ANNA KUCHARSKA*
PROBLEMATYKA TŁUMACZE MEDYCZNYCH
PROBLEMS OF MEDICAL TRANSLATIONS A b s t r a c t
Medical texts are not homogeneous. The degree of their diversity is different. There are various texts which are addressed to more or less educated readers. Many terms, such as those cited in the article, may simplify the process of translation. The same Italian suffixes and prefixes have dif-ferent equivalents in Polish. The analysis concerns the phenomenon of effect described by some morphemes. They indicate some problems, similarities, quantity and inflammatory factors. Key words: internationalisms, equivalency, medical terminology, specialist tests, characteristic
morphemes.
Translated by Izabela Danilewska
WST!P
Niniejszy artykuł powstał na podstawie napotkanych problemów w czeniu tekstów medycznych, popartych praktycznymi przykładami tłuma-cze% przykładowych terminów. Teksty medyczne niew"tpliwie zalicza si# do szerszej grupy tekstów specjalistycznych, niemniej jednak maj" one pewne charakterystyczne dla nich cechy. W dalszej cz#$ci zasygnalizujemy kilka przykładów terminów wywodz"cych si# z j#zyka greckiego lub łaci%skiego.
Dr ANNA KUCHARSKA – Katedra Akwizycji i Dydaktyki J#zyków, Instytut Filologii Roma%skiej KUL; adres do korespondencji: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: anna.malgorzata. kucharska@interia.pl
TYPOLOGIA TEKSTÓW MEDYCZNYCH
Teksty medyczne nie s" jednolite. B. Osimo (2008: 125), przedstawiaj"c typologi# tekstów specjalistycznych, dzieli je na teksty o wysokim stopniu specjalizacji, pisane przez specjalistów danej dziedziny dla specjalistów. Mog" to by' na przykład artykuły zamieszczone w czasopismach medycz-nych, ksi"&ki, podr#czniki. Obok nich istniej" teksty o $rednim stopniu spec-jalizacji. Ich odbiorcami nie musz" by' specjali$ci danej dziedziny, niemniej jednak powinni posiada' pewn" wiedz# z danego zakresu tematycznego. Trzeci" kategori" s" teksty przeznaczone dla ogółu czytelników, mog" to by' artykuły popularnonaukowe b"d( ulotki informacyjne.
Hoffman (1985, cf. F. Scarpa, 2008: 17) przeprowadza analiz# poziomu specjalizacji j#zyka medycznego na podstawie czterech parametrów: poziom abstrakcji poj#', zewn#trzna forma j#zykowa (sztuczne symbole, naturalny j#zyk z wysokim odsetkiem terminów specjalistycznych, j#zyk naturalny z pojedynczymi terminami specjalistycznymi itd.), sytuacyjny kontekst u&y-cia, uczestnicy dyskursu komunikacyjnego. Przygl"daj"c si# bli&ej ostatnie-mu czynnikowi, mo&na doj$' do wniosku, &e poziom fachowo$ci oryginal-nego tekstu jest nieadekwatny do poziomu wykształcenia odbiorcy natyw-nego. Problem ten poruszaj" dziennikarze, tacy jak np. E. Meli (2008), która w swoim artykule twierdzi, &e 70% pacjentów nie jest pewna zalece% me-dycznych, a jedna osoba na trzy nie jest w stanie podj"' dialogu z lekarzem dotycz"cego własnego stanu zdrowia ze wzgl#du na fachow" terminologi#. Problem, przed którym staje tłumacz, dotyczy odbiorcy finalnego, który według tarczy przekładu pragmatycznego zaproponowanego przez D. Kierz-kowsk" (2008: 72-76), jest jednym z elementów, który tłumacz powinien uwzgl#dni', sporz"dzaj"c swoj" wersj# dokumentu. Cz#sto jeden dokument ma kilku odbiorców o zupełnie innym poziomie wykształcenia, np. wypis szpitalny, który adresowany jest do pacjenta, informuj"cy go o stanie zdro-wia, zaleceniach i dawkowaniu lekarstw, lekarza medycyny rodzinnej oraz lekarza specjalisty w razie powikła% lub przy ewentualnym powtórzeniu si# przypadło$ci.
Teksty medyczne w wi#kszo$ci s" interdyscyplinarne i niejednokrotnie ł"cz" w sobie terminologi# dziedzin niekiedy odległych, jak np. prawo i me-dycyna w orzeczeniach lekarskich o ubezwłasnowolnienie czy meme-dycyna i in&ynieria przy opisie urz"dze% medycznych. Sama medycyna jest równie& poj#ciem niezwykle rozległym. W jej skład wchodz" nie tylko poszczególne specjalizacje, charakteryzuj"ce si# odr#bn" terminologi", ale równie& odr#b-ne dziedziny jak np. farmacja, rehabilitacja czy medycyna alternatywna.
J!ZYK MEDYCZNY JAKO J!ZYK SPECJALISTYCZNY
Pod"&aj"c za stwierdzeniem U. Eco (2008: 25), który wychodzi z zało&e-nia, &e ka&de dzieło sztuki jest otwarte, a zatem podlega interpretacji od-biorcy, który je uzupełnia i współtworzy z autorem, dochodzimy do wnios-ku, &e ka&dy tekst niepodlegaj"cy subiektywnym odczuciom b#dzie dziełem zamkni#tym. Zdecydowanie teksty medyczne zaliczane b#d" do tej kategorii, poniewa& ich przesłanie musi by' jednoznaczne i nie mo&e zale&e' od subiektywnych odczu' odbiorców.
Napisane s" one j#zykiem specjalistycznym, posiadaj"cym swoiste cechy charakterystyczne. Ciekaw" wizualizacj# wyst#powania j#zyka specjali-stycznego w postaci drzewa przedstawił Ch. Laurén (1991: 218-230). Jego korzenie wrastaj" w obszar nauki i sztuki i przechodz" w pie%, b#d"cy technolektem powstałym w wyniku poł"czenia kilku dyscyplin, który nast#p-nie ko%czy si# koron", b#d"c" odzwierciedlenast#p-niem najpowszechnast#p-niejszego zastosowania technolektu w j#zyku codziennym.
Warto w tym momencie poruszy' problem terminologii i zwi"zku j#zyka z pozaj#zykowym obszarem nauki. Wspomnie' zatem nale&y o dwóch podej-$ciach – semazjologicznym, które za punkt wyj$cia analiz bierze termin, aby nast#pnie bada' to, co on opisuje, i onomazjologicznym, które najpierw postrzega element rzeczywisto$ci pozaj#zykowej, aby nast#pnie zastanawia' si# nad terminami, które go opisuj". Okazuje si#, &e tłumacz tekstów specja-listycznych niejednokrotnie tworzy termin jeszcze niewyst#puj"cy w j#zyku docelowym b"d( te& precyzuje dotychczas istniej"cy.
Badacze oraz klienci biur tłumaczeniowych zlecaj"cych wykonanie tłu-maczenia zastanawiaj" si#, czy tekst specjalistyczny mo&e zosta' przetłu-maczony z gwarancj" dobrej jako$ci przez filologa niespecjalist#. E. Coseriu (cf. F. Cusin-Berche et al. 2003: 23-24), odwołuj"c si# do terminów de Saussure’a signifiant i signifié, twierdzi, &e nie mo&na pozna' elementu
signifié terminu nawet przy biegłej znajomo$ci j#zyka bez poznania
dzie-dziny nauki, z której on pochodzi. Idealn" sytuacj# mieliby$my wówczas, gdy tłumacz byłby jednocze$nie specjalist" danej dziedziny, niemniej jednak rzadko mamy do czynienia z takimi uwarunkowaniami, a K. Hejwowski (2009: 158) sprzeciwia si# zało&eniom wysuni#tym w raporcie UNESCO, &e zadaniem tłumacza byłoby równie& uzupełnianie tekstu wyj$ciowego, gdyby wydawał si# on niespójny lub wymagał wyja$nie%.
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE J!ZYKA MEDYCZNEGO
J#zyk medyczny jest jednym z najstarszych j#zyków specjalnych, a jego terminologia jedn" z najbardziej obszernych. Wynika to z faktu, &e w prze-ciwie%stwie do innych j#zyków specjalnych, których cech" charakterystycz-n" jest monosemia terminów i brak synonimii (cf. J. Scarborough, 1992: 3-4), to w tej dziedzinie, która stanowi obiekt naszego zainteresowania, jedno schorzenie mo&e mie' nawet kilka nazw wci"& funkcjonuj"cych. Jest to kon-sekwencj" nast#puj"cych czynników. Pierwszym, najbardziej podstawowym jest istnienie dwóch rejestrów j#zyka medycznego –u&ywanego przez lekarzy i specjalistów oraz u&ywanego przez pacjentów. Przyczyn istnienia wielu nazw tego samego zjawiska czy schorzenia mo&na równie& dopatrywa' si# w dokonuj"cym si# przez wieki post#pie medycyny, a wraz z odkrywaniem i poznawaniem nowych faktów modyfikowano nazwy chorób. Z drugiej strony w dobie globalnej komunikacji, unifikacji rynków, tworzenia wspól-nego prawa europejskiego specjalnie powołane do tego organizacje d"&" do ujednolicenia terminologicznego w celu ułatwienia komunikacji. Niemniej jednak nazwy te nie przyjmuj" si# w potocznym u&yciu, co tak&e jest po-wodem synonimii wyst#puj"cej w j#zyku medycznym.
J#zyk medyczny mo&na zaklasyfikowa' jako politechnolekt (cf. F. Gru-cza, 1994: 14), czyli j#zyk dowolnej wspólnoty lub grupy ludzkiej, który poprzez liczne wyst#puj"ce w nim internacjonalizmy medyczne wykracza poza społeczno$' jednego kraju. Mo&na zaryzykowa' stwierdzenie, &e tekst wysoce specjalistyczny z du&" liczb" terminów b#dzie doskonale zrozumia-ny przez lekarzy specjalistów posiadaj"cych przeci#tn" lub słab" znajomo$' j#zyka obcego.
Wi#kszo$' terminów medycznych pochodzi z j#zyka greckiego lub łaci%-skiego, st"d te& nawet przy braku jakiegokolwiek słownika terminologii medycznej, na przykład włosko-polskiego czy polsko-włoskiego, mo&na zro-zumie', o jaki rodzaj schorzenia czy zabiegu chodzi, m.in. poprzez analiz# wybranych sufiksów i prefiksów najbardziej charakterystycznych dla tej dziedziny wiedzy. W niniejszym artykule wymienione zostan" terminy włos-kie i ich polswłos-kie tłumaczenia oznaczaj"ce koncepcj# funkcjonowania wyra-&on" dzi#ki morfemom derywacyjnym, prefiksom i sufiksom, opisanym według semantycznego kryterium nazw zjawisk zaburzenia, podobie%stwo, liczebno$', czynnik zapalny (cf. A. Kacprzak, 2000: 203-205)1.
1 Zawarte poni&ej przykłady przedstawiaj" termin włoski, ekwiwalent polski i ewentualne
PRZYKŁADY JEDNOSTEK LEKSYKALNYCH Z POSZCZEGÓLNYMI PREFIKSAMI I SUFIKSAMI ORAZ SPOSOBY ICH TŁUMACZENIA NA J!ZYK POLSKI
Prefiks (gr.) para- ‘pierwszy człon wyrazów zło&onych, oznaczaj"cy: obok, niby, prawie, wyra&aj"cy zaprzeczenie lub osłabienie podobie%stwa do tego, co jest okre$lane drug" cz#$ci" zło&enia (...)’ (SJP, T.2: 600).
Przykłady pokazuj", &e nazwy polskich jednostek chorobowych s" w wi#k-szo$ci przypadków zapo&yczeniem i okre$laj" rodzaj zaburzenia polegaj"cy na nieprawidłowym funkcjonowaniu organów:
Paracheratosi – parakeratoza – „jest nast#pstwem przy$pieszonego i niepełnego
rogowacenia, czego wyrazem jest pojawienie si# w warstwie kolczystej inwolu-kryny (markera terminalnej keratynizacji). W łuszczycy wyst#puje łagodna pro-liferacja naskórka i polega na 8-krotnym skróceniu czasu trwania cyklu komór-kowego” (W. Placek, F. Protas-Drozd).
Parafasia – parafazja – zaburzenie mowy, polegaj"ce na wymawianiu d(wi#ków
podobnych w brzmieniu do tych zamierzonych (MEM, T.1: 18).
Parasonnie – parasomnie – grupa zaburze% polegaj"cych na anomaliach
wyst#-puj"cych w trakcie snu dotycz"cych zachowa% i fizjologii (DS).
Paracusia – parakuzja – zaburzenie słuchu polegaj"ce na złej percepcji tonu
i intensywno$ci d(wi#ków (EM: 1307).
Paramnesia – paramnezja – zaburzenie pami#ci, w której osoba dotkniet" t"
przypadło$ci" modyfikuje własne wspomnienia oraz przypomina sobie zdarze%, które nigdy nie miały miejsca (EM: 1307).
Ten sam prefiks wyst#puje tak&e w nazwach schorze%, które wykazuj" podobie%stwo symptomów do innej choroby:
Paratifo – paratyfus – choroba zaka(na wywołana przez pałeczki nale&"ce do
rodzaju Salmonella, najcz#$ciej spotykany jest dur rzekomy typu B o objawach chorobowych podobnych do tyfusu (MEM, T.1: 245).
Kolejnym prefiksem jest (łac.) dis-, dys- ‘pierwszy człon wyrazów zło-&onych oznaczaj"cy: rozdzielenie, oddzielenie lub przeczenie, brak czego,
Salute, Corriere della sera, http://www.corriere.it/salute/dizionario/ DW: 13 I 2012; W.S. Gu-mułka, W. Rewerski, 1996, Encyklopedia zdrowia, wyd. 4, t. 3, Warszawa, Wydawnictwo Nau-kowe PWN; (EM) R.E. Rothenberg., Enciclopedia della Medicina, 2000, Milano, Garzanti Libri s.p.a., wyd. VII; (MEM) T. Ro&niatowski et al., 1989, Mała encyklopedia medycyny, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
nadaj"cy wyrazom znacznie negatywne, przeciwstawne (...)’ (SJP, T.1: 487). Oznacza zaburzenie wi"&"ce si# najcz#$ciej z trudno$ciami w wykonywaniu danej czynno$ci lub bólem. Mo&e równie& wyra&a' ogóln" anomali# roz-wojow", np. dyschromia wskazuje tylko na zaburzenie, które nast#pnie jest precyzowane i wskazuje si# na nadmiar b"d( niedobór pigmentu:
Discromia – dyschromia – zaburzenie barwnikowe skóry spowodowane
nad-miarem (hiperchromia) lub niedoborem (achromia) pigmentu (EM: 1258)2.
Disfagia – dysfagia – utrudnenie przełykania spowodowane stanami zapalnymi lub
ciałami obcymi, a tak&e przyczynami organicznymi i czynno$ciowymi (MEM, T.1: 253).
Dispepsia – dyspepsja – niestrawno$'.
Prefiks mal- sugeruje najcz#$ciej zł", wadliw" budow# lub te& złe funk-cjonowanie:
Malformazione – zniekształcenie, malformacja.
Malformazione artero-venosa – malformacja t#tniczo-&ylna. Malocclusione – wada zgryzu.
Malassorbimento – zespół złego wchłaniania.
Prefiksem wyra&aj"cym podobie%stwo jednego schorzenia do innego jest (gr.) pseudo- ‘pierwszy człon wyrazów zło&onych, rzeczowników, przymiotni-ków i przysłówprzymiotni-ków, oznaczaj"cy: niby, rzekomo, (...)’ (SJP, T.2: 1068):
Pseudocisti – torbiel rzekoma – ró&ni si# od torbieli prawdziwych brakiem
na-błonka (MEM, T.3: 1253).
Pseudoartrosi – staw rzekomy – brak zrostu pomi#dzy odłamami kostnymi
naj-cz#$ciej jako powikłanie złamania (MEM, T.3: 1164-1165).
Pseudogravidanza – ci"&a rzekoma, ci"&a urojona – wyst"pienie zmian w
organiz-mie najcz#$ciej na tle histerycznym sugeruj"cych istnienie ci"&y (MEM, T.1: 175). Powy&sze rozwa&ania dotycz" tylko nazw schorze%, a i te ograniczone s" do kwestii zaburzonego funkcjonowania. Ten sam prefiks np. pseudo- mo&e by' tłumaczony jako ‘sztuczny’, np. pseudoarticolazione – ‘sztuczny staw’.
2 Dowodem na to, jakie trudno$ci mo&na napotka' na przy tłumaczeniu tekstów medycznych,
jest fakt, &e poj#cie hiperchromii oznacza równie& stan wyst#powania nadmiernej ilo$ci hemo-globiny we krwi. Zwi"zane jest to z etymologi" słowa: chroma w greckim oznacza barw#, a wi#c jest to nadmiar barwy, co wyst#puje zarówno w jednym, jak i drugim schorzeniu.
Istniej" nazwy stanów chorobowych zaczynaj"ce si# prefiksami oznacza-j"cymi ilo$'. Pierwszym, który przywołamy, b#dzie prefiks (gr.) mono-‘pierwszy człon wyrazów zło&onych oznaczaj"cy: jeden, pojedynczy; odpo-wiednik polskiego jedno- (...)’ (SJP, T.2: 206), który wskazuje na obj#cie czynnikiem chorobowym jednego obszaru:
Monoplegia – monoplegia – pora&enie ograniczone w wyst#powaniu do jednej
ko%czyny (MEM, T.3: 953) (EM: 1298).
Mononucleosi – mononukleoza – choroba, która wi"&e si# z obecno$ci" form
komórek jednoj"drowych (MEM, T.2: 684).
Prefiks (łac.) bi- ‘pierwszy człon wyrazów obcego pochodzenia wskazu-j"cy na wyst#powanie czego$ dwukrotne, podwójne, obustronne, odpowia-daj"cy polskiemu dwu- (...)’ (SJP, T.1: 154). Podobne znaczenie ma równie& prefiks di-:
Disturbo bipolare – zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Diploplia – diploplia – podwójne widzenie, zdwojone widzenie.
Diplegia – diplegia – pora&enie obustronne (np. ko%czyn górnych lub dolnych)
(EM: 1257).
N.B. Istnieje wiele prefiksów zwi"zanych z liczbami niemniej jednak wyst#puj" one w przypadku jednostkowych schorze%, jak np. triploplia, czyli potrójne widzenie. Pewnego rodzaju ciekawostk" jest fakt, &e rumie nagły, zwany inaczej gor!czk! trzydniow! lub trzydniówk! w j#zyku polskim wi"&e si# z czasem trwania tej choroby u niemowl"t, czyli z okresem trzech dni. We Włoszech to samo schorzenie esantema critico nosi potocznie nazw#
sesta malattia, czyli szósta choroba, a etymologia tej nazwy wi"&e si# z
od-kryciem i opisaniem tej choroby jako szóstej w kolejno$ci po innych zwi"-zanych z wyst"pieniem wysypki (po ró&yczce, odrze, szkarlatynie, ospie wietrznej i chorobie wywołanej parawirusem B19).
Na uwag# zasługuje jeszcze prefiks (gr.) poli- ‘pierwszy człon wyrazów zło&onych oznaczaj"cy: wiele (odpowiednik polskiego wielo-), (...)’ (SJP, T.2: 781):
Policitemia – czerwienica prawdziwa, choroba Vaqueza-Choroba, w przebiegu
której obserwuje si# zwi#kszenie liczby leukocytów i płytek krwi (MEM, T.1: 200).
Polidattilia – wielopalcowo$', polidaktylia – polega na rozszczepieniu lub
pod-wojeniu zal"&ka palca (MEM, T.3: 942).
Polidipsia – polidypsja – nadmierne pragnienie (EM: 1314).
Wymienione wy&ej przykłady wskazuj", &e prefiks poli- przy okre$laniu jednostek chorobowych okre$la liczb# dotkni#tych chorob" obszarów b"d( samo schorzenie polega na nadmiernej ilo$ci form, jak np. w przypadku wielopalczasto$ci. W przypadku objawów natomiast prefiks poli- mo&na tłu-maczy' przymiotnikiem nadmierny, np. nadmierne pragnienie, łaknienie.
Sufiks -ite wskazuje na stan zapalny, jest elementem wyrazów, które najcz#$ciej na j#zyk polski tłumaczymy przy pomocy słowa zapalenie:
Polmonite – zapalenie płuc. Epatite – zapalenie w"troby. Faringite – zapalenie gardła.
Sufiksem niejednoznacznym jest przyrostek -oma, który mo&e sugerowa' stany zapalne, obrz#ki i krwiaki oraz nowotwory:
Micetoma – topa madurska, promienica. Carcinoma – rak, nowotwór.
Ematoma – krwiak.
Sufiks -osi wskazuje na chorob# zaka(n" lub wywołan" przez paso&yty:
Salmonellosi – salmonelloza – choroba bakteryjna. Tuberculosi – gru(lica – choroba bakteryjna. Leptospirosi – leptospiroza, kr#tkowica.
Toxoplasmosi – toksoplazmoza – choroba odzwierz#ca paso&ytnicza.
Jeste$my oczywi$cie $wiadomi, &e wymienione przykłady oraz ich ekwi-walenty w j#zyku polskim, próba ukazania analogii w nazewnictwie s" za-ledwie wst#pem, przyczynkiem do dalszych bada%. Nie zostały przeanalizo-wane wszystkie prefiksy i sufiksy schorze%, analizie nie zostały poddane nazwy narz"dów, ko$ci, organów, sprz#tu medycznego, rodzaju zabiegów, lekarstw, skrótów itd.
Nale&y pami#ta', &e oprócz j#zyka medycznego, który przedstawiono w artykule, istnieje jeszcze j#zyk medyczny w odmianie popularnonaukowej
lub popularnej. Mamy tutaj na my$li artykuły prasy niespecjalistycznej, przybli&aj"cej tematyk# zagadnie% medycznych odbiorcom niewykształco-nym w danej dziedzinie b"d( te& j#zyk filmów, seriali przedstawiaj"cych problematyk# &ycia szpitalnego. J#zyk medyczny, mimo &e bez w"tpienia jest j#zykiem specjalistycznym, stanowi interdyscyplinarny przedmiot ba-da%, a od tłumacza medycznego niejednokrotnie wymaga si# dodatkowych umiej#tno$ci i wiadomo$ci.
BIBLIOGRAFIA
(DS) Dizionario della Salute, Corriere della sera, http://www.corriere.it/salute/dizionario/ DW: 13 I 2012.
(EM) Rothenberg Robert E., 2000, Enciclopedia della Medicina, Milano, Garzanti Libri s.p.a., wyd. VII.
(MEM) Ro&niatowski Tadeusz et al., 1989, Mała encyklopedia medycyny, Warszawa, Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
(SJP) Słownik j"zyka polskiego, wyd. pi"te, T. 1-3, red. Mieczysław Szymczak, 1988, War-szawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
C u s i n - B e r c h e Fabienne et al., 2003, Les mots et leurs contextes, Paris, Presses Sorbonne Nouvelle,http://books.google.pl/books?id=VZnIJIucNg0C&printsec=frontcover&dq=cusin+b erche&hl=pl&sa=X&ei=B3ART-PGorYsgaU1Yk0&ved=0CEsQ6AEwBA#v=onepage&q= cusin%20berche&f=false, DW: 22. VIII. 2011.
E c o Umberto, 2008, Dzieło otwarte: forma i nieokre#lono#$ w poetykach współczesnych, tłum. L. Eustachiewicz, Warszawa, W.A.B.
G r u c z a Franciszek, 1994, «O j#zykach specjalistycznych (= technolektach) jako pewnych składnikach rzeczywistych j#zyków ludzkich» [in:] J"zyki specjalistyczne, [éds.] F. Grucza, Z. Kozłowska, Warszawa, Wydawnictwo Akapit, 7-27.
G u m u ł k a Witold S., R e w e r s k i Wojciech, 1996, Encyklopedia zdrowia, wyd. 4, t. 3, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
H e j w o w s k i Krzysztof, 2009, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa, Wy-dawnictwo Naukowe PWN.
K a c p r z a k Alicja, 2000, Terminologie médicale française et polonaise. Analyse formelle et sémantique, Łód(, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
K i e r z k o w s k a Danuta, 2008, Tłumaczenie prawnicze, Warszawa, Wydawnictwo Translegis. L a u r é n Christer, N o r d m a n Marianne, 1991, «Corpus Selection in LSP Research» [in:]
S c h r ö d e r H. [éds.] Subject-oriented texts: languages for special purposes and text theory, Berlin – New York: Gruyter, 218-230, http://books.google.pl/books?id=fDg_Rnc1sD0C&pg= PA218&dq=corpus+selection&hl=pl&sa=X&ei=q3ART7fpF8HZsgb5o8wJ&ved=0CDQQ6A EwAQ#v=onepage&q=corpus%20selection&f=false, DW: 21.VIII.2011.
M e i s e l s Wojciech, 1996, Podr"czny słownik włosko-polski, wyd. 6, t. 2, Warszawa, Wiedza Powszechna.
M e l i Elena, 2008, «Dottori, smettete di parlare in ‘medichese’» [in:] Corriere della Sera, 4.V. 2008, http://archiviostorico.corriere.it/2008/maggio/04/Dottori_smettete_parlare_medichese_ _co_9_080504136.shtml, DW: 23.VIII.2011.
O s i m o Bruno, 2008, Manuale del traduttore, Milano, Hoepli.
P l a c e k Waldemar, P r o t a s - D r o z d Franciszka, Łuszczyca (Psoriasis vulgaris), http://luszczyca. org.pl/ p1/files/artykul_luszczyca.pdf, DW: 13. I. 2012.
S c a r b o r o u g h John, 1992, Medical and biological terminologies: classical origins, Oklaho-ma, Univeristy of Oklahoma Press Norman, http://books.google.pl/books?id=hjwN65nZBE0 C& printsec=frontcover&dq=scarborough&hl=pl&sa=X&ei=InERT5r-K8bPswas0vgW&ved =0CEEQ6AEwAjgK#v=onepage&q=scarborough&f=false, DW: 21.VIII.2011.
S c a r p a Federica, 2008, La Traduzione specializzata, Milano, Hoepli.
Vocabolario della Lingua Italiana lo Zingarelli, 2006, Bologna, Zanichelli editore.
PROBLEMATICA DELLE TRADUZIONI MEDICHE S o m m a r i o
Testi medici non sono omogenei, il grado di specificità della varietà linguistica non è uguale dato che esistono differenti documenti i cui destinatari dispongono della formazione diversa. Molti termini, come lo mostrano esempi citati nell’articolo, rappresentano internazionalismi che ren-dono più facile la traduzione. Gli stessi prefissi e suffissi italiani hanno ogni tanto diversi equi-valenti in polacco. L’analisi intrapresa riguarda il fenomeno del funzionamento descritto dai mor-femi che indicano disturbi, somiglianze, quantità e fattori infiammatori.
Parole chiave: internazionalismi, equivalenza, terminologia medica, testo specialistico, morfemi derivati caratteristici.
