"Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego", Andrzej Walicki, Warszawa 1970 : [recenzja]

Janina Kamionkowa

"Filozofia a mesjanizm. Studia z

dziejów filozofii i myśli

społeczno-religijnej romantyzmu

polskiego", Andrzej Walicki,

Warszawa 1970 : [recenzja]

Biuletyn Polonistyczny 14/41, 196

/ 1 1 / WALICKI A nd rzej: F ilo z o f ia a m esjanizm . S tu d ia %

d ziejó w f i l o z o f i i i m y ś li s p o ł e c z n o - r e l i g i j n e j roman-. tyzrau p o ls k ie g o . Warszawa 1970 s . 315» a l b . 3» ł ł 4 5 ,-Przedm iotem k s ią ż k i ,o b r a c a j ą c e j s i ę w k rę g u problemów h i s t o r i i i d e i » j e s t wzajemna k o n f r o n ta c ja m esjanizm u oraz tzw " f i l o z o f i i narodow ej" w ic h n a jb a r d z ie j re p re z e n ta ty w n y c h i

n a j r a d y k a ln i e j rom antycznych m a n if e s ta c ja c h : w m y śli A.Mic­

k ie w ic z a /s ta n o w ią c e j t u c e n tr a ln y u k ła d o d n ie s i e n ia / o raz w tw ó rc z o ś c i A .C ieszkow skiego, B .T rentow skiego i K .L ib e lta .

P ra c a u z a s a d n ia m .in . t e z ę , i ż m esjan izm ,zro dzo n y głów­ n ie w śro d o w isk a «m igracyjnym i w k o n ta k c ie z k u l t u r ą f r a n ­

cu sk ą, b y ł k ie ru n k ie m m y ś li rom an ty czn ej odrębnym od " f i ­ l o z o f i i n aro d o w ej", in s p iro w a n e j w p rz e w a ż a ją c e j m ierze p rz e z f i l o z o f i ę n ie m iec k ą, acz k o lw iek między obu tym i nur­ ta m i z a c h o d z iła osmoza. B adanie wzajemnych r e l a c j i ty ch z ja ­ w isk na eu ro p e jsk im t l ę kompara ty stycznym zm ierza do wydo­ b y c ia h is to r y c z n e j in d y w id u a ln o ś c i romantyzmu p o ls k ie g o . BP/41 J.K . / 1 1 / UłGLOT M ieczysław : " E r o r ia r e a l i ą u i s n o s t r i s ex o s s ib u s u l t o r " . " P a m ię tn ik L i t e r a c k i " R. 1X11:1971 z . 1 s . 5 7 -8 0 . S z k ic d o ty c zy motywu l i t e r a c k i e g o , będącego re m in is c e n ­ c j ą 625 w ersu IV p i e ś n i "E n eid y ", w l i t e r a t u r z e p o l s k i e j e­

p o k i romantyzmu. W o k r e s ie przedpowstaniowym motyw w e rg i- l i a ń s k i p e ł n i fu n k c ję pobudki w zyw ającej do czy n n ej w alk i o n ie p o d le g ło ś ć , o s ią g a ją c szczytow y punkt e k s p r e s jiw "Kon­ r a d z ie W a lle n ro d z ie " . W p o e z j i p o w stan ia listo p ad o w eg o mo­ tyw "E neidy" s t a j e s i ę dew izą p a t r i o ty c z n ą ,a zarazem poetyc­ k ą a l e g o r i ą pojmowania c i ą g ł o ś c i h is to r y c z n e j w k a te g o r ia c h

zem sty za krzywdy n a ro d u . V o k r e s ie popowstaniowym w p o e z ji k ra jo w e j motyw k la s y c y s ty c z n y d ew aluuje s i ę , u le g a ją c na­ cisk o w i t r a d y c j i m ic k ie w ic z o w sk ie j, lu b m odyfikuje s i ę , p rz e jm u ją c elem en ty podań ludow ych. N atom iast w tw ó rc z o śc i

Słow ackiego motyw " m ś c ic ie la z k o ś c i p o le g ły c h ” j e s t obecny ta k w d ram atach / " L i l i a Weneda", " K o rd ia n " /, ja k w "Beniow­

skim ".