWOZDANIA
moz0e byc´ urzeczywistniana w kaz0dym dniu”. Zadanie to pozostaje stale aktualne, niezalez0nie od etapu rozwojowego czGowieka, staros´c´ wydaje sieH pod tym wzgleHdem okresem szczególnym – jest szans Ha dopeGnienia z0ycia na miareH posiadanej godnos´ci.
MARTA BUK-CEGIETKA, EWA WALCZAK Doktorantki Instytutu Pedagogiki KUL
SPRAWOZDANIE Z CYKLICZNEGO SEMINARIUM
„W POSZUKIWANIU PEDAGOGICZNEJ KONCEPCJI
INTEGRALNEGO ROZWOJU I WYCHOWANIA DZIECKA”
2009-2010
Wychowanie i ksztaGcenie szkolne musi koncentrowac´ sieH na jakos´ci czGowieka jako osoby wychowanka. To zadanie staje sieH priorytetem i wyzwaniem dla nauczy-cieli aktualnie pracuj Hacych i tych, którzy w przyszGos´ci stan Ha przed dziec´mi i polsk Ha mGodziez0 Ha. Jest to zadanie odpowiedzialne, bowiem ] jak podkres´la I. Wojnar ] „Od tego wGas´nie konkretnego czGowieka, jego decyzji i wyborów, jego mys´li i dziaGan´, jego wraz0liwos´ci i wyobraz´ni, zalez0y w znacznym stopniu jego wGasny los, a takz0e mówi Hac metaforycznie ] losy s´wiata, beHd Hacego w dos´c´ znacznym stopniu ludzkim przeciez0 wytworem”1. To odpowiedzialne zadanie stoi przed nauczycielem i zobo-wi Hazuje go do twórczej pracy, poszukiwania nowych metod, strategii pedagogicznych, doboru i ukGadu tres´ci nauczania, stwarzania inspiruj Hacych sytuacji wychowawczych i dydaktycznych, projektowania, wdraz0ania i wartos´ciowania innowacji pedagogicz-nych, tworzenia wspólnot edukacyjnych o specjalnych potrzebach i stwarzania im szans rozwoju, tworzenia mikros´rodowisk spoGecznych jako grup wsparcia w pracy pedagogicznej i wielu innych szczegóGowych zadan´. Waz0n Ha spraw Ha w tym wzgleHdzie jest udziaG w róz0nych formach doskonalenia nauczycieli.
Dyskusja nad edukacj Ha nauczycielsk Ha koncentruje sieH na: podstawach teoretycz-nych doskonalenia; koncepcjach i modelach doskonalenia nauczycieli; zakresie tres´-ciowym; komplementarnos´ci zawodowych kompetencji.
1I. W o j n a r, Cz owiek, demografia, zdrowie, polityka spo eczna i kultura, w: S´wiat przysz os´ci a Polska. Komitet Prognoz „Polska XXI wieku” przy Prezydium PAN, Warszawa 1995, s. 204.
140 SPRAWOZDANIA
Cz. Banach podkres´la, z0e: „Nowoczesna koncepcja edukacji nauczycielskiej pole-ga na uzyskaniu wielos´ci i komplementarnos´ci róz0nych kompetencji, takich jak: poznawcza, jeHzykowa, wartos´ciuj Haco-komunikacyjna, interpersonalna, kulturowa, z0yciowego doradztwa, praktyczno-moralna i techniczna”2. Zdaniem autora: „Róz0ne koncepcje i modele edukacji nauczycielskiej powinny wynikac´ z wiedzy pedeutolo-gicznej i dos´wiadczen´ praktycznych oraz wizji i planów dGugofalowej reformy syste-mu edukacji w Polsce, a takz0e oczekiwan´ spoGecznych szkoGy i uczelni”3. SGusznie podkres´la R. ParzeHcki, z0e: „W edukacji nauczycieli kryje sieH wyzwanie: uczynic´ przyszGych nauczycieli zdolnymi przyj Hac´ to, czego nauczyli sieH o ksztaGceniu i uz0yc´ tego samodzielnie w róz0nych sytuacjach, w których sieH znajd Ha, albo umoz0liwic´ im jako nauczycielom stosowanie praktycznego rozumowania. Nauczyciele musz Ha formu-Gowac´ zamiary oparte na przekonaniach, jak równiez0 musz Ha zmodyfikowac´ swe prze-konania i zamiary w s´wietle dos´wiadczenia. Najwaz0niejsz Ha trosk Ha edukacji nauczy-cielskiej jest umoz0liwienie dokonywania tych modyfikacji w sposób racjonalny. Uczelnie powinny ksztaGcic´ nauczycieli posiadaj Hacych umiejeHtnos´ci analizy krytycznej w ramach umysGu o szerokiej i gGeHbokiej wiedzy”4. W powyz0szym konteks´cie na uwageH w dziaGalnos´ci doskonaleniowej nauczycieli zasGuguj Ha kategorie czynnos´ci: uczenie sieH przez gromadzenie i rekonstrukcjeH dos´wiadczenia, empiryczna koncepcja doskonalenia nauczycieli polegaj Haca na wymianie dos´wiadczen´5.
Dos´wiadczenie pedagogiczne generuje wiedzeH funkcjonuj Hac Ha, która przykuwa uwageH, dynamizuje wyobraz´nieH i mys´lenie, inspiruje do zmiany, twórczos´ci peda-gogicznej. Wyrasta wieHc zadanie stworzenia wieHkszej szansy studentom pedagogiki zetknieHcia sieH z t Ha kategori Ha wiedzy. Ta szansa tkwi w organizacji dla nauczycieli nauczania wczesnoszkolnego i przedszkolnego seminarium wymiany dos´wiadczen´, którego uczestnikami beHd Ha równiez0 studenci pedagogiki. St Had w roku akademickim 2009/2010 kierowana przez prof. dr hab. KrystyneH ChaGas Katedra Dydaktyki i Edu-kacji Szkolnej KUL we wspóGpracy z Lubelskim Kuratorem Os´wiaty ] Krzysztofem Babiszem, zapocz HatkowaGa organizacjeH cyklicznego seminarium wymiany dos´wiadczen´ dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej pod ogólnym tytuGem: „W poszukiwaniu pedagogicznej koncepcji integralnego rozwoju i wychowa-nia dziecka”.
Celem seminarium jest zintegrowanie nauczycieli wokóG istotnych zagadnien´ reformuj Hacej sieH szkoGy i umoz0liwienie im doskonalenia zawodowego w tym zakresie. Istotne jest równiez0 umoz0liwienie studentom, gGównie specjalnos´ci pedagogika szkol-na, poznania nie tylko teoretycznych podstaw, ale i praktycznych uwarunkowan´ pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekun´czej. Seminarium wymiany dos´wiadczen´ wpisuje
2 Cz. B a n a c h, Orientacje ! koncepcje edukacji nauczycielskiej (wybór cytatów), Kraków 1998, s. 6.
3Tamz0e, s. 7.
4R. P a r z eH c k i, Doskonalenie zawodowe, jako kolejny etap edukacji nauczycielskiej ! wyzwania XXI wieku, w: Dialog o edukacji wobec zmian w globalizuj #acym sie# s´wiecie, red. A. Karpin´ska, BiaGystok 2010, s. 323.
141 SPRAWOZDANIA
sieH wieHc w aktualne potrzeby nauczycieli oraz sprzyja G Haczeniu teorii z praktyk Ha i poszukiwaniu wGasnej toz0samos´ci zawodowej.
Problematyka seminarium zostaGa ujeHta w cztery bloki tematyczne: Autorskie programy i systemy wychowawczo-dydaktyczne w przedszkolu i szkole wspieraj Hace integralny rozwój dziecka; Optymalizacja szans edukacyjnych dziecka wiejskiego; Rozwój twórczej aktywnos´ci dziecka; Technologia multimedialna w edukacji elemen-tarnej.
Uroczystego otwarcia seminarium, podczas pierwszego spotkania, dokonali: inicja-torka i pomysGodawczyni przedsieHwzieHcia, prof. dr hab. Krystyna ChaGas ] kierownik Katedry Dydaktyki i Edukacji Szkolnej KUL, ks. dr hab. Marian Nowak, prof. KUL ] prodziekan WydziaGu Nauk SpoGecznych KUL, dr hab. Alina Rynio, prof. KUL ] dyrektor Instytutu Pedagogiki KUL, oraz mgr Krzysztof Babisz ] Lubelski Kurator Os´wiaty.
W ramach seminarium odbyGy sieH cztery spotkania tematyczne, w których udziaG wzieHGo 60 nauczycieli z Lublina i województwa lubelskiego oraz 50 studentów i dok-torantów pedagogiki szkolnej.
Pierwsze spotkanie odbyGo sieH 11 grudnia 2009 r., którego tematyk Ha byGy „Autor-skie programy i systemy wychowawczo-dydaktyczne w przedszkolu i szkole wspiera-j Hace integralny rozwój dziecka”. Przedmiotem prezentacji byG program wychowania przedszkolnego wedGug koncepcji pedagogicznej bG. Edmunda Bojanowskiego. Do-s´wiadczenia z jego realizacji zaprezentowane byGy przez s. dr LoyoleH OpieleH. Na kanwie wieloletniego dos´wiadczenia w zawodzie nauczyciela edukacji wczesnoszkol-nej oraz dyrektora szkoGy zaprezentowana byGa przez HeleneH Sobolewsk Ha problematy-ka autorskich programów wychowawczo-dydaktycznych w ksztaGceniu zintegrowa-nym. Metoda Marii Montessori jako alternatywa dla twórczej pracy dzieci, rodziców i nauczycieli oraz jej aspekt wszechstronnego rozwoju dziecka w edukacji przed-szkolnej i wczesnoprzed-szkolnej byGy przedmiotem prezentacji pracy B. Kowalczyk i M. Mroczkowskiej, nauczycielek Przedszkola nr 4 w S´widniku, oraz D. Wójcik ze SzkoGy Podstawowej nr 7 w S´widniku.
Kolejne spotkanie seminaryjne zatytuGowane: „Optymalizacja szans edukacyjnych dziecka wiejskiego” odbyGo sieH 29 stycznia 2010 r. W tym spotkaniu udziaG wzieHGo czterech prelegentów. Anna Kanadys, nauczycielka SzkoGy Podstawowej w Nowej Woli, przedstawiGa problem optymalizacji szans edukacyjnych dziecka wiejskiego w s´wietle wGasnej praktyki zawodowej. Danuta Wójcik, nauczycielka SzkoGy Podsta-wowej nr 7 w S´widniku oraz koordynator wojewódzki akcji CaGa Polska Czyta Dzie-ciom i Ambasador M Hadrego Wychowania, zgGeHbiGa temat roli gGos´nego czytania jako czynnika wspieraj Hacego rozwój dziecka. Zagadnienie dotycz Hace roli opiekuna praktyk studenckich w szkole i przedszkolu zanalizowaGa Barbara Kratiuk ] Konsultant Wy-chowania Przedszkolnego z ramienia Lubelskiego Samorz Hadowego Centrum Doskona-lenia Nauczycieli w BiaGej Podlaskiej. Podczas tego spotkania innowacyjne, autorskie programy i pomoce dydaktyczne do nauczania matematyki zaprezentowaGa Fundacja Edukacja Polska.
Temat trzeciego spotkania, które odbyGo sieH 12 marca 2010 r., brzmiaG: „Rozwój twórczej aktywnos´ci dziecka”. Teoretyczne podstawy twórczos´ci i samorealizacji oraz ich wpGyw na wychowanie przedstawione byGy przez MaGgorzateH Matysiak-Murat,
nau-142 SPRAWOZDANIA
czycielkeH Gminnego Przedszkola w Kon´skowoli. Drugim zagadnieniem beHd Hacym przed-miotem dyskusji i analiz byGa inteligencja wieloraka, jako droga do sukcesu kaz0dego dziecka. Zagadnienie to przedstawione zostaGo przez JustyneH Wis´niewsk Ha i IwoneH Gabryel, nauczycielki ze SzkoGy Podstawowej nr 30 w Lublinie. Waz0nym i trudnym problemem w pracy nauczyciela s Ha zaburzenia emocjonalne dziecka. Dos´wiadczeniem ich rozpoznawania na podstawie rysunku dziecka podzieliGa sieH Anna Kanadys, nauczy-cielka SzkoGy Podstawowej w Nowej Woli. Autorka serii zeszytów c´wiczen´ pt. „To juz0 potrafieH”, Jadwiga Dejko, zaprezentowaGa system edukacyjny PUS.
Tematem ostatniego dotychczas spotkania, które odbyGo sieH 28 maja 2010 r., byGa „Technologia multimedialna w edukacji elementarnej”. Podczas seminarium Katarzy-na Gromek, doktorantka Instytutu Pedagogiki KUL, zgGeHbiGa temat zastosowania komputera w procesie nauczania i uczenia sieH. Barbara Szychowicz, nauczycielka SzkoGy Podstawowej nr 7 w S´widniku, przybliz0yGa zagadnienie dotycz Hace ortografii historycznie i geograficznie. W trakcie spotkania miaGa miejsce równiez0 prezentacja ofert wydawnictw edukacyjnych z zakresu wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej.
Zwien´czeniem cyklicznego seminarium wymiany dos´wiadczen´ byGo jego podsumo-wanie przez prof. dr hab. KrystyneH ChaGas, poG Haczone z uroczystym rozdaniem uczestnikom certyfikatów udziaGu. Prowadzone seminarium pozwoliGo nauczycielom zaprezentowac´ swoje dos´wiadczenia w rozwi Hazywaniu problemów beHd Hacych przed-miotem seminarium, dokonac´ wartos´ciowania swojej pracy pedagogicznej w kontek-s´cie pracy innych nauczycieli, byGo z´ródGem inspiracji zmiany dotychczasowych rozwi Hazan´. Dla studentów byGo okazj Ha sprawdzenia przydatnos´ci wiedzy teoretycznej, z´ródGem uszczegóGowionej wiedzy dydaktycznej oraz wiedzy funkcjonalnej.
Maj Hac na uwadze duz0e zainteresowanie sGuchaczy i pojawiaj Hace sieH nowe tematy zwi Hazane z reformuj Hac Ha sieH szkoG Ha, seminarium beHdzie kontynuowane w kolejnych latach, a jego formuGa poszerzana i dostosowywana do potrzeb i oczekiwan´ uczestni-ków. Charakter seminarium beHdzie orientowany w kierunku badan´ w dziaGaniu.
