RECENZJE 271
dziedzin autonomiczn. Przypisuje jej natomiast istotn rol uwiadamiania naukow-com, e mog si myli. Wydaje si jednak pewn niekonsekwencj w pogldach Dennetta, e z jednej strony kae filozofii by nastawion na rozwizywanie proble-mów, a z drugiej wymaga od niej podtrzymywania w nauce atmosfery niepewnoci.
Innymi, wspomnianymi ju wczeniej funkcjami filozofii, s wedug Dennetta mediacja midzy humanistyk a naukami przyrodniczymi oraz popularyzacja osig-ni nauki. Wydaje si, e w tych aspektach autor Intuition Pumps and Other Tools for Thinking na wasnym przykadzie doskonale realizuje swoje postulaty, o czym wiadczy ogromna popularno jego ksiek. Wspóczenie, gdy akademicki status filozofii coraz czciej zaley od spoecznego jej odbioru, takie próby wprowadzania problematyki filozoficznej „pod strzechy” s by moe skuteczn metod dostoso-wania si filozofów do kryzysu ich dyscypliny, ale nie omielam si rekomendowa nikomu pójcia w lady Dennetta.
Piotr Bigorajski doktorant Katedry Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii KUL
Kazimierz A j d u k i e w i c z, Felsefeye giri: Temel kavramlar ve kuramlar, prze. Ahmet C e v i z c i, ^stanbul: Say Yay`nlar` 2010, ss. 174. ISBN: 978-975-468-449-4.
Ju ponad pó wieku mino od ukazania si w Polsce pierwszego wydania ksiki Kazimierza Ajdukiewicza pt. Zagadnienia i kierunki filozofii. Niezbyt sprzyjajca filozoficznym dociekaniom atmosfera polityczna powojennej Polski nie pozwolia, niestety, na upowszechnienie tej wydanej w 1949 r. pracy wybitnego polskiego filo-zofa, ideowo konkurencyjnej wobec usilnie promowanej wówczas i dugo potem myli marksistowskiej. Nie moe zatem dziwi fakt, e praca Ajdukiewicza bardzo szybko znikna z ksigarskich póek i na dugie lata staa si antykwarycznym lub bibliofilskim rarytasem. Trzeba byo czeka ponad trzydzieci lat, a w 1983 r. wiato dzienne ujrzao drugie jej polskie wydanie, trzecia za edycja pojawia si na pókach polskich ksigar na pocztku XXI wieku, w 2003 r.
We wstpie do trzeciego wydania Jan Wole ski zauway, e ksika Kazimierza Ajdukiewicza, która mimo przeszkód odegraa znaczc rol w intelektualnej forma-cji Polaków, jest dostpna nie tylko polskiemu czytelnikowi. Pojawiy si bowiem do liczne jej tumaczenia na jzyki obce. W 1973 r. ukaza si przekad na jzyk angielski, a w 1979 r. tumaczenie na jzyk portugalski, w 1989 r. opublikowano przekad na jzyk woski, w 2004 r. – na jzyk hiszpa ski, w 2010 r. za na jzyk ukrai ski. O ile owe przekady raczej nie dziwi, o tyle pewn osobliwo stanowi moe fakt, e w 1989 r. wydawnictwie Gündoan Yay`nlar` w Ankarze wiato dzienne
RECENZJE 272
ujrza przekad pracy Kazimierza Ajdukiewicza na egzotyczny dla polskiej myli filozo-ficznej jzyk turecki. Co przy tym jeszcze ciekawsze, ksika Kazimierza Ajdukie-wicza, noszca po turecku tytu Felsefeye giri: Temel kavramlar ve kuramlar („Wpro-wadzenie do filozofii. Podstawowe pojcia i teorie”), doczekaa si w Turcji ju czte-rech wyda . Drugie wydanie bowiem ukazao si w 1994 r. w tym samym ankarskim wydawnictwie Gündoan Yay`nlar`, natomiast wydanie trzecie i czwrte w wydaw-nictwie Say Yay`nlar` w Stambule odpowiednio w 2007 i 2010 r. Ta ostatnia edycja stanowi przedmiot niniejszej prezentacji.
Ksika ukazaa si w ramach serii wydawniczej „Yeni dü{ünce” („Nowa myl”). Zewntrzn szat graficzn nie wyrónia si niczym szczególnym. Na pierwszej stronie prostej okadki w czarnym kolorze umieszczono u góry nazwisko autora i tytu ksiki, a u dou fragment niezidentyfikowanego dziea malarskiego (wewntrz ksiki brak informacji, jaki to obraz i jakiego malarza). Z kolei na tylnej stronie okadki znajdziemy czarno-bia fotografi autora, jego prezentacj jako wiatowej sawy polskiego logika i filozofa, a take krótki opis ksiki, z którego moemy oczywicie dowiedzie si, e jest to doskonae i atwe do przyswojenia wprowadzenie do filozofii. Ostatnie jednak zdanie tego opisu moe wywoa lekk konsternacj, dowiadujemy si bowiem, e wielk zalet ksiki, w porównaniu z innymi anglojzycznymi wprowadzeniami do filozofii, jest jakoby preferowanie przez jej autora materializmu dialektycznego i feno-menologii, kierunków zapomnianych w europejskiej tradycji filozoficznej1. Informacja ta wydaje si co najmniej baamutna, gdy Kazimierz Ajdukiewicz, nawet podejmujc zagadnienie materializmu, podchodzi do raczej krytycznie i z ca pewnoci nie jest jego intencj propagowanie ani materializmu, ani te fenomenologii.
We wprowadzeniu do ksiki wydawca umieszcza podstawowe informacje o auto-rze, dziki czemu turecki czytelnik moe dowiedzie si, e Kazimierz Ajdukiewicz naley do grona wybitnych polskich filozofów, jak te, e jest przedstawicielem filozoficznej szkoy lwowsko-warszawskiej. Brakuje jednak rozwinicia tych wiado-moci, w postaci choby ogólnego zarysu polskiej myli filozoficznej, z prezentacj przynajmniej kilku nazwisk innych znanych polskich filozofów, a przede wszystkim bardziej szczegóowej informacji o samej szkole lwowsko-warszawskiej. Brak szer-szej informacji na ten temat, w sposób szczególny ukierunkowanej na tureckiego czy-telnika, we wprowadzeniu do tego typu ksiki jest powanym mankamentem. Dla tureckiego czytelnika, który bdzie zapoznawa si z t ksik jako wprowadzeniem do zagadnienie filozoficznych, zdawkowa nota o przynalenoci jej autora do szkoy lwowsko-warszawskiej wyda si wobec tego musi raczej czym zagadkowym i chy-ba zgoa mao informatywnym.
Sam tekst przekadu treciowo wydaje si zasadniczo pokrywa z tekstem orygi-nau. Oddzielnym wszelako problemem jest sprawa, z jakiego jzyka owego prze-kadu dokonano. Dowiadujemy si wprawdzie, e prac na jzyk turecki przeoy
1
„Kitab`n dier felsefeye giri{ kitaplar` kar{`s`ndaki bir ba{ka avantaj` da diyalektik materya-lizm ve fenomenoloji gibi öretilere öncelik vermesidir” (z tekstu na okadce).
RECENZJE 273
Ahmet Cevizci (profesor filozofii na Uniwersytecie w Ankarze), brak jednak informa-cji, z jakiego jzyka. Mona przypuszcza, e podstaw byo raczej bardziej dostpne w Turcji wydanie w jzyku angielskim, chocia kiedy ukazywao si pierwsze wyda-nie w jzyku tureckim, istniao te ju drugie wydawyda-nie polskie. Jzyk polski wyda-nie nale-y jednak w Turcji do jzyków znanych powszechnie...
Ksika Kazimierza Ajdukiewicza w przekadzie na jzyk turecki traktowana jest z pewnoci jako wany przyczynek do filozoficznej formacji przedstawicieli nieco obcego nam, Polakom i Europejczykom, wiata kultury orientalnej, czego ewiden-tnym wyrazem jest fakt, e praca ta doczekaa si w cigu niespena dwudziestu lat ju czterech wyda 2. Cieszy zainteresowanie przedstawicieli intelektualnego wiata tureckiego krgiem europejskiej myli filozoficznej, a nade wszystko, e wesza do take tak wana praca polskiego filozofa. Jest to fakt szczególny, poniewa z ksiek polskich filozofów w przekadzie na jzyk turecki obecne s tylko, oprócz omawianej pracy Kazimierza Ajdukiewicza, ksiki Zygmunta Baumanna. Naley jednak mie na-dziej, e kiedy w przyszoci pojawi si wicej przekadów prac polskich filozofów, jeli uwzgldni fakt nieustannie wzrastajcego w Turcji zainteresowania europejsk myl filozoficzn.
Ks. Robert Puzia CM Kijów-Worzel (Ukraina)
2
