i R. Gradziñskim) znalaz³o siê jako rozdzia³ w ksi¹¿ce Karst, important karst areas of the northern hemisphere (Elsevier, Amsterdam 1972). Badania hydrochemiczne wód krasowych i denudacji chemicznej dowiod³y (wspól-nie z M. Markowicz-£ohinowicz), i¿ denudacja chemiczna dolomitów jest na naszych obszarach wiêksza ni¿ wapie-ni. Badania w jaskiniach tatrzañskich (z J. Rudnickim i A. Szynkiewiczem) doprowadzi³y do wyró¿nienia nowego typu genetycznego jaskiñ proglacjalnych, ogólnie nastêp-nie zaakceptowanego.
Dziêki sta¿owi w Scottish Universities Research and Reactor Centre w East Kilbride ko³o Glasgow zacz¹³ stoso-waæ nowe i do dziœ intensywnie rozwijane metody izotopo-wych datowañ nacieków jaskinioizotopo-wych, które nastêpnie wprowadzi³ do polskiej geologii plejstocenu i zastosowa³ w badaniach innych obszarów. Ju¿ jedno z pierwszych opracowañ na tym polu (wraz z R.S. Harmonem i K. Nowa-kiem), a pierwsze izotopowe datowanie martwic z Bilzings-leben (dawne NRD), zawieraj¹cych szcz¹tki hominidów, dowiod³o wieku tych martwic o dwieœcie tysiêcy lat m³od-szego i znalaz³o swoje podsumowanie w wielokrotnie cyto-wanym artykule zamieszczonym w Nature (1980). Stwier-dzi³ ponadto krasowe pochodzenie czerwonych zlepieñców eocenu tatrzañskiego. Samodzielnie postawi³ hipotezê o hydro-termalnej genezie Jaskini Bielskiej, a wspólnie z A. Koz-³owskim o takiej¿e genezie krasu w Górach Kaczawskich. Wspólnie z A. Barczukiem opisa³ kras póŸnokredowy na Górze Œwiêtej Anny. Jego zainteresowanie wysadem sol-nym Wapna i przyczynami katastrofy w tamtejszej kopalni soli zaowocowa³y seri¹ doskona³ych prac Jego uczniów oraz bardzo szerokim aspektem badañ tego regionu, który sta³ siê poligonem doœwiadczalnym poznañskich geolo-gów i hydrogeologeolo-gów.
Profesor G³azek nigdy nie uchyla³ siê od dydaktyki akademickiej: formalnej i nieformalnej. Prowadzi³ liczne wyk³ady, æwiczenia laboratoryjne i terenowe, sprawowa³ opiekê nad magistrantami (wypromowa³ ich 37, z których
dwaj s¹ ju¿ profesorami) i doktorantami, których szeœciu ju¿ wypromowa³, a dwoma siê nadal opiekuje. Recenzowa³ dziewiêæ doktoratów, szeœæ habilitacji i trzy wnioski profe-sorskie. Wystêpowa³ jako superrecenzent Centralnej Ko-misji ds. Tytu³u Naukowego i Stopni Naukowych w dwóch przewodach habilitacyjnych i dwóch profesorskich. Recen-zowa³ doktoraty dla Instytutu Geologii Bu³garskiej Akade-mii Nauk i Uniwersytetu w Cluj-Napolca (Rumunia). Ma swój znacz¹cy udzia³ w wielokrotnie wznawianym Prze-wodniku do æwiczeñ z geologii dynamicznej. Suche wyli-czenie osi¹gniêæ formalnych nie oddaje w ¿adnej mierze rzeczywistego wp³ywu Profesora G³azka na kszta³towanie m³odzie¿y geologicznej. Jego wp³yw nieformalny nie pod-da siê nawet takiemu wyliczeniu. Mog¹ nañ wskazaæ rze-sze studentów, magistrantów i doktorantów — bynajmniej nie wy³¹cznie tych, którymi siê formalnie opiekowa³ — przewijaj¹ce siê przez Jego gabinet, korzystaj¹ce z Jego rad, Jego ksiêgozbioru, a przede wszystkim z Jego bezmiernej ¿yczliwoœci i g³êbokiej wiedzy.
Zafascynowany dociekaniami naukowymi Profesor G³azek w ci¹gu 24 lat zaniedba³ zrobienia habilitacji, stop-nia w warunkach Polskich niezbêdnego dla awansów naukowych. Nic zatem dziwnego, i¿ zbyt d³ugo omija³y Go nale¿ne zaszczyty. Zapraszany z plenarnymi wyk³adami na miêdzynarodowe konferencje za granic¹, redaguj¹cy pod-stawowe dzie³a z zakresu krasu, by³ nadal skromnym dok-torem Jerzym G³azkiem, którego wszyscy znali. Otrzyma³ wprawdzie nagrodê indywidualn¹ i dwie nagrody zespo³owe ministra szkolnictwa wy¿szego (lub jego modyfikacji), by³ wyró¿niony Z³otym Krzy¿em Zas³ugi (1977) i Kawaler-skim Krzy¿em Polonia Restituta (1987), ale Medal Ko-misji Edukacji Narodowej otrzyma³ dopiero w 2002 roku, a Polska Akademia Umiejêtnoœci uhonorowa³a Go praw-dziwie dopiero w czerwcu 2005 roku. Gratulujemy zarów-no Profesorowi G³azkowi, jak i korporacji.
Jerzy Fedorowski & Jerzy Znosko
Jubileusz Profesora Andrzeja Grodzickiego
Znany wroc³awski geolog, prof. dr hab. Andrzej Grodzicki, obchodzi³ w 2005 r. 70. urodziny i jubileusz 45-lecia pracy naukowej.
Profesor Andrzej Grodzicki urodzi³ siê 24.04.1935 r. w Soko³owie ko³o W³oc³awka. Szko³ê œredni¹ ukoñczy³ w K³odzku; nastêpnie, w latach 1952–1960, studiowa³ geologiê na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wroc³awskiego. W lipcu 1960 r. rozpocz¹³ pracê w Zak³adzie Mineralogii i Petrografii Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wroc³awskiego. Doktorat obroni³ w roku 1969, a habilitacjê w 1988 roku. W roku 1990 zosta³ mia-nowany na stanowisko docenta. Dwa lata póŸniej zosta³ profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Wroc³awskie-go, a w roku 1998 — profesorem tytularnym.
W Instytucie Nauk Geologicznych UWr. zorganizo-wa³ od podstaw Pracowniê Separacji i Wzbogacania Mi-nera³ów, której kierownikiem by³ od roku 1986 do 2005. W latach 1999–2005 kierowa³ Muzeum Geologicznym im. H. Teissere’a Uniwersytetu Wroc³awskiego. Jest cz³on-kiem wielu komitetów i towarzystw naukowych, m.in.: Komitetu Nauk Mineralogicznych PAN, Komisji Historii Nauki PAU, International Commission on the History of
Geological Sciences (INHIGEO) oraz cz³onkiem Zarz¹du G³ównego Polskiego Towarzystwa Gemmologicznego.
Profesor A. Grodzicki opublikowa³ ponad 120 prac naukowych, zarówno w czasopismach krajowych, jak i w zagranicznych. Ma te¿ na swoim koncie 11 patentów.
473
Zainteresowania Profesora koncentruj¹ siê na czterech g³ównych zagadnieniach:
petrologii okruchowych ska³ osadowych Polski po³udniowo-zachodniej, ze szczególnym uwzglêdnieniem litostratygrafii miocenu, pliocenu i plejstocenu w aspekcie ustalania granic miêdzy nimi — temu zagadnieniu profesor poœwiêci³ wiele artyku³ów opublikowanych samodzielnie lub wspólnie z pracownikami Zak³adu Paleobotaniki Uni-wersytetu Wroc³awskiego. Jest autorem nowej, samodziel-nie opracowanej metody badañ kenozoicznych ska³ okru-chowych, która znalaz³a zastosowanie w ustalaniu litostra-tygrafii osadów, oraz autorem teorii procesu, który nazwa³ on denudodezagregacj¹. Na szczególne podkreœlenie za-s³uguje te¿ to, ¿e zaproponowa³ wzór na okreœlenie czasu depozycji osadów okruchowych na ró¿nych etapach ich dojrza³oœci i sprecyzowa³ wed³ug nowej zasady tzw. mier-nik czasu;
petrogenezy ska³ o podwy¿szonych koncentracjach ró¿nych zespo³ów paragenetycznych minera³ów ciê¿kich. Od czasów studenckich A. Grodzicki interesowa³ siê pod-wy¿szonymi (anomalnymi) koncentracjami cyrkonu, sylli-manitu, kasyterytu, kamieni szlachetnych i ozdobnych w ska³ach okruchowych Dolnego Œl¹ska. Jest autorem kilku prac poœwiêconych syntetycznemu ujêciu dotychczas poznanych wyst¹pieñ ró¿nych rozsypisk minera³ów ciê¿-kich w Sudetach, a tak¿e ustalaniu perspektyw ich dalszego poszukiwania. Prowadzone przez Niego szczegó³owe bada-nia poœwiêcone by³y rozsypiskowym z³o¿om z³ota wystê-puj¹cym w Polsce po³udniowo-zachodniej. W 1960 r. Profesor zapocz¹tkowa³ systematyczne zdjêcia szlichowe w Sudetach. Sam wykona³ wiele tego typu opracowañ oraz kierowa³ 35 pracami magisterskimi, które dotyczy³y tych zagadnieñ. Niektóre prace A. Grodzickiego, poœwiêcone minera³om ciê¿kim, by³y pierwszymi tego typu wykonany-mi na obszarze Dolnego Œl¹ska. Prace na ten temat publi-kowa³ w czasopismach zagranicznych i polskich. Niektóre wytyczone przez A. Grodzickiego kierunki prac poszuki-wawczych, dotycz¹ce minera³ów ciê¿kich ze szczególnym uwzglêdnieniem z³ota, sprawdzaj¹ siê obecnie w praktyce;
zastosowaniach metody denudodezagregacji do bar-dziej wydajnego wzbogacania surowców mineralnych i konstrukcji nowych urz¹dzeñ. Doœwiadczenia zdobyte w zakresie koncentracji z³ó¿ rozsypiskowych minera³ów ciê¿-kich wystêpuj¹cych w przyrodzie w warunkach natural-nych pos³u¿y³y do konstrukcji nowych, wydajnatural-nych urz¹-dzeñ s³u¿¹cych do sterowanego rozdrabniania ska³ litych i koncentrowania w nich u¿ytecznych sk³adników mineral-nych — separatorów elektromagnetyczmineral-nych, elektrostatycz-nych oraz czterech generacji dezintegratorów. A. Grodzicki samodzielnie, a tak¿e we wspó³pracy z kolegami z Instytutu Fizyki Doœwiadczalnej Uniwersytetu Wroc³awskiego,
kon-struktorami z Poltegoru i T. Matzem, zaprojektowa³ i zbu-dowa³ liczne urz¹dzenia prototypowe, które zosta³y uznane za wynalazki przez Urz¹d Patentowy. Zosta³y one wdro¿one na Uniwersytecie Wroc³awskim oraz w innych placówkach krajowych. Niektóre wyniki uzyskane dziêki tym urz¹dzeniom zosta³y opublikowane w presti¿owym czasopiœmie Journal of Electrostaics;
petroarcheologii i petroarchitektury. Interdyscypli-narne zainteresowania A. Grodzickiego znalaz³y wyraz we wspólnych opracowaniach naukowych wykonanych w ramach petroarcheologii, ³¹cz¹cej metody stosowane w petrografii i archeologii. Objê³y one wspólne badania wykonane z archeologami z ró¿nych oœrodków naukowych Wroc³awia i Brna, a dotyczy³y analizy sk³adu materia³ów kamiennych spotykanych w ró¿nych poziomach kulturowych Dolnego Œl¹ska. Dziêki wspó³pracy A. Grodzickiego i archeologa prof. Józefa KaŸmierczyka, dotycz¹cej badañ nad dawnym górnictwem z³ota na Dolnym Œl¹sku i na OpolszczyŸnie, ju¿ na pocz¹tku lat 70. XX w. zosta³ zainicjowany nowy kierunek badañ — archeologia kopalnictwa — który w Czechos³owacji i w Niemczech zacz¹³ siê dynamicznie rozwijaæ dopiero 15 lat póŸniej, dziêki Fundacji Volkswa-gena. Badania A. Grodzickiego dotyczy³y równie¿ zastoso-wania metody denudodezagregacji do datozastoso-wania artefaktów i ustalania stratygrafii stanowisk archeologicznych, w których znaleziono œlady zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ pitekantropa (Homo erectus) i neandertalczyka (Homo sapiens neander-talensis). Prace te prowadzi Profesor w interdyscyplinar-nym zespole, grupuj¹cym archeologów (J. Burdukiewicz i A.Wiœniewski) i geologów (A. Szynkiewicz i J. Win-nicki). Zespó³ ten bada stanowiska z Trzebnicy, Ruska i Wroc³awia. Artefakty w nich odkryte mog¹ nale¿eæ do naj-starszych œladów kolonizacji œrodkowej Europy przez Homo erectus, która nast¹pi³a oko³o 500–400 tys. lat temu.
Od kilkudziesiêciu lat prof. A. Grodzicki bardzo aktyw-nie wspó³pracuje z samorz¹dami lokalnymi Z³otoryi, Lwów-ka Œl. i G³ucho³az. Jest konsultantem miêdzy innymi w zakresie geoturystyki. Nale¿a³ do inicjatorów organizowa-nia mistrzostw w p³ukaniu z³ota w Z³otoryi oraz lata agato-wego w Lwówku Œl¹skim. Wyrazem uznania Jego zas³ug dla ziemi z³otoryjskiej by³o przyznanie Mu tytu³u honoro-wego cz³onka Polskiego Bractwa Kopaczy Z³ota.
Profesor A. Grodzicki znany jest w œrodowisku akade-mickim jako autor licznych wierszy okolicznoœciowych oraz anegdot, a tak¿e z imponuj¹cej wiedzy historycznej. Jest On te¿ niezrównanym przewodnikiem po zabytkach Wroc³awia.
Z okazji jubileuszu pracownicy Instytutu Nauk Geolo-gicznych Uniwersytetu Wroc³awskiego ¿ycz¹ Mu dalszych szczêœliwych lat ¿ycia w zdrowiu.
Micha³ Sachanbiñski
474
