1/2 [gw080922]
Dla kogo kurs na atom jest bł
ę
dny?
Dariusz Witold Kulczyński* 2008-09-21, ostatnia aktualizacja 2008-09-21 20:02:12.0
Energetykę jądrową moŜna wdroŜyć nad Wisłą w przeciągu sześciu-siedmiu lat. W przeciwnym wypadku za lat kilkanaście marsz Polski w świetlaną przyszłość odbywać się będzie przy świeczce.
"Gazeta Wyborcza" rozpoczęła niewątpliwie potrzebną dyskusję o celowości wprowadzenia w Polsce energetyki jądrowej. W jednym z niedawnych numerów "Gazety" ukazał się artykuł Steve'a Thomasa o dość bulwersującym tytule " Błędny kurs na atom". Artykuł powaŜnie mnie rozczarował. Roi się w nim od informacji niezgodnych ze stanem faktycznym. Autor pisze na przykład, Ŝe obecnie w Indiach buduje się elektrownie na podstawie planów kanadyjskich z lat 60., a na Zachodzie zamówiono tylko dwie nowe elektrownie - w Finlandii i we Francji.
Kilkadziesiąt lat temu Kanada istotnie wyeksportowała do Indii reaktory cięŜkowodne CIRUS, RAPP-1 i RAPP-2, a Hindusi wybudowali sobie dalsze elektrownie atomowe juŜ bez pomocy kanadyjskiej. Było to moŜliwe ze względu na pełny transfer technologii CANDU włącznie z moŜliwością produkcji własnego paliwa z uranu kopalnego. Wszystkie państwa, którym Kanada sprzedaje reaktory typu CANDU, stają się niezaleŜne paliwowo, gdyŜ nie potrzebują drogiego uranu wzbogaconego, który produkuje tylko kilka państw na świecie. Na podstawie tej technologii Indie zbudowały sobie bombę atomową i zdetonowały ją 18 maja 1974 r. Doprowadziło to do przejściowego zaognienia stosunków między Ottawą i New Delhi. To juŜ jednak zamierzchła historia. Kanadyjskie reaktory nowej generacji CANDU-6 zamawia wiele krajów na świecie (np. Chiny, Korea Południowa, Argentyna, Rumunia). Pierwsze bloki CANDU-6 uruchomiono w 1983 r., a w 2007 r. juŜ jedenasty. Ulepszanie dobrej, sprawdzonej konstrukcji reaktora minimalizuje ryzyko opóźnień rozruchu. W najbliŜszym czasie spodziewane jest sfinalizowanie nowych zamówień w Argentynie, Rumunii i w Chinach, gdzie rozmowy na ten temat trwają od dawna. Reaktory CANDU-6 w Wolsong w Korei Płd. naleŜą do ścisłej światowej czołówki pod względem współczynnika wykorzystania mocy zainstalowanej, czyli produkują energię bardzo tanio.
Na zachodzie Europy oczywiście teŜ planuje się budowę nowych elektrowni jądrowych, takŜe w ojczyźnie Steve'a Thomasa - Wielkiej Brytanii. Ostateczne decyzje dotyczące ilości, typu i lokalizacji nowych reaktorów zapadną tam do wiosny 2009 r. Wbrew temu, co pisze Thomas, British Energy nadal uczestniczy w procesie uzyskiwania pozwolenia na uruchomienie w Anglii nowych reaktorów EPR francuskiej firmy Areva.
Na Zachodzie wreszcie, do którego chyba naleŜą takŜe Stany Zjednoczone i Kanada, rozpoczął się proces udzielania pozwoleń na budowę nowych reaktorów. W USA opracowywane są podania o pozwolenie na budowę 32 bloków jądrowych.
Dwa miesiące temu rząd prowincji Ontario ogłosił budowę dwóch nowych bloków jądrowych Darlington-B na terenie obecnie eksploatowanej elektrowni Darlington-A (4x935 MW), w której pracuję od przeszło 20 lat. Wielkość i typ reaktorów zostaną określone do końca 2008 r. Mało tego, w zachodnich prowincjach kanadyjskich bogatych w piaski roponośne, a więc przede wszystkim w Albercie, ale takŜe w Saskatchewan, wkrótce zostaną zapewne wybudowane pierwsze elektrownie jądrowe, które będą równieŜ ekologicznie przyjaznym źródłem pary niezbędnej do ekstrakcji ropy z piasków. Obecnie produkcja pary odbywa się przez spalanie i jest jednym z głównych powodów wysokiej emisji CO2 w Kanadzie. Saskatchewan posiada ponadto jedno z najbogatszych na
świecie złoŜa uranu.
Thomas nie ma teŜ racji, Ŝe dynamiczny rozwój energetyki jądrowej doprowadziłby szybko do wyczerpania światowych złóŜ uranu. Starczy go na dłuŜej niŜ wyczerpujących się zasobów surowców kopalnych. Przy obecnym zuŜyciu uranu wystarczy na 80 lat, tj. dłuŜej niŜ większości minerałów. Światowe zasoby gazu ziemnego ocenia się na 67 lat. Dodatkowo kanadyjski system CANDU umoŜliwia uŜywanie obok uranu takŜe toru, występującego w naturze jeszcze obficiej. Reaktory kanadyjskiego typu mogą "dopalać" zuŜyte paliwo z innych typów reaktorów (francuskich, amerykańskich, rosyjskich).
Nie jest takŜe jasne, dlaczego Steve Thomas straszy Polaków problemami finansowania energetyki jądrowej i opóźnieniami budowy. Reaktory klasy 700 MW (kanadyjski model eksportowy
2/2 CANDU-6) zostały oddane do uŜytku mniej więcej pięć lat od rozpoczęcia budowy, sześć lat od podpisania kontraktu. W ciągu czterech-pięciu lat przeszkolono teŜ cały personel ruchowy i techniczny (przykład - rumuńska elektrownia Cernavoda). Pozostaje tajemnicą, dlaczego Steve Thomas tak troszczy się o polskiego podatnika, chcąc go osłonić przed widmem nuklearnej katastrofy ekonomicznej. Jako alternatywę proponuje Polakom energię odnawialną. Gdy wiatr nie wieje, prądu nie ma. Wiatraki mogą więc w Polsce pracować, podobnie jak w Niemczech, ze współczynnikiem wykorzystania mocy zainstalowanej rzędu 17 proc. Oznacza to, Ŝe po wybudowaniu powiedzmy 100 MW wiatraków dostarczą one do sieci tyle energii ile turbinka o mocy 17 MW pracująca przez cały czas.
Czy energetyka jądrowa niesie ze sobą ryzyko? Oczywiście, tak jak kaŜda działalność
przemysłowa. Natomiast liczba wypadków i awarii w energetyce jądrowej jest bez porównania mniejsza niŜ np. w przemyśle chemicznym czy budownictwie.
Być moŜe polscy politycy i niestety niektórzy naukowcy czekają na taki etap rozwoju energetyki jądrowej, w którym powstanie "reaktor-samograj", gdzie naciśnie się guzik i dalej nie trzeba się
będzie niczym przejmować. Tyle Ŝe takiego "samograja" niestety nie będzie. Energetyka jądrowa wymaga dyscypliny podobnie jak energetyka konwencjonalna, ale za to daje tanie i ogólnie dostępne paliwo przy braku emisji CO2. Awarie w elektrowniach jądrowych zdarzają się, ale ich skutki nie są groźne - istnieją specjalne systemy zabezpieczeń.
Polacy wciąŜ pamiętają o katastrofie w Czarnobylu. Ale tam pogwałcono wszystkie moŜliwe przepisy bezpieczeństwa i nie moŜna tej tragedii stawiać za przykład zagroŜeń związanych z energetyką jądrową. Pracuję w elektrowniach atomowych od przeszło 26 lat i z całą
odpowiedzialnością stwierdzam, Ŝe nigdy nie odczuwałem z tego powodu zagroŜenia. Razem ze mną w kanadyjskim przemyśle jądrowym pracują dziesiątki, jeśli nie setki Polaków. Wielu z nas naleŜy do tzw. emigracji solidarnościowej i pomoc Polsce w "skoku w wiek atomowy" byłaby dla nas czymś w rodzaju spełnienia pewnej misji, bo nie jest to kwestia kariery osobistej.
*Dariusz Witold Kulczyński - mgr inŜ. elektryk i publicysta, absolwent Politechniki Warszawskiej. Od 1981 r. w Kanadzie; pracuje w sekcjach technicznych elektrowni atomowych
Atomowa debata "Gazety"
W najbliŜszych latach Polsce grozi deficyt energii elektrycznej oraz drastyczna podwyŜka jej cen spowodowana unijnymi planami ograniczenia emisji dwutlenku węgla. Polska energetyka jest w 95 proc. oparta na węglu, plany UE są dla niej bardzo groźne. Czy aby zmniejszyć naszą zaleŜność od węgla powinniśmy wybudować elektrownię jądrową? Głos w debacie zabrali m.in.
Paweł Urbański, wiceprezes Polskiej Grupy Energetycznej
"Większość krajów będzie inwestować w atom. Francuzi, Finowie, Brytyjczycy, Litwini, Słowacy, Czesi, Bułgarzy, Rumunia, Rosjanie, Chińczycy, Hindusi, Amerykanie, Włosi. Skoro inni podejmują takie decyzje, to dlatego, Ŝe technologia ta jest efektywna. Koszt produkcji energii z węgla i uranu jest porównywalny. Politycy w UE uzgodnili, Ŝe musimy walczyć z globalnym ociepleniem. KaŜde uprawnienie do emisji tony CO2 będzie kosztowało 30-40 euro za tonę. Porównajmy elektrownie w dwóch technologiach: węglowej i jądrowej. Dla prostego rachunku kaŜda po 1000 MW. Razy 6 tys. godzin, a tyle średnio pracuje elektrownia daje 6 mln megawatogodzin energii. - KaŜda megawatogodzina to tona wyemitowanego CO2. W sumie 240 mln euro, czyli prawie miliard złotych, trzeba dodatkowo zapłacić za prąd wyprodukowany w technologii węglowej. Tego kosztu w elektrowni atomowej nie ma. To nie jest konkurencja dla węgla, ale byłoby wielkim błędem, gdybyśmy a priori odrzucili energetykę jądrową".
Prof. Krzysztof śmijewski, Politechnika Warszawska
"W tej dramatycznej sytuacji wydaje się, Ŝe jedynym wyjściem moŜe być bezemisyjna energetyka jądrowa. Wyjściem zaiste zbawiennym. Niestety - jest to kolejny miraŜ. Albowiem elektrownia jądrowa w Polsce nie zostanie uruchomiona wcześniej niŜ w roku 2020, a kryzys energetyczny da się zauwaŜyć juŜ w 2010 (deficyt mocy), a w pełni się rozwinie w 2013 (deficyt uprawnień do emisji). W takich ramach czasowych elektrowni jądrowej nie zbuduje ani nawet nie obieca największy jej zwolennik - jeśli zechce być prawdomówny.
Co więc robić w tej sytuacji i czy są realne opcje dla Polski? Na szczęście są. Pierwsza to poprawianie efektywności energetycznej, to zacząć moŜna prawie od zaraz. Ustawa jest prawie gotowa. To się opłaca, tzn. inwestycje zwracają się z oszczędności. Oszczędzić moŜemy co najmniej 20-25 proc. energii. Druga propozycja to energetyka odnawialna, np. wiatrowa, ale szczególnie agroenergetyka, tzn. biomasa i biogaz. To rozwiązanie trudniejsze od efektywności i droŜsze, ale znacznie szybsze w rezultatach".
