MARIA PARLISKA, MARCIN ADAMCZYK
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Streszczenie
Przełom XX i XXI wieku przyniósł dynamiczny, niespotykany w dotychczasowej historii wzrost znaczenia wiedzy jako podstawowego czynnika rozwoju cywilizacyj-nego i gospodarczego. wiadomo znaczenia wiedzy jest dzisiaj w krajach rozwi-nitych powszechna, chocia jej tworzenie i skuteczne wykorzystywanie nie jest ła-twe. Koncepcja zarzdzania wiedz jest przedmiotem zainteresowania naukowców, a take stosowana w praktyce w wielu rónych organizacjach. Realizacja koncepcji zarzdzania wiedz w organizacjach uczcych si, takich jak uczelnia wysza, bazu-je na wykorzystaniu zaawansowanych technologii multimedialnych umoliwiajcych szybk i ograniczajc koszty komunikacj. W tym celu wykorzystuje si platformy edukacyjne pozwalajce organizowa midzynarodowe telekonferencje, seminaria czy spotkania robocze.
Słowa kluczowe: zarzdzanie wiedz, distance seminar, społeczestwo informacyjne, platformy edukacyjne, technologie informacyjne
1. Wprowadzenie
Postp techniczny i technologiczny drugiej połowy XX wieku doprowadził do powstania no-wych, wysoko zaawansowanych technologicznie gałzi przemysłu oraz do rewolucyjnych zmian w metodach i sposobach wytwarzania i zarzdzania. Współczesny wiat zdominowały technologie informacyjne, które wkraczaj do kadej dziedziny ycia gospodarczego. Powstanie sieci kompu-terowych, a zwłaszcza Internetu, oraz rozwój nowoczesnych rodków łcznoci sprawiły, e mniej istotne staj si bariery w komunikacji midzyludzkiej.
W nowoczesnym społeczestwie informacyjnym oraz gospodarce opartej na wiedzy istnieje moliwo błyskawicznego przesłania ogromnych iloci informacji w dowolne miejsce na wiecie. W nowoczesnej globalnej gospodarce konkurencyjno organizacji zaley od ich dostpu do infor-macji, posiadanej wiedzy i innowacyjnych rozwiza.
Fundamentem rozwoju organizacji jest umiejtno wykorzystania informacji oraz wiedzy zgromadzonej w organizacji. Wdroenie właciwego systemu informacyjnego jest czynnikiem po-zwalajcym na efektywne wykorzystanie zasobów informacji.
Zarzdzanie wiedz jest przedmiotem zainteresowania naukowców teoretyków, a take kon-cepcja ta jest stosowana w praktyce w wielu rónych organizacjach. Realizacja koncepcji zarz-dzania wiedz w organizacjach uczcych si, takich jak uczelnia wysza, bazuje na wykorzystaniu zaawansowanych technologii multimedialnych, jak platformy edukacyjne, internetowe bazy da-nych oraz inne platformy do pracy wspólnej.
gromadzenia i wykorzystywania wiedzy formalnej oraz wiedzy personalizowanej uczestników organizacji. Jest to metodyka najlepszego wykorzystania wiedzy, która jest dostpna w organizacji, tworzenie nowej wiedzy oraz zwikszanie jej zrozumienia. Podział na wiedz formaln, znajdujc si w bazach informacyjnych w postaci danych, informacji i dokumentów elektronicznych oraz wiedz cich, która znajduje si w umysłach współpracowników pozwala wytłumaczy róne podejcia do zarzdzania wiedz. Jedno podejcie charakteryzuje przykładanie wikszego znaczenia kodyfikacji, drugie natomiast – personalizacji. Oba podejcia wymagaj jednak wykorzystania nowoczesnych technologii jako bazy umoliwiajcej naukowcom, studentom, pracownikom organizacji wykorzystanie dowiadcze innych osób.
Aktualnie kwestia definicji zarzdzania wiedz, która byłaby powszechnie akceptowana zarówno w teorii, jak i w praktyce jest cigle otwarta. Bezsporne s jednak fakty, e zarzdzanie wiedz:
• powinno mie charakter kompleksowy;
• powinno przekształca aktywa intelektualne organizacji w wynik ekonomiczny; • powinno by wspierane przez technologi i kultur organizacyjn
• powinno kreowa sie współpracy tych, którzy posiadaj wiedz z tymi, którzy jej po-trzebuj.
Wród teoretyków najwikszy wkład w opracowanie definicji zarzdzania wiedz wnieli naukowcy z Wielkiej Brytanii. W wyniku ich prac i bada powstała nastpujca definicja: „Zarzdzanie wiedz to ogół procesów umoliwiajcych tworzenie, upowszechnianie i wykorzystywanie wiedzy do realizacji celów organizacji.”2
Z bada przeprowadzonych w ponad 700 firmach amerykaskich wynika, e wiedza przydatna do zarzdzania firm znajduje si zarówno w formalnych dokumentach, jak i umysłach pracowników. Wyniki tych bada przedstawia Rysunek 1.
1 Senege P. (1990), The Fifth Discipline, New York Doubleday
Rys. 1 Knowledge Management ródło: Neumann Management Review3
3. Praktyczne wykorzystanie technologii „na odległo ” Platformy edukacyjne
Informacja i jej szybki przepływ, s czsto kluczowymi elementami budujcymi sukces orga-nizacji. Informatycy stworzyli platformy informacyjne, które zostały zaadoptowane przez naukow-ców i pedagogów. Stosuje si je szczególnie w przypadkach, gdy jest konieczno zredukowania lub wyeliminowania odległoci partnerów. Gdy praca powinna by zrealizowania, w krótkim cza-sie, a jednoczesne uczestnictwo w niej obu stron nie jest moliwe. Platforma moe by te wyko-rzystana w pracy długoterminowej, która wymaga przemyle i dostpu do rónych zasobów in-formacji, indywidualnych działa, a potem połczenia, gdy jest to projekt realizowany przez wspólnych partnerów. Platforma edukacyjna jest systemem LMS (Learning Management System) tzn. Systemem zdobywania wiedzy za porednictwem Internetu lub sieci lokalnej (intranetu). Ofer-ta rynkowa internetowych platform edukacyjnych jest bardzo bogaOfer-ta, ale wybór odpowiedniej plat-formy nie zawsze ley w moliwociach uytkownika, bowiem s to rozwizania drogie. Obok komercyjnych platform edukacyjnych s równie platformy oparte na licencji promowanej przez Free Software Foundation, której celem jest swoboda udostpniania uytkownikowi oprogramo-wania, a take moliwo zmiany udostpnionego oprogramowania (systemy Open Source, które oferowane s nieodpłatnie razem z kodem ródłowym). Tempo rozwoju systemów Open Source jest nawet szybsze, ni aplikacji komercyjnych.4
Najpopularniejszym systemem edukacyjnym opartym na Open Source jest platforma Moodle, autorstwa Martina Dougiamasa . Wród innych systemów zarzdzania nauczaniem z tej grupy w Polsce dostpne s:
- Ilias (ma do wysokie oceny)
- Caroline (mniej interakcyjny, skupiony na wspieraniu procesu samokształcenia),
- ATutor (mocn stron s moliwoci administratora projektowania strony estetycznej
3 Knowledge Management. Neumann Management Review [w:] System informacji strategicznej, praca zbiorowa pod red.
R. Borowieckiego i M. Romanowskiej, Warszawa 2001.
4 Nowicki K., Hasse M., Analiza porównawcza systemów zarzdzania nauczaniem opartych na licencji Open Source,
datkowo uytkownicy systemu SharePoint 2007 maj do dyspozycji wydajny silnik wyszukiwania pozwalajcy na indeksowanie treci z wielu ródeł jak: strony internetowe, pliki udostpnione czy zewntrze systemy informatyczne.
SharePoint Server 2007 jest produktem skierowanym do zespołów i uytkowników indywidu-alnych, duych i rednich organizacji, których celem jest m.in. usprawnienie pracy grupowej, ko-munikacji wród pracowników, zarzdzania portalami i treci witryn, a take zarzdzania projek-tami i procesami w organizacji.
Platforma SharePoint jest narzdziem prostym w obsłudze, posiadajcym przyjazny i spójny interfejs, dziki czemu moe by obsługiwana przez uytkowników posiadajcych podstawow znajomo pakietu Office.
Platforma SharePoint Server 2007 umoliwia organizacjom: • łatwe przechowywanie i zarzdzanie dokumentami,
• usprawnienie procesu podejmowania wiadomych decyzji dziki prezentowaniu kluczo-wych dla firmy informacji w jednym miejscu,
• zwikszenie wydajnoci pracy,
• łczenie pracowników z informacjami i wiedz, • elektroniczn implementacje procesów biznesowych, • społecznociow wymian wiedzy (blog, wiki, RSS), • pełn integracj z istniejcymi systemami typu CRM, ERP, • wydajne wyszukiwanie informacji
Z kolei program Windows SharePoint Services 3.0 jest produktem rozprowadzanym w ramach darmowej licencji, poniewa korzysta z modelu licencjonowania systemu operacyjnego, na którym został zainstalowany - Windows 2003 Server lub Windows 2008 Server. Organizacje posiadajce licencj na Windows Server mog wdroy Windows SharePoint Services 3.0 bez dodatkowych opłat licencyjnych.
Projekt „Support For Virtual Study In V4 Countries
Przykładem wykorzystania nowoczesnych technologii moe by projekt realizowany w 2007 roku dotyczcy wsparcia działa w zakresie studiów wirtualnych pod oryginalnym tytułem, „Support For Virtual Study in V4 Countries”, którego głównym koordynatorem był Wydział
5 Bednarek J., Lubina E., Kształcenie na odległo Podstawy dydaktyki, Warszawa 2008
6 Meyer I., Porównanie i klasyfikacja wybranych systemów zdalnego nauczania o otwartym kodzie ródłowym, [w:]
Kształcenie na odległo metody i narzdzia, Z. Winiewski (red.) Akademia Morska, Gdynia 2004
diów Regionalnych Uniwersytetu Rolniczego w Nitrze, a personalnie doc. Eleonora Marisova Projekt miał struktur modułow, w skład której wchodziły trzy moduły:
Moduł 1: Regional development – Rozwój regionalny
Moduł 2: Public administration of the EU – Administracja publiczna UE Moduł 3: Rural tourism development – Rozwój turystyki wiejskiej
Wszystkie moduły zostały podzielone na trzy obszary obejmujce wprowadzenie do omawia-nych zagadnie, szersz prezentacj tematu oraz charakterystyk problemów w czterech krajach V4 tj. Słowacji, Czech, Wgier i Polski. Zagadnienia opracowane przez naukowców dydaktyków z Uczelni Rolniczych krajów V4 zostały posadowione na platformie Moodle trzy miesice przed planowan na wrzesie sesj podsumowujc prac. W cigu tych 3 miesicy miało miejsce kilka sesji z wykorzystaniem technologii ICT.
Projekt midzynarodowych seminariów naukowych na zasadach „Distance Seminar”
Celem projektu było zbadanie wpływu i kompatybilnoci dostpnych narzdzi informatycz-nych na proces wspomaganej elektronicznie (róne, dostpne w krajach uczestniczcych, platfor-my komunikacyjne TCPiP, posiadane oprogramowanie, dowiadczenia i dokumenty normatywne) integracji rodowisk naukowych w procesach realizacji midzynarodowych seminariów i wypra-cowanie okrelonej naukowej i technicznej metodologii realizacji tych zagadnie na bazie SGGW Warszawa oraz Consortium of Cooperating Universities in the Field Virtual Study and Scientific Programmes. Metody badawcze ustalane w trybie roboczym w trakcie zaplanowanych sesji z ko-operujcymi uczelniami w zalenoci od postpu i uzyskiwanych rezultatów kadej sesji dały zrónicowane rezultaty.
Dla realizowania załoonego celu w pierwszym roku zakupiono: notebook z wbudowanymi rónymi urzdzeniami komunikacyjnymi, kamer internetow i mikrofonem.
Efektem realizowanego grantu w pierwszym roku projektu była przeprowadzona pilotaowa konferencja w grudniu 2007 roku, w ramach Consortium of Cooperating Universities in the Field Virtual Study and Scientific Programmes z Wydziałem Regionalnego Rozwoju Uniwersytetu Rol-niczego w Nitrze na Słowacji (info: prodziekan Eleonora Marisova).
Projekt był kontynuowany w 2008 roku i w tym celu zakupiono dalszy sprzt, jakim jest bez-przewodowy, przenony projektor wizyjny .
W 2008 roku planowane były kolejne konferencje w ramach konsorcjum, ale ze wzgldów formalnych proces ten przesunity został na 2009 rok. Realizacja zakupu sprztu miała miejsce dopiero w grudniu 2008 r., nastpiła te zmiana współpracujcych Uczelni. Aktualnie tego typu spotkania słuce do wymiany myli naukowej, a take prowadzenia wspólnych projektów nauko-wych oraz dydaktycznych s realizowane w ramach współpracy z naukowcami uniwersytetów ELLS.
Dziki zastosowanej technice, skrócono czas potrzebny na odbycie spotka do minimum, a jednoczenie uzyskano obnienie kosztów midzynarodowych seminariów naukowych, co przy ograniczonych funduszach na badania i sporych obcieniach dydaktycznych ma niebagatelne zna-czenie.
Halo HP Wideokonferencje XXI wieku
Halo HP jest now generacj wideokonferencji pozwalajc na doskonał komunikacj z oso-bami znajdujcymi si w rónych miejscach na wiecie. Wideokonferencja odbywa si w pomiesz-czeniach organizacji, w których znajduj si due wywietlacze (np.: telewizory LCD), dziki któ-rym mona prowadzi dyskusj z osobami znajdujcymi si w dowolnym punkcie na wiecie. Technologia ta pozwala na uzyskanie bardzo dobrej jakoci obrazu i dwiku.
ródło: Serwis HP.com
Mimo, i zakup takiego rozwizania, wie si z duymi wydatkami dla organizacji, to jeli pracownicy czsto musz podróowa , w zwizku z udziałem w seminariach i konferencjach, a jednoczenie s ograniczeni ze wzgldu na inne obowizki i czas jaki przy tym trac, to aparatura do wideokonferencji HP jest dla nich idealnym rozwizaniem. Dziki zastosowaniu innowacyjnych rozwiza Halo HP uczestnicy wideokonferencji po 20-30 minutach maj wraenie, e znajduj si w jednym pomieszczeniu zapominajc, e czsto dziel ich tysice kilometrów. Technologia Halo HP pozwala na włczenie w proces komunikacji „na odległo ” komunikatów niewerbal-nych, jak mimika twarzy i rónego rodzaju gesty.
HP zainstalowało obecnie ok. 60 pokoi Halo, które słu włanie do tego rodzaju zdalnych konferencji. HP dostarcza rozwizania technologiczne klientom indywidualnym, przedsibior-stwom i instytucjom na całym wiecie. Oferta firmy obejmuje infrastruktur informatyczn, urz-dzenia komputerowe i dostpowe, kompleksowe usługi informatyczne oraz przetwarzania obrazu i druku.
4. Nowoczesne technologie w warunkach kryzysu finansowego
Firma Sybase Polska od 27 listopada do 15 grudnia 2008 r. przeprowadziła badanie na temat prognoz i trendów na rynku IT w Polsce w 2009 roku. W badaniu wziło udział 149 osób, sporód klientów i partnerów firmy Sybase. Ponad połowa respondentów pracuje dla duych organizacji zatrudniajcych ponad 500 osób. Pomimo trudnej sytuacji gospodarczej na wiecie z wyników ankiet płyn stosunkowo optymistyczne wnioski.
Rys. 3 Wpływ kryzysu finansowego na inwestycje w IT w 2009 roku ródło: Sybase Polska
Wyniki bada, wskazuj, e wiatowy kryzys gospodarczy bdzie miał ograniczony wpływ na inwestycje w IT w 2009 roku. Respondenci wypełnili anonimow ankiet składajc si z 4 pyta: Czy kryzys finansowy wpłynie na Pastwa inwestycje planowane w IT 2009 roku? W jakich obszarach IT planuj Pastwo inwestycje w 2009 roku? Jakie dostrzegaj Pastwo bariery rozwoju w Pani/Pana firmie? Liczba zatrudnionych osób?
Wród ankietowanych osób, 66% uwaa, e kryzys finansowy nie wpłynie na planowane inwestycje.
Badania wykazały równie, e dla firm duo wiksz barier rozwoju s problemy kadrowe (37%), natomiast brak rodków finansowych jest barier rozwoju IT w 16% ankietowanych firm.
Firmy maj zamiar inwestowa głównie w sprzt IT i narzdzia programistyczne (16% ankietowanych) oraz rozwizania mobilne i Business Intelligence (12%).
Rys. 4 Plany inwestycyjne w IT w 2009 roku ródło: Sybase Polska
Z drugiej strony agencje analityczne, m.in. IDC oraz DiS, które jeszcze przed pierwszym „uderzeniem” kryzysu prognozowały duy wzrost rynku systemów ERP w Polsce, aktualnie wery-fikuj te prognozy uwaajc, e wzrost ten bdzie duo niszy. Organizacje bd bowiem ograni-cza budety na rozwizania TCI, podobnie jak w latach 1997 - 1999 i 2001 - 2003, podczas kry-zysów azjatyckiego i rosyjskiego oraz po 11 wrzenia 2001 r. Zdaniem ekspertów sektora IT za-trudnionych w polskich firmach wdroeniowych, w takich sytuacjach firmy redukuj przede wszystkim budety na wdroenia nowych technologii. Jak wynika z informacji nieoficjalnych, oszczdzanie ju si rozpoczło - polskie oddziały globalnych koncernów i duych firm zagranicz-nych otrzymały instrukcje ze swoich central, aby wstrzyma wszystkie wdroenia i zakupy sprztu, które nie s niezbdne.8 Organizacje maj take oszczdza na inwestowaniu w sprzt i licencje
oprogramowania. W najlepszym wypadku decyzje dotyczce wdraanych systemów informatycz-nych przekładane s na nastpny rok. Przed polskimi firmami stoi kolejny problem, zwizany z Prawem o zamówieniach publicznych, które obliguje organizacje, aby wybierajc dostawców, kierowały si cen.
Wdraajc ERP mona uzyska oszczdno poprzez dobry wybór systemu, wejcie na szybk ciek wdroeniow, obnienie kosztu analizy przed wdroeniem i zatrudnienie dobrego mene-dera projektu.
Oszczdno na samym procesie wdroenia, według firm wdroeniowych, oznacza, e moe si znów upowszechni , tak jak to miało miejsce podczas ostatniego kryzysu na pocztku dekady, szybka cieka wdroeniowa typu „rapid implementation”. Chodzi o szybkie wdroenie systemu
w konfiguracji standardowej, praktycznie bez modyfikacji. W ten sposób mona zaoszczdzi na wdroeniu nawet do 50%, gdy takie s orientacyjne koszty analizy systemu, analizy biznesowej i mapowania procesów. W przypadku standardowego systemu wydatki s znaczco mniejsze. „W Europie Zachodniej wdroenie systemu w konfiguracji standardowej nie jest niczym nadzwyczaj-nym. Liczba modyfikacji jest wtedy niewielka. Tymczasem u nas wikszo budetu poeraj wła-nie modyfikacje” - mówi Piotr Szczerbiak z Columbus IT.9
5. Podsumowanie
O wadze poruszanych w niniejszym artykule zagadnie wiadczy fakt, i problematyka społe-czestwa informacyjnego była jednym trzech głównych pól badawczych projektu Narodowy Pro-gram Foresight - Polska 2020. Pole badawcze Technologie Informacyjne i Telekomunikacyjne zostało podzielone na kilka szczegółowych tematów: dostp do Informacji, ICT a społeczestwo, ICT a edukacja, e-Biznes, Nowe Media.10
Wykorzystanie technologii na odległo zwiksza efektywno wykorzystania wiedzy w orga-nizacji, zwiksza szybko podejmowania decyzji. Łatwiejsza i duo tasza w stosunku do spotka „face-to-face” staje si wymiana dowiadcze pomidzy współpracujcymi organizacjami nieza-lenie od odległoci, redukujc znaczco ilo , a tym samym koszty podróy. Ograniczenie liczby podróy ma take znaczcy wymiar ekologiczny. Według danych HP zespół składajcy si z czte-rech osób, który zamiast odby podró na trasie Nowy York – Londyn wykorzysta urzdzenia Ha-lo HP zaoszczdzi z tytułu emisji 6000 kg CO2, co stanowi równowarto wyłczenia z ruchu dro-gowego 360 samochodów na jeden dzie.
Bibliografia
1. Senege P. (1990), The Fifth Discipline, New York Doubleday
2. Nowicki K., Hasse M., Analiza porównawcza systemów zarzdzania nauczaniem opartych na licencji Open Source, [w:] Kształcenie na odległo metody i narzdzia, Z. Winiewski (red.) Akademia Morska, Gdynia
3. Bednarek J., Lubina E., Kształcenie na odległo Podstawy dydaktyki, Warszawa 2008 4. Meyer I., Porównanie i klasyfikacja wybranych systemów zdalnego nauczania o otwartym
kodzie ródłowym, [w:] Kształcenie na odległo metody i narzdzia, Z. Winiewski (red.) Akademia Morska, Gdynia 2004
5. http://office.microsoft.com/pl-pl/sharepointserver/
6. Mejssner B., „Wielkie oszczdzanie” CIO Magazyn Dyrektorów IT grudzie 2008 7. Kleiber M., Narodowy Program Foresight - Polska 2020, Rzeczpospolita, 2009-01-04 8. Serwis HP.com
9Mejssner B., „Wielkie oszczdzanie” CIO Magazyn Dyrektorów IT grudzie 2008 10 Kleiber M., Narodowy Program Foresight - Polska 2020, Rzeczpospolita, 2009-01-04
tists as well is used in many different organizations. The realization of the concept of the knowledge management in learning organizations like universities, basis on the using of the advanced multimedia technology, which allow rapid and costs limiting communication. For this reason educational platforms are used for organizing the teleconferences, seminars and other meetings. The authors also present some of own experiences in taking part in distance projects and also try to show problems going out from the financial crisis.
Keywords: knowledge management, distance seminar, information society, educational platforms, information technology
Maria Parliska
Zakład Metod Ilociowych
Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Midzynarodowych Stosunków Gospodarczych Wydział Nauk Ekonomicznych
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 02-787 Warszawa, ul. Nowoursynowska 166
e-mail: maria_parlinska@sggw.pl Marcin Adamczyk
Katedra Informatyki
Wydział Zastosowa Matematyki i Informatyki
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 02-776 Warszawa, ul. Nowoursynowska 159
