K. Rusin,K. Bieńkowska,H.
Karwowska,U. Stankiewicz
Arbasy, st. 9, gm. Drohiczyn, woj.
białostockie, AZP 50-80/4
Informator Archeologiczny : badania 26, 46-47
46 Młodszy okres przednymski-okres wpływów rzymskich
Ż u ta w k a M a la , s t. 1 M uzeum Okręgowe w Pile gm . W y rz y sk , w o j. p i l s k i e
A Z P 3 7 -3 1 /8 0
Badania prowadził m gr Jarosław Rola. Finansow ane przez M uzeum Okręgowe w Pile. Badania ratownicze. O sada ku ltu ry łużyckiej z ele m entam i k u ltu ry pucharów lejkowatych i k u ltu ry am for kulistych. Stanowisko zlokalizowane je s t n a stoku i kraw ędzi terasy niższej n a prawym brzegu doliny Noteci.
Badania prowadzono na dnie wyschniętego staw u rybnego o powierzchni ok. 35 x 35 m. Za rejestrowano;
— w arstw ę kulturow ą i 35 obiektów k u ltu ry pucharów lejkowatych; — fragm. w arstwy kulturow ej k u ltu ry am for kulistych?;
— 1 0 dołków postupowych i 1 1 0 drew nianych slupów (wbijanych), będących pozostałością słupowej chaty k u ltu ry łużyckiej o plecionkowej konstrukcji ścian (8 x 6 m) i fragm entu prawdopodobnie drugiego obiektu mieszkalnego. Poniżej prawie całkowicie zniszczonej w arstwy użytkowej obiektu, w w arstw ie faszynow ania zarejestrow ano m.in. rogowy grocik (okres halsztacki C-D), m otykę i sadzaki rogowe. W stępna analiza pozwala datować na okres k u ltu ry łużyckiej m.in. 2 w arstw y z zachowanymi fragm. drew na poddawanego obróbce ciesielskiej;
— najm łodszą w arstw ę konstrukcji? drew nianych, odsłoniętą fragm entarycznie, o nieo kreślonej precyzyjnie chronologii.
Uwagę zwraca też zarejestrow anie ok. 30 m n a północny zachód od staw u skupiska m ateriału ceramicznego k u ltu ry ceram iki wstęgowej rytej.
M ateriały znajdują się w M uzeum Okręgowym w Pile. Badania będą kontynuow ane.
M ŁO D SZY OKRES P RZED RZYM SK I-O K RES WPŁYWÓW
RZYM SK IC H
A rb a sy , s t. 9 K onserw ator Zabytków Archeologicz-g m . D r o h ic z y n , w o j. b ia ło s to c - nych n a woj. białostockie
A Z P 5 0 -8 0 /4
B adania prow adziła m gr K. R usin przy w spółudziale m gr m gr K. Bieńkowskiej, H. Karwowskiej i U. Stankiew icz z M uzeum O krę gowego w Białym stoku. Finansow ane przez Wojewódzkiego K onser w atora Zabytków. Trzeci sezon badań. Cm entarzysko ciałopalne kul tu ry przeworskiej. Późny okres przedrzym ski.
Stanowisko położone je s t n a teren ie eksploatow anej piaskowni nad rzeczką Silną, praw obrzeżnym dopływem Bugu.
Prace wykopaliskowe m iały ch ara k ter ratowniczy. Północna, zachodnia i wschodnia część stanow iska zniszczona była współczesnymi wkopami, ponadto n a teren ie piaskowni znąjdowało się wysypisko śmieci. Zbadano 132 m2 powierzchni. Uchwycono zachodni zasięg cm entarzyska. O dsłonięto 55 nowych grobów, k tóre koncentrow ały się głównie w północnej i południowej części badanego terenu. Groby n r 30, 31, 32, 33 były niem al całkowicie zniszczone przez wkopy pow stałe przy wybieraniu piasku. Wszystkie groby
/ nformator Àrcheciogictny 47
badane w sezonie 1992 byty pochówkami ciałopalnymi, jamowymi. Zarysy jam grobowych były koliste lub owalne, wypełniska w przekroju nieckowate, workowate i soczewkowate. W wypełń is kach jam grobowych zanotow ano występowanie przepalonych kości ludzkich, fragm. ceram iki i całych naczyń, przedm iotów m etalowych i węgli. Do najbogatszych po chówków należały groby 46, 56, 57, 62, 6 8. W grobie 46 znaleziono 2 zapinki typu H wg Kostrzewskiego, nóż, fragm. nożyka sierpikowatego, fragm. okucia, szydło, przęślik, 2 całe naczynia, liczne fragm. ceramiki. W grobie 57: nóż, zapinkę (pochodną od nauheim skich), przęślik; w grobie 6 8 oprócz licznych fragm. ceram iki i całego naczynia — skupisko m uszli małży i nie spaloną kość ptasią. O dsłonięto również palenisko w obstawie kam iennej — n a jego obrzeżu znaleziono 2 fragm . nie spalonej żuchwy zwierzęcej.
N a teren ie wydmy, n a której znąjduje się cm entarzysko k u ltu ry przeworskiej, zlokali zowano ponadto obozowisko datow ane ogólnie na epokę kam ienia — epokę brązu.
M ateriały znajdują się w M uzeum Okręgowym w Białym stoku. Badania będą kontynuowane.
B achórz, st. 16, gin. Dynów, woj. przemyskie patrz środkowa i późna epoka brązu Bełcze, st. 11, gm. Bojadła, woj. zielonogórskie patrz środkowa i późna epoka brązu Bielice, st. 1, gm. Łambinowice, woj. opolskie patrz środkowa i późna epoka brązu B ojadła, st. 12, gm. loco, woj. zielonogórskie patrz wczesna epoka żelaza
H aćki, st. 1C (st. 5), gm. Bielsk Podlaski, woj. białostockie patrz wczesne średniowiecze
I m ie ln o , s t. 14 i 17 M uzeum Początków P ań stw a Polskie-g m . Ł u b o w o , w o j, p o z n a ń s k i e go w G nieźnie
A Z P 5 1 -3 2 /1 2 i 13
Badania prowadził m gr Czesław Strzyżewski. Finansow ane przez K onserw atora Zabytków Archeologicznych n a woj. poznańskie i M u zeum Początków P aństw a Polskiego w Gnieźnie. Pierw szy sezon b a dań. Osada hutnicza z okresu wpływów rzymskich, zabudowa dwor ska z XVI-XVII w., osadnictwo wielokulturowe.
Cyplowato wcinąjące się w dolinę Główny pasmo piaszczystych wyniesień jej wschod niej krawędzi, gdzie podczas badań AZP wyróżniono st. 13, 14, 17 i 18, cechuje rów nom ier ne występowanie na obszarze 0,400 (W-E) x 0,270 km dużej ilości brył i ułam ków żużli żelaznych oraz ułam ków ceram iki z faz B2- C1/C2? okresu wpływów rzymskich. Żużle oraz rozorane obiekty hutnicze odkryto w 1991 r. dzięki mieszkańcom wsi, którzy pomogli przy odsłonięciu w założonym sondażu resztek pieca.
B adania ratow nicze prowadzono z przerw am i od wiosny do jesieni 1992 г., eksplorując wyorane obiekty w części północnej (st. 17) i południowej (st. 14) terenu. W 14 wykopach 0 łącznej powierzchni ponad 151 m odkryto 2 piece hutnicze, resztki pieca z dużą ilością polepy, półziem iankę m ieszkalną i in n ą związaną z obróbką żelaza, 8 palenisk i 7 jam z żużlami. Piece hutnicze były dużymi obiektam i (do 1,7 x 1,26 m), zawierąjącymi duże kloce żużla i drobniejsze żużle w spaleniźnie, z resztkam i obudów glinianych. Jeden z nich jednak w yraźnie dzielił się n a część z resztkam i ścianek dym arki i żużlem oraz część z paleniskiem i żużlem, występującymi w jednej dużej jam ie. Znaleziono ułam ki naczyń ręcznie lepionych, często ornam entow anych żłobkam i i grupam i żłobków, bruzdam i i w al kami, oraz fragm. ceram iki toczonej, w tym czarek na stopkach. Odkryto też nóż i ułam ki różnych przedm iotów żelaznych, 2 osełki kam ienne, 3 przęśliki gliniane i kości zwierzęce.
Prócz tego przy wsi (st. 14) odsłonięto w pobliżu nowo budowanego domu rumowisko przy dworze szlacheckim z XVII w. (na złożu w tórnym ?) oraz liczne wkopy związane z zabudową wsi w XVIII-XIX w. Znaleziono tam fragm. cegieł, płytek posadzkowych, szyb 1 naczyń szklanych, naczyń glinianych, gwoździe, okucia i ułam ki innych przedm iotów żelaznych i miedzianych oraz dużą ilość kafli garnkow ych i płytowych z XVI/XVII w. Od kryto również ceram ikę z wczesnej epoki brązu, k u ltu ry łużyckiej-pom orskiej, z wczes
