ROCZNIKI PEDAGOGICZNE Tom 10 (46), numer 1 – 2018 DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rped.2018.10.1-3
KATARZYNA BRAUN
KIERUNKI BADA
KATEDRY PEDAGOGIKI CHRZE CIJA SKIEJ KUL
W pa dzierniku 2015 roku min ło dziesi lat od powołania Katedry Peda-gogiki Chrze cija skiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. O ile w Instytutach Pedagogiki czy na Wydziałach pedagogicznych wi kszo ci polskich wy szych uczelni powoływane s katedry pedagogiki ogólnej, pe-dagogiki społecznej, pepe-dagogiki szkolnej, o tyle Katedra Pepe-dagogiki Chrze ci-ja skiej na KUL jest pierwsz i jedyn do tej pory w Polsce. Wobec tego faktu warto przeanalizowa kierunki bada podejmowane przez t Katedr . Celem niniejszego artykułu jest analiza działalno ci badawczej zarówno obecnych, jak i byłych pracowników Katedry oraz próba ich systematyzacji. Zostanie to doko-nane w kilku etapach. Na pocz tku zaprezentowany b dzie przedmiot bada pe-dagogiki chrze cija skiej i okoliczno ci powstania Katedry, nast pnie przedsta-wimy tematyk badawcz podejmowan przez pracowników Katedry, jako ostatni element przeanalizujemy działalno upowszechniaj c wyniki bada naukowych prezentowane w formie konferencji organizowanych przez Katedr oraz wyda-wane publikacje.
Dr KATARZYNA BRAUN – Katedra Pedagogiki Chrze cija skiej, Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, ul. Droga M czenników Majdanka 70, 20-325 Lublin; e-mail: kbraun@kul.pl
SPECYFIKA PEDAGOGIKI CHRZE CIJA SKIEJ
I OKOLICZNO CI POWSTANIA KATEDRY PEDAGOGIKI CHRZE CIJA SKIEJ NA KATOLICKIM UNIWERSYTECIE LUBELSKIM
Rozpoczynaj c prezentacj kierunków bada prowadzonych w Katedrze Pe-dagogiki Chrze cija skiej KUL warto wyj od krótkiego wskazania specyfiki pedagogiki chrze cija skiej. Nie dokonam tutaj pogł bionych analiz dotycz cych dyskusji nad tym, czy pedagogika chrze cija ska jest subdyscyplin czy kierun-kiem w pedagogice, nie podejm tak e namysłu nad to samo ci i statusem naukowym pedagogiki chrze cija skiej. Zagadnienia takie poruszane były mi dzy innymi przez Agnieszk Salamuch i Piotra Magiera (Salamucha, 2010; Magier, 2010). W tym miejscu ogranicz si jedynie do wskazania przedmiotu bada pedagogiki chrze cija skiej oraz aspektów j wyró niaj cych.
Jerzy Bagrowicz pedagogik chrze cija sk traktuje jako naukowy system wychowania, oparty na podstawowych ródłach chrze cija stwa, do których nale y Objawienie Bo e zawarte w Pi mie wi tym, oraz na tradycji wychowaw-czej poszczególnych wyzna chrze cija skich. Okre laj c przedmiot pedagogiki chrze cija skiej wskazuje na podstawy i zasady chrze cija skiego wychowania (Bagrowicz, 2005, s. 121). Zatem, najogólniej ujmuj c, mo na przyj , e przed-miotem zainteresowania pedagogiki chrze cija skiej jest wychowanie w duchu chrze cija skim.
Marian Nowak uwa a, e wychowanie chrze cija skie stanowi proces trans-formacji wiata i ycia osobowego, a tak e przedmiotowego w naszym otoczeniu. Składa si z wielu form aktywno ci, działa i oddziaływa , które warunkuj społeczne, psychiczne, poznawcze, a nawet fizyczne procesy. Te oddziaływania odnosz si do psychicznych, społecznych i religijno-historycznych uwarunko-wa . Interpretouwarunko-wane mog by te symbole j zykowe i pozaj zykowe, legitymi-zowane normy i zalecane okre lone działania. Pedagogika chrze cija ska, aby by odpowiedni do swojego przedmiotu, musi posługiwa si wieloma kon-cepcjami poszczególnych nauk. Dlatego te jest ch tnie okre lona jako nauka zło ona i integralna (Nowak, 2010, s. 26).
Ka da nauka stawia sobie za cel poznanie pewnego obszaru bada . Gdy za jej przedmiotem staje si praktyka, poznanie powinno słu y poprawie tej praktyki. Równie pedagogika chrze cija ska opisuje, uzasadnia, ukierunkowuje, opraco-wuje normy. Jako dyscyplina naukowa, jako dział pedagogiki, pedagogika chrze cija ska ma do czynienia nade wszystko z praktyk , z konkretnym działa-niem, czyli ró nego rodzaju formami aktywno ci, które wydaj si istotne w ra-mach tworzenia chrze cija skiej teorii pedagogicznej (Nowak, 2010).
Pedagogika chrze cija ska zajmuje szczególne miejsce w pedagogice. Jej spe-cyfika dotyczy wielu aspektów, mi dzy innymi diagnozy społeczno-kulturowej oraz teoretycznej, przedmiotu bada , celów, metod badawczych, j zyka, problemów i tez oraz struktury (Salamucha, Magier, 2013).
Twierdzenia przypisywane chrze cija stwu pełni dwie podstawowe funkcje w pedagogice chrze cija skiej. Pierwsza z nich to funkcja heurystyczna (inspirowanie pedagogiki chrze cija stwem), natomiast druga polega na dostarczeniu pedagogice korpusu tez (credo), które stanowi podstaw dla sformułowania moralnych reguł post powania wychowanka i wychowawcy (Salamucha, Magier, 2013).
Agnieszka Salamucha wskazuje na dwa kryteria pozwalaj ce odró ni pe-dagogik chrze cija sk od niechrze cija skiej. Pierwsze z nich dotyczy sposobu uzasadniania tez i norm – jego specyfik byłoby odwołanie si do pozaracjonal-nych ródeł przekona (wiedzy nadprzyrodzonej), przede wszystkim do Obja-wienia zawartego w Biblii. Drugie kryterium to przyjmowany przez pedagogik biblijny obraz człowieka, którego podstaw s dogmaty o Stworzeniu, grzechu pierworodnym, Wcieleniu i Odkupieniu. Bez wzgl du na to, jak w danym wyznaniu chrze cija skim rozło one s akcenty na poszczególne dogmaty, ka da pedagogika chrze cija ska traktuje człowieka – wychowanka i wychowawc – jako stworzenie Bo e, które zgrzeszyło i potrzebuje Zbawiciela, i które przez misterium paschalne Chrystusa zostało odkupione, wyzwolone z grzechu, przy-j te przez Boga przy-jako Jego dziecko (Salamucha, 2010, s. 124).
Mo na zatem przyj , e obszar zainteresowa pedagogiki chrze cija skiej jest bardzo szeroki. Dotyczy procesu wychowania chrze cija skiego, odnosi si mi dzy innymi do bada nad wskazaniami dotycz cymi wychowania, zawartymi w Objawieniu, Tradycji i Magisterium Ko cioła, podejmuje analiz działalno ci wychowawczej wielu chrze cija skich praktyków wychowania, opracowuje systemy wychowania chrze cija skiego, zajmuje si wychowawcz funkcj instytucji, ruchów i stowarzysze chrze cija skich.
W tak zarysowan koncepcj pedagogiki chrze cija skiej wpisuj si ze swoimi badaniami pracownicy i doktoranci Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Katedra ta powstała w pa dzierniku 2005 r. Jest zwie czeniem oczekiwa , jakie pod adresem uprawianej na KUL-u pedagogiki wyra ali m.in. prof. dr hab. Stefan Kunowski, o. prof. dr hab. Woj-ciech Feliks Bednarski, prof. dr hab. Teresa Kukołowicz czy ks. dr hab. Józef Wilk. 18 listopada 2005 r. Senat Akademicki KUL kierowanie nowo powstałej Katedry powierzył dr hab. Alinie Rynio, prof. KUL. Formalne powstanie Katedry poprzedzone było wieloletnimi badaniami prowadzonymi przez samodzielnych
i młodszych pracowników Instytutu Pedagogiki od 1983 r. Motto Katedry stano-wi słowa kard. Karola Wojtyły: „Wychowanie to twórczo o przedmiocie naj-bardziej osobowym. Wszystko, co z natury zawiera si w wychowywanym czło-wieku, stanowi tworzywo dla wychowawców, tworzywo, po które winna si ga ich miło ” (Rynio, 2011; Braun, 2012).
W Katedrze dotychczas pracowało osiem osób, i to głównie ich zainteresowania naukowe oraz działalno naukowa doktorantów stały si podstaw zakre lenia jej tematyki badawczej. Bardzo du e zasługi w dookre laniu kierunków bada w Katedrze ma dr hab. Alina Rynio, prof. KUL. Jej wykształcenie teologiczno-psychologiczno-pedagogiczne pozwala na prowadzenie interdyscyplinarnych bada nad wychowaniem chrze cijanina z uwzgl dnieniem współczesnego kontekstu
ycia. Od pocz tku pracy w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim obok teorii wychowania przedmiotem jej zainteresowa była i pozostaje nadal pedagogika katolicka, pedagogika religii, teologia wychowania (J. Groppo), nauczanie Jana Pawła II, Benedykta XVI, papie a Franciszka, kard. Stefana Wyszy skiego, o. Jacka Woronieckiego, S. Kunowskiego, ks. L. Giussaniego, pedagogia wybra-nych ruchów Ko cioła katolickiego, wychowanie w szkole katolickiej, etos nauczyciela, pedagogika szkolna, opieku cza i medialna. Interesuje j rozwój katolickiej my li pedagogicznej w Polsce i na wiecie, rozumienie celów wychowa-nia w pedagogice religijno-moralnej oraz poszukiwanie adekwatnych do współcze-sno ci form i sposobów kształtowania osobowo ci dojrzałej, wolnej i odpowiedzial-nej. Od pocz tku swojej działalno ci naukowej podejmuje te badania nad antropologiczno-teologicznymi podstawami integralnego wychowania osoby. Oprócz ró norodnych zaj dydaktycznych prowadzonych w IP KUL, swoje poszukiwania badawcze koncentruje wokół teorii i profili wychowania, pedagogiki medialnej, psychologii ogólnej, rozwojowej, pedagogiki społecznej i religii, kategorii osób znacz cych w wychowaniu, ideałów, wzorów i wzorców, wychowania człowieka wierz cego, wolnego i odpowiedzialnego (Rynio, 2011, s. 99). Warto doda , e pod kierunkiem prof. KUL Aliny Rynio powstały 22 doktoraty, a kolejne s w trakcie przygotowywania.
W tak szeroko zarysowany obszar bada wpisuj si pozostali pracownicy Katedry:
– s. dr hab. Maria Loyola Opiela, podejmuj ca zagadnienia integralnej pedagogiki przedszkolnej, programów wychowania przedszkolnego, systemu wychowania bł. Edmunda Bojanowskiego;
– dr Dorota Bis, w sposób szczególny poddaj ca analizie znaczenie współcze-snych mediów w wychowaniu chrze cija skim, komunikacj społeczn , oraz kształcenie przez całe ycie;
– dr Anna Petkowicz, obejmuj ca badaniami pedeutologi oraz wychowanie chrze cija skie metod harcersk ;
– dr Beata Jakimiuk, podejmuj ca naukow refleksj nad warto ci pracy ludzkiej, doradztwem zawodowym oraz kompetencjami i kwalifikacjami;
– dr Małgorzata Łobacz, zajmuj ca si filozofi wychowania w nurcie personalistycznym, antropologiczno-pedagogicznymi aspektami ycia społecz-nego, w szczególno ci szeroko rozumianego ubóstwa;
– dr Iwona Szewczak, prowadz ca badania nad pedagogik Wolfganga Brezinki, głównie w kontek cie wychowania do dzielno ci yciowej, zajmuj ca si tak e teori wychowania, edukacj wielo- i mi dzykulturow ;
– dr Katarzyna Braun, prowadz ca badania w obszarze wychowania prospo-łecznego, wychowania przez zaanga owanie i do zaanga owania oraz szeroko rozumianym wolontariatem.
Powy ej przedstawione zostały podstawowe zainteresowania pracowników Katedry. W kolejnej cz ci zaprezentowane zostan podejmowane w niej obszary bada w porz dku tematycznym.
OBSZARY BADAWCZE PODEJMOWANE W KATEDRZE PEDAGOGIKI CHRZE CIJA SKIEJ
Warto wspomnie , e powstanie Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej nie było pocz tkiem bada podejmowanych w tym obszarze przez pracowników Instytutu Pedagogiki. Jednak e prof. KUL Alina Rynio, zostaj c kierownikiem nowo utworzonej Katedry zakre liła szeroki zakres bada podejmowanych zarówno przez pracowników, jak i doktorantów. Za kryterium prezentacji kierunków tych bada przyjmuj kryterium tematyczne. W obszarze poszczególnych grup tema-tycznych uwzgl dnione zostan zainteresowania badawcze osób podejmuj cych badania w ramach Katedry.
Wst pna analiza prowadzonych w Katedrze bada pozwala wyłoni trzy podstawowe poziomy zainteresowa szeroko rozumianym wychowaniem
chrze-cija skim: metateoretyczny, teoretyczny i praktyczny. Nie jest to podział ostry, poniewa , jak zostało wcze niej wskazane, teoria ci le ł czy si z praktyk . Jednak e na potrzeby prezentacji obszary te zostan omówione oddzielnie.
Pierwszy poziom bada to poziom metateoretyczny. W tym obszarze swoje badania prowadzi głównie prof. Alina Rynio. Jej prace dotycz miejsca peda-gogiki chrze cija skiej i katolickiej w systemie nauk, zwi zków z teologi , filozofi i psychologi i jej charakteru interdyscyplinarnego. W ramach tych bada dookre lony został przedmiot materialny i formalny pedagogiki chrze ci-ja skiej, ze szczególnym uwzgl dnieniem pedagogiki katolickiej. Dla pedagogiki katolickiej jako przedmiot materialny badaczka wskazuje człowieka ze swym d eniem do realizowania najgł bszych pragnie , oczekiwa i potrzeb: człowieka w procesie wszechstronnego rozwoju w ci gu jego ycia. Przedmiotem formal-nym pedagogiki katolickiej według Aliny Rynio jest doprowadzenie człowieka do doskonało ci chrze cija skiej, wyra aj cej si w wi to ci ycia i akceptacji zbawienia, które pochodzi od Boga.
Dzi ki tak okre lonemu przedmiotowi mo liwe było ukazanie specyfiki peda-gogiki katolickiej. Pedagogika katolicka, konstruuj c ideał nowego człowieka, jest optymistyczna, wierzy w mo liwo przemiany człowieka, uwzgl dnia jego podmiotowo , odrzuca wszelkie determinizmy i d y do uruchomienia pracy samowychowawczej. W my l zało e tej pedagogiki zarówno rodowisko, wychowanie jak i dziedziczenie, nie tyle determinuj , ile warunkuj rozwój osób wychowywanych. Pedagogika katolicka dysponuje swoj warstw teoretyczn , dotyczy norm, zasad i celów, modeli i tego, co si na składa. Dysponuje tak e praktyk realizowania tych modeli w yciu. Wyniki swoich bada prof. Alina Rynio opracowała w postaci skryptu dost pnego dla studentów pedagogiki w ramach wykładu pedagogika chrze cija ska i wybrane zagadnienia z pedago-giki chrze cija skiej. Dodatkowo, odwołuj c si do wybranych paradoksów chrze cija stwa, wskazuje to samo pedagogiki chrze cija skiej (Rynio, 2013e). Podj ty namysł metateoretyny jest niezmiernie wa ny, bo dookre la ramy i kierunki bada prowadzonych przez pracowników i doktorantów Katedry. Tak okre lony przedmiot wskazuje bardzo szerokie mo liwo ci podejmowania bada . Zawiera w sobie zagadnienia zwi zane z analiz procesu wychowania
chrze-cija skiego, ideału wychowawcy i wychowanka, metodyki wychowania oraz instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych form wychowania chrze cija skiego. Bogactwo chrze cija stwa dostarcza ogromnego materiału badawczego, opartego
na Objawieniu, Tradycji Ko cioła, Magisterium Ko cioła oraz na dorobku wielu pokole my licieli i pedagogów chrze cija skich.
Poni ej podj ta zostanie próba usystematyzowania kierunków bada prowa-dzonych w ramach Katedry na poziomie teorii. W zwi zku z tym, e badania te s bardzo bogate, tematyka ich zostanie jedynie zasygnalizowana, a nie szczegółowo omówiona. Znajd si tu natomiast odniesienia do wybranych monografii, czy artykułów po wi conych poszczególnym zagadnieniom.
Najbardziej ogólnym a zarazem szerokim obszarem bada jest analiza samego procesu wychowania chrze cija skiego ze szczególnym uwzgl dnieniem jego integralno ci. W tym obszarze nale y zwróci uwag na opracowania prof. Aliny Rynio, dotycz ce atrakcyjno ci wychowania chrze cija skiego (Rynio, 2007a), teologiczno-antropologicznych podstaw wychowania chrze cija skiego, rozumie-nia poj cia wychowanie chrze cija skie w kontek cie przyjmowanego ideału wychowawczego, podstawowych zało e wychowania chrze cija skiego z uw-zgl dnieniem jego zasad, celów, form, metod i rodków. Kontynuacj tej tematyki jest samowychowanie chrze cija skie opracowane przez s. Elwir Balcer w ramach dysertacji doktorskiej obronionej w 2016 r.
Wa nym zagadnieniem podejmowanym tak e w tym obszarze s badania po wi cone wychowaniu integralnemu, pocz wszy od definiowania zjawiska, poprzez wskazanie na jego metodyczno-strukturalne elementy, po opracowy-wanie i namysł nad programami wychowania integralnego (Rynio, 2005b; Bis, Opiela 2013; Rynio, 2016a).
Bazuj c na zagadnieniach o charakterze ogólnym w Katedrze podejmowane były tak e zagadnienia o charakterze szczegółowym. Bogaty dorobek badawczy Katedry dotyczy podmiotów wychowania – wychowawcy i nauczyciela oraz wychowanków na ró nych etapach rozwoju. Zagadnienia te ujmowane s zarówno od strony ich potencjału, jak i wyzwa , które niesie ze sob współczesny wiat, trudno ci, z jakimi przychodzi si dzisiaj mierzy wychowawcom i nauczycielom oraz wychowankom. Istotne z punktu widzenia prowadzonych analiz wydaje si wskazanie, e analiza podmiotów wychowania oparta jest na koncepcji człowieka zakotwiczonej w personalizmie chrze cija skim. Wskazuj c ideały osobowe na-uczyciela i wychowawcy, podj ta została refleksja mi dzy innymi nad potrzeb mistrzostwa (Rynio, 2014c), budowania autorytetu (Rynio, 2017), cechami osobowymi nauczycieli i wychowawców (Rynio, 2013a) oraz dojrzało ci nauczy-cieli, warunkuj c rozwój i przetrwanie cywilizacji (Rynio, 2014c). Dopełnieniem bada w zakresie podmiotów wychowania s analizy po wi cone wychowankom: zarówno dzieciom (Rynio, 2015a), jak i współczesnej młodzie y, która potrzebuje
wzorców i warto ci w rzeczywisto ci przepełnionej konsumpcjonizmem i rela-tywizmem moralnym (Rynio, 2013d).
Kolejny kr g zainteresowa badawczych zwi zany jest ze rodowiskami wychowawczymi oraz stoj cymi wobec nich wyzwaniami pedagogiki chrze ci-ja skiej. Szczególne miejsce w ród nich zajmuje rodzina. Badania nad rodzin były i s podejmowane z ró nych perspektyw: szczególnego miejsca integralnego rozwoju i wychowania (Rynio, 2013b; Opozda, Opiela, Bis, widrak, 2015), miejsca, w którym tkwi potencjał wychowawczy domagaj cy si ci głego od-krywania (Rynio, Braun, Jeziora ski, Szewczak, 2017), rodowiska, które nale y ze wszech miar wspiera w wypełnianiu misji wychowania chrze cija skiego, zwłaszcza dzisiaj, kiedy status rodziny chrze cija skiej jest atakowany na wielu płaszczyznach.
Obok rodziny bardzo wa ne zadania maj do wykonania instytucjonalne rodowiska wychowawcze – przedszkole, szkoła, uniwersytet. Du y wkład w badanie zagadnie dotycz cych integralnej pedagogiki przedszkolnej ma pra-cuj ca w Katedrze s. dr hab. Maria Loyola Opiela. W swojej pracy naukowej podj ła si opracowania systemu wychowania przedszkolnego inspirowanego działalno ci i nauczaniem bł. Edmunda Bojanowskiego (Opiela, 2013). W zwi zku z potrzeb zachowania ci gło ci w wychowaniu kolejnym zagadnie-niem podejmowanym w ramach bada Katedry jest specyfika szkoły katolickiej. Kierownik Katedry prof. Alina Rynio opracowała specyfik szkoły katolickiej jako uprzywilejowanego miejsca ludzkiej nadziei (Rynio, 2009b) ze szczególnym uwzgl dnieniem jej edukacyjnej i wychowawczej funkcji (Rynio 2005a). Chc c obj wszystkie etapy kształcenia w badaniach Katedry Pedagogiki Chrze cija -skiej nie zabrakło tak e namysłu nad kształceniem uniwersyteckim, ze szczegól-nym uwzgl dnieniem potrzeby nieustannej dbało ci o jako edukacji akade-mickiej (Rynio, Gawrysiakowa, Budkiewicz, 2008; Braun, Łobacz, Rynio, 2010; Rynio, Skrzyniarz 2011b; Rynio, 2014b).
Oprócz rodowisk ycia i wychowania człowieka, których badaniem zaj li si pracownicy naukowi Katedry, znalazło si tak e rodowisko pracy. W tym obszarze w sposób szczególny badania koncentrowały si wokół warto ci pracy, wychowania do pracy i przez prac oraz doradztwa zawodowego (Jakimiuk, 2013). Dopełnieniem bada nad rodowiskami wychowawczymi była analiza wy-chowania chrze cija skiego, podejmowanego przez ruchy i stowarzyszenia katolickie, organizacje młodzie owe oraz media. W ród ruchów katolickich w sposób najbardziej dogł bny prowadzone były badania nad specyfik wy-chowania do wiary w Comunione e Liberazione (Rynio, 2001a; b; c; 2008). Do
organizacji młodzie owych, których działalno została poddana analizie pod k tem wychowania chrze cija skiego, nale harcerstwo (Petkowicz, 2009) oraz wolontariat (Braun, 2012).
We współczesnym wiecie, musimy przyzna , e bardzo wa nym „ rodo-wiskiem” – przestrzeni wychowania chrze cija skiego, ale i jego zagro eniem s współczesne media. Jest to kolejny obszar bada podejmowanych przez pracow-ników Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej. Zagadnieniem tym zajmuje si szczególnie dr Dorota Bis. Namysł nad mediami jako przestrzeni wychowania przebiega w kilku kierunkach i uwzgl dnia zagro enia dla wychowania chrze ci-ja skiego, tkwi ce we współczesnych przekazach medialnych; media ci-jako współczesny rodek ewangelizacji, katechizacji i przekazu warto ci chrze cija -skich oraz edukacji medialnej (Bis, Rynio, 2010).
Zarysowane powy ej rodowiska wychowawcze obj te badaniami pozwalaj stwierdzi , e w polu zainteresowa pracowników Katedry znajduje si człowiek na przestrzeni całego ycia w rodowisku rodzinnym, instytucjach kształcenia, pracy, rozwoju pasji i zainteresowa . Klamr spinaj c te wszystkie obszary jest troska o człowieka, jego rozwój i wychowanie chrze cija skie.
Kiedy mówimy o wychowaniu, nie mo emy pomin zagadnienia warto ci. W wychowaniu chrze cija skim s takie warto ci, które s szczególnie wa ne i niezb dne w kształtowaniu dojrzałej osobowo ci chrze cija skiej i dlatego na-mysł nad nimi stanowi kolejny obszar zainteresowa w Katedrze Pedagogiki Chrze cija skiej. Do warto ci poddanych analizie nale mi dzy innymi: prawda, wolno (Rynio, 2006b), odpowiedzialno (Rynio 2011a); miło miłosierna, (Rynio, 2005c), przyja (Konefał, 2011), cierpienie (Rynio, 2006a), ubóstwo (Łobacz, 2011), solidarno (Rynio 2005; 2015); integralny rozwój, formacja i wychowanie (Rynio 2012; 2016).
Bardzo szerokim obszarem bada podejmowanych w Katedrze Pedagogiki Chrze cija skiej jest opracowywanie wskaza wychowawczych, czy systemów wychowawczych teologów, pedagogów, filozofów yj cych w ró nych epokach z uwzgl dnieniem specyfiki nauczania b d działalno ci poszczególnych osób. W ród opracowanych sylwetek znalazły si postaci biblijne, wi ci i błogosławie-ni, zało yciele zgromadze zakonnych i ruchów religijnych, twórcy szkół kato-lickich i osoby zwi zane z pocz tkami my li pedagogiki katolickiej na Kato-lickim Uniwersytecie Lubelskim. Poni ej wymieniono w porz dku chronologicz-nym wybrane osoby, których my l pedagogiczna została opracowana w ramach bada prowadzonych przez pracowników i doktorantów Katedry: wzór wycho-wawcy i nauczyciela w nauczaniu w. Pawła (Rynio, 2013c); system wychowania
bł. Edmunda Bojanowskiego, ze szczególnym uwzgl dnieniem przedszkolnej pedagogiki integralnej (Opiela, 2013); koncepcja szkoły i wychowania młodzie y Cecylii Plater-Zyberkówny (Rynio, Koksa, 2016c); koncepcja pedagogiki chrze cija skiej i pedagogiki uniwersyteckiej Stefana Kunowskiego (Braun, Łobacz, Rynio, 2010); ideały i wzory osobowe w uj ciu o. Jacka Woronieckiego (Tomczyk, 2010); koncepcja wychowania młodzie y kardynała Stefana Wy-szy skiego (Rynio, 1995); koncepcja wychowania integralnego Karola Wojtyły
w. Jana Pawła II (Rynio 2004); chrze cija ska pedagogia nadziei ks. Mieczysła-wa Brzozowskiego i Luigi Giussaniego (Rynio, 2001a;b; 2006d; 2009a); wychowanie religijne, pedagogika rodziny oraz koncepcja dziecka i dzieci stwa ks. Józefa Wilka i Janusza Korczaka (Rynio, 2006c; Rynio, 2014a; Janiak, Rynio 2014d,); wychowanie do prawdy w nauczaniu Wojciecha Chudego (Filipowicz, Rynio, 2013); wychowanie do dzielno ci yciowej w uj ciu Wolfganga Brezinki (Szewczak, 2015).
Odnosz c si do faktu, jak wskazano wcze niej, e pedagogika chrze cija ska jest nauk , która ma cisły zwi zek z praktyk pedagogiczn , warto zwróci tak e uwag na ten poziom bada Katedry, który zwi zany jest i szczególnie słu y praktyce pedagogicznej. Obszarem bada , który ma cisły zwi zek z praktyk pedagogiczn jest wieloletnia analiza spu cizny Karola Wojtyły/ w. Jana Pawła II pod k tem wychowania. Prowadz ca te badania prof. Alina Rynio współpracuje ze szkołami im. Jana Pawła II. Od 2011 r. pełni funkcj przewodnicz cej Ogólnopolskiej Komisji Konkursu Wiedzy o Czasach i Osobie Karola Wojtyły – Jana Pawła II dla uczniów gimnazjum „Papie Słowian”. Innym zagadnieniem ci le zwi zanym z praktyk s badania prowadzone przez s. prof. Mari Loyol Opiela, KUL dotycz ce pedagogiki przedszkolnej. Na podstawie prowadzonych wyników bada przygotowywane s programy wychowania integralnego dla przedszkoli z licznymi wskazówkami metodycznymi, zawieraj cymi opisy form i metod pracy z małym dzieckiem.
Do bada na poziomie praktycznym mo na zaliczy tak e badania dr Ka-tarzyny Braun nad wychowaniem prospołecznym i przygotowywanie dla szkół programów wychowawczych opartych na zaanga owaniu w wolontariat.
Przedstawione powy ej poziomy i kierunki zainteresowa pokazuj , e w Katedrze Pedagogiki Chrze cija skiej badania prowadzone s w bardzo szero-kim zakresie, pocz wszy od zagadnie metateoretycznych, sytuuj cych pedago-gik chrze cija sk w systemie nauk, poprzez bardzo du y obszar bada teoretycznych, a sko czywszy na współpracy nauki z praktyk pedagogiczn . Na podstawie kierunków bada wyra nie wida , e pracownicy Katedry ci le
współpracuj z pedagogami – praktykami i staraj si wykorzystywa wyniki swoich bada , by jak najlepiej realizowa cel wychowania chrze cija skiego – czyli wspiera człowieka w procesie wszechstronnego rozwoju w ci gu jego ycia, pomaga mu osi gn doskonało chrze cija sk , wyra aj c si w wi -to ci ycia i akceptacji zbawienia, które pochodzi od Boga.
DZIAŁALNO UPOWSZECHNIAJ CA WYNIKI BADA
Pracownicy Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej wyniki swoich bada syste-matycznie upowszechniaj , uczestnicz c w wielu konferencjach naukowych krajowych i mi dzynarodowych. S tak e organizatorami wielu konferencji. Po-ni ej wymiePo-niono Po-niektóre z Po-nich w celu pokazaPo-nia, e ci le koresponduj z obszarami bada podejmowanych w Katedrze.
Bardzo wa nym wydarzeniem dla Katedry była mi dzynarodowa konferencja
Wychowanie chrze cija skie wobec wyzwa współczesno ci (2006). Odwołuj c si do ogromnej tradycji chrze cija stwa, prelegenci pokazali współczesne
zagro-enia, ale i potencjał tkwi cy w ró nych instytucjonalnych i pozainstytucjonal-nych formach wychowania chrze cija skiego. Do inpozainstytucjonal-nych istotpozainstytucjonal-nych konferencji organizowanych lub współorganizowanych przez Katedr nale : mi dzynaro-dowe sympozjum Wychowanie chrze cija skie metod harcersk (2007), mi dzy-narodowa konferencja Media w wychowaniu chrze cija skim (2008), ogólno-polska konferencja Wczoraj i dzi pedagogiki uniwersyteckiej w wietle ycia
i twórczo ci Stefana Kunowskiego (2009), mi dzynarodowa konferencja
Pe-dagogiczna wielowymiarowo rozwoju. Jednostka – przestrze społeczna – instytucja (2011), mi dzynarodowa konferencja Wychowa dobrych chrze cijan
i uczciwych obywateli (2011), ogólnopolska konferencja Obudzi (nie)odkryty
potencjał rodziny. Rodzina pyta i odpowiada (2015), ogólnopolskie sympozjum
Wychowanie integralne dziecka w rodzinie i przedszkolu katolickim (2015), ogólnopolska konferencja Społeczna potrzeba pami ci osoby i dzieła Prymasa
Tysi clecia Stefana Kardynała Wyszy skiego (2017), ogólnopolska konferencja
Perły polskiej my li edukacyjnej. Nowe ródła do poznania my li i dzieła Edmunda Bojanowskiego (2017).
Ponadto Katedra współorganizuje dwie serie cyklicznych konferencji skiero-wanych głównie do nauczycieli i wychowawców – praktyków. Pierwsz z nich stanowi organizowane od czternastu lat we współpracy z Fundacj Servire
Veritati Instytutu Edukacji Narodowej Ogólnopolskie Konferencje dla Nauczycieli i Wychowawców. Co roku konferencja ma inny temat przewodni, a prof. Alina Rynio jest odpowiedzialna za merytoryczn stron konferencji – opracowuje temat przewodni, zaprasza prelegentów. Drugi cykl – to organizowane we współpracy ze Zgromadzeniem Sióstr Słu ebniczek Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Pocz tej – D bickie debaty o wychowaniu. W tych debatach organizowanych od sze ciu lat osob współtworz c program jest s. prof. Maria Loyola Opiela.
Materiały przygotowane przez uczestników konferencji oraz wypracowane w czasie ich trwania s przez pracowników Katedry opracowywane i wydawane w postaci ksi ek. Od 2011 r. wi kszo tych ksi ek ukazuje si w ramach serii wydawniczej Biblioteka Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Publikacj serii rozpocz to w roku 2011. Powstała ona z inicjatywy prof. Aliny Rynio pomysłodawczyni serii jest zarazem jej redaktorem.
Oprócz ksi ek b d cych pokłosiem konferencji, w serii wydawane s tak e prace monograficzne. Problematyka badawcza prezentowana w serii zwi zana jest z pedagogik chrze cija sk a szczególnie kierunkami bada podejmowa-nymi przez pracowników i doktorantów Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej. Dotychczasowe tomy serii dotycz czterech obszarów tematycznych – wychowa-nia integralnego (Wychowanie integralne w edukacji katolickiej: idee – twórcy – instytucje; Wychowanie integralne w teorii i praktyce pedagogicznej), mał e -stwa i rodziny – jako szczególnych rodowisk wychowania chrze cija skiego ( wiadomo wychowawcza we współczesnej rodzinie; Obudzi (nie)odkryty potencjał mał e stwa i rodziny; Rodzina miejscem integralnego rozwoju i wy-chowania), koncepcji wychowawczych wi tych, błogosławionych i pedagogów katolickich (Bł. Jana Pawła II koncepcja wychowania mał onków; Kompendium edukacyjne Edmunda Bojanowskiego) oraz zagadnie szczegółowych, zwi za-nych z ró nymi rodowiskami wychowawczymi i metodyk wychowania chrze-cija skiego (Wolontariat – młodzie – wychowanie; Warto ubóstwa w urzeczywistnianiu si osoby). W latach 2011-2016 w serii ukazało si 11 tomów. Zaprezentowane powy ej tre ci ukazuj dwunastoletni dorobek naukowy Katedry Pedagogiki Chrze cija skiej. Na jego podstawie mo na sformułowa kilka wniosków oddaj cych specyfik prowadzonych w Katedrze bada . Po pierwsze – jasno mo na stwierdzi , e badania dotycz wychowania chrze cija -skiego na przestrzeni całego ycia, uwzgl dniaj c integralno wszystkich sfer i rodowisk wychowania. Po drugie – tworz c koncepcje i programy wychowania chrze cija skiego, pracownicy Katedry ł cz ze sob tradycj i nieprzemijaj ce
warto ci z wyzwaniami, jakie niesie ze sob współczesny wiat. Staraj si bada zarówno tradycj , jak i człowieka XXI wieku, jego szczególne potrzeby i mo liwo ci niesienia mu pomocy. Po trzecie – w badaniach podejmowanych przez pracowników Katedry podejmowane s zagadnienia trudne, niemodne i nieobecne w głównym nurcie ycia społecznego – takie, jak: cierpienie, mier , ubóstwo. Dzi ki pogł bionym badaniom nad nimi przypomina si o ich nie-zaprzeczalnej warto ci i znaczeniu w yciu człowieka. Po czwarte – wiele bada i działa Katedry ma nachylenie praktyczne. Pracownicy poprzez upowszechnia-nie prowadzonych bada i własn działalno praktyczn staraj si promowa model integralnego wychowania.
Zatem pedagogika chrze cija ska na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II, pozostaj c wiern zakre lonemu przedmiotowi bada , pokazuje jego liczne zwi zki z sytuacj , w jakiej znajduje si współczesny Ko ciół, ro-dzina, szkoła i ka dy człowiek, stara si je zgł bia i słu y wychowaniu – twór-czo ci o przedmiocie najbardziej osobowym.
BIBLIOGRAFIA
BAGROWICZ, J. (2005), Pedagogika chrze cija ska, w: T. Pilch (red.), Encyklopedia peda-gogiczna XXI wieku, t. IV, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ ak”, s. 121-125. BIS, D., OPIELA, M.L. (2013), Wychowanie integralne w teorii i praktyce pedagogicznej,
Lublin: Wydawnictwo KUL.
BIS, D., RYNIO, A. (2010), Media w wychowaniu chrze cija skim, Lublin: Wydawnictwo KUL.
BRAUN, K. (2012), Pedagogika chrze cija ska na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. ródła i kierunki rozwoju, w: R. Skrzyniarz, E. Smołka, S. Konefał (red.), U podstaw to samo ci pedagogiki. Wielowymiarowo pedagogiki – biogra-fistyka – historia, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 315-325.
BRAUN, K. (2012), Wolontariat – młodzie – wychowanie, Lublin: Wydawnictwo KUL. BRAUN, K., ŁOBACZ, M., RYNIO, A. (2010), Wczoraj, dzi i jutro pedagogiki
uniwersy-teckiej w wietle twórczo ci Stefana Kunowskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL. FILIPOWICZ, M. RYNIO, A. (2013), Pedagogia umierania według Wojciecha Chudego,
w: J. Stala (red.), ycie i mier : wyzwania działalno ci charytatywnej, Lublin: Wydawnictwo Polihymnia, s. 261-273.
JAKIMIUK, B. (2013), Mi dzy wychowaniem a karier zawodow , Lublin: Wydawnictwo KUL. JANIAK, A., RYNIO, A., (2014d), Topicality and relewancje of Janusz Korczak’s pedago-gical approach to chldren and their upbringing, „The Person and the Challenges”, volume 4, number 2, s. 157-181.
KONEFAŁ, S. (2011), Wychowanie jako do wiadczanie miło ci opartej na przyja ni, „Roczniki Pedagogiczne” 3 (39) (2011), s. 93-102.
ŁOBACZ, M. (2011), Warto ubóstwa w urzeczywistnianiu si osoby, Lublin: Wydawnic-two KUL.
MAGIER, P. (2010), To samo pedagogiki chrze cija skiej, w: J. Michalski, A. Zakrzew-ska (red.), Pedagogika chrze cija Zakrzew-ska. Tradycja, współczesno , nowe wyzwania, Toru : Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 336-345.
NOWAK, M. (2010), Specyfika, wyzwania, mo liwo ci i perspektywy pedagogiki chrze ci-ja skiej w Polsce, w: J. Michalski, A. Zakrzewska (red.), Pedagogika chrze cici-ja ska. Tradycja, współczesno , nowe wyzwania, Toru : Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 13-35.
OPIELA, M.L. (2013), Integralna pedagogika przedszkolna w systemie wychowania Edmunda Bojanowskiego. Kontynuacja i zmiana, Lublin: Wydawnictwo KUL. OPOZDA, D., OPIELA, M.L., BIS, D., WIDRAK, E. (2015), Rodzina miejscem integralnego
rozwoju i wychowania, Lublin: Wydawnictwo Episteme.
PETKOWICZ, A. (2009), Wychowanie chrze cija skie metod harcersk , Lublin: Wydaw-nictwo KUL.
RYNIO, A. (1995), Wychowanie młodzie y w nauczaniu Kardynała Stefana Wyszy -skiego, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
RYNIO, A. (2001a), Wychowanie człowieka w duchu „Zmysłu religijnego”, w: A. Rynio (red.), Wychowanie człowieka otwartego. Rola „Zmysłu religijnego” Luigi Giussa-niego w kształtowaniu osoby, Kielce: Wydawnictwo Jedno , s. 71-84.
RYNIO, A. (2001b), Wychowanie otwarte na hipotez Objawienia, w: A. Rynio (red.), Wychowanie człowieka otwartego, Rola „Zmysłu religijnego” Luigi Giussaniego w kształtowaniu osoby, Kielce: Wydawnictwo Jedno , s. 98-102.
RYNIO, A. (2001c), Wychowawcza metoda ks. L. Giussaniego, w: A. Rynio (red.), Wy-chowanie człowieka otwartego. Rola „Zmysłu religijnego” Luigi Giussaniego w kształ-towaniu osoby, Kielce: Wydawnictwo Jedno , s. 89-93.
RYNIO, A. (2004), Integralne wychowanie w my li Jana Pawła II, Lublin: Wydawnictwo KUL.
RYNIO, A. (2005a), Edukacyjna i wychowawcza funkcja szkoły katolickiej, w: T. Fr cko-wiak (red.), Dziecko. Edukacyjne i pomocowe oferty małych ojczyzn, Pozna –W gro-wiec: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Oddział w Poznaniu, s. 247-265.
RYNIO, A. (2005b), Metodyczno-strukturalne elementy procesu integralnego wychowania osoby, w: M. Nowak, C. Kalita (red.), Pedagogiczna inspiracja w nauczaniu Jana Pawła II, Biała Podlaska: Pa stwowa Wy sza Szkoła Zawodowa im. Papie a Jana Pawła II, s. 285-303.
RYNIO, A. (2005c), Miło miłosierna jako warto edukacyjna, „Roczniki Nauk Społecznych” 33(2005), z. 2, s. 31-48.
RYNIO, A. (2006a), Cierpienie jako czynnik wychowawczy, w: J. ledzianowski (red.) Jan Paweł II stró em ludzkiej rodziny, Kielce: Akademia wi tokrzyska, s. 241-250. RYNIO, A. (2006b), Wolno a wychowanie. Poszukiwanie rozwi za prakseologicznych,
RYNIO, A. (2006c), Wychowanie religijne w uj ciu Ksi dza Profesora Józefa Wilka, w: B. Kiere , ks. M. Nowak, D. Opozda (red.), Wybrane zagadnienia teorii i prakty-ki pedagogiprakty-ki rodziny. Pami ci Ksi dza Profesora Józefa Wilka, Lublin: Wydaw-nictwo KUL, s. 97-105.
RYNIO, A., (2006d), Zawsze miał nadziej – ks. Mieczysław Brzozowski wiadectwa i wspomnienia, Lublin, Ko ciół Rektoralny pw. Wniebowzi cia NMP Zwyci skiej. RYNIO, A. (2007a), Atrakcyjno wychowania chrze cija skiego, w: A. Rynio (red.),
Wychowanie chrze cija skie. Mi dzy tradycj a współczesno ci , Lublin: Wydawnic-two KUL, s. 672-689.
RYNIO, A. (2007b), Dojrzało nauczycieli warunkiem twórczego rozwoju i przetrwania cywilizacji, „Rocznik Naukowy” 14 (2007), s. 89-100.
RYNIO, A. (2008), Wychowawcza specyfika bractwa Comunione e liberazione i nadzieje z ni zwi zane, w: W. Wójcik, E. Lalikova (red.), Edukacja działania społeczne rodzi-na, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Akademii Techniczno-Humanistycznej, s. 173-186. RYNIO, A., GAWRYSIAKOWA, J., BUDKIEWICZ, M. (red.), (2008), Bogu i Ojczy nie.
Katolicki Uniwersytet Lubelski w wypowiedziach Prymasów Polski, Lublin: Wy-dawnictwo KUL.
RYNIO, A. (2009a), Chrze cija ska pedagogia nadziei ks. Luigi Giussaniego, „Roczniki Pedagogiczne” 1 (37) (2009), s. 67-82.
RYNIO, A. (2009b), Szkoła katolicka, uprzywilejowanym miejscem ludzkiej nadziei, w: K. Chałas (red.), Kreowanie to samo ci szkoły. Konteksty teoretyczne, pogl dy, wyniki bada , t. I, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 83-96.
RYNIO, A., (2011a), ABC wychowania do odpowiedzialno ci, w: P. Kawalec, A. Błachuta (red.), Odpowiedzialno społeczna w innowacyjnej gospodarce, s. 210-258, Lublin: Wydawnictwo KUL.
RYNIO, A., SKRZYNIARZ R., BADE SKA L. (2011b), Pedagogika na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Historia i współczesno , Lublin: Jedno . RYNIO, A., K. BRAUN, A. LENDZION, D. OPOZDA (2012). Religijno-moralny wymiar
roz-woju i wychowania. Lublin: Wydawnictwo KUL
RYNIO, A. (2013a), Oczekiwane cechy osobowe nauczycieli i wychowawców, w: I. Jazu-kiewicz, E. Rojewska (red.), Sprawno ci moralne wychowawcy, Szczecin: Uniwersy-tet Szczeci ski, Wydawnictwo: Przedsi biorstwo Produkcyjno-Handlowe ZAPOL Dmochowski Sobczyk Sp.j, s. 29-53.
RYNIO, A. (2013b), Rodzina rodowiskiem integralnego wychowania w nauczaniu Jana Pawła II, w: J.M. Garbula, A. Zakrzewska, W. Sawczuk (red.), wiat rodziny. Per-spektywa interdyscyplinarna wobec trwania i zmian, Toru : Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 28-56.
RYNIO, A. (2013c), wi ty Paweł jako przykład nauczyciela i wychowawcy, w: M. Nowak, R. Jusiak, J. Mazur, (red.), ródła wielko ci mistrzów. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Piotrowi Pawłowi Gachowi, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 97-108. RYNIO, A. (2013d), Współczesna młodzie jako pokolenie poszukuj ce pracy, warto ci
i ideałów, w: B. Jakimiuk (red.), Mi dzy wychowaniem a karier zawodow , Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 77-90.
RYNIO, A. (2013e), Wybrane paradoksy pedagogiki chrze cija skiej podstaw jej to sa-mo ci „Forum Pedagogiczne” 2(2013), s. 41-63.
RYNIO, A. (2014a), Dziecko w my li i posłudze duszpasterskiej Ksi dza Profesora Józefa Wilka, w: J. Stala (red.), Nauki o rodzinie w słu bie rodziny, Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, s. 411-430.
RYNIO, A. (2014b), Jako edukacji akademickiej warunkowana potrzeb integralnego wycho-wania osoby, w: R. Bera, K. Klimkowska, A. Dudak (red.), Jako kształcenia w szkole wy szej. Obszar nauk pedagogicznych, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 75-91.
RYNIO, A. (2014c), Nauczyciel – mistrzem czy urz dnikiem? Na marginesie wychowawcze-go zadania szkoły i pilnej potrzeby dzielno ci zawodowej nauczycieli w: A. Rynio, K. St pie (red.), Wychowanie a cywilizacja uzale nie i agresji, Lublin: IEN i Wy-dawnictwo KUL, s. 95-117.
RYNIO, A. (2015a), Dziecko przedmiotem troski wi tego Jana Pawła II, w: K. Boche s-ka-Włostowska, E. Kope (red.), W trosce o edukacj dziecka, Warszawa: Wydawnic-two B&G, s. 7-28.
RYNIO, A., BRAUN, K., JEZIORA SKI, M., SZEWCZAK, I. (2015b), Obudzi (nie)odkryty potencjał mał e stwa i rodziny, Lublin: Wydawnictwo Episteme.
RYNIO A., Słowo wprowadzaj ce (2015c), w: J. Gawrysiakowa, M. Józwik (red.), NSZZ „Solidarno w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim 1980-2010, Lublin: Wydawnic-two KUL, s. 13-30.
RYNIO, A. (2016a), Integralny rozwój człowieka, w: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklo-pedia aksjologii pedagogicznej, Radom: Polwen, Polskie Wydawnictwo Encyklope-dyczne, s. 448-453.
RYNIO, A. (2016b), Integralne wychowanie, w: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, Radom: Polwen, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, s. 440-448.
RYNIO, A, KOKSA, H. (2016c), Oryginalno i nowatorstwo działalno ci Cecylii Plater-Zyberkówny, w: F.W. Wawro, ks. A. Łuczy ski, L. Pietruszka (red.), Osoba rodo-wisko Transcendencja. Ksi ga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Romanowi Ju-siakowi OFM, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 267-286.
RYNIO, A. (2017), Wzory osobowe a budowanie autorytetu nauczyciela i wychowawcy, w: I. Jazukiewicz, E. Rojewska (red.), Sprawno ci moralne a przestrzenie peda-gogiczne, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczeci skiego, s. 15-44. SALAMUCHA, A. (2010), Kiedy pedagogika jest chrze cija ska? Uwagi metodologiczne,
w: J. Michalski, A. Zakrzewska (red.), Pedagogika chrze cija ska. Tradycja, współczesno , nowe wyzwania, Toru : Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 120-125. SALAMUCHA, A., MAGIER, P. (2013), W obronie pedagogiki chrze cija skiej, „Pedagogia
Christiana”, I/31(2013), s. 155-169.
Solidarno w nauczaniu Jana Pawła II. Wybór tekstów (2005), wyboru dokonała i przed-mow opatrzyła A. Rynio, Lublin: Fundacja Servire Veritati IEN.
SZEWCZAK, I. (2015), Rola rodziny w wychowaniu do dzielno ci yciowej, w: A. Rynio, K. Braun, M. Jeziora ski, I. Szewczak (red.), Obudzi (nie)odkryty potencjał mał e -stwa i rodziny, Lublin: Wydawnictwo Episteme, s. 307-327.
TOMCZYK, M. (2010). Autorytet nauczyciela akademickiego w twórczo ci o. Jacka Woro-nieckiego, w: Braun, K., Łobacz M., Rynio A. (red.), Wczoraj, dzi i jutro pedagogiki uniwersyteckiej w wietle twórczo ci Stefana Kunowskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL, s. 73-78.
KIERUNKI BADA
KATEDRY PEDAGOGIKI CHRZE CIJA SKIEJ KUL
St r e s z c z e n i e
Artykuł jest prezentacj bada prowadzonych przez pracowników Katedry. Składa si z trzech cz ci. W pierwszej zaprezentowano przedmiot bada pedagogiki chrze cija -skiej i okoliczno ci powstania Katedry; w drugiej przeanalizowano tematyk badawcz , podejmowan przez pracowników Katedry; jako ostatni element zaprezentowano działal-no upowszechniaj c wyniki bada naukowych w postaci konferencji organizowanych przez Katedr oraz wydawane publikacje.
Słowa kluczowe: pedagogika chrze cija ska; kierunki bada .
DIRECTIONS OF RESEARCH
OF THE DEPARTMENT OF CHRISTIAN PEDAGOGY OF KUL
S u m m a r y
The article Directions of research of the Department of Christian Pedagogy of KUL is a presentation of the research conducted by the staff of the Department of Pedagogy. It consists of three parts. The first will be presentation the subject of research in Christian pedagogy and the circumstances of the founding of the Cathedral; in the second will be presented research direcion run by employees of Department; in the third the dissemi-nation of research results will be presented.
