Olgierd Felczak
Rożental, gm. Pelplin, woj. gdańskie.
Stanowiska 1 i 3
Informator Archeologiczny : badania 18, 33-34
33
-P olska Akadem ia Nauk
Instytut HliforlL Kultury M aterialnej Z akład A rcheologii W ielkopolski w Poznaniu P racow nia A rcheologii Pradziejow ej
Badania prow adzili p ro f, dr hab. Tadeusz W iślański 1 d r Lech C z e r niak /a u to r spraw ozdania/. Finansow ał IHKM PAN l WKZ Leazno. P lerw azy aezon badań. Osady k ultury późnej c e ra m ik i wstęgowej, k u ltu ry pucharów lejkow atych, k ultury łużyckiej 1 w czesnego ś r e ih lo e i ec za.
Badania są kontynuacją p ra c prowadzonych p rz e z 5 sezonów w Białe zu S tarym , s ta n .4 w ram ach studiów nad osadnictw em neolitycznym połddnlow o-techodnlej W ielkopolski. Wykopaliska w Bialczu b e względu na silne zn iszczen ie ce n tra ln e j części stanow iska o ra z słab y atan zachowania m ateriałów /пр. b ra k k o śc i/ n ie dały odpo w iedzi n a główne pytania ty czące gospodarki a zw łaszcza fo rm zasied len ia tej stre fy Niżu. Stanowisko w Racocie z o sta ło wytypowane spośród m e c z ne) liczby neolitycznych punktów osackilczych znanych z w ieloletnich badań po w ierzchniow ych prow adzonych n a W yaoczyźnie K ościańskiej p rz e z ZA W ШКМ PAN* Jako ch arak tery zu jące etę n a j k o rz y stn ie jsz y m układem cech z punktu w idzenia możliwości rozpoznania stru k tu r osadnictwa "póinowstęgowego”
Stanow isko je s t położone na niew ielkim cyplu pow stałym u zbiegu dwóch dolin rzecznych: na krawędzi sto sunkowo ro z le g łe j doliny Strugi Ra coc kie j 1 bezpośrednio p rz y niewielkim cieku, jej dopływie* Pokryw ę glebową stanow isk* i Jego najb liższ eg o otoczenie tw orzą zdegradow ane c z a rn e ziem ie na podłożu glin. Na powierzchni m a te r ia ły "późnowatęgowe* w ystąpiły w fo rm ie skupisk na p rz e s trz e n i około 3 ha.
Baden la m iały c h a ra k te r rozpoznawczy* W stępnie założono dwa row y sondażowe na o si E-W o dl* 60 1 25 m
1 azer* 2 ra, k tó re potem sukcesyw nie p o sz erz an o , W sum ie zbadano pow ierzchnię 562 m ". O dkryto 56 obiektów re p re zen tu jący ch n astęp u jące kultury:
1. K ultura późnej c e ra m ik i we lęgowej / faza 1~Да ■ kłu ta* /) kilka fr* c e ra m ik i na złożu wtórnym*
2 . K ultura późnej c e ra m ik i w stęgow ej / faza Ilb? -H I, "grupa brzesko-kujaw ska*’/^ fr. 3 budowli trap ez owa tych 1 25 ja m / glinianki 1 Jam y gospodarcze * "przydom ow e"/·
3* K ultura pucharów lejkow atych / faza I V -V ? /: ? jacn* 4. K ultura łużycka /B a C /D ? / : 3 jam y,
5* V c l e n e Średniow iecze: f s t s ' B / C - 1 jama* faza E / F - 13 Jam, 6* N ie o k reślo n e « 4 jamy*
Na szczeg ó ln ą uwagę zasługują p o zo stało ści o sa ta te tw a * późno wstęgowe go ", a zw łaszcza bardzo dobrze z a chowane budowle trapezow a te ę row em fundam entow ym , będące pierw szym i tego typu obiektam i w W ielkopolece, W szystkie budowle w ystąpiły w n iew ielkiej odległości od sie b ie , różniły się o rie n ta c ją 1 drugorzędnym i cechami k o n stru k c ji. F akt ten /w r a z z p rz e c ię c ia m i jam tej k u ltury o ra z dużym zasięgiem m ateriałów na pow ierzchni/ Św iadczy, i e o d kryte stanow isko n ależy do wielofazowych o sad "centralnych* w typie B rześcia Kujawskiego* Wśród chat w yróżnia s ię * n a jp ełn iej rozpoznany - obiekt 12, prawdopodobnie n ajm ło d szy z nich. Dł. chaty - 37# ß m, в с e r . * 3# 7 1 / ? / β; δ m . Je j cech y c h a ra k te ry sty c z n e to: nietypowa w tej stre fie Niżu o rie n ta c ja /W - Е / , podwójny r z ą d słupów na odcinku ponad 13 m w jednym z rowów / efekt naprawy? / o ra z obecność prostokątnej przybudówki o w y m iarach 6 , 6 x 4 m , Z obiektów om aw ianej k uliury uzyskano liczny z b ió r c e ra m ik i, krzem ieni / s u r , bałtycki/ o ra z k o śc i zw ierzęcych* C e ram ik a w ykazuje typowe cechy "niżowych ugrupowań póinowstęgowych" siln ie nawiązu ją c e do ce n tru m kujaw skiego.
M a teriały Hą przechow yw ane w ZAW ШКМ PAN* Badania będą kontynuowane.
.
tRACZKOWTCB, gm* D ąbrow a Z ielona woj, częstochow ski«
Stanow isko 3
p a trz
o k re s wpływów rzym skich RACOT, gm* K ościan
woj, leszczy ń sk ie Stanowisko 1β
ROCHY# gm. Zdany p a trz
,woJ, k a lisk ie w czesne Średniow iecze
Stanow isko 1
ROŻEN TAL# gnC P elplin Muzeum A rcheologiczne
woj* gdańskie w Gdańsku
S tanow iska 1 1 3
Ib don la prow adził m gr Olgi eid P elczak , Finansow ało MA w Gdań sku* Stan. 1 - trz e c i sezon badań; stan. 3 · p ierw szy sezon badań* O sady k u ltury pucharów lejkowatych.
Stanow isko I
C elem badań było u sta le n ie ofltatecsnego z a k re su p rz e strz e n n e g o o ra z uzupełnienie danych dotyczących szczegółow ej ch rm o lo g U badanej osady.
3*
-Założono 5.wykopów: wykop VIII » pohi talow ej części stanow iska, wykopy IX 1 X w c z ę ś c i północnej o ra* północno-w schodniej. Łączna pow ierzchnia wykopów wyniosła И 5 m2 . Ustało© o w przybliżeniu« t e ohs z o t EŁjmo*
wany przez osadę wynosił około 1.2 - J, 3 ha. K ształt je j był wydłużony po osi W -B,
M ateriał archeologiczny pozyskany w tym roku nawiązywał pod względem m orfologii« technologii I zdob nictwa ceram ik i do m a te ria łu odkrytego w p o p rte ta ic h latach badań na om awianym stanowi Aku,
Biorąc pod uwagę całość m a te ria łu odkrytego w ciągu trz e c h lat o kreślono chrooologlę osady ns, schyłek fazy w ióreckiej k ultury pucharów lejkowatych i zaliczono ją do grupy w schodniej w » , kultury.
Z biory znajdują Się w MA w Gdańsku. Badania zakończono.
Stanowisko 3
Slanowlsko je st oddalone ok, 500 m na północny zaphód od s ta n .n r 1. Usytuowane je s t 150 τη na zachód od kraw ędzi doliny W ierzycy na łagodnym stoku niew ielkiego w zniesienia pokrytego obecnie m łodym la se m . Utwory powierzchniowe w ystępujące w jego ob ręb ie są repre zen to w an e p rz e z p lask i i ż w iry wodnolodowcowe.
Celem badań było zweryfikowanie stanow iska pod względem p rz e strz e n n y m i chronologicznym . Założono 9 wykopów o łącznej pow ierzchni 150 m^.
A nalogicznie, jak na stan. n r 1. n atrafio n o Jedynie na niew ielkie 1 słabo zachow ane obiekty n ieru ch o m e - 3 jam y oraz zniszczony obiekt złożony z konstrukcji kam iennej o n ie ja sn e j funkcji. W ydzielono t r z y w arstw y: I-w a r a l i ę leśn ą /g ru b o ść 20 c m /, 1I»warstwę żółtego plasku z o b ecn o ścią artefak tó w / grubość ok, 30 c m /, III-w arstw ę o k re śla n ą jako calec.
Pozyskano 750 f r . c e ra m ik i pochodzącej z takich naczyń. Jak: puchary, a m fo ry , m isy 1 fla s z e % kryzą. W zdobnictwie dom inowała ornam entyka stem pelkow a w fo rm te słupków l zygzaków. W śród zabytków krzem ien n y ch na szczególną uwagę zasługuje zespół 5 dużych w iórów /d łu g o ść 16 cm / wykonanych z k rz e m ie n ie wołyńskiego. N ależy p o d k re ślić , iż je s t to p ie rw sz e tego typu znalezisko z terenu P o m o rz a W schodniego, P o tw ierd za ono k ie ru nek kontaktów k ultury pucharów lejkowatych na P o m o rz u W schodnim z ziem iam i położonymi n a południu P olaki.
A naliza odkryć pozwala o k re ślić chronologię na fazę w tórecką w sc h o ta le j grupy k u ltury pucharów lejkow a tych.
M ateriały znajdują s ię w MA w Gdańsku·
RZUCEWO, gm. Puck woj. gdańskie Stanowisko 1
• Badanla p ro w ad ziła m gr Danuta K ról. K onsultacja p aleo g eo g raficz na - d r hab, Rom an GołętAewskl, Konsultant badań - p ro f, dr hab. T adeusz W lślańskl. Finansow ał WKZ w Gdańsku - Muzeum A rcbeo- - logiczne w Gdańsku. Kontynuacja badań t lat 1927-29, 19 S3. Osada
neolityczna.
Mu zeum A rcheologiczne w Gdańsku
Stanowisko położone je s t nad klifowym b rzegiem Zatoki P u c k ie j, na c z te re c h w yróżniających s ię te ra s a c h ; Z ałożono 5 wykopów, usytuowanych w ce n tra ln e j części osady, n a d ru g iej 1 trz e c ie j w yróżnionej te r a s ie .
W arstw a kulturow a zalegała na głębokości 20-25 cm od pow. ziem i. M lążezość w arstw y kulturow ej w ynosiła od 40 do 50 cm . Z obiektów nieruchom ych n a uwagę zasługują trz y częściow o w yeksplorow ane obiekty m iesz k aln e o ra z dwa paleniska.
Uzyskano dużą ilo ść c e ra m ik i: 2 a m fo ry c z te ro u sz n e , f r , dużych naczyń ż karbow aną listw ą p la s ty c m ą , f r .m ie 1 pucharów. Wyroby k rzem ien n e wykonywano p rzed e w szystkim t k rz e m ie n ia tzw, jask ó łc zeg o chlebka. P rz ew ażają odłupki, drap acze boczne 1 łu sz c z o le . Wyroby krzem ienne rep re zen to w an e s ą p rz e z dwie ełe k ie ry . Uzyskano także m a te ria ł kostny: zoologiczny 1 ich tio lo g lcto y .
M ateriały przechow yw ane są w MA w Gdańsku, Badania będą kontynuowane· RYBINY, gm. Topólka woj, włocławskie Stanowisko 14 p a trz epoka brązu SANDOMIERZ woj, ta rn o b rz e sk ie Stanowisko Szpital Rejonowy
Muzeum Okręgowe w Sandom ierzu
V
Badania prow adzili m g r M arla 1 Jó z ef S d b lo ro w ie . F inansow ał WKZ w T arn o b rzeg u . P ie rw sz y sezon badań. O sada 1 cm entarzysko k u ltu ry am fo r k u listy ch , c m en tarzy sk o k u ltu ry złocld ej, groby k u ltu ry c e ra m ik i sznurow ej 1 k u ltu ry trz c in le c k le j.
