DOI: https://doi.org/10.18290/rt.20673-6
ANDRZEJ DERDZIUK OFMCap
REALIZACJA POWOANIA ZAKONNEGO
MAURYCEGO LUDWIKA KUBRAKA OFMCap (1937-1987)
REALIZATION OF THE RELIGIOUS VOCATION OF MAURYCY LUDWIK KUBRAK OFMCap (1937-1987)
Abstract. The figure of Capuchin Maurycy Ludwik Kubrak (1937-1987) was remembered as a charismatic priest who influenced the faithful with his humbleness, simplicity and the spirit of piety and poverty. While working in Biaa Podlaska and Lublin as a religion teacher, he was called a catechist with a magnet. In his service as a hospital chaplain in Lublin and in pastoral work for the nuns in Nowe Miasto, he was faithful to his duties and sacrificial availa-bility which spared no effort. As a parish priest in Rywad Królewski, he spread the Marian cult and developed pastoral work in the sanctuary. His patience and love for the cross was revealed during his terminal illness, which he experienced with exceptional submission to God’s will. He died in the opinion of holiness.
Key words: Capuchins; Maurycy Kubrak; holiness; pastoral care.
Przesanie teologii moralnej staje sie bardziej czytelne i przekonywuj ace, gdy zostaje zilustrowane przykadami zycia ukazuj acymi realizm i aktualnos´c´ ideaów wskazanych w Ewangelii. Ludzie, którzy aspiruj a do doskonaos´ci w mios´ci i na serio traktuj a powoanie do s´wietos´ci, s a potwierdzeniem, ze d azenie teologów moralistów do ukazania czytelnych kryteriów dobra i za jest nie tylko zasadne, ale tez moze byc´ uzyteczne i przynosi bogosawione
Prof. dr hab. ANDRZEJ DERDZIUK OFMCap Katedra Teologii Moralnej Spoecznej, Instytut Nauk Teologicznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II; adres do korespon-dencji: Al. Kras´nicka 76, 20-718 Lublin; e-mail: aderdziu@kul.pl; ORCID: https// orcid.org/0000-0003-4678-726X.
owoce. Takim przykadem usilnego d azenia do s´wietos´ci by student studium pastoralnego KUL w latach 1972-1976, ojciec Ludwik Maurycy Kubrak przy-nalez acy do wspólnoty Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów Prowincji War-szawskiej.
Jego zycie i dziaalnos´c´ stanowiy przedmiot kilku opracowan´ naukowych, ale nie ukazano caos´ciowej drogi jego posugi duszpasterskiej i dziaalnos´ci naukowej1. Podziwiany przez swoich wspóbraci i wiernych placówek dusz-pasterskich, w których posugiwa, jest przez wielu uwazany na wzór czowie-ka w peni oddanego Bogu i ludziom. Niniejszy artyku uczowie-kazuje jego biogra-fie oraz prezentuje istotne rysy jego duchowos´ci.
1. OKRES DZIECIN´ STWA I FORMACJI ZAKONNEJ
Ludwik Kubrak przyszed na s´wiat 20 lipca 1937 roku w Czarnocinie w parafii Pi atnica koo omzy2. Jego rodzice Ignacy i Anna z domu Kijek prowadzili gospodarstwo rolne o powierzchni 6 hektarów. Odznaczali sie gebok a poboznos´ci a i przekazali swoim dzieciom wiare w Boga oraz przy-wi azanie do polskos´ci. W rodzinie bya czwórka dzieci: dwie dziewczynki i dwóch chopców. Od czasu pierwszej Komunii S´wietej Ludwik odznacza sie gebok a poboznos´ci a eucharystyczn a i z ogromn a mios´ci a przyjmowa Chrystusa w postaciach sakramentalnych. Okazywa tez ponadprzecietne ozna-ki poboznos´ci, umartwiaj ac swoje ciao i podejmuj ac dodatkowe modlitwy. Pierwsze trzy klasy szkoy podstawowej Ludwik zaliczy w Czarnocinie, a potem zacz a uczeszczac´ do szkoy w Pi atnicy. Rodzinna miejscowos´c´ bya terenem posugi duszpasterskiej kapucynów z klasztoru w omzy, którzy przybywali tu na kweste oraz uprawiali ake poozon a nieopodal domu Kubra-ków. Mieszkan´cy wsi czesto udawali sie do pobliskiego klasztoru, gdzie korzystali ze spowiedzi u kapucynów i uczestniczyli w nabozen´stwach, zwa-szcza w odpus´cie Porcjunkuli.
Kieruj ac sie pragnieniem pos´wiecenia sie Bogu, Ludwik w 1951 roku podj a nauke w nizszym seminarium Ksiezy Salezjanów w Rózanymstoku.
1Por. A.P. DYDYCZ, Zycie pos´wiecone Bogu, w: TENZ E, Nios ac ziarno na zasiew, Rzym Lublin 1992, s. 219-234; J.M. CYGAN, Maurycy Kubrak, kapucyn, we wspomnieniach
mieszkan´-ców Biaej Podlaskiej, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny” 1995, nr 1, s. 29-41.
2Por. A. DERDZIUK, S´wiadkowie mios´ci Boga i czowieka, w: Fructus Spiritus est Cari-tas. Ksiega jubileuszowa ofiarowana Ksiedzu Profesorowi Franciszkowi Dr aczkowskiemu, red.
Systemowi prewencyjnemu Ksiedza Bosko zawdziecza zdolnos´c´ do przekra-czania swej wrodzonej nies´miaos´ci oraz pokonywania dokuczaj acego mu poczucia mniejszej wartos´ci. Kiedy seminarium zostao zamkniete przez wa-dze komunistyczne w 1954 roku, zdecydowa sie na wst apienie do Warszaw-skiej Prowincji Braci Mniejszych Kapucynów3. W zachowanym podaniu do Prowincjaa napisa: „juz od modych lat pragn aem swe zycie pos´wiecic´ Bogu […] doszedem do przekonania, ze tylko w tym Zakonie us´wiece wa-sn a dusze i bede wspomaga bliz´nich, o ile to bedzie w mojej mocy”4.
Do klasztoru nowicjackiego przyby na pocz atku sierpnia. Podczas obó-czyn 14 VIII 1954 roku przyj a imie Maurycy i rozpocz a nowicjat w Nowym Mies´cie nad Pilic a. Przez pierwsze miesi ace magistrem nowicjatu by o. Be-nedykt Drozdrowski, a potem o. Ambrozy Jastrzebski. Socjuszem magistrów by przez cay rok o. Micha Skorupin´ski. Wszyscy ci trzej zakonnicy mieli za sob a kilkuletni okres pobytu w niemieckich obozach koncentracyjnych, co pozostawio s´lad w ich nastawieniu do zycia. Niekiedy tez metody wycho-wawcze stosowane w nowicjacie, wyrazaj ace sie w surowej dyscyplinie i bra-ku indywidualnego podejs´cia do braci, za bardzo nawi azyway do wczes´niej-szych dos´wiadczen´ wychowawców. Brat Maurycy zozy swoje pierwsze s´luby zakonne na okres trzech lat dnia 15 sierpnia 1955 roku5.
Poniewaz w tym czasie wadze komunistyczne pozamykay nizsze semina-ria duchowne oraz zlikwidoway w Lublinie katolick a szkoe zwan a Biskupia-kiem, kapucyni zorganizowali wasn a tajn a szkoe s´redni a w Nowym Mies´cie, gdzie modzi zakonnicy kon´czyli X i XI klase. Wykadowcami byli kapani kapucyn´scy, siostry ze zgromadzen´ honorackich oraz kilku nauczycieli s´wiec-kich. Jeden z tych nauczycieli, póz´niejszy kapucyn, o. Edward Szelachowski zapamieta brata Maurycego jako modzien´ca rozmodlonego, odznaczaj acego sie wewnetrznym skupieniem, uwag a i pilnos´ci a6.
Po ukon´czeniu XI klasy w Nowym Mies´cie brat Maurycy w 1956 roku zosta skierowany do Wyzszego Seminarium Duchownego Kapucynów w om-zy, gdzie przygotowywa sie do s´wiecen´ kapan´skich. Seminarium miao cha-rakter tradycyjnego studium domesticum, gdzie wykadowcami byli bracia kapu-cyni. Brat Maurycy wyróznia sie jako sprawny sportowiec, który s´wietnie gra
3Por. A.P. D
YDYCZ, Zycie pos´wiecone Bogu, s. 221. 4Por. G. B
ARTOSZEWSKI, S´wietos´c´ niekanonizowana Warszawskiej Prowincji Braci
Mniej-szych Kapucynów, w: W suzbie pokoju i dobra. Jubileusz piec´dziesieciolecia odrodzenia War-szawskiej Prowincji Kapucynów. Ksiega pami atkowa, red. R. Prejs, Warszawa 2002, s. 397.
5Por. A.P. D
YDYCZ, Zycie pos´wiecone Bogu, s. 222. 6Por. J.M. C
w pike siatkow a, a takze suzy wspólnocie kleryckiej jako organista, akompa-niuj ac na organach i fisharmonii podczas nabozen´stw. W roku 1961 w omzy zozy zakonne s´luby wieczyste. Dnia 29 VI 1963 roku przyj a prezbiterat z r ak biskupa omzyn´skiego Czesawa Falkowskiego. Przeozeni chcieli go wysac´ na studia specjalistyczne do Rzymu, ale na przeszkodzie stanea odmowa wydania paszportu przez wadze komunistyczne. Zwyczajem kapucyn´skim podj a zatem roczne przygotowanie do sprawowania funkcji duszpasterskich nazywane tiroci-nium, które byo kierowane przez o. Gabriela Bartoszewskiego i miao miejsce w klasztorze w Lublinie przy Krakowskim Przedmies´ciu7.
2. POSUGA DUSZPASTERSKA W BIAEJ PODLASKIEJ I LUBLINIE
Pierwszym miejscem pracy duszpasterskiej, do której skierowali go przeo-zeni po ukon´czeniu przygotowania duszpasterskiego w 1964 roku, bya roz-rastaj aca sie parafia w Lublinie na Poczekajce, gdzie z gorliwos´ci a uczy katechezy i spowiada. W kronice klasztornej zanotowano, ze o. Maurycy zosta przysany wraz z innymi kapanami. Byli to o. Beda Bujnowski oraz o. Bernardyn Mazur. Zamienili oni dwóch wikarych, z których jeden uda sie do pracy ws´ród Polaków w USA, a drugi awansowa na gwardiana w klaszto-rze przy Krakowskiem Pklaszto-rzedmies´ciu w Lublinie8.
Czas pracy na Poczekajce by zwi azany z okresem Wielkiej Nowenny przed tysi acleciem chrzes´cijan´stwa w Polsce i w parafii byo prowadzonych wiele inicjatyw w tym zakresie. Po roku owocnej posugi, prowincja zdecy-dowa o przeniesieniu o. Maurycego do Biaej Podlaskiej. Decyzja ta nie spodobaa sie ówczesnemu proboszczowi, który tak opisa to w kronice para-fialnej: „Dnia 26 sierpnia b.r. o. Prowincja Piotr Gacki a Zanklewo zabra z naszej parafii o. Maurycego Kubraka, który tak adnie zacz a tu pracowac´. Powód? Rzekomo gdzie indziej jest potrzebny. W rzeczywistos´ci obecny Prowincja nie ma zrozumienia dla pracy duszpasterskiej na parafii”9.
Motywacja prowincjaa bya jednak zgoa odmienna. Bardzo ceni ac zdol-nos´ci duszpasterskie o. Maurycego, przeznaczy go do pracy w Biaej Podla-skiej. Sytuacja w tym mies´cie bya nietypowa, bowiem Biskup Siedlecki
7Por. L. KUBRAK, Podanie o przyjecie na studia na KUL, 28 IX 1972, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
8Por. Kronika parafii Niepokalanego Serca Maryi, Lublin Konstantynów, zapis pod dat a 1 IX 1964, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
Ignacy S´wirski chcia sprowadzic´ do Biaej kapucynów i przekazac´ im klasz-tor poreformacki. Byo to zwi azane z sympati a biskupa do Zakonu Kapucy-nów, ale tez z pragnieniem uczczenia postaci Honorata Koz´min´skiego, który w tym mies´cie sie urodzi i wzrasta. Jednak wadze pan´stwowe nie pozwalay na objecie przez zakonników nowych placówek. Wobec tego pod pozorem pomocy duszpasterskiej, biskup sprowadzi dwóch kapanów kapucyn´skich, którzy pomagaj ac kapanom diecezjalnym, z czasem mieli cakowicie przej ac´ klasztor. Dom zakonny reformatów zosta bowiem skasowany po Powstaniu Styczniowym i kos´ció by obsugiwany przez ksiezy diecezji siedleckiej Edmunda Barbasiewicza i Zbigniewa Latosiego10.
Maurycy Kubrak przyby do Biaej Podlaskiej 25 sierpnia 1965 roku i za-mieszka w czes´ci klasztoru niezajetej przez szkoe. Podj a obowi azki kate-chety w szkoach zawodowych: Zasadniczej Szkole Odziezowej, Zasadniczej Szkole Handlowej, Technikum Ekonomicznym, Technikum Gastronomicznym oraz I Liceum Ogólnoksztac acym imienia Józefa Ignacego Kraszewskiego. Kazdego roku obejmowa nauczaniem okoo 900 uczniów. Da sie poznac´ jako charyzmatyczny nauczyciel religii, który nie tylko przekazywa tres´ci wiary, ale tez dawa jej czytelne s´wiadectwo, co sprawiao, ze nazywano go „katechet a z magnesem”11. Przyci aga bowiem na lekcje modziez, która wczes´niej nie uczeszczaa na katecheze i wywiera na nich delikatny, ale bardzo skuteczny wpyw przez swoje umiowanie modlitwy, ubóstwo, skrom-nos´c´, uprzejmos´c´ i delikatnos´c´. Emanuj acy od niego pokój udziela sie ucz-niom, którzy nie przeszkadzali mu w prowadzeniu lekcji i aktywnie w aczali sie w zycie religijne. Zebrane s´wiadectwa ukazuj a go jako czowieka ciesz a-cego sie opini a s´wietos´ci i szanowanego przez wszystkich.
Decyzja prowincjaa, który wysa o. Maurycego celem przeszczepienia zako-nu do Biaej Podlaskiej, bya bardzo owocna i sprawia, ze kapucyni w 1968 roku przejeli kos´ció, a z czasem odzyskali cay klasztor12. Razem z Kubrakiem pracowali w tym okresie o. Pacyfik Antoni Dydycz oraz Maksymilian Macio-szek. Pierwszy z nich by cenionym kaznodziej a i organizatorem wydarzen´ dusz-pasterskich. Dwaj pozostali nazywani byli s´wietymi katechetami13.
10Por. J.M. CYGAN, Maurycy Kubrak, kapucyn, s. 29-30. 11Por. tamze, s. 32.
12Por. G. B
ARTOSZEWSKI, S´wietos´c´ niekanonizowana, s. 397. 13Por. J.M. C
Dnia 7 lipca 1972 roku ojciec Maurycy przyby do klasztoru kapucyn´skiego w Lublinie, gdzie mia zast apic´ ojca Franciszka Rozkowskiego w posudze w lu-belskich szpitalach14. Od 10 lipca 1972 roku zosta kapelanem szpitala kolejo-wego w Lublinie przy ulicy 1 Maja oraz szpitala neurologicznego w Abramowi-cach, gdzie pracowa spoecznie15. Praca polegaa na tym, ze w sobote chodzi po oddziaach szpitalnych i spowiada tych, którzy chcieli przyj ac´ sakrament pokuty. Zas´ w niedziele udziela Komunii S´wietej chorym, którzy przychodzili do pokoju dyzurnego przy portierni szpitala. Tym, zas´ którzy nie mogli chodzic´, ojciec Maurycy zanosi Komunie S´wiet a do sal szpitalnych. Intencje przyjmowa-ne od pacjentów odprawia w klasztorze przy Krakowskim Przedmies´ciu, gdzie sprawowa Msze s´wiet a zbiorow a.
By to niezwyky czas, gdy zasadniczo posuga kapelanów bya zabroniona i kapani mogli wchodzic´ do szpitala jedynie dzieki uprzejmos´ci personelu me-dycznego. Osob a, która pomagaa kapucynom w docieraniu do pacjentów szpitala kolejowego, bya pani Halina odzia-S´migielska, która tam pracowaa. W opisie posugi w szpitalach ojciec Maurycy nie zawar informacji, ze napotyka sprzeciw ze strony lekarzy i pielegniarek. Szczególnym owocem jego posugi w szpitalu byo nawrócenie osoby nalez acej do niekatolickiej wspólnoty Badaczy Pisma S´wietego. Kobieta bya córk a przewodnicz acego tej grupy wyznaniowej i zon a zaangazowanego czonka wspólnoty. Dzieki odpowiedniej lekturze religijnej oraz rozmowom i modlitwie, osoba ta zozya wyznanie wiary katolickiej i przyjea sakramenty Kos´cioa. Po nawróceniu przez okoo dziesiec´ lat korespondowaa z ojcem Maurycym na tematy duchowos´ci katolickiej.
Bed ac jednoczes´nie kapelanem i studentem KUL, ojciec Maurycy podejmowa takze inne obowi azki duszpasterskie. W kronice klasztornej jest adnotacja, ze od dnia 3 listopada 1972 roku prowadzi nabozen´stwo czterdziestogodzinne w parafii Perlejewo w diecezji drohiczyn´skiej16. W Wielkim Pos´cie roku 1983 wygosi rekolekcje wielkopostne w parafiach Wandów oraz Bon´cza17. W ramach posugi w innych klasztorach kapucyn´skich w dniu 29 czerwca 1973 roku wygosi kaza-nia odpustowe w Serpelicach18.
14Por. Dzieje klasztoru lubelskiego OO. Kapucynów w drugim 1000-leciu chrzes´cijan´stwa w Polsce, Kronika klasztorna, Archiwum klasztoru w Lublinie I, zapis pod dat a 7 VII 1972.
15Por. A. S
ZYMAN´ SKI, Cicha dziaalnos´c´ kapelan´ska o. Maurycego Kubraka, w: TENZ E,
Kapucyni kapelani szpitalni i wiezienni po drugiej wojnie s´wiatowej w Lublinie, mps,
Biblio-teka WSD Kapucynów w Lublinie, Lublin 1983, s. 15-16.
16Por. Dzieje klasztoru lubelskiego, zapis pod dat a 7 VII 1972.
17Por. Dzieje klasztoru lubelskiego, zapisy pod dat a 18 III 1973 i 22 III 1973. 18Por. Dzieje klasztoru lubelskiego, zapis pod dat a 19 VI 1973.
Dos´wiadczaj ac wielu trudnos´ci w podejmowanych pracach, o. Maurycy podda sie badaniom i wówczas zdiagnozowano u niego siln a nerwice19. Na podstawie takiej diagnozy, po rocznej pracy w szpitalu oraz penieniu posugi spowiednika w klasztornym kos´ciele kapucynów w Lublinie przy Krakowskim Przedmies´ciu 42, ojciec Maurycy poprosi prowincjaa o zwolnienie z tych obowi azków i od dnia 14 wrzes´nia 1973 roku przesta przynalezec´ do familii klasztoru lubelskiego20.
W czasie pobytu w Lublinie, od paz´dziernika 1972 roku Kubrak podj a studia magisterskie na KUL w ramach studium pastoralnego na Wydziale Teologii. Poniewaz nie posiada matury, musia uzyskac´ specjalne pozwolenie z ministerstwa nauki, szkolnictwa wyzszego i techniki, by byc´ zwolnionym z obowi azku skadania s´wiadectwa dojrzaos´ci21. W trakcie studiów ucze-szcza miedzy innymi na wykady ks. Wojciecha Danielskiego i ks. Adama Ludwika Szafran´skiego. W czerwcu 1973 roku zozy podanie o zatwierdzenie pracy magisterskiej na temat: „Mariologia ojca Honorata Koz´min´skiego na podstawie dziea Czem jest Maryja”, przygotowywanej pod kierunkiem ks. prof. Józefa Kudasiewicza22. Magisterium uzyska na podstawie pracy i egza-minu magisterskiego z dnia 26 maja 1975 roku przed komisj a pod kierunkiem o. prof. Hugolina Langkammera OFM23.
Po uzyskaniu pozwolenia wadz zakonnych, o. Maurycy24 w sierpniu 1975 roku zozy podanie o przyjecie na studia licencjacko-doktoranckie w Instytucie Teologii Pastoralnej na kierunek homiletyka25. W trakcie pierw-szego roku studiów zda egzamin z jezyka niemieckiego na ocene bardzo dobr a i zosta zwolniony z uczeszczania na lektorat z tego jezyka. Na pierw-szym roku studiów do licencjatu kos´cielnego zalicza tez egzaminy z przed-miotów, które s a w programie roku drugiego26. Z kolei na roku II zacz a juz zaliczac´ przedmioty z roku trzeciego. Otrzymywa oceny bardzo dobre
19Por. A.P. D
YDYCZ, Zycie pos´wiecone Bogu, s. 224. 20Por. A. S
ZYMAN´ SKI, Cicha dziaalnos´c´ kapelan´ska, s. 16.
21Por. L. KASPRZYK, Pozwolenie ministerstwa nauki, szkolnictwa i techniki, z dnia 19 lu-tego 1973 roku, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
22 Por. L. K
UBRAK, Podanie do Rady Wydziau Teologicznego KUL, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
23Por. Protokó komisji egzaminu magisterskiego, Archiwum KUL, sygnatura T 23340. 24Por. G. B
ARTOSZEWSKI, Zas´wiadczenie, Archiwum KUL, sygnatura T 23340. 25Por. L. K
UBRAK, Podanie do Ksiedza Dziekana Wydziau Teologicznego KUL, Archi-wum KUL, sygnatura T 23340.
26 Po. L. K
UBRAK, Pismo do Dziekana z dnia 13 stycznia 1976 roku, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
i dobre. Licencjat kos´cielny otrzyma na podstawie egzaminu zdanego w dniu 15 czerwca 1976 roku27. Po kilku latach poprosi o urlop dziekan´ski, ale nie kontynuowa rozpoczetej pracy nad doktoratem28.
3. POBYT W INNYCH KLASZTORACH PROWINCJI
Od 1973 roku o. Maurycy zosta przeniesiony do Nowego Miasta nad Pilic a, gdzie zajmowa sie duszpasterstwem sióstr zakonnych, odprawiaj ac Msze s´wiete w kaplicach sióstr ze zgromadzen´ honorackich oraz gosz ac konferencje w ramach dni skupienia i spowiadaj ac siostry w domach zakon-nych. W tym czasie kontynuowa studia w Lublinie oraz podejmowa sie goszenia kazan´ podczas odpustów i rekolekcji w róznych parafiach. Jego skrupulatnos´c´ w przygotowywaniu zajec´ sprawiaa, ze przed kazdym wyst a-pieniem dugo sie modli i opracowywa na pis´mie wygaszane konferencje i kazania. Mimo tego mia poczucie niewas´ciwego speniana swych obowi az-ków, co wyrazao sie w przepraszaniu ludzi, ze za mao ukazuje im Chrystu-sa. Taka sytuacja wydarzya sie juz podczas rekolekcji wielkopostnych w Ko-marnie, gdy na zakon´czenie kazania uklekn a przy ambonie i pokornie prze-prasza ludzi, iz tak marnie wypenia swój obowi azek. Obieca tez, ze bedzie sie za nich dalej modli, by wynagrodzic´ im brak nalezytego spenienia posu-gi sowa29.
W trakcie wakacji 1976 roku ojciec Maurycy otrzyma obediencje od prowincjaa Pacyfika Antoniego Dydycza, ze dnia 19 sierpnia tego roku wi-nien stawic´ sie w klasztorze kapucynów w Lublinie na Poczekajce, gdzie mia obj ac´ posuge duszpasterza w parafii30. Po raz drugi zacz a wiec katechizo-wac´ dzieci i opiekokatechizo-wac´ sie grupami duszpasterskimi w powiekszaj acej sie wspólnocie na Poczekajce.
Czas pobytu we wspólnocie lubelskiej by bardzo krótki, gdyz od 1977 roku o. Maurycy przebywa juz w Rywadzie Królewskim, gdzie by najpierw wikarym klasztoru. Dwa lata póz´niej w 1979 roku zosta mianowany gwardia-nem miejscowej wspólnoty i proboszczem parafii. Peni ac te funkcje przez
27Por. Diploma licentiae, Archiwum KUL, sygnatura T 23340. 28Por. L. K
UBRAK, Pismo z dnia 11 X 1980 do kierownik dziekanatu Wydziau
Teologicz-nego KUL, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
29Por. A.P. DYDYCZ, Zycie pos´wiecone Bogu, s. 230. 30 Por. P. D
YDYCZ, Obediencja dla o. Maurycego Kubraka z dnia 13 VIII 1976 roku, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
szes´c´ lat, da sie poznac´ jako niezmordowany krzewiciel kultu Matki Bozej Rywadzkiej oraz gorliwy duszpasterz dbaj acy o s´wietos´c´ swoich parafian. Opracowa krótk a ksi azeczke, gdzie zebra dane historyczne i argumenty teologiczne uzasadniaj ace kult maryjny w tym miejscu. Swoim wspóbraciom poleca troske o to miejsce, które w jego opinii byo szczególnie umiowane przez Maryje.
W parafii powstaa grupa oazowa oraz odrodzio sie duszpasterstwo mini-strantów. Nowy proboszcz przyczyni sie do zintensyfikowania ruchu piel-grzymkowego i przeprowadzi wiele prac remontowych w kos´ciele i klaszto-rze. Bardzo dba o zachowywanie ducha ubóstwa i nie dopuszcza do wyzna-czania stawek za sprawowane posugi duszpasterskie. Przyjmowa tylko do-browolne ofiary skadane przez ludzi. W ten sposób pozytywnie zmieni opinie wiernych o kapucynach w tym klasztorze, który by traktowany przez zakonników Prowincji Warszawskiej jako miejsce zesania i st ad nie byo chetnych do objecia tej placówki.
O. Maurycy doprowadzi do ufundowania w kos´ciele klasztornym w Ry-wadzie tablicy pami atkowej ku czci Prymasa Stefana kard. Wyszyn´skiego, który w 1956 roku przez kilka tygodni by wieziony przez Urz ad Bezpieczen´-stwa w klasztorze rywadzkim. Zostaa tez zorganizowana izba pamieci nie-zwykego wiez´nia oraz odnowiona cela, w której przetrzymywano Prymasa. Broni ac krzyzy usuwanych ze szkó, o. Maurycy narazi sie wadzom partyj-nym i by opisywany w miejscowych gazetach jako burzyciel adu spoeczne-go. Gdy podczas odpustu parafialnego we wrzes´niu 1984 roku, usiuj ac zakó-cic´ uroczystos´ci religijne, zorganizowano zabawe taneczn a w pobliskiej miej-scowos´ci, proboszcz z Rywadu uda sie do tej wsi z krzyzem i wszedszy na sale, wzywa ludzi do zaprzestania zabawy i udania sie do kos´cioa31. Z yj ac w ubóstwie i kontemplacji, wzbudza szacunek parafian i pielgrzymów, którzy nawiedzali sanktuarium.
4. S´WIADECTWO Z YCIA I ZMAGANIA Z CHOROB A NA POCZEKAJCE
Ostatnim miejscem ziemskiego pobytu ojca Maurycego by klasztor w Lu-blinie na Poczekajce, dok ad po raz trzeci przyby w 1985 roku. Peni w nim posuge duszpasterza w parafii, asystenta FZS´ i opiekuna jednej z grup Drogi Neokatechumenalnej. Jak zaznaczy w kwestionariuszu przesanym do Kurii
31Por. A.P. D
prowincjalnej, sam wst api na droge neokatechumenatu, podejmuj ac formacje suchania Sowa Bozego i deklaruj ac gotowos´c´ przechodzenia kolejnych eta-pów wtajemniczenia we wspólnocie32. W sierpniu 1987 roku zdiagnozowano u niego raka mózgu. Pierwszego sierpnia podczas Mszy s´wietej wieczornej traci równowage, opiera sie o otarz i sania na nogach. Nastepnego dnia jego sowa byy juz niespójne i zosta zawieziony do kliniki okulistycznej, gdzie stwierdzono, ze na prawym oku ma skrzydlik, to jest bonke utrudniaj a-c a widzenie. Przeszed operacje i 12 sierpnia wróci do klasztoru33. 18 sierp-nia trafi do szpitala PSK 4, gdzie stwierdzono raka mózgu, umiejscowionego w prawej komorze. Ze wzgledu na postepuj ac a chorobe, pismem Biskupa Lubelskiego z dnia 10 IX 1987 roku zosta zwolniony z obowi azków wikare-go parafii34.
Janina Czerniej, opiekuj aca sie nim podczas choroby, napisaa w Kronice FZS´: „Zawsze skromny, pogodny, us´miechniety i zyczliwy, dla kazdego zna-laz czas (choc´by to miao byc´ kosztem wasnego posiku czy wypoczynku), kazdemu s´pieszy z pomoc a. Chorowa dwa i pó miesi aca i nie byo ratunku. Zabraa go Matka Boza, której by czcicielem i mios´nikiem. Ojciec Maurycy odszed w opinii s´wietos´ci. Kto tylko mia szczes´cie spotkac´ go w swoim zyciu, tak sie o nim wyraza”35. Ofiarowa swoje zycie Bogu przez wsta-wiennictwo Matki Bozej Rywadzkiej. Swoje ostatnie imieniny obchodzi 22 wrzes´nia 1987 roku, lez ac w ózku, przy którym zgromadzili sie bracia, ska-daj ac mu zyczenia. Kapucyni rozpoczeli nowenne do Honorata Koz´min´skiego z pros´be o aske uzdrowienia36.
Postepuj aca choroba utrudniaa o. Maurycemu prace duszpastersk a, ale zachowa pen a s´wiadomos´c´ i powierza Bogu swoje cierpienie. Otoczony trosk a przez wspólnote kapucynów i siostry ze wspólny Franciszkan´skiego Zakonu S´wieckich, znosi cierpliwie swoje dolegliwos´ci i budowa innych przykadem modlitwy oraz wyrzeczenia. W kronice wspólnoty franciszkanów s´wieckich na Poczekajce szeroko zosta opisany przebieg choroby ojca Mau-rycego. „Po krótkich i ciezkich cierpieniach odszed od nas do Pana na za-wsze ojciec Maurycy Ludwik Kubrak, prawdziwy syn duchowy s´w.
Francisz-32Por. Ankieta, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
33Por. Kronika klasztoru i parafii OO. Kapucynów Al. Kras´nicka 76 od dnia 8.05.1988 do 28.07.1991, Archiwum klasztoru w Lublinie II, s. 72.
34Por. B. PYLAK, Pismo z dnia 10 IX 1987 roku, Archiwum klasztoru w Lublinie II. 35Kronika. Franciszkan´ski Zakon S´wieckich, Lublin „Poczekajka”, zapis pod dat a 13.10.1987. 36Por. Kronika klasztoru i parafii OO. Kapucynów Al. Kras´nicka 76 od dnia 8.05.1988 do 28.07.1991, Archiwum klasztoru w Lublinie II, s. 77.
ka z Asyzu, wspaniay kapan i zakonnik. By naszym ukochanym, cenionym i szanowanym, wspaniaym asystentem duchowym. By z nami krótko, bo zaledwie 20 miesiecy. W ci agu tego krótkiego czasu zapisa sie na trwae w naszych sercach. Zd azy poznac´ ca a wspólnote i poszczególnych jej czon-ków. Dla kazdego mia m adr a, dobr a rade dotycz ac a problemów wspólnoto-wych b adz´ tez rodzinnych czy osobistych. Mia dobre, czue, kochaj ace serce dla kazdego. Mimo tak licznych obowi azków we wspólnocie zakonnej i para-fii, mia czas dla FZS´. By wspaniaym, dyspozycyjnym asystentem i kierow-nikiem duchowym dla potrzebuj acych takiej pomocy”37.
W dniu 12 paz´dziernika przywieziono go z powrotem do klasztoru i poo-zono w rozmównicy przy kancelarii, gdzie czuwaa przy nim jego wasna matka i rodzona siostra Danuta. S´mierc´ nast apia 13 paz´dziernika 1987 ro-ku38. Uroczystos´ciom pogrzebowym w kos´ciele na Poczekajce przewodni-czy bp Jan S´rutwa, biskup pomocniczy diecezji lubelskiej. Obecni liczni kapani i s´wieccy mieli s´wiadomos´c´ odejs´cia s´wi atobliwego zakonnika. Jeden z braci kapucynów z Warszawy, obecny na pogrzebie, stwierdzi, ze ojciec Maurycy mia królewski pogrzeb. Bracia i siostry z III Zakonu modlili sie o to, by „Bóg, jes´li taka Jego wola wyniós go do chway otarzy, by wszyscy poznali, ze by dla nas wszystkich wzorem godnym do nas´ladowania, zarówno dla wspóbraci zakonnych, jak i s´wieckich”39. Grobowiec o. Mau-rycego na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie nadal nawiedza wiele osób przekonanych o jego s´wietos´ci i prosz acych o jego wstawiennictwo u Boga. Halina Kosmala, która pielegnowaa go w czasie s´miertelnej choroby, pod jego wpywem wst apia do Franciszkan´skiego Zakonu S´wieckich i bya prze-konana, ze s´wi atobliwy kapucyn wyprasza jej potrzebne aski. Ona sama wkrótce zachorowaa i zozya profesje na ozu s´mierci.
5. ISTOTNE WYMIARY DUCHOWOS´CI OJCA MAURYCEGO
Cechami charakteryzuj acymi jego zycie duchowe bya modlitwa, pokuta, ubóstwo oraz szczere oddanie ludziom. Jego sposób medytacji i odprawiania Mszy s´wietej wskazywa na prawdziwe przezywanie relacji z Bogiem i wzbudza u innych szacunek dla jego gebokiej poboznos´ci. Trwaj ac w skupieniu na
ado-37Kronika. Franciszkan´ski Zakon S´wieckich, Lublin „Poczekajka”, zapis pod dat a 13.10.1987. 38Por. Kronika klasztoru i parafii OO. Kapucynów Al. Kras´nicka 76 od dnia 8.05.1988 do 28.07.1991, Archiwum klasztoru w Lublinie II, s. 81-82.
racji Najs´wietszego Sakramentu medytowa Meke Pan´sk a i zagebia sie w roz-wazaniu tajemnic Rózan´ca. Wiernos´c´ codziennym c´wiczeniom i naboznos´c´ w ich spenianiu sprawiaa, ze wierni prosili go o modlitwe wstawiennicz a. Szczególnie ulubion a form a modlitwy bya litania do Najs´wietszego Serca Jezusa. Obok poboznos´ci maryjnej, ksztatowanej w sposób szczególny w czasie pobytu w Ry-wadzie Królewskim, o. Maurycy odznacza sie pietyzmem wobec o. Honorata Koz´min´skiego, którego cnoty stara sie nas´ladowac´.
Tym, co znamionowao o. Maurycego, by surowy tryb zycia wyrazaj acy sie w licznych praktykach ascetycznych zarówno wynikaj acych ze zwyczajów zakonnych, jak i tych, które sam sobie nakada. Jad bardzo mao i wybiera najgorsze keski. Biczowa sie i spa na pododze. Jego cela zakonna bya wyposazona jedynie w nieliczne i proste meble. W zakresie ubóstwa by bardzo wymagaj acy od siebie. Nie przyjmowa zbednych rzeczy i innym oddawa wszystko, co nie zgadzao sie z duchem franciszkan´skim. Czestym pytaniem, które sobie stawia byo to, jak na te rzeczy patrzyby s´w. Franci-szek z Asyzu. Niejednokrotnie zwraca uwage na koniecznos´c´ ubóstwa w wy-miarze wspólnotowym, gdy bracia wyrazali potrzebe nowych zakupów do klasztoru.
Obowi azkowos´c´ i sumiennos´c´ byy cnotami wyrózniaj acymi jego podejs´cie do zycia. Ze wzgledu na pokore wymawia sie od przyjmowania gwardian´stwa, ale z posuszen´stwa uleg woli prowincjaa i podj a posuge w Rywadzie Kró-lewskim. Taktowny i uprzejmy wobec braci, by wyrozumiay wobec sabos´ci, ale stanowczy wobec zasad. Jego duchowy rozwój prowadzi go do pokornego przyjmowania woli Bozej i uczenia innych zawierzenia Opatrznos´ci. Dla innych stawa sie przykadem wrazliwos´ci na sprawy Boze i ludzkie.
W penieniu swych obowi azków duszpasterskich spala sie cay i wkada w prace cae serce. Jako katecheta, kapelan i proboszcz o. Maurycy promie-niowa mios´ci a do Chrystusa i swoim przykadem prowadzi do zawierzenia Maryi. Niejednokrotnie podejmowa niekonwencjonalne sposoby dziaania, gdy w habicie szed do restauracji w Wielki Pi atek, albo w Wielkim Pos´cie udawa sie na dyskoteki, by zebranym tam katolikom przypominac´ o koniecz-nos´ci uszanowania okresów pokuty40. Oddany modlitwie i kontemplacji oraz podejmuj acy liczne posty, wygl ada surowo i ascetycznie, ale by uosobieniem agodnos´ci i prostoty. Jego wygl ad by swoist a prowokacj a, gdyz widac´ byo u tego czowieka gebokie przekonanie o s´wietos´ci Boga i wzniosym powoa-niu czowieka, wolne jednak od jakiegokolwiek fanatyzmu. Jego kazania byy
40Por. A.P. D
przygotowane i przemodlone. Poruszay one suchaczy nie tyle pieknem sów i kaznodziejskim polotem, ale s´wiadectwem zycia, które emanowao z caej jego postawy.
W pamieci tych, którzy go spotykali, wywiera niezatarte wrazenie czo-wieka Bozego, który by cay oddany swej misji. Namaszczenie wypowiada-nych przez niego sów nie miao nic z cukierkowatej poboznos´ci, ale z suro-wos´ci a zycia aczyo delikatnos´c´ i wrazliwos´c´ na drugiego czowieka. Otwarty na nowe ruchy w Kos´ciele, o. Maurycy trwa w wiernos´ci ideaom przynie-sionym przez s´wietego Franciszka z Asyzu i ukazywa aktualnos´c´ Ewangelii jako programu zycia.
*
Ukazywanie ewangelicznych postaw ludzi, których papiez Franciszek na-zwa s´wietymi z s asiedztwa41sprawia, ze ideay proponowane przez Kos´ció i formuowane w ramach teologii moralnej staj a sie realne i ukazuj a jako dostepne dla zwykych ludzi. Kazdy bowiem czowiek, otrzymuj ac dar zycia, zostaje wezwany do wielbienia swego Stwórcy i przynoszenia Mu chway przez swoje dziea. Ludzkie zycie jest albo hymnem na czes´c´ Boga, albo zawodzeniem ku czci wszystkich swoich sabos´ci i upadków, które s a wyra-zem ulegos´ci bozkom tego s´wiata. Postac´ Maurycego Kubraka, kapucyna z lubelskiej Poczekajki, doskonale ilustruje zmaganie czowieka o osi agniecie ideau doskonaos´ci ewangelicznej na drodze powoania zakonnego.
BIBLIOGRAFIA
Ankieta, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
BARTOSZEWSKIG., S´wietos´c´ niekanonizowana Warszawskiej Prowincji Braci Mniejszych Ka-pucynów, w: W suzbie pokoju i dobra. Jubileusz piec´dziesieciolecia odrodzenia Warszaw-skiej Prowincji Kapucynów. Ksiega pami atkowa, red. R. Prejs, Bracia Mniejsi Kapucyni, Warszawa 2002, s. 391-399.
41„Lubie dostrzegac´ s´wietos´c´ w cierpliwym ludzie Bozym: w rodzicach, którzy z wielk a mios´ci a pomagaj a dorastac´ swoim dzieciom, w mezczyznach i kobietach pracuj acych, by zarobic´ na chleb, w osobach chorych, w starszych zakonnicach, które nadal sie us´miechaj a. W tej wytrwaos´ci, aby is´c´ naprzód, dzien´ po dniu, widze s´wietos´c´ Kos´cioa walcz acego. Jest to czesto «s´wietos´c´ z s asiedztwa», s´wietos´c´ osób, które zyj a blisko nas i s a odblaskiem obec-nos´ci Boga, albo, by uzyc´ innego wyrazenia, s a «klas a s´redni a s´wietos´ci»”. FRANCISZEK, Ad-hortacja apostolska Gaudete et exultate, Watykan 2018, nr 7.
BARTOSZEWSKIG., Zas´wiadczenie, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
CYGAN J.M., Maurycy Kubrak, kapucyn, we wspomnieniach mieszkan´ców Biaej Podlaskiej, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny” 1995, nr 1, s. 29-41.
DERDZIUK A., S´wiadkowie mios´ci Boga i czowieka, w: Fructus Spiritus est Caritas. Ksiega jubileuszowa ofiarowana ks. profesorowi Franciszkowi Dr aczkowskiemu, red. M. Wysocki, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, s. 587-590.
Diploma licentiae, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
DYDYCZ A.P., Z ycie pos´wiecone Bogu, w: TENZ E, Nios ac ziarno na zasiew, Fundacja Jana Pawa II, RzymLublin 1992, s. 219-234.
DYDYCZP., Obediencja dla o. Maurycego Kubraka z dnia 13 VIII 1976 roku, Archiwum klasz-toru w Lublinie II.
Dzieje klasztoru lubelskiego OO. Kapucynów w drugim 1000-leciu chrzes´cijan´stwa w Polsce, Kronika klasztorna, Archiwum klasztoru w Lublinie I.
FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Gaudete et exultate, Watykan 2018.
KASPRZYK L., Pozwolenie ministerstwa nauki, szkolnictwa i techniki, z dnia 19 lutego 1973 roku, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
Kronika klasztoru i parafii OO. Kapucynów Al. Kras´nicka 76 od dnia 8.05.1988 do 28.07.1991, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
Kronika parafii Niepokalanego Serca Maryi, Lublin Konstantynów, Archiwum klasztoru w Lu-blinie II.
Kronika. Franciszkan´ski Zakon S´wieckich, Lublin „Poczekajka”, Archiwum FZS´ Lublin II. KUBRAK L., Pismo do Dziekana z dnia 13 stycznia 1976 roku, Archiwum KUL, sygnatura
T 23340.
KUBRAKL., Pismo z dnia 11 X 1980 do kierownik dziekanatu Wydziau Teologicznego KUL, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
KUBRAK L., Podanie do Ksiedza Dziekana Wydziau Teologicznego KUL, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
KUBRAK L., Podanie do Rady Wydziau Teologicznego KUL, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
KUBRAK L., Podanie o przyjecie na studia na KUL, 28 IX 1972, Archiwum KUL, sygnatura T 23340.
Protokó komisji egzaminu magisterskiego, Archiwum KUL, sygnatura T 23340. PYLAK B., Pismo z dnia 10 IX 1987 roku, Archiwum klasztoru w Lublinie II.
SZYMAN´ SKI A., Cicha dziaalnos´c´ kapelan´ska o. Maurycego Kubraka, w: TENZ E, Kapucyni kapelani szpitalni i wiezienni po drugiej wojnie s´wiatowej w Lublinie, mps, Biblioteka WSD Kapucynów w Lublinie, Lublin 1983, s. 15-16.
REALIZACJA POWOANIA ZAKONNEGO
MAURYCEGO LUDWIKA KUBRAKA OFMCap (1937-1987)
STRESZCZENIE
Kapucyn Maurycy Ludwik Kubrak (1937-1987) zosta zapamietany jako charyzmatyczny duszpasterz, który oddziaywa na wiernych swoj a pokor a, prostot a oraz duchem poboznos´ci i ubóstwa. Pracuj ac w Biaej Podlaskiej i Lublinie, jako nauczyciel religii, by nazywany
kate-chet a z magnesem. W swojej posudze jako kapelan szpitalny w Lublinie oraz duszpasterz sióstr w Nowym Mies´cie nad Pilic a odznacza sie wiernos´ci a obowi azkom i ofiarn a dyspozy-cyjnos´ci a nie szczedz ac a siebie. Jako proboszcz w Rywadzie Królewskim szerzy kult maryjny i rozwija duszpasterstwo w sanktuarium. Jego cierpliwos´c´ i umiowanie krzyza ujawnio sie podczas s´miertelnej choroby, któr a przezywa z wyj atkowym poddaniem sie woli Bozej. Zmar w opinii s´wietos´ci.
