Grzegorz Teska,Janusz Tomala
Łąkociny, woj. kaliskie
Informator Archeologiczny : badania 20, 141-142
H I -m a i t w o j. le s z c z y ń s k i· S ta n o w is k o . 1 P o ls k a Akademią Nauk i n s t y t u t H i s t o r i i K u ltu r y M a t e r ia ln e j w Po znaniu
B a d a n ia p r o w a d z ili p r o f .d r h a b . t o f i a Kurnatow ska i d oc, d r hab, S t a n is ła w K u r n a to w s k i. F in a n s o w a ł WOAK w L e s z n ie , D z ie w ią t y sezon b ad a ń , t e s p d ł a r c h it e k t o n lc z n o - o s a d n ic a y k la s z t o r u ben edyktynów .
P r a c e prowadzono g łó w n ie po p ó łn o c n e j s t r o n i e k o ś c io ła / s e k t o r y IV i I X / , w d a ls z y c h p o m ie sz cz e n ia c h z a k r y s t i i / s a k t o r X I I I / o ra s w p od ziem iach k la s z t o r u barokowego / s e k to r 11/, 1 t y · o s t a t n i · s e k to r z e b a d a n ia m ia ły na c e lu w y j a ś n ie n i* o s t a t e c z n e k s z t a ł t u c h r o n o lo g ii c z w o r o k ą tn e j w ie ż y u s ytu o w a n e j w z a c h o d n ie j f a s a d z ie k la s z t o r u rom ań skieg o, W ieża t a o c h a r a k t e r z e n i e w ą t p l i w i e m ie s z k a ln y · /zapewne w le t a opacka/ z o s t a ła w z n ie s io n a w o k r e s ie romań sk im , n i e u d a ło s i e n i e s t e t y d o tąd w y ja ś n ić je d n o z n a c z n ie , w k t ó r e j f a z i e ro m a ń s k ie j, n a j p raw d o p o d o b n ie j je d n a k w ią z a ć j e j p o w s ta n ie n a le ż y t o s t a t n i ą f a s « / X I I I w */. S tw ie rd z o n o ns- t c m ia s t u ż y tk o w a n ie j e j w o k r e s ie g o ty c k im , k ie d y t o um ocniono c z e ś ć p ó łn o cn ą w ia t y lawą c e g la n ą i wbudowano scho dy c e g la n e prow adzące do krużganka· l o s t a t n ie g o o k re su u ż ytk o w an ia te g o p o m ie sz cz e n ia / p iw n ic a w k la s z t o r z e barokowym/ uzyskano dob rze zachowaną beczką d rew n ian ą p e ł n i ą c ą f u n k c ją p o d rą c z n e j lod o w n i*
B a d a n ia w s e k to r z e I V b y ł y k o n t y n u a c ją p ra c z e s z ło r o c z n y c h . O d s ło n ię to k i l k a poziomów bruków , a ta k ż e w a rstw y n iw e la c y jn e w ią ż ą c e e i ą z p odw yleżeniem poziomu d z ie d z iń c a . И d o ln ych p a r t ia c h n a t r a f i o n o na rum owiska k am ie n n o -ceg lan e - p o z o s t a ło ś ć w c z e ś n ie ja r e j ś re d n io w ie c z n e j zabudowy t e j p a r t ii* U d a ło a l e t e ż u s t a l i ć p rz y z a sto so w an iu dodatkowych w ie r c e ń krawędź zewnę t r z n ą fo s y z a c h o d n ie j*
V s e k to r z e I X u s t a lo n o o e ta t m c s n le p r z e b ie g murów krużganka rom ańskiego i je g o p rzeb u dowę w o k r e e le g o ty c k im .
P r a c e w s e k t o r z e X I I I m ia ły w y ja ś n ić o s t a t e c z n ie forom k a p l ic y "g ro b o w e j" o raz u ja w n ić r e l i k t y w c z e ś n ie js z e j zabudowy w t e j p a r t i i k o ś c i o ł a . S tw ie r d z o n o , l t p rz y budowle t e j k a p l i c y /роса* X I I I w ./ z lik w id o w a n o i s t n i e j ą c ą tam n ie w ie lk ą ab z yd k ę , p a r a l e ln ą do u ja w n io n e j po p o łu d n io w e j « t r o c i e k o ś c io ła · B a m ie js c u z lik w id o w a n e j ab sydy w z n ie s io n o z ach o d n ią Ś c ia n ę ka p l i c y " g r o b o w e j* , k am ien n ej z zachowanym r e lik t e m obm urowania o k ie n k a , bądź w e jś c ia romań s k ie g o , znlszczcztego p rz y p rzeb ud o w ie X V - w ie c tn s J p rze z wmurowanie ozdobnego p o r t a lu c e g la n e g o . Ba t e j ś c i a n i e s tw ie rd z o n o t e ż rozbudową k a p l i c y p rze z w z n ie s ie n ie d r u g ie j k a p l ic y na p i ę t r z e pod wezwaniem ś w .S t a n is ła w a /2 p ołow a X I I I / p o c z . X IV w./· S ia d t e j d r u g ie j kondygna c j i z a z n a c z y ł s i ę w y r a ź n ie w p o s t a c i odmiennego wątku kam iennego /* tzw . b oniow anlem /. w ob r ą b ie k a p l i c y n a t r a f i o n o na d a ls z e pochówki*
Sezon 19Э6 r * p r z y n ió s ł d a ls z e dane d la r e k o n s t r u k c ji d z ie jó w a r c h i t e k t u r y k la s z t o r u lu b iń s k ie g o . N ie k t ó r e p a r t i e p la n u można ju ż c a łk o w ic i e o d tw o rz y ć , Uzyskano te ż sp oro m ate r i a ł ó w ruchom ych, z w ła s z c z a fra g m e n ty rom ań skieg o s z k ła w itra ż o w e g o . Na uwagę z a s łu g u je te ż o d k r y c ie p ię k n e g o p o r t a lu g o ty c k ie g o
-G r o d z is k o w Ł ą k o c ln a c h z n a jd u je s i c w k o m p le k s ie lasó w łą k o c lń s k ic h / n r d z i a ł k i 473/, o k o ło 2 km na p ó łn o c n y wschód od w s i Su l i s Ław, o k o ło 2 km na p ołud nio w y wschód od w a l P o g n y - bów. O b ie k t t e n , k tó r e g o ś r e d n ic a u p od staw y w yn o si o k o ło 55 m, n a le ż y z a l i c z y ć do g ro d z is k p ie r ś c ie n io w a t y c h . m ł g r o d z is k a w z n o s i s i e na w yso ko ść o k o ło 2 ,6 m ponad o t a c z a ją c y t e r e n . t^FOClMY
w o j, k a l i s k i e
B iu r o Badań i D o k u m e n ta cji tab ytk ó w w K a li s z u
B a d a n ia p r o w a d z ili mgr G rz eg o rz T c ik a i mgr Ja n u s z Toma la * Fin a n so w a WKl w K a li s z u . P ie rw s z y sezon b adań. G ro d z is k o w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e .
142
-N ato m ia st s z e ro k o ś ć d o o k o ln e j fo s y w y n o s i od 7 do 12 m*
G ro d z is k o b y ł o w i e lo k r o t n ie p en etrow an e p o w ie rz c h n io w o . Ost a t t n i e b a d a n ia p o w ie rz c h n io we w yk o n ały w 1984 r . A .K n a p o w sk a - M ik o ła jcz y k i A .Ł o s iń s k a . D otychczasow e b a d a n ia ze względu na b ardzo m ałą i l o ś ć ruchomego m a t e r ia łu zabytkow ego n i e p o z w o liły u ś c i ś l i ć c h r o n o lo g ii g ro d z is k a , k t ó r e d atow ano o g ó ln ie na w czesne ś re d n io w ie c z e .
Podczas p r a c tere n o w ych wykonano c i ą g o d w ie rtó w o ra z w yek sp loro w ano dwa wykopy sondażo we, usytuow ano j e w a l e j e c u n ie z a s y p a n y c h , p ł y t k i c h wykopów, k t ó r e p osz erz o n o i p o g łę b io n o . Wykop 1 /2 x 1,7 я / z n a jd o w a ł s i ę na m a jd a n ie , d r u g i / 2 ,2 ж ł , 2 S в/ na k o r o n ie w a łu . U k ład w a rstw w o d w ie r ta c h i wykopach b y ł n a s t ę p u ją c y i pod w a rs tw ą p r ó c h n ic y z a l e g a ł b r u n a tn y , n i e k ie d y ż ó łt y p ia s e k , p o n iż e j k tó r e g o z n a jd o w a ła s i ą w a rstw a p ia s k u s e d y m e n ta c ji w o d nej. N ie s tw ie rd z o n o żadnych k o n s t r u k c ji d re w n ia n y c h . K i l k a fragm entów c e r a m ik i n a c z y n io w e j z n a le z io nych Je d y n ie w w a le g r o d z is k a d a t u j e go na fa z ę D wczesnego ś r e d n io w ie c z a . I^KOREK, g m .B is k u p ie c Po m o rski U n iw e r s y t e t M i k o ł a ja K o p e rn ik a w o j. t o r u ń s k ie P ra c o w n ia A r c h e o l o g ii Podwodnej S ta n o w is k o 1 I n s t y t u t A r c h e o lo g ii 1 E t n o g r a f i i w T o ru n iu Muzeum R e g io n a ln e V B r o d n ic y B a d a n ia p r o w a d z ili mgr mgr K a z im ie rz G rą ż a w s k i / a u to r sp ra w o z d a n ia / i C z e s ła w P i e t r z y k o w s k i , p r z y w s p ó łu d z ia l e d e n d ro lo g a d r . A n d rz e ja S i e l s k i e g o Ł p a lin o lo g a d r Bożeny N o ry śk l e w i c z . T r z e c i sezon b ad a ń . F in a n s o w a ł NKZ w T o r u n iu . H c z e s n o ś re d n io w ie c z n a o sad a p alo w a.
P r a c e badawcze skoncentro w ano w p r z y b r s e ż n e j p a r t i i b rzeg o w ej w s t r e f i e w y stę p o w an ia r e l i k t ó w o s a d y . O b sz ar te n j e a t o b e c n ie c z ę ś c io w o n ie d o s tę p n y z powodu w y s tę p u ją c e g o tam na- p rzem ian z a b a g n ie n le o ra z tzw * p la t f o r m y a b r a s y j n e j , pod k t ó r e j osadem n a le ż a ło p o sz u k iw ać ślad ów n a w a r a tw ie ń n a w ią z u ją c y c h do w c z e ś n ie j o d k r y t y c h w s t r e f i e podw odnej. Is t o t n y m zatem b y ło s k o n s ta to w a n ie w a rstw y p la s k u ze ś la d a m i s u b s t a n c j i o r g a n ic z n e j i w ió ra m i drzewnym i po cho dzącym i z o k re s u budowy p a l a f i t o . ft tym c e l u wykonano w i e r c e n i a , u z y s k u ją c m a t e r i a ł y do a n a l i z p a lln o lo g lc z n y c h 1 m a ie k o lo g ic z n y c h .
A n a liz a p yłko w a p ozw ala wyenuć n a s t ę p u ją c e w n io s k i * zaobserwowano w yraźn e ś la d y p rz e budowy d rz e w o s ta n u ; w z ro s t z b io r o w is k r o ś l i n upraw nych na t e r e n i e o d le s io n y m ; r o ś l i n y synyn- t r o p i j n e to w a rz y s z ą c e d z i a ł a l n o ś c i c z ło w ie k a . D om in ujący u d z ia ł w tym o k r e s ie la s u sosnowego i c h a r a k t e r y s t y c z n y u k ła d w a r t o ś c i p ro c e n to w y ch gatunków w s k aź n ik o w ych , a s z c z e g ó ln ie o b e c no ść g rab u o ra z buka i stosunkowo lic z n y c h z ia r n a c h p y łk u zbóż 1 r o ś l i n s y n y u t r o p ijn y c h po zw ala na o k r e ś l e n i e w ie k u b adanych osadów na m łod szą c z ę ś ć o k re su s u b a t la n t y c k ie g o . Pró b y a n a liz o w a n e z wykopu podwodnego z w a rs tw y k u lt u r o w e j o k r e ś lo n o , ja k o równowiekows z o d k r y t y mi w s t r e f i e a b r a z y jn e j .
In t e r e s u j ą c y c h d a n y ch , j a k d o tąd d o s t a r c z y ły b a d a n ia d e n d r o c h r o a o lo g ic z n e . W s z y s tk ie 12 prób lo s o w y c h ,. ja k te ż 5 krążków o z n aczo n ych w p ra c o w n i numerami 61-05 o k r e ś lo n o ja k o P i nus s y l v e s t r i s /s o sn a z w y cz a jn a / * S k o n sta to w a n o , że s u ro w ie c p o c h o d z i z drzew ro s n ą cy ch w tym samym p r z e d z ia le czasowym - o g ó ln ie o k o ło 95 l a t . W yró żnio no ta k ż e m o ż liw o ść dwóch fa z budowania o s a d y , a o k re s budowy zamykać s i ę mógł w p r z e d z ia le 20 l a t . W yz n acz e n ie c h r o n o lo g i i b ez w zg lę d n e j b ę d z ie m o żliw e d o p ie r o po p oró w nan iu danych d o ty c z ą c y c h P in u » s y l v e s t r i s τ ' terenó w p o łu d n io w e j S z w e c ji 1 m o d y f ik a c ji d l a naszego te r e n u /w t r a k c i e o p r a c o w a n ia / . P r a c a stw o rz ą m o ż liw o ść w e r y f i k a c j i u z y s k a n e j d a ty С 14 z jed n e g o z p a l l o s a d y , k t ó r ą o trz y m a liś m y po a n a liz a c h wykonanych w L a b o r a to r iu m Muzeum A rc h e o lo g ic z n e g o 1 E t n o g r a f ic z n e g o z Lo d z i . W yn ik 6fl0 BP - 100 p o tw ie r d z a , j a k s i ę z d a je ś re d n io w ie c z n ą c h r o n o lo g ię proponowaną p rze z w c z e ś n ie js z y c h badaczy o b ie k t u . Pró b y m a la k o lo g ic z n e m ające na c e lu p o ś r e d n io p o t w ie r d z e n ie p ie r w o t n e j l o k a l i z a c j i z a ło ż e n ia - wodnego, c z y t e ł nadbrzeżnego są w t r a k c i e a n a l i z . Przew id ujem y s z e r s z e p r a c e sondażowe w s t r e f i e p la t f o r m y s b r a z y jn e j w c e l u p o z y s k a n ia e w e n tu aln e g o m a t e r ia łu zabytkowego i s p raw d z e n ia h ip o t e z y o b iegnącym do p la t f o r m osady do-I.M \ ' ‘fl.ł»4*1- I , .
