Ewa Kulińska
Systemy informatyczne a
rozwiązywanie problemów
funkcjonalnych przedsiębiorstw
transportowo-spedycyjnych : wyniki
z badań
Ekonomiczne Problemy Usług nr 122, 309-318
E k o n o m ic z n e P ro b le m y U s łu g nr 1 2 2
IS S N : 1 8 9 6 -3 8 2 X | w w w .w n u s .e d u .p l/p l/e d u / DOI: 10.18276/epu.2016.122-29 | strony: 311-320
EWA KULIŃSKA
P o l i t e c h n i k a O p o l s k a 1
SYSTEMY INFORMATYCZNE
A ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW FUNKCJONALNYCH
PRZEDSIĘBIORSTW TRANSPORTOWO-SPEDYCYJNYCH - WYNIKI BADAŃ
Streszczenie
P o d n ie s ie n i e j a k o ś c i u s ł u g w b r a n ż y tr a n s p o r t o w o - s p e d y c y jn e j z w ią z a n e j e s t w d u ż e j m ie r z e z e s t o s o w a n ie m n o w o c z e s n y c h m e t o d z a r z ą d z a n i a p r z e d s ię b i o r s t w e m , o d p o w ie d n ie g o d o s t o s o w a n ia d o n ic h n a r z ę d z i w p o s t a c i s y s te m ó w in f o r m a t y c z n y c h o r a z z a p e w n ie n i a r z e te ln e j in f o r m a c ji k l i e n t o m n a k a ż d y m e ta p ie w y k o n y w a n i a u s łu g . N o w o c z e s n e s y s te m y i n f o r m a t y c z n e w s p o m a g a j ą c e z a r z ą d z a n i e s t a n o w i ą n ie b a g a te ln e w s p a r c i e w u s p r a w n i e n iu p r o c e s ó w z a c h o d z ą c y c h w p r z e d s ię b i o r s t w i e , w s p o m a g a j ą p r z e p ł y w in f o r m a c ji, o g r a n i c z a ją m o ż l iw o ś c i w y s tą p i e n ia b łę d ó w , a ta k ż e s k r a c a ją c z a s w y k o n y w a n i a o p e r a c j i i o d c i ą ż a j ą c z ło w ie k a d z ię k i a u to m a ty z a c j i p o w t a r z a l n y c h c z y n n o ś c i, c o w r e z u l ta c i e p r z e k ł a d a s ię n a j a k o ś ć ś w ia d c z o n y c h u s łu g . W p u b li k a c ji o m ó w io n o r o le i z n a c z e n ie s y s te m ó w in f o r m a t y c z n y c h w ś w ia d c z e n i u u s ł u g l o g i s t y c z n y c h o r a z n a p o d s t a w i e b a d a ń p r z e d s ta w io n o n a jc z ę ś c ie j s to s o w a n e p r z e z p r z e d s ię b i o r s t w a tr a n s p o r t o w o - s p e d y c y jn e s y s te m y i n f o r m a t y c z n e z u w z g lę d n ie n ie m p r o b l e m ó w f u n k c jo n a l n y c h w y s t ę p u j ą c y c h w b r a n ż y . C e le m a r t y k u łu j e s t a n a li z a w p ły w u s y s te m ó w in f o r m a t y c z n y c h n a n iw e lo w a n ie p r o b l e m ó w f u n k c j o n a ln y c h p r z e d s ię b i o r s t w b r a n ż y t r a n s p o r t o w o - s p e d y c y jn e j .Słowa kluczowe:
s y s te m y in f o r m a t y c z n e , u s ł u g i lo g i s t y c z n e , tr a n s p o r t , s p e d y c ja , p r o b le m y f u n k c jo n a ln e . 1Wprowadzenie
P o s t ę p t e c h n o l o g i c z n y p o z w a l a n a s t o s o w a n i e c o r a z d o s k o n a l s z y c h r o z w i ą z a ń i n f o r m a t y c z n y c h w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h . I c h w d r a ż a n i e w y m u s z o n e j e s t z j e d n e j s t r o n y p r z e z r o s n ą c e w y m a g a n i a k l i e n t ó w o c z e k u j ą c y c h s z y b k i e g o d o s t ę p u d o i n f o r m a c j i o r a z s p r a w n e j i s z y b k i e j o b s ł u g i z l e c e n i a , a z d r u g i e j s t r o n y p o p r z e z r o s n ą c ą n a r y n k u k o n k u r e n c j ę . S t o s o w a n i e a d e k w a t n y c h s y s t e m ó w i n f o r m a t y c z n y c h p o z w a l a n a z a o f e r o w a n i e w y ż s z e j o d k o n k u r e n c j i j a k o ś c i u s ł u g o r a z o g r a n i c z e n i e k o s z t ó w p r z e d s i ę b i o r s t w a . D l a p r a w i d ł o w e g o w y k o r z y s t a n i a m o ż l i w o ś c i , j a k i e d a j ą s y s t e m y i n f o r m a t y c z n e , n a l e ż y j e o d p o w i e d n i o d o b r a ć d o p r o f i l u p r z e d s i ę b i o r s t w a , a n a s t ę p n i e p r z e p r o w a d z i ć s p r a w n e w d r o ż e n i e .1. Rola i znaczenie systemów informatycznych
O d p o w i e d ź n a p y t a n i e , j a k ą r o l ę s y s t e m y i n f o r m a t y c z n e p e ł n i ą w n o w o c z e s n e j l o g i s t y c e , j e s t t r u d n a b e z w y j a ś n i e n i a , j a k ą r o l ę o d g r y w a l o g i s t y k a w e w s p ó ł c z e s n y m ś w i e c i e . I s t n i e j e w i e l e d e f i n i c j i l o g i s t y k i , a p o g r u p o w a ć j e m o ż n a n a : - d e f i n i c j e z o r i e n t o w a n e n a p r z e p ł y w , - d e f i n i c j e z o r i e n t o w a n e n a c y k l u ż y t k o w a n i a w y r o b ó w , - d e f i n i c j e z o r i e n t o w a n e n a u s ł u g i ( Z a w i ł a - N i e d ź w i e c k i 2 0 1 0 ) . Z p u n k t u w i d z e n i a r e a l i z o w a n e g o t e m a t u b ę d z i e n a s i n t e r e s o w a ł a o s t a t n i a k a t e g o r i a . L o g i s t y k a u s ł u g t o w p e w n y m s e n s i e s p e c y f i c z n a l o g i s t y k a d y s t r y b u c j i , z e ś w i a d c z e n i e m p r a c y r ó ż n y m i s y s t e m a m i i n f r a s t r u k t u r y i n t e l e k t u a l n e j , i n f r a s t r u k t u r a l n e j , t e c h n o l o g i c z n e j , t r a n s p o r t o w e j itp . L o g i s t y k a d y s t r y b u c j i , s t o s o w a n a n a j p i e r w i p r z e d e w s z y s t k i m w s f e r z e p r o d u k c j i , c o r a z d o s k o n a l e j w y k a z u j e s w ą p r z y d a t n o ś ć r ó w n i e ż w u s ł u g a c h . Z o r i e n t o w a n a n a u s ł u g i , o z n a c z a o n a p r o c e s k o o r d y n a c j i w s z y s t k i c h c z y n n o ś c i n i e m a t e r i a l n y c h , k t ó r e m u s z ą z o s t a ć p r z e p r o w a d z o n e d l a w y k o n a n i a u s ł u g i w s p o s ó b e f e k t y w n y p o d w z g l ę d e m k o s z t ó w i z g o d n y z w y m a g a n i a m i k l i e n t a . G ł ó w n y k i e r u n e k t y c h d z i a ł a ń o b e j m u j e t r z y o b s z a r y : - z m i n i m a l i z o w a n i e c z a s u o c z e k i w a n i a , c z y l i c z a s u r e a l i z a c j i z le c o n e j u s ł u g i , - z a r z ą d z a n i e p o t e n c j a ł e m u s ł u g o w y m , - d o s t a w ę u s ł u g i (h t t p : / / w w w . l o g i s t y k a . n e t . p l / ). E f e k t y w n a r e a l i z a c j a d z i a ł a ń w w y m i e n i o n y c h o b s z a r a c h m o ż e b y ć w s p o m a g a n a r o z w i ą z a n i a m i i n f o r m a t y c z n y m i , s z c z e g ó l n e w n a s t ę p u j ą c y c h o b s z a r a c h : - i n i c j u j ą c e ( p r z e t w a r z a n i e z a m ó w i e ń , t w o r z e n i e d o k u m e n t ó w ) , - p l a n i s t y c z n e ( p r o g n o z o w a n i e z a p o t r z e b o w a n i a ) , - k o n t r o l n e ( p o r ó w n y w a n i e w y n i k ó w z z a ł o ż o n y m i s t a n d a r d a m i o b s ł u g i k l i e n t a ) ,
Ewa Kulińska
311 - k o o r d y n a c y j n e ( p l a n o w a n i e s p r z e d a ż y , h a r m o n o g r a m o w a n i e p r o d u k c j i , p l a n o w a n i e z a p o t r z e b o w a n i a m a t e r i a ł o w e g o ) , - i n t e g r u j ą c e ( ł ą c z ą c e s y s t e m p r z e d s i ę b i o r s t w a z z e w n ę t r z n y m i s y s t e m a m i o d b i o r c ó w , d o s t a w c ó w , u s ł u g o d a w c ó w , n p . s y s t e m y E D I ) ( M a j e w s k i 2 0 0 2 ) . T a k j a k n i e m o ż n a s o b i e w y o b r a z i ć s u k c e s u p r z e d s i ę b i o r s t w a b e z s p r a w n i e f u n k c j o n u j ą c e j l o g i s t y k i , n i e m o ż l i w e j e s t z b u d o w a n i e e f e k t y w n e g o s y s t e m u l o g i s t y c z n e g o b e z w y k o r z y s t a n i a n o w o c z e s n y c h t e c h n o l o g i i . O z n a c z a t o , ż e t e c h n o l o g i e l o g i s t y c z n e s t a ł y s i ę w e w s p ó ł c z e s n e j g o s p o d a r c e j e d n ą z n a j w a ż n i e j s z y c h d e t e r m i n a n t e f e k t y w n o ś c i d z i a ł a n i a , z d o b y w a n i a p r z e w a g i k o n k u r e n c y j n e j i r o z w o j u p r z e d s i ę b i o r s t w ( D ł u g o s z 2 0 0 9 ) . W d r o ż e n i e s y s t e m ó w i n f o r m a t y c z n y c h p r o w a d z i d o z w i ę k s z e n i a w y d a j n o ś c i o b s ł u g i p r z e d s i ę b i o r s t w a p o p r z e z r a c j o n a l i z a c j ę d z i a ł ó w l o g i s t y c z n y c h , k o n c e n t r u j ą c w s z y s t k i e n a j w a ż n i e j s z e f u n k c j e l o g i s t y k i o r a z k o m p e t e n c j e w z a k r e s i e o r g a n i z a c j i i z a r z ą d z a n i a p r o c e s a m i l o g i s t y c z n y m i ( K u l i ń s k a i R u t 2 0 1 4 ) . P o n a d t o s y s t e m y i n f o r m a t y c z n e w s p o m a g a j ą c e z a r z ą d z a n i e w p r z e d s i ę b i o r s t w i e p o z w a l a j ą n a ( . . . ) z a p e w n i e n i e w y s o k i e j j a k o ś c i i n f o r m a c j i w y k o r z y s t y w a n y c h w p r o c e s a c h d e c y z y j n y c h ( A d a m c z e w s k i 2 0 0 3 ) . P o d s u m o w u j ą c , n a l e ż y u z n a ć , ż e z n a c z e n i e s y s t e m ó w i n f o r m a t y c z n y c h w f u n k c j o n o w a n i u d z i s i e j s z y c h p r z e d s i ę b i o r s t w j e s t n i e b a g a t e l n e i n i e m o ż e z o s t a ć z l e k c e w a ż o n e p r z e z m e n e d ż e r ó w p o w a ż n i e m y ś l ą c y c h o s k u t e c z n y m k o n k u r o w a n i u n a r y n k u d ó b r i u s ł u g . S y s t e m y t e p o z w a l a j ą n a u s p r a w n i e n i e d z i a ł a n i a p r o c e s ó w p r z e b i e g a j ą c y c h w p r z e d s i ę b i o r s t w i e , o b n i ż e n i e k o s z t ó w o r a z p r z y s p i e s z e n i e r e a l i z a c j i p r o c e s ó w , a c o z a t y m i d z i e p o d n i e s i e n i e e f e k t y w n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w a , c z e g o n a s t ę p s t w e m j e s t w z r o s t k o n k u r e n c y j n o ś c i . D l a t e g o j a k n a j b a r d z i e j n a l e ż y z g o d z i ć s i ę z e s t w i e r d z e n i e m , ż e k o m p l e k s o w e s y s t e m y i n f o r m a t y c z n e s p e ł n i a j ą b a r d z o w a ż n ą r o l ę w z a r z ą d z a n i u , a i c h b r a k u n i e m o ż l i w i a p r a w i d ł o w e f u n k c j o n o w a n i e o r g a n i z a c j i . Z a s t o s o w a n i e s y s t e m ó w i n f o r m a t y c z n y c h j e s t n i e z b ę d n e d o u z y s k a n i a p r z e w a g i k o n k u r e n c y j n e j , u t r z y m a n i a o d p o w i e d n i e g o p o z i o m u o b s ł u g i k l i e n t a o r a z o b n i ż e n i a k o s z t ó w d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w a ( R u t i K u l i ń s k a 2 0 1 2 ) .2. Problemy funkcjonalne i systemy informatyczne najczęściej wykorzystywane
w przedsiębiorstwach transportowo-spedycyjnych
P r z e d s i ę b i o r s t w a t r a n s p o r t o w o - s p e d y c y j n e w y k o r z y s t u j ą s z e r e g s y s t e m ó w i n f o r m a c y j n y c h i i n f o r m a t y c z n y c h w s w o je j d z i a ł a l n o ś c i , s ą t o n a j c z ę ś c i e j s y s t e m y d o b i e r a n e d l a m a ł y c h p o d m i o t ó w , a l e z f u n k c j o n a l n o ś c i ą u m o ż l i w i a j ą c a r o z w ó j w k i e r u n k u ś r e d n i c h i d u ż y c h p r z e d s i ę b i o r s t w z b r a n ż y T S L . D o n a j c z ę ś c i e j w y k o r z y s t y w a n y c h s y s t e m ó w i a p l i k a c j i n a l e ż ą p r o s t e a p l i k a c j e b i u r o w e , p r o g r a m y r o z l i c z e n i o w e , s y s t e m z a r z ą d z a n i a f l o t ą o r a z a p l i k a c j e o b s ł u g u j ą c e e l e k t r o n i c z n ą g i e ł d ę t r a n s p o r t o w ą . P r o s t e s y s t e m y b i u r o w e , j a k p a k i e t M S O f f i c e , s t a ł y s i ę n i e z b ę d n y m s t a n d a r d e m w k a ż d e j f i r m i e , s t a n o w i ą c p o d s t a w o w e n a r z ę d z i e p r a c y b i u r o w e j . T e n ty p s y s t e m ó w z a z w y c z a j d o s t a r c z a n y j e s t d o p r z e d s i ę b i o r s t w w f o r m i e p a k i e t ó w a p l i k a c j i , w ś r ó d n i c h z a z w y c z a j m o ż n a w y r ó ż n i ć : e d y t o r y t e k s t u , a r k u s z e k a l k u l a c y j n e , a p l i k a c j e d o t w o r z e n i a i z a r z ą d z a n i a b a z a m i d a n y c h , p r o g r a m y d o o b s ł u g i p o c z t y e l e k t r o n i c z n e j c z y u m o ż l i w i a j ą c e t w o r z e n i e p r e z e n t a c j i . P a k i e t y b i u r o w e s ą p o w s z e c h n i e z n a n e i n i e w y m a g a j ą s z e r s z e g o o p is u . K o l e j n ą g r u p ą s y s t e m ó w s ą a p l i k a c j e r o z l i c z e n i o w e , d o k t ó r y c h z a l i c z y ć m o ż n a : p r o g r a m y k a d r o w o - p ł a c o w e , p r o g r a m y d o r o z l i c z a n i a c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w i o b s ł u g i t a c h o g r a f ó w , s y s t e m y s ł u ż ą c e k o n t r o l o w a n i u f l o t y p o j a z d ó w , o b s ł u d z e z l e c e ń n a g i e ł d a c h e l e k t r o n i c z n y c h . P r o g r a m y k a d r o w o - p ł a c o w e , j a k n p . R 2 P ł a t n i k , t o o p r o g r a m o w a n i e d o s t a r c z a n e n a r y n e k p o l s k i p r z e z f i r m ę R e s e t 2 . P r z e z n a c z o n e j e s t d l a m a ł y c h i ś r e d n i c h p r z e d s i ę b i o r s t w . D z i ę k i z a s t o s o w a n i u t e g o p r o g r a m u m o ż l i w e j e s t p r o w a d z e n i e k a d r , r o z l i c z a n i e c z a s u p r a c y i z w i ą z a n y c h z n i ą w y n a g r o d z e ń , p r o g r a m u w z g l ę d n i a w o b l i c z e n i a c h o b o w i ą z u j ą c e p r z e p i s y p r a w n e o r a z w s p o m a g a a u t o m a t y c z n e r o z l i c z a n i e s i ę p r a c o d a w c y z Z U S i u r z ę d e m s k a r b o w y m . P r o g r a m s k ł a d a s i ę z c z t e r e c h z a s a d n i c z y c h m o d u ł ó w : e w i d e n c j a p r a c o w n i k ó w , r o z l i c z a n i e c z a s u p r a c y , n a l i c z a n i e w y n a g r o d z e ń , r a p o r t y i z e s t a w i e n i a . P r o g r a m d o r o z l i c z a n i a c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w i o b s ł u g i t a c h o g r a f ó w c y f r o w y c h , j a k n p . T a c h o S p e e d , t o a p l i k a c j a p o z w a l a j ą c a n a w p r o w a d z a n i e d a n y c h z t a c h o g r a f ó w z a p o m o c ą s k a n o w a n i a t a r c z e k t a c h o g r a f u s k a n e r e m p ł a s k i m b ą d ź d o k u m e n t o w y m o r a z o d c z y t d a n y c h z k a r t c h i p o w y c h k i e r o w c ó w , a n a s t ę p n i e a r c h i w i z o w a n i e d a n y c h . Z a r c h i w i z o w a n e d a n e m o g ą z o s t a ć p o d d a n e a n a l i z i e p o p r z e z w y g e n e r o w a n i e r a p o r t ó w n a t e m a t c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w , p r z e r w c z y o d p o c z y n k ó w . R a p o r t y m o g ą o b j ą ć t a k ż e w s k a z a n i e n a r u s z e n i a p r z e p i s ó w w r a z z w y l i c z o n y m i w e d ł u g a k t u a l n e g o t a r y f i k a t o r a k a r a m i . D l a p o t r z e b k a d r o w y c h m o ż l i w e j e s t g e n e r o w a n i e r a p o r t ó w r o z l i c z a j ą c y c h g o d z i n y n a d l i c z b o w e o r a z o d b i ó r g o d z i n n a d l i c z b o w y c h , a t a k ż e r o z l i c z a n i e n o c l e g ó w o r a z d i e t k i e r o w c ó w . A n a l i z a c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w m o ż e b y ć t a k ż e d o k o n a n a p o p r z e z p o r ó w n a n i e p r z e b y t y c h k i l o m e t r ó w i c z a s u p r a c y r ó ż n y c h k i e r o w c ó w n a te j s a m e j t r a s i e . P r o g r a m p o z w a l a n a d o d a w a n i e p o j a z d ó w o r a z a l e r t ó w o w a ż n y c h t e r m i n a c h z n i m i z w i ą z a n y c h , j a k c h o ć b y d a t a w y g a ś n i ę c i a O C , A C , b a d a ń t e c h n i c z n y c h , l e g a l i z a c j i t a c h o g r a f u , w i n i e t y , r ó ż n e g o r o d z a j u ś w i a d e c t w , lu b u m o ż l i w i a z a p r o g r a m o w a n i e a l e r t u o k o n i e c z n o ś c i p r z e g l ą d u p r z y d a n y m s t a n i e l i c z n i k a . P r o g r a m u w z g l ę d n i a n a j n o w s z e p r z e p i s y p r a w a d o t y c z ą c e c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w i w f o r m i e a l e r t ó w i n f o r m u j e o i c h p r z e k r o c z e n i u . N a r y s u n k u 1 p r z e d s t a w i o n o o k n o d i a l o g o w e T a c h o S p e e d p o k a z u j ą c e z e s t a w i e n i e z b i o r c z e d o t y c z ą c e k o n k r e t n e g o k i e r o w c y .
Ewa Kulińska
313 R y s. 1. T a c h o S p e e d - z e s ta w ie n ie c z a s u p ra c y k ie r o w c y Ź ró d ło : (h ttp ://te c h n o s p e e d /). J a k m o ż n a z a u w a ż y ć n a r y s u n k u 1, p r o g r a m p o z w a l a n a r a p o r t o w a n i e w s z y s t k i c h w a ż n y c h p r o c e s ó w z w i ą z a n y c h z a r ó w n o z z a ł o g ą , j a k i p o j a z d a m i , d z i ę k i c z e m u z n a c z n i e u ł a t w i o n e j e s t z a r z ą d z a n i e z a s o b a m i l u d z k i m i i r o z l i c z e n i a p r o w a d z o n e w d z i a l e p ł a c i k a d r o r a z k o n t r o l a s t a n u p o j a z d ó w . S y s t e m y s ł u ż ą c e k o n t r o l o w a n i u f l o t y p o j a z d ó w o r a z o b s ł u d z e z l e c e ń n a g i e ł d a c h e l e k t r o n i c z n y c h n a l e ż ą d o i s t o t n i e j s z y c h w te j b r a n ż y . W z a k r e s i e k o n t r o l i f l o t y p o j a z d ó w d o c z ę s t o w y k o r z y s t y w a n y c h s y s t e m ó w n a l e ż y A c t i v e G P S , j e s t t o z e s t a w n a r z ę d z i p o z w a l a j ą c y n a k o n t r o l ę i z a r z ą d z a n i e f l o t ą p o j a z d ó w d z i ę k i z a i n s t a l o w a n i u n a i c h p o k ł a d z i e o d b i o r n i k ó w G P S , s o n d p a l i w o w y c h o r a z i n n y c h c z u j n i k ó w . N a r y s u n k u 2 p r z e d s t a w i o n o o k n o d i a l o g o w e m o n i t o r i n g u w p r o g r a m i e A c t i v e G P S p o z w a l a j ą c y m n a ś l e d z e n i e p o ł o ż e n i a i s t a n u p o j a z d u z o b r a z o w a n e n a i n t e r a k t y w n e j m a p i e .R y s. 2. M o n ito rin g G P S p ro g r a m u A c tiv e G P S Ź ró d ło (h ttp ://a c tiv e o .p l).
A c t i v e G P S p o s i a d a w i e l e f u n k c j i d o d a t k o w y c h p o z w a l a j ą c y c h n a k o n t r o l ę f l o t y p o j a z d ó w , d o n a j w a ż n i e j s z y c h z n i c h n a l e ż ą : m o n i t o r i n g G P S , k o n t r o l a p a l i w o w a , n a r z ę d z i a s ł u ż ą c e a n a l i z i e d a n y c h z e b r a n y c h p o d c z a s p r a c y p r o g r a m u o r a z p r z e d s t a w i e n i u i c h w f o r m i e g r a f i c z n e j , m o d u ł a l e r t ó w , m o d u ł p o z w a l a j ą c y n a ś l e
d z e n i e c z a s u p r a c y k i e r o w c ó w o r a z p o j a z d u p o z w a l a n a o d c z y t d a n y c h z t a c h o g r a f u i p r z e d s t a w i e n i e d a n y c h w f o r m i e g r a f i c z n e j w y k r e s u . M i m o m o ż l i w o ś c i u z y s k a n i a k o m p l e k s o w e j i n f o r m a c j i n a t e m a t p o j a z d ó w , k i e r o w c ó w , j a k i c a łe j f l o t y z a p o m o c ą p r o g r a m u , A c t i v e G P S p o s i a d a p e w n e b r a k i i n i e m o ż n a g o u z n a ć z a p e ł n o p r a w n e g o p r z e d s t a w i c i e l a g r u p y s y s t e m ó w T M S . P r z e d e w s z y s t k i m b r a k w n i m f u n k c j i p o z w a l a j ą c y c h n a o b s ł u g ę z a m ó w i e ń o r a z z w i ą z a n y c h z n i m i b a z k l i e n t ó w i k o n t a k t ó w . P o s i a d a n i e i n f o r m a c j i n a t e m a t t r a s , s t a n u p o j a z d ó w c z y i n f o r m a c j i t e c h n i c z n y c h n a i c h t e m a t t o z a m a ł o , a b y s k u t e c z n i e z a r z ą d z a ć p r z e d s i ę b i o r s t w e m t r a n s p o r t o w o - s p e d y c y j n y m , j e d n a k j a k o n a r z ę d z i e i n f o r m a c y j n o - k o n t r o l n e p o w y ż s z a a p l i k a c j a s p r a w d z a s i ę d o s k o n a l e . N a j s z e r s z e z a s t o s o w a n i e w ś r ó d o g ó ł u s y s t e m ó w i n a r z ę d z i i n f o r m a t y c z n y c h p r z e d s i ę b i o r s t w a m a j ą a p l i k a c j e p o z w a l a j ą c e o b s ł u g i w a ć e l e k t r o n i c z n e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e . T i m o c o m . c o m o r a z T r a n s . e u s ą t o n a j w i ę k s z e e u r o p e j s k i e g i e ł d y , a z a r a z e m n a j p o p u l a r n i e j s z e w P o l s c e z e w z g l ę d u n a i l o ś ć ł a d u n k ó w o f e r o w a n y c h t a k ż e p o p o l s k i e j s t r o n i e g r a n i c y . O g r o m n a i l o ś ć w o l n y c h ł a d u n k ó w o r a z o f e r t p o j a z d ó w p o z w a l a n a o p t y m a l i z a c j ę p r o c e s ó w t r a n s p o r t o w y c h w p r z e d s i ę b i o r s t w i e , j e d n o c z e ś n i e p o z w a l a j ą c o g r a n i c z y ć p u s t e p r z e b i e g i . D l a s p r a w n e j o b s ł u g i i w y s z u k i w a n i a w ś r ó d t a k w i e l k i e j i l o ś c i o f e r t w y m a g a n e j e s t p o s ł u g i w a n i e s i ę o d p o w i e d n i m i n a r z ę d z i a m i i n f o r m a t y c z n y m i . O b i e g i e ł d y t r a n s p o r t o w e o f e r u j ą s w o i m k l i e n t o m s p e c j a l i s t y c z n e o p r o g r a m o w a n i e , w w i ę k s z o ś c i p r z y p a d k ó w s y s t e m y t e p o s i a d a j ą p o d o b n e f u n k c j e i g ł ó w n i e r ó ż n i ą s i ę s z a t ą g r a f i c z n ą o r a z i n t e r f a c e ’e m . O f e r o w a n y p r z e z g i e ł d ę T i m o c o m s y s t e m T r u c k & C a r g o , w s k r ó c i e T C , m a b u d o w ę m o d u ł o w ą . N a r z ę d z i e t o p o z w a l a n a w y s z u k i w a n i e o r a z s o r t o w a n i e n a p o d s t a w i e w i e l u c z y n n i k ó w , j a k c h o ć b y m i e j s c a , c z a s u , r o d z a j u p o j a z d u c z y ł a d u n k u , w a g i c z y r o z m i a r u . P o w y b r a n i u i n t e r e s u j ą c e j o f e r t y i s t n i e j e m o ż l i w o ś ć s p r a w d z e n i a d o k ł a d n y c h d a n y c h o r a z k o n t a k t u z o f e r e n t e m p o p r z e z k o m u n i k a t o r g i e ł d o w y b ą d ź i n n ą w y b r a n ą f o r m ę . A p l i k a c j a p o s i a d a m o ż l i w o ś c i p o z w a l a j ą c e n a ś l e d z e n i e s t a n u r e a l i z a c j i z l e c e n i a n a i n t e r a k t y w n e j m a p i e w c z a s i e r z e c z y w i s t y m , m o ż l i w o ś ć k o m u n i k a c j i p o m i ę d z y f i r m a m i p o p r z e z k o m u n i k a t o r g i e ł d o w y , z a r z ą d z a n i e b a z ą k o n t r a h e n t ó w i k o n t a k t ó w . D o d a t k o w y m i m o d u ł a m i s y s t e m u s ą : - T r a n s R i s k p o z w a l a j ą c y s p r a w d z i ć w i a r y g o d n o ś ć f i r m y , p o m a g a w e l i m i n o w a n i u z o b r o t u f i r m n i e r z e t e l n y c h . - T C P r o f i l e j e s t t o n a r z ę d z i e p o z w a l a j ą c e n a w y s z u k i w a n i e f i r m ś w i a d c z ą c y c h u s ł u g i t r a n s p o r t o w e i s p e d y c y j n e d z i ę k i w y s z u k i w a r c e o b s ł u g u j ą c e j i n d e k s e u r o p e j s k i c h f i r m t r a n s p o r t o w y c h . - T C C o n n e c t p o z w a l a j ą c y n a a u t o m a t y c z n e p r z e r z u c a n i e a k t y w n y c h z l e c e ń z i n n e g o p r o g r a m u T M S a k t u a l n i e u ż y w a n e g o p r z e z f i r m ę d o s y s t e m u T r u c k & C a r g o , c o p o z w a l a n a l e p s z e ś l e d z e n i e w s z y s t k i c h z l e c e ń o r a z u ł a t w i a p r a c ę . - T C e M a p p o s i a d a j ą c y f u n k c j e p l a n o w a n i a t r a s y o r a z p r z e l i c z a n i a k o s z t ó w p r z e w o z u o r a z z w i ą z a n y c h z n i m k o s z t ó w d o d a t k o w y c h . F u n k c j e t r a c k i n
-Ewa Kulińska
315 g o w e e M a p n a t o m i a s t p o z w a l a j ą n a ś l e d z e n i e p r z e b i e g u a k t u a l n y c h z l e c e ń i p o z y c j i p o j a z d ó w . D z i ę k i t e m u m o ż n a w ł a t w y s p o s ó b s p r a w d z i ć , c z y w p o b l i ż u w y s z u k a n e g o ł a d u n k u z n a j d u j e s i ę w o l n y p o j a z d . S y s t e m o f e r o w a n y p r z e z g i e ł d ę T i m o c o m j e s t n a t y l e r o z b u d o w a n y , ż e z p o w o d z e n i e m m o ż e z a s t ą p i ć r e n o m o w a n e o p r o g r a m o w a n i e T M S , s z c z e g ó l n i e w n i e w i e l k i c h f i r m a c h t r a n s p o r t o w y c h , g d z i e n i e z a w s z e m o ż n a p o z w o l i ć s o b i e n a d r o g i e r o z w i ą z a n i a i n f o r m a t y c z n e . F u n k c j o n a l n o ś ć s y s t e m u T r u c k & C a r g o w s p a r t a p o p r z e z i n n e a p l i k a c j e m o ż e p o k r y ć w i ę k s z o ś ć a s p e k t ó w d z i a ł a l n o ś c i p r z e d s i ę b i o r s t w a i z a c h o d z ą c y c h w n i m p r o c e s ó w . A n a l i z u j ą c r o z w i ą z a n i a i n f o r m a t y c z n e p r z e d s i ę b i o r s t w o m a w i a n e j b r a n ż y , m o ż n a z a u w a ż y ć , ż e c z ę ś ć a p l i k a c j i s p e ł n i a p o d o b n e lu b t a k i e s a m e f u n k c j e , j e s t to d o s y ć p r o b l e m a t y c z n e z p u n k t u w i d z e n i a i c h o b s ł u g i i m o ż e p r o w a d z i ć d o i c h n i e e f e k t y w n e g o w y k o r z y s t a n i a . O g ó ł a p l i k a c j i j e s t r o z d r o b n i o n y , b r a k j e s t i n t e g r a c j i p o m i ę d z y s y s t e m a m i : b i u r o w y m i , k s i ę g o w y m i ( k a d r y - p ł a c e ) o r a z o b s ł u g u j ą c y m i f l o t ę . T a k i e r o z d r o b n i e n i e z a k ł ó c a i o p ó ź n i a p r z e p ł y w i n f o r m a c j i l u b w y m a g a w y k o n y w a n i a d o d a t k o w y c h c z y n n o ś c i , j a k n p . e k s p o r t d a n y c h z j e d n e g o p r o g r a m u d o d r u g i e g o l u b w r ę c z r ę c z n e w p r o w a d z a n i e d a n y c h n a n o w o . Z a u w a ż a l n y j e s t t a k ż e b a r d z o n i e w i e l k i o d s e t e k f i r m s t o s u j ą c y c h s y s t e m y k l a s y W M S o b s ł u g u j ą c y c h p r a c ę m a g a z y n ó w . P r z e d s i ę b i o r s t w a d z i a ł a j ą c e n a r y n k u t r a n s p o r t o w o - s p e d y c y j n y m m u s z ą e l a s t y c z n i e s i ę z m i e n i a ć , c o w y m u s z a s p e c y f i k a te j b r a n ż y . O b e c n i e w y s o k a k o n k u r e n c j a p o w o d u j e , ż e n a w e t n i e w i e l k i e p r o b l e m y w f i r m i e m o g ą p o w o d o w a ć t r w a ł y u b y t e k u d z i a ł u w r y n k u , c o z k o l e i m o ż e p r o w a d z i ć d o k ł o p o t ó w f i n a n s o w y c h . P r o b l e m y p o w o d u j ą c e s p a d e k f u n k c j o n a l n o ś c i m o g ą b y ć s p o w o d o w a n e z a r ó w n o c z y n n i k a m i z e w n ę t r z n y m i , j a k i w e w n ę t r z n y m i . C z y n n i k i e m z e w n ę t r z n y m m a j ą c y m w p ł y w n a f u n k c j o n o w a n i e p r z e d s i ę b i o r s t w b r a n ż y j e s t s p a d e k b e z r o b o c i a , u t r z y m u j ą c a s i ę t e n d e n c j a s p a d k o w a p o w o d u j ą c a p o w s t a n i e r y n k u p r a c y , n a k t ó r y m t o p r a c o w n i c y d y k t u j ą w a r u n k i . O d z a w s z e d l a f i r m t r a n s p o r t o w y c h p r o b l e m e m b y ł o p o z y s k a n i e o r a z u t r z y m a n i e w p r z e d s i ę b i o r s t w i e w y k w a l i f i k o w a n y c h k i e r o w c ó w , b r a k w y s o k i e j p o d a ż y p r a c o w n i k ó w w z a w o d z i e n i e n a l e ż ą c y m d o z b y t p o p u l a r n y c h p o w o d o w a ł t r u d n o ś c i z w y k o r z y s t a n i e m p r z e z f i r m y p r z e w o z o w e n a d a r z a j ą c y c h s i ę s z a n s z w i ą z a n y c h z r o s n ą c y m p o p y t e m n a u s ł u g i t r a n s p o r t o w e . O b e c n i e p r o b l e m t e n p r z y b i e r a n a s i l e i a b y u t r z y m a ć p r a c o w n i k ó w , f i r m y m u s z ą o f e r o w a ć w y ż s z e p e n s j e i l e p s z e w a r u n k i p r a c y . P r o b l e m t e n j e s t n i e z a l e ż n y o d p r z e d s i ę b i o r c y i w p ł y w a n a c a ł y s e k t o r b r a n ż y T S L . P o ś r ó d c z y n n i k ó w w e w n ę t r z n y c h m a j ą c y c h n a j w i ę k s z y w p ł y w n a s p a d e k f u n k c j o n a l n o ś c i f i r m y b r a n ż y T S L j e s t n i e w ą t p l i w i e p r z e p ł y w i n f o r m a c j i o r a z k o m u n i k a c j a p o m i ę d z y p r a c o w n i k a m i . W b a d a n y c h p r z e d s i ę b i o r s t w a c h p o m i m o d o b r e g o p r z e p ł y w u i n f o r m a c j i w r e l a c j i p r z e d s i ę b i o r s t w o - k l i e n t o r a z p o m i ę d z y p r a c o w n i k a m i b i u r o w y m i i s t n i e j e p r o b l e m u t r u d n i o n e g o p r z e p ł y w u i n f o r m a c j i n a p o l ud y s p o z y t o r - k i e r o w c a . D l a p r z e d s i ę b i o r s t w a t r a n s p o r t o w e g o w ł a ś c i w e w y k o n y w a n i e i n s t r u k c j i s p e d y t o r a p r z e z k i e r o w c ę j e s t s p r a w ą o p i e r w s z o r z ę d n y m z n a c z e n i u , ty l k o p o p r a w n i e o t r z y m a n a i p e ł n a i n f o r m a c j a o z l e c e n i u p r o w a d z i d o j e g o b e z p r o b l e m o w e g o w y k o n a n i a . Z n a c z n y m p r o b l e m e m , z j a k i m s p o t y k a j ą s i ę p r z e d s i ę b i o r s t w a , j e s t g o s p o d a r k a m a g a z y n o w a . D z i a ł a l n o ś ć t a c o p r a w d a n i e s t a n o w i p r i o r y t e t u w f i r m a c h t r a n s - p o r t o w o - s p e d y c y j n y c h , j e d n a k n i e p r a w i d ł o w e d z i a ł a n i e m a g a z y n u m o ż e p o w o d o w a ć n i e p o t r z e b n e p r o b l e m y . D o b r z e z a r z ą d z a n y m a g a z y n m o ż e s t a ć s i ę p o l e m d o u z y s k a n i a p r z e w a g i k o n k u r e n c y j n e j , a t a k ż e p o z w o l i ć n a o g r a n i c z e n i e c z a s u i k o s z t ó w z w i ą z a n y c h z e s k ł a d o w a n i e m t o w a r ó w . W y s z c z e g ó l n i o n e p r o b l e m y f u n k c j o n a l n e z a p r e z e n t o w a n e z o s t a ł y w t a b e l i 1. T a b e la 1 P ro b le m y fu n k c jo n a ln e p rz e d s ię b io rs tw tr a n s p o rto w o - s p e d y c y jn y c h o ra z ic h s k u tk i
Problem funkcjonalny
Objawy
B ra k i k ad ro w e w śró d k ie ro w c ó w
1. P ro b lem y z w y k o n an iem rosnącej n a ry n k u liczby zlec eń tran sp o rto w y ch .
2. K o szty z w iązan e z e szk o len iem n o w y ch k iero w có w , k tó rzy p rzy ch o d zą n a m iejsce p o p rz e d n ic h szu k ający ch p racy w w ię k sz y m p rzed sięb io rstw ie w w y p ad k u n iesp ełn ien ia w ym agań.
3. R o sn ące k o szty z a tru d n ie n ia spow o d o w an e ro sn ący m i w y n agrodzeniam i.
4. S p ad ek k w alifikacj i k ierow ców . S łaby p rz e p ły w in fo rm a
cji n a k ie ru n k u dyspozy- to r-k iero w ca
1. N ied o k ład n e w y k o n an ie in stru k cji przez kierow cę. 2. M o żliw o ść w y stąp ien ia o p ó źn ień w realizacji zlecenia. 3. O b n iżen ie jak o ści u słu g i transportow ej.
B ra k o d p o w ied n iej go sp o d ark i m agazynow ej
1. W zro st k o sz tó w m a g az y n o w y ch p o p rzez n ieo p ty m aln e w y k o rzy stan ie p o w ierzchni.
2. W y d łu że n ie czasu o b słu g i p o d czas z a ła d u n k u lu b ro zład u n ku.
3. Z arząd zan ie m a g az y n em k iero w an e w y łączn ie przez cz ło w iek a p ro w ad zi do p o w staw an ia błędów .
N iejed n o lity system in fo rm aty czn y
1. P o g o rszo n y p rz e p ły w in fo rm acji p o m ięd zy działam i. 2. M o żliw o ść p o w stan ia błędów .
3. W y d łu że n ie czasu p rzeb ieg u p ro cesó w w ew n ątrz p rz e d s ię biorstw a.
4. P o g o rszen ie k o n tak tu p rzed sięb io rstw a z o toczeniem . Ź ró d ło : (S z a ra ta 2 0 1 6 ).
P i e r w s z y z w y m i e n i o n y c h w t a b e l i 1 p r o b l e m ó w , c z y l i b r a k i k a d r o w e w ś r ó d k i e r o w c ó w , n i e j e s t b e z p o ś r e d n i o z a l e ż n y o d d z i a ł a ń f i r m y i w i ą ż e s i ę z o b e c n ą s y t u a c j ą n a r y n k u p r a c y . K o l e j n e p r o b l e m y m a j ą c h a r a k t e r w e w n ę t r z n y i m o g ą z o s t a ć u s u n i ę t e p o p r z e z z m i a n y w s y s t e m i e z a r z ą d z a n i a .
Ewa Kulińska
317Podsumowanie
Branża transportowa wykazuje w ostatnich latach ciągły wzrost, spowodowa
ne jest to zwiększającym się popytem na usługi transportowe. Popyt ten jest wyni
kiem stabilnego wzrostu gospodarczego większości państw Unii Europejskiej.
Transport, uważany za doskonały barometr gospodarki, reaguje bardzo szybko na
wszelkie zmiany koniunktury. Trwające od dłuższego czasu spadki cen paliw w y
datnie pomagały obniżyć koszty działalności przedsiębiorstw, w których koszt pa
liwa potrafi stanowić nawet 1/3 generowanych kosztów. Jednak od niedawna notuje
się trend wzrostowy na rynku cen ropy, spowodowane to może być nasilającym się
kryzysem bliskowschodnim na terenie Syrii i zaangażowaniem się w niego Rosji,
nie wiadomo, jak długo utrzym a się ten wzrost, jednak n ie je s t to dobra wiadomość
dla rynku transportowego.
Celem artykułu była analiza wpływu systemów informatycznych na niwelowa
nie problemów funkcjonalnych przedsiębiorstw branży transportowo-spedycyjnej.
W ażnym czynnikiem dla działania przedsiębiorstw jest prawidłowy przepływ
informacji, który zapewnić może sprawny system informatyczny obejmujący swo
im działaniem wszystkie aspekty i procesy zachodzące w przedsiębiorstwie. U zy
skany w badaniach obraz przepływu informacji jest przyzwoity, aczkolwiek wym a
gający kilku usprawnień.
Stosowane w przedsiębiorstwach systemy informatyczne pokrywają niemal
wszystkie aspekty ich działania, jednak rozwiązania w nich zawarte prowadzą do
dublowania czynności, niespójności danych i m ogą prowadzić do powstawania
błędów lub nieścisłości. Rozdrobnienie pod względem ilości stosowanych aplikacji
niesie ze sobą straty czasu związane z koniecznością obsługi kilku okien dialogo
wych znajdujących się w wielu aplikacjach, z pewnością n ie je st to ułatwieniem dla
pracowników. Zaobserwowano także brak wsparcia informatycznego w new ral
gicznych dla wykonywania usług transportowych punktach, czyli brak narzędzi
informatycznych w kontaktach kierowca - dyspozytor.
Konkludując analizę problemów funkcjonalnych: większość z problemów
przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych może zostać rozwiązanych dzięki za
stosowaniu odpowiednio dobranego oprogramowania tworzącego zintegrowany
system informatyczny.
Literatura
1. A d a m c z e w s k i P . ( 2 0 0 3 ) , Z integrow ane system y inform atyczne w p ra k ty c e , W y d a w n ic tw o M I K O M , W a r s z a w a , s. 5 , 8 , 2 5 , 4 7 .
2. K u liń s k a E ., R u t J. (2 0 1 4 ), System interLA N SPEED ja k o narzędzie usprawniające funkcjonow anie przedsiębiorstw transportowych,L o g is ty k a - n a u k a n r 4 , s. 2 0 5 9 - 2 0 6 8 .
3. M a j e w s k i J. ( 2 0 0 2 ) , In fo rm a tyka dla logistyki, W y d a w n ic t w o B ib l io t e k a L o g i s t y
k a , P o z n a ń , s. 1 7 - 1 8 , 5 1 - 5 3 .
4 . N ow oczesne technologie w log istyce, re d . J. D łu g o s z , P o ls k ie W y d a w n ic t w o E k o
n o m ic z n e , W a r s z a w a 2 0 0 9 , s. 9 , 1 9, 3 3 , 5 7 , 7 5 .
5. R u t J ., K u liń s k a E . ( 2 0 1 2 ) , System inform atyczny a fu n k c jo n a ln o ść logistyczna - studium p rzy p a d k u, „ L o g is t y k a ” , n r 5 , s. 4 6 - 5 0 .
6 . S z a r a t a A . ( 2 0 1 6 ) , S ystem y inform atyczne a rozw ój w ybranego p rzed sięb io rstw a tra n sp ortow o-spedycyjnego, p r a c a d y p lo m o w a in ż y n i e r s k a , O p o le .
7 . Z a w i ła - N i e d ź w i e c k i J ., R o s t e k K ., G ą s io r k ie w ic z A . ( 2 0 1 0 ) , In fo rm a tyka g o sp o d a rcza, t. II , W y d a w n ic t w o C .H . B e c k , W a r s z a w a , s. 4 3 4 , 4 8 0 - 4 8 1 . 8. h tt p :/ /w w w .lo g i s t y k a . n e t.p l/b a n k - w i e d z y /p o z o s t a le - z a g a d n ie n i a /i te m / 6 4 1 7 - l o g i s t y k a - u s l u g - z a r y s - o b s z a r o w - w s p o ld z i a la n i a [ d o s tę p 1 2 .1 2 .2 0 1 5 ] . 9. h ttp :/ /a c t iv e o .p l /# n e w s [ d o s t ę p 2 0 . 1 2 .2 0 1 5 ]. 10. h t t p : / / t a c h o s p e e d .p l /p li k i/ I n s t r u k c j a _ o b s lu g i _ p r o g r a m u _ T a c h o s p e e d .p d f [ d o s tę p 2 0 .1 2 .2 0 1 5 ] .
