Studia i Prace WNEiZ US nr 54/3 2018
DOI: 10.18276/sip.2018.54/3-22
Maciej Oesterreich*
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
DYNAMIKA SKŁADOWYCH WSKAŹNIKA ROZWOJU
SPOŁECZNEGO KRAJÓW EUROPY W LATACH 2010–2015
Streszczenie
W artykule przedstawiano analizę zmian wskaźnika rozwoju społecznego (HDI) oraz czterech jego składowych dla 42 krajów Europy w latach 2010–2015. Składowe te dotyczą trzech podstawowych sfer życia: zdrowia, edukacji oraz dochodów. Celem analizy była próba odpowiedzi na pytanie, czy zmiany poszczególnych składowych wskaźnika HDI w badanym okresie są podobne dla wszystkich krajów Europy, a jeśli nie, czy można wskazać grupy krajów o podobnym tempie zmian. Dane statystyczne wykorzystane w opracowaniu pocho-dziły z raportów Human Development Report. Obliczenia wykonano w pakiecie Statistica 12. Słowa kluczowe: wskaźnik rozwoju społecznego, dynamika składowych, HDI
Wstęp
Wskaźnik rozwoju społecznego (HDI – Human Development Index) został opra-cowany w roku 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haq, a od roku 1993 jest wykorzystywany przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNAP – United Nations Development Programme) w corocznych raportach obej-mujących 188 krajów świata. Był on tematem wielu publikacji zarówno w literaturze polskiej (np. Dzeciuchowicz, 2011; Jankowska, 2012; Kompa, 2009; Kubiczek, 2014;
304 MetodyilościowewekonoMii
Łopatka, 2015), jak i zagranicznej (np. Hirai, 2017; Kemal, Klugman, 2011; Yakunina, Bychkov, 2015) i pomimo krytyki (zob. Ambuj, Adil, 1998; Niels, 1991) jest on po-mocnym narzędziem do oceny ekonomicznego i społecznego rozwoju krajów.
Do wyznaczanie indeksu HDI wykorzystuje się cztery cechy: – oczekiwaną długość życia,
– średnią liczbę lat edukacji otrzymanej przez mieszkańców w wieku 25 lat i starszych,
– oczekiwaną liczbę lat edukacji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia,
– dochód narodowy per capita (PPP USD – 2011).
Opisują one trzy podstawowe sfery życia: pierwsza – zdrowie (health), dwie kolejne – edukację (education), a czwarta – dochody na głowę mieszkańca (income). Dane do badania pochodzą z urzędów statystycznych poszczególnych państw oraz innych organizacji, w tym agend ONZ, Banku Światowego itd. Obejmują one rok po-przedzający rok badania z wyjątkiem informacji dotyczącej dochodu narodowego per
capita, która pochodzi z opracowań Międzynarodowego Programu Porównawczego
(International Comparison Program). Metodologiczne aspekty związane z wyzna-czania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy (Anand, Sen, 1994).
Głównym celem artykułu była próba odpowiedzi na pytanie, czy dynamika składowych wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian.
1. Materiał badawczy
W tabelach 1–2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI, oczeki-wanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekioczeki-wanej długości nauki oraz wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informa-cje o średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak, 2015, s. 134–135; Sobczak, 1995, s. 276–277):
2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%]
Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 , (1) 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%]
Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 , (2) gdzie: 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%]
Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22
305
maciej oeSterreich
dynamikaSkładowychwSkaźnikarozwojuSpołecznegokrajów europywlatach 2010–2015
2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%]
Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22
– średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska
z ostatniego (yn) i pierwszego (y1) okresu analizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1. Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian w latach 2010–2015
Kraje 2010 2015 HDI Oczekiwana długość życia
2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program). Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy (Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s. 134-135; Sobczak 1995, s. 276-277): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2) gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (yn)
i pierwszego (y1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%]
Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 (%) 2010 2015 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program). Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy (Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s. 134-135; Sobczak 1995, s. 276-277): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2) gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (yn)
i pierwszego (y1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian w latach 2010-2015
Kraje HDI Oczekiwana długość życia
2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 (%) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22 Grecja 0,87 0,87 0,86 –0,03 80,20 81,07 80,61 0,22 Węgry 0,82 0,84 0,83 0,37 74,50 75,31 74,94 0,22 Islandia 0,89 0,92 0,90 0,64 81,80 82,72 82,29 0,22 Irlandia 0,91 0,92 0,91 0,32 80,10 81,05 80,59 0,24 Włochy 0,87 0,89 0,87 0,40 82,20 83,34 82,77 0,28 Łotwa 0,81 0,83 0,82 0,46 72,80 74,34 73,67 0,42 Lichtenstein 0,90 0,91 0,91 0,21 79,50 80,16 79,83 0,17 Litwa 0,83 0,85 0,84 0,51 72,10 73,50 72,88 0,38 Luksemburg 0,89 0,90 0,89 0,28 80,40 81,88 81,21 0,37 Macedonia 0,74 0,75 0,74 0,27 74,80 75,53 75,16 0,19 Malta 0,82 0,86 0,83 0,76 79,90 80,73 80,32 0,21 Mołdawia 0,67 0,70 0,69 0,79 69,80 71,73 70,96 0,55 Czarnogóra 0,79 0,81 0,80 0,38 75,10 76,40 75,83 0,34 Holandia 0,91 0,92 0,92 0,33 80,80 81,71 81,28 0,22 Norwegia 0,94 0,95 0,94 0,20 81,00 81,71 81,35 0,17 Polska 0,83 0,86 0,84 0,62 76,30 77,62 77,00 0,34 Portugalia 0,82 0,84 0,83 0,57 79,60 81,18 80,43 0,39 Rumunia 0,79 0,80 0,79 0,44 73,80 74,84 74,37 0,28 Rosja 0,78 0,80 0,79 0,53 68,60 70,26 69,58 0,48 Serbia 0,76 0,78 0,77 0,49 74,00 75,05 74,57 0,28
306 MetodyilościowewekonoMii 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Słowacja 0,83 0,84 0,84 0,43 75,40 76,41 75,95 0,27 Słowenia 0,88 0,89 0,88 0,32 79,40 80,58 80,05 0,29 Hiszpania 0,87 0,88 0,87 0,39 81,80 82,77 82,29 0,24 Szwecja 0,90 0,91 0,91 0,26 81,50 82,35 81,92 0,21 Szwajcaria 0,92 0,94 0,93 0,33 82,20 83,13 82,69 0,23 Ukraina 0,73 0,74 0,74 0,30 69,30 71,13 70,37 0,52 Wielka Brytania 0,91 0,91 0,90 0,08 80,10 80,85 80,46 0,19 2
Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program).
Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy
(Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych
wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe
jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI,
oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz
wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o
średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach
zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s.
134-135; Sobczak 1995, s. 276-277):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2)gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (y
n)
i pierwszego (y
1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian
w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22
– średnia wartość cechy,
2 Międzynarodowego Programu Porównawczego (International Comparison Program). Metodologiczne aspekty związane z wyznaczania indeksu HDI zostały przedstawione w pracy (Anand, Sen, 1994).
Głównym celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie: czy dynamika składowych wskaźnika rozwoju społecznego była podobna dla 42 krajów Europy, a jeśli nie, czy możliwe jest wyodrębnienie grup krajów o podobnym tempie zmian?
2. Materiał badawczy
W tabelach 1 oraz 2 zamieszczono informacje o wartościach wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, przeciętnej długości nauki, oczekiwanej długości nauki oraz wartości dochodu narodowego dla 42 krajów Europy. Dane uzupełniono o informacje o średnich wartościach poszczególnych cech w analizowanym okresie oraz ich średnich tempach zmian obliczonych według wzoru (Bąk, Markowicz, Mojsiewicz, Wawrzyniak 2015, s. 134-135; Sobczak 1995, s. 276-277): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅ − 1) ∙ 100% (1) 𝑖𝑖̅ = √𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛−1 (2) gdzie:
𝑇𝑇̅ – średnie tempo zmian
𝑖𝑖̅ – średnia geometryczna z ilorazu absolutnych poziomów badanego zjawiska z ostatniego (yn)
i pierwszego (y1) okresuanalizy,
n – liczba okresów analizy.
Tabela 1
Wartości wskaźników HDI, oczekiwanej długości życia, średnich oraz średniego tempa zmian w latach 2010-2015
Kraje 2010 2015 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 2010 HDI Oczekiwana długość życia 2015
𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] Albania 0,72 0,76 0,73 1,14 76,90 77,97 77,44 0,28 Andora 0,82 0,86 0,84 0,85 80,80 81,46 81,13 0,16 Austria 0,88 0,89 0,88 0,33 80,60 81,58 81,10 0,24 Belgia 0,88 0,90 0,89 0,28 80,00 80,98 80,50 0,24 Białoruś 0,79 0,80 0,79 0,25 70,20 71,46 70,93 0,36 Bośnia i Hercegowina 0,71 0,75 0,73 1,10 75,90 76,63 76,26 0,19 Bułgaria 0,77 0,79 0,78 0,53 73,50 74,32 73,95 0,22 Chorwacja 0,81 0,83 0,82 0,50 76,60 77,50 77,05 0,23 Cypr 0,85 0,86 0,85 0,18 79,40 80,33 79,89 0,23 Czechy 0,86 0,88 0,87 0,34 77,60 78,78 78,25 0,30 Dania 0,91 0,92 0,92 0,36 79,30 80,41 79,90 0,28 Estonia 0,84 0,87 0,85 0,64 75,30 77,01 76,29 0,45 Finlandia 0,88 0,89 0,88 0,37 80,00 81,01 80,50 0,25 Francja 0,88 0,90 0,89 0,37 81,40 82,36 81,89 0,23 Niemcy 0,91 0,93 0,91 0,43 80,20 81,09 80,65 0,22
– średnie tempo zmian.
Źródło: opracowanie własne na podstawie Human Development Report (2016). Z informacji zawartych w tabeli 1 wynika, że najwyższy poziom wskaźnika rozwoju społecznego w roku 2015 zaobserwowano dla Norwegii (0,949), a najniższy dla Mołdawii (0,699). Najszybszy przyrost w latach 2010–2015, mierzony średnim tempem zmian, odnotowano dla Albanii (1,14%), najniższy natomiast dla Grecji (ok. –0,03%).
Najwyższą oczekiwaną długością życia w 2015 roku wśród państw Europy cha-rakteryzowały się Włochy (88,34 roku), a najniższą Rosja (70,26 roku). Najwyższy średnioroczny przyrost analizowanej cechy odnotowano dla Mołdawii (0,55%), zaś najniższy dla Andory (0,16%).
W przypadku pierwszej z cech charakteryzujących edukację najwyższą średnią liczbą lat edukacji dla mieszkańców w wieku 25 lat i starszych w 2015 roku charak-teryzowała się Szwajcaria (13,37 roku). O prawie 4,5 roku krócej edukację pobierali mieszkańcy Portugalii (8,88 roku). Krajem o najszybszym średniorocznym przyro-ście w analizowanym okresie okazała się Bośnia i Hercegowina (4,89%). W przy-padku dwóch krajów – Białorusi oraz Łotwy – wartość średniego tempa zmian była ujemna i wynosiła odpowiednio: –0,04% i –0,28%.
Dla drugiej z cech związanych z edukacją – oczekiwanej liczby lat eduka-cji dla dzieci rozpoczynających proces kształcenia – najwyższą wartością w 2015 roku charakteryzowała się Dania (19,19 roku), najniższą natomiast Mołdawia (11,81 roku). W latach 2010–2015 najszybszy przyrost analizowanej cechy odnotowano dla Albanii (3,74%). Aż dla 10 krajów wartość średniego tempa zmian obliczanego dla oczekiwanej liczby lat edukacji była ujemna. Najniższe jego wartości odnotowano dla Wielkiej Brytanii (–0,59%) oraz Macedonii (–0,62%).
307
maciej oeSterreich
dynamikaSkładowychwSkaźnikarozwojuSpołecznegokrajów europywlatach 2010–2015
Ta be la 2 . W ar to ści p rz eci ęt nej d łu go ści n au ki , o cz ek iw anej d łu go ści n au ki , d oc ho du n ar od ow eg o pe r c ap ita , ś re dn ic h or az śr ed ni eg o t em pa z m ia n w l at ac h 2 01 0– 20 15 K raj e Pr ze cię tn a d łu go ść n au ki O cz ek iw an a d łu go ść n au ki D oc hó d N ar od ow y pe r c ap ita (2 01 1 P PP U SD ) 2010 201 5 2
Międz
yn
arodow
eg
o
Pr
og
ra
mu
Porów
na
w
cz
ego
(In
ternati
onal C
omparison Program
).
Me
todol
og
icz
ne
a
spe
kt
y
zwią
za
ne
z
w
yz
na
cz
ania
indeksu H
D
I z
ostał
y prz
edstaw
ione w
pra
cy
(A
na
nd, S
en, 1994)
.
Główn
ym
ce
lem
pra
cy
b
ył
a
pró
ba
odpowie
dz
i na
p
ytanie
: c
zy
d
yna
mi
ka
składow
yc
h
wska
źnika
roz
woju
społ
ec
zne
go
by
ła
podobna
dla
42
kra
jów
Eur
op
y,
a
jeśli
nie,
cz
y
moż
liwe
jest w
yodr
ębnienie
g
rup
kra
jów o podobn
ym t
empi
e z
mi
an
?
2.
M
ate
riał
b
ad
aw
cz
y
W
tabe
lach
1
o
raz
2
z
ami
esz
cz
ono
infor
mac
je
o
wa
rtośc
iac
h
wsk
aź
ników
HD
I,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
oś
ci
ży
ci
a,
prz
ec
iętne
j
dłu
gośc
i
na
uki,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
ośc
i
na
uki
ora
z
wa
rtośc
i
doc
hodu
na
rod
owe
go
dla
42
kra
jów
Eur
op
y.
D
ane
uz
upe
łni
ono
o
infor
mac
je
o
śre
dnich
wa
rtośc
iach
pos
zc
ze
góln
yc
h
ce
ch
w
ana
liz
ow
an
ym
okre
sie
or
az
ich
śre
dni
ch
temp
ach
zmi
an
obli
cz
on
yc
h
w
edł
ug
wz
oru
(
Bą
k,
Ma
rko
w
icz
, Mojs
ie
wic
z,
W
awr
zy
niak
2015,
s.
134
-135;
Sobc
za
k 1995, s. 276
-277
):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2)gdz
ie:
𝑇𝑇̅
–
śre
dnie te
mpo z
mi
an
𝑖𝑖̅ –
śre
dnia
ge
ometr
yc
zn
a z
il
ora
zu
absol
utn
yc
h
poz
iom
ów
ba
da
ne
go
zjaw
iska
z
ostatni
eg
o
(y
n)
i pier
wsz
eg
o
(y
1) okre
su
ana
liz
y,
n
–
lic
zba
okre
sów
an
al
iz
y.
Ta
be
la 1
W
artośc
i wska
źników
HD
I, oc
ze
kiwa
ne
j dł
ug
ośc
i ż
yc
ia,
śr
ednich or
az
śre
dnieg
o temp
a z
mi
an
w la
tac
h
2010
-2015
Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 2 Międz yn arodow eg o Pr og ra mu Porów na w cz ego (In ternati onal C omparison Program ). Me todol og icz ne a spe kt y zwią za ne z w yz na cz ania indeksu H D I z ostał y prz edstaw ione w pra cy (A na nd, S en, 1994) . Główn ym ce lem pra cy b ył a pró ba odpowie dz i na p ytanie : c zy d yna mi ka składow yc h wska źnika roz woju społ ec zne go by ła podobna dla 42 kra jów Eur op y, a jeśli nie, cz y moż liwe jest w yodr ębnienie g rup kra jów o podobn ym t empi e z mi an ? 2. M ate riał b ad aw cz y W tabe lach 1 o raz 2 z ami esz cz ono infor mac je o wa rtośc iac h wsk aź ników HD I, oc ze kiwa ne j dług oś ci ży ci a, prz ec iętne j dłu gośc i na uki, oc ze kiwa ne j dług ośc i na uki ora z wa rtośc i doc hodu na rod owe go dla 42 kra jów Eur op y. D ane uz upe łni ono o infor mac je o śre dnich wa rtośc iach pos zc ze góln yc h ce ch w ana liz ow an ym okre sie or az ich śre dni ch temp ach zmi an obli cz on yc h w edł ug wz oru ( Bą k, Ma rko w icz , Mojs ie wic z, W awr zy niak 2015, s. 134 -135; Sobc za k 1995, s. 276 -277 ): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2) gdz ie: 𝑇𝑇̅ – śre dnie te mpo z mi an 𝑖𝑖̅ – śre dnia ge ometr yc zn a z il ora zu absol utn yc h poz iom ów ba da ne go zjaw iska z ostatni eg o (yn ) i pier wsz eg o (y1 ) okre su ana liz y, n – lic zba okre sów an al iz y. Ta be la 1 W artośc i wska źników HD I, oc ze kiwa ne j dł ug ośc i ż yc ia, śr ednich or az śre dnieg o temp a z mi an w la tac h 2010 -2015 Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 [%] 2010 201 5 2Międz
yn
arodow
eg
o
Pr
og
ra
mu
Porów
na
w
cz
ego
(In
ternati
onal C
omparison Program
).
Me
todol
og
icz
ne
a
spe
kt
y
zwią
za
ne
z
w
yz
na
cz
ania
indeksu H
D
I z
ostał
y prz
edstaw
ione w
pra
cy
(A
na
nd, S
en, 1994)
.
Główn
ym
ce
lem
pra
cy
b
ył
a
pró
ba
odpowie
dz
i na
p
ytanie
: c
zy
d
yna
mi
ka
składow
yc
h
wska
źnika
roz
woju
społ
ec
zne
go
by
ła
podobna
dla
42
kra
jów
Eur
op
y,
a
jeśli
nie,
cz
y
moż
liwe
jest w
yodr
ębnienie
g
rup
kra
jów o podobn
ym t
empi
e z
mi
an
?
2.
M
ate
riał
b
ad
aw
cz
y
W
tabe
lach
1
o
raz
2
z
ami
esz
cz
ono
infor
mac
je
o
wa
rtośc
iac
h
wsk
aź
ników
HD
I,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
oś
ci
ży
ci
a,
prz
ec
iętne
j
dłu
gośc
i
na
uki,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
ośc
i
na
uki
ora
z
wa
rtośc
i
doc
hodu
na
rod
owe
go
dla
42
kra
jów
Eur
op
y.
D
ane
uz
upe
łni
ono
o
infor
mac
je
o
śre
dnich
wa
rtośc
iach
pos
zc
ze
góln
yc
h
ce
ch
w
ana
liz
ow
an
ym
okre
sie
or
az
ich
śre
dni
ch
temp
ach
zmi
an
obli
cz
on
yc
h
w
edł
ug
wz
oru
(
Bą
k,
Ma
rko
w
icz
, Mojs
ie
wic
z,
W
awr
zy
niak
2015,
s.
134
-135;
Sobc
za
k 1995, s. 276
-277
):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2)gdz
ie:
𝑇𝑇̅
–
śre
dnie te
mpo z
mi
an
𝑖𝑖̅ –
śre
dnia
ge
ometr
yc
zn
a z
il
ora
zu
absol
utn
yc
h
poz
iom
ów
ba
da
ne
go
zjaw
iska
z
ostatni
eg
o
(y
n)
i pier
wsz
eg
o
(y
1) okre
su
ana
liz
y,
n
–
lic
zba
okre
sów
an
al
iz
y.
Ta
be
la 1
W
artośc
i wska
źników
HD
I, oc
ze
kiwa
ne
j dł
ug
ośc
i ż
yc
ia,
śr
ednich or
az
śre
dnieg
o temp
a z
mi
an
w la
tac
h
2010
-2015
Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 2 Międz yn arodow eg o Pr og ra mu Porów na w cz ego (In ternati onal C omparison Program ). Me todol og icz ne a spe kt y zwią za ne z w yz na cz ania indeksu H D I z ostał y prz edstaw ione w pra cy (A na nd, S en, 1994) . Główn ym ce lem pra cy b ył a pró ba odpowie dz i na p ytanie : c zy d yna mi ka składow yc h wska źnika roz woju społ ec zne go by ła podobna dla 42 kra jów Eur op y, a jeśli nie, cz y moż liwe jest w yodr ębnienie g rup kra jów o podobn ym t empi e z mi an ? 2. M ate riał b ad aw cz y W tabe lach 1 o raz 2 z ami esz cz ono infor mac je o wa rtośc iac h wsk aź ników HD I, oc ze kiwa ne j dług oś ci ży ci a, prz ec iętne j dłu gośc i na uki, oc ze kiwa ne j dług ośc i na uki ora z wa rtośc i doc hodu na rod owe go dla 42 kra jów Eur op y. D ane uz upe łni ono o infor mac je o śre dnich wa rtośc iach pos zc ze góln yc h ce ch w ana liz ow an ym okre sie or az ich śre dni ch temp ach zmi an obli cz on yc h w edł ug wz oru ( Bą k, Ma rko w icz , Mojs ie wic z, W awr zy niak 2015, s. 134 -135; Sobc za k 1995, s. 276 -277 ): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2) gdz ie: 𝑇𝑇̅ – śre dnie te mpo z mi an 𝑖𝑖̅ – śre dnia ge ometr yc zn a z il ora zu absol utn yc h poz iom ów ba da ne go zjaw iska z ostatni eg o (yn ) i pier wsz eg o (y1 ) okre su ana liz y, n – lic zba okre sów an al iz y. Ta be la 1 W artośc i wska źników HD I, oc ze kiwa ne j dł ug ośc i ż yc ia, śr ednich or az śre dnieg o temp a z mi an w la tac h 2010 -2015 Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 [%] 2010 201 5 2Międz
yn
arodow
eg
o
Pr
og
ra
mu
Porów
na
w
cz
ego
(In
ternati
onal C
omparison Program
).
Me
todol
og
icz
ne
a
spe
kt
y
zwią
za
ne
z
w
yz
na
cz
ania
indeksu H
D
I z
ostał
y prz
edstaw
ione w
pra
cy
(A
na
nd, S
en, 1994)
.
Główn
ym
ce
lem
pra
cy
b
ył
a
pró
ba
odpowie
dz
i na
p
ytanie
: c
zy
d
yna
mi
ka
składow
yc
h
wska
źnika
roz
woju
społ
ec
zne
go
by
ła
podobna
dla
42
kra
jów
Eur
op
y,
a
jeśli
nie,
cz
y
moż
liwe
jest w
yodr
ębnienie
g
rup
kra
jów o podobn
ym t
empi
e z
mi
an
?
2.
M
ate
riał
b
ad
aw
cz
y
W
tabe
lach
1
o
raz
2
z
ami
esz
cz
ono
infor
mac
je
o
wa
rtośc
iac
h
wsk
aź
ników
HD
I,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
oś
ci
ży
ci
a,
prz
ec
iętne
j
dłu
gośc
i
na
uki,
oc
ze
kiwa
ne
j
dług
ośc
i
na
uki
ora
z
wa
rtośc
i
doc
hodu
na
rod
owe
go
dla
42
kra
jów
Eur
op
y.
D
ane
uz
upe
łni
ono
o
infor
mac
je
o
śre
dnich
wa
rtośc
iach
pos
zc
ze
góln
yc
h
ce
ch
w
ana
liz
ow
an
ym
okre
sie
or
az
ich
śre
dni
ch
temp
ach
zmi
an
obli
cz
on
yc
h
w
edł
ug
wz
oru
(
Bą
k,
Ma
rko
w
icz
, Mojs
ie
wic
z,
W
awr
zy
niak
2015,
s.
134
-135;
Sobc
za
k 1995, s. 276
-277
):
𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2)gdz
ie:
𝑇𝑇̅
–
śre
dnie te
mpo z
mi
an
𝑖𝑖̅ –
śre
dnia
ge
ometr
yc
zn
a z
il
ora
zu
absol
utn
yc
h
poz
iom
ów
ba
da
ne
go
zjaw
iska
z
ostatni
eg
o
(y
n)
i pier
wsz
eg
o
(y
1) okre
su
ana
liz
y,
n
–
lic
zba
okre
sów
an
al
iz
y.
Ta
be
la 1
W
artośc
i wska
źników
HD
I, oc
ze
kiwa
ne
j dł
ug
ośc
i ż
yc
ia,
śr
ednich or
az
śre
dnieg
o temp
a z
mi
an
w la
tac
h
2010
-2015
Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 2 Międz yn arodow eg o Pr og ra mu Porów na w cz ego (In ternati onal C omparison Program ). Me todol og icz ne a spe kt y zwią za ne z w yz na cz ania indeksu H D I z ostał y prz edstaw ione w pra cy (A na nd, S en, 1994) . Główn ym ce lem pra cy b ył a pró ba odpowie dz i na p ytanie : c zy d yna mi ka składow yc h wska źnika roz woju społ ec zne go by ła podobna dla 42 kra jów Eur op y, a jeśli nie, cz y moż liwe jest w yodr ębnienie g rup kra jów o podobn ym t empi e z mi an ? 2. M ate riał b ad aw cz y W tabe lach 1 o raz 2 z ami esz cz ono infor mac je o wa rtośc iac h wsk aź ników HD I, oc ze kiwa ne j dług oś ci ży ci a, prz ec iętne j dłu gośc i na uki, oc ze kiwa ne j dług ośc i na uki ora z wa rtośc i doc hodu na rod owe go dla 42 kra jów Eur op y. D ane uz upe łni ono o infor mac je o śre dnich wa rtośc iach pos zc ze góln yc h ce ch w ana liz ow an ym okre sie or az ich śre dni ch temp ach zmi an obli cz on yc h w edł ug wz oru ( Bą k, Ma rko w icz , Mojs ie wic z, W awr zy niak 2015, s. 134 -135; Sobc za k 1995, s. 276 -277 ): 𝑇𝑇̅ = (𝑖𝑖̅− 1) ∙1 00 % (1) 𝑖𝑖̅= √ 𝑦𝑦𝑛𝑛 𝑦𝑦1 𝑛𝑛 − 1 (2) gdz ie: 𝑇𝑇̅ – śre dnie te mpo z mi an 𝑖𝑖̅ – śre dnia ge ometr yc zn a z il ora zu absol utn yc h poz iom ów ba da ne go zjaw iska z ostatni eg o (yn ) i pier wsz eg o (y1 ) okre su ana liz y, n – lic zba okre sów an al iz y. Ta be la 1 W artośc i wska źników HD I, oc ze kiwa ne j dł ug ośc i ż yc ia, śr ednich or az śre dnieg o temp a z mi an w la tac h 2010 -2015 Kra je HDI O cze ki w an a dł ug oś ć ży ci a 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] 201 0 201 5 𝑥𝑥̅ 𝑇𝑇̅ [%] A lb an ia 0, 72 0, 76 0, 73 1, 14 76, 90 77, 97 77, 44 0, 28 A ndor a 0, 82 0, 86 0, 84 0, 85 80, 80 81, 46 81, 13 0, 16 A ustria 0, 88 0, 89 0, 88 0, 33 80, 60 81, 58 81, 10 0, 24 Be lg ia 0, 88 0, 90 0, 89 0, 28 80, 00 80, 98 80, 50 0, 24 Biało ru ś 0, 79 0, 80 0, 79 0, 25 70, 20 71, 46 70, 93 0, 36 Bo śn ia i He rc eg ow in a 0, 71 0, 75 0, 73 1, 10 75, 90 76, 63 76, 26 0, 19 Bu łg aria 0, 77 0, 79 0, 78 0, 53 73, 50 74, 32 73, 95 0, 22 Ch orw ac ja 0, 81 0, 83 0, 82 0, 50 76, 60 77, 50 77, 05 0, 23 C yp r 0, 85 0, 86 0, 85 0, 18 79, 40 80, 33 79, 89 0, 23 C zech y 0, 86 0, 88 0, 87 0, 34 77, 60 78, 78 78, 25 0, 30 Da nia 0, 91 0, 92 0, 92 0, 36 79, 30 80, 41 79, 90 0, 28 Esto nia 0, 84 0, 87 0, 85 0, 64 75, 30 77, 01 76, 29 0, 45 Fin lan dia 0, 88 0, 89 0, 88 0, 37 80, 00 81, 01 80, 50 0, 25 Fr an cj a 0, 88 0, 90 0, 89 0, 37 81, 40 82, 36 81, 89 0, 23 Nie m cy 0, 91 0, 93 0, 91 0, 43 80, 20 81, 09 80, 65 0, 22 [%] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Al ban ia 9, 10 9, 65 9, 32 1, 17 11 ,8 0 14 ,18 12 ,2 0 3,7 4 92 48 ,20 10 252 ,47 979 6, 68 2,0 8 A nd or a 9, 50 10 ,2 6 9, 68 1, 54 11 ,7 0 13 ,5 2 12 ,9 0 2,9 4 471 22 ,2 0 47 97 9, 45 45 18 1,7 1 0, 36 Au st ria 10 ,8 0 11 ,3 3 10 ,8 9 0, 97 15 ,6 0 15 ,91 15 ,7 0 0,4 0 43 23 9,9 0 43 60 8, 82 43 93 0, 54 0, 17 B elg ia 11 ,2 0 11 ,3 8 11 ,2 8 0, 32 16 ,0 0 16 ,6 4 16 ,2 9 0,7 8 415 31, 90 41 24 3, 31 411 64 ,0 0 -0 ,14 Bi ał or uś 12 ,0 0 11 ,9 8 12 ,0 0 -0 ,0 4 15 ,4 0 15 ,6 6 15 ,6 3 0, 34 15 36 9, 40 15 62 9, 45 16 13 1,7 6 0, 34 B ośn ia i H er ce go w in a 7,1 0 9, 01 8, 10 4, 89 13 ,4 0 14 ,18 13 ,6 6 1,1 3 92 97, 70 10 09 0,7 7 951 5, 08 1, 65 B uł ga ria 10 ,6 0 10 ,8 0 10 ,6 3 0, 37 14 ,2 0 15 ,0 4 14 ,4 6 1, 16 1444 2, 70 16 26 1, 26 15 14 3, 06 2,4 0 C ho rwa cj a 10 ,8 0 11 ,2 2 11 ,0 0 0,7 7 14 ,4 0 15 ,2 6 14 ,7 6 1, 17 19 42 7,7 0 20 291 ,3 4 19 72 2, 94 0, 87 C ypr 11 ,3 0 11 ,7 0 11 ,5 5 0, 69 14 ,0 0 14 ,2 6 14 ,0 4 0, 36 32 48 0,7 0 29 45 8, 52 30 66 2, 37 -1 ,9 3 Cz ec hy 12 ,3 0 12 ,33 12 ,3 1 0, 05 16 ,3 0 16 ,8 1 16 ,4 4 0, 62 25 96 4,7 0 28 14 3, 98 26 641 ,8 3 1, 62 D an ia 12 ,7 0 12 ,7 0 12 ,7 0 0,0 0 16 ,9 0 19 ,19 18 ,4 3 2, 57 43 711 ,4 0 44 518 ,9 2 440 60 ,90 0, 37 Es to nia 12 ,0 0 12 ,55 12 ,41 0, 90 16 ,5 0 16 ,5 0 16 ,5 2 0,0 0 20 57 9,7 0 26 36 1, 89 23 821 ,0 7 5, 08 Fi nl an di a 10 ,2 0 11 ,1 9 10 ,4 2 1, 88 16 ,9 0 17 ,0 5 17 ,0 4 0, 17 39 951 ,10 388 68 ,14 39 42 5, 92 -0 ,55 Fr an cj a 11 ,0 0 11 ,6 3 11, 15 1, 11 15 ,9 0 16 ,2 7 16 ,0 3 0,4 6 375 00 ,9 0 38 08 5, 40 379 33, 25 0, 31 Ni em cy 13 ,0 0 13 ,1 9 13 ,0 8 0, 29 16 ,2 0 17 ,10 16 ,5 2 1, 08 41 49 7, 50 44 99 9, 65 43 609 ,6 2 1, 63 G re cja 10 ,2 0 10 ,5 4 10 ,3 2 0,6 6 17 ,4 0 17 ,2 2 17 ,4 9 -0 ,21 28 58 7,7 0 24 807 ,5 4 25 52 7, 24 -2 ,8 0 Wę gr y 11 ,7 0 12 ,0 2 11 ,7 0 0, 54 15 ,4 0 15 ,6 0 15 ,4 3 0, 25 21 016 ,5 0 233 94 ,3 2 22 02 8,7 2 2, 17 Isl an di a 10 ,6 0 12 ,1 9 10 ,8 7 2,8 4 18 ,7 0 18, 99 18 ,9 0 0, 31 32 86 6, 10 37 06 5, 21 35 05 0, 35 2, 43 Irl an di a 12 ,2 0 12 ,3 1 12 ,2 2 0,1 9 18 ,7 0 18 ,5 8 18 ,6 1 -0 ,1 3 36 932 ,8 0 43 797 ,97 38 64 2, 46 3, 47 W ło chy 9,7 0 10 ,8 7 10 ,0 8 2, 30 16 ,10 16 ,2 6 16 ,11 0, 20 35 66 0, 50 335 72 ,9 8 34 42 3, 86 -1 ,2 0 Ło tw a 11 ,9 0 11 ,74 11 ,6 6 -0, 28 15 ,8 0 15 ,9 7 15 ,4 8 0, 22 18 33 8, 60 22 58 9, 17 20 78 6, 46 4, 26 Li ch te ns te in 11 ,8 0 12 ,35 11 ,8 9 0, 92 14 ,7 0 14 ,6 4 14 ,9 1 -0 ,0 9 772 08 ,8 0 75 06 4, 84 76 43 6,1 2 -0 ,56 Lit w a 12 ,3 0 12 ,7 0 12 ,43 0, 65 16 ,9 0 16 ,5 2 16 ,5 5 -0 ,45 202 30 ,8 0 26 00 6,4 8 23 12 6, 10 5,1 5 Lu ks em bu rg 11 ,7 0 11 ,9 5 11 ,74 0, 43 13 ,9 0 13 ,8 6 13 ,8 8 -0, 05 59 221 ,2 0 62 470 ,5 9 59 53 2, 87 1, 07308 MetodyilościowewekonoMii 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 M ac ed on ia 9, 10 9, 44 9, 29 0,7 4 13 ,3 0 12 ,8 9 13 ,2 8 -0 ,62 11 01 7, 60 12 40 5, 22 11 49 0, 04 2,4 0 M alt a 9, 40 11 ,2 7 10 ,1 3 3,7 0 14 ,7 0 14 ,5 9 14 ,4 5 -0 ,14 2609 6, 50 29 49 9, 56 27 41 6, 09 2,4 8 Mo łd aw ia 11 ,10 11 ,9 2 11 ,3 0 1, 43 11 ,8 0 11 ,8 1 11 ,8 7 0,0 2 42 56 ,0 0 50 26 ,2 6 47 82 ,7 9 3, 38 Cz ar no gó ra 11 ,10 11 ,2 9 11 ,2 0 0, 33 15 ,2 0 15 ,1 3 15 ,1 9 -0 ,0 9 13 53 7, 20 15 40 9, 61 143 52 ,0 5 2, 62 H ol an di a 11 ,8 0 11 ,9 1 11 ,8 7 0,1 9 17 ,0 0 18 ,1 2 17 ,7 9 1, 28 46 13 1, 90 46 32 5, 58 45 911 ,0 8 0,0 8 N or we gi a 12 ,6 0 12 ,75 12 ,6 2 0, 23 17 ,5 0 17 ,6 7 17 ,5 5 0, 20 635 78 ,3 0 67 614 ,3 5 64 78 6, 78 1, 24 Po ls ka 11 ,7 0 11 ,9 0 11 ,8 0 0, 34 15 ,4 0 16 ,3 7 15 ,6 1 1, 23 20 621 ,3 0 24 11 6, 99 22 32 0, 82 3, 18 Po rt ug al ia 7, 80 8, 88 8, 21 2, 63 16 ,3 0 16 ,5 7 16 ,3 6 0, 32 26 43 3,9 0 26 10 3, 63 25 901 ,8 0 -0, 25 Ru mu ni a 10 ,6 0 10 ,8 0 10 ,75 0, 37 14 ,5 0 14 ,7 3 14, 34 0, 32 16 64 0, 60 19 42 7, 61 17 67 4, 20 3,1 5 Ro sja 12 ,0 0 12 ,0 2 12 ,0 0 0, 03 14 ,2 0 14 ,9 5 14 ,6 3 1, 04 21 07 4, 70 232 86 ,0 8 222 74 ,0 8 2,0 2 Se rb ia 10 ,4 0 10 ,8 2 10 ,5 4 0,7 9 13 ,6 0 14 ,3 6 13 ,9 9 1, 09 120 26 ,20 12 20 2,1 3 12 18 8, 65 0, 29 Sł ow ac ja 11 ,6 0 12 ,2 3 11 ,9 5 1, 06 15 ,10 14 ,9 6 15 ,0 6 -0 ,18 238 63 ,6 0 26 76 3, 62 25 20 4,7 2 2, 32 Sł owe ni a 11 ,8 0 12 ,12 11 ,9 2 0, 54 17 ,0 0 17 ,3 5 16 ,9 2 0, 41 28 09 9, 60 28 66 4, 21 27 918 ,3 2 0,4 0 H isz pa nia 9, 50 9,7 9 9, 60 0,6 0 16 ,8 0 17 ,7 0 17 ,2 5 1, 05 325 25 ,8 0 32 77 8, 52 321 05 ,0 9 0,1 5 Sz we cj a 11 ,9 0 12 ,2 7 12 ,0 8 0, 62 15 ,9 0 16 ,0 6 15 ,8 6 0,1 9 44 08 4, 80 46 25 0, 79 45 09 2, 63 0, 96 Sz w aj ca ria 12 ,8 0 13 ,3 7 12 ,9 0 0, 88 15 ,6 0 16 ,0 4 15 ,7 9 0, 56 574 70 ,3 0 563 63 ,9 6 56 18 0, 49 -0 ,39 U kr ai na 11 ,3 0 11 ,3 4 11 ,3 1 0,0 7 14 ,7 0 15 ,3 1 15 ,0 3 0, 81 77 38 ,4 0 736 1, 01 79 57, 84 -0, 99 W ie lk a B ry ta ni a 13 ,10 13 ,2 8 13 ,13 0, 28 16 ,8 0 16 ,3 1 16 ,3 2 -0 ,59 36 641 ,0 0 37 93 0, 83 37 30 2,0 5 0, 69 2
