TECHNISCHE HOGESCHOOL
S u b - a f d . d e r Scheepsbouwkunde P r o f . I r . J.¥. Bonebakker
I n t e r n R a p p o r t A.T. 1 0 1 .
BESCHOUWINGEN I N VERBAND MET DE METINGEN AAN BOORD VAN DE VICO^YSCHEPEN "WATERMAN" EN "ARNEDYK"
J.P. V e l d h u y z e n .
-I . "Waterman" I n l e i d i n g .
Gedurende e n k e l e m e e t r e l z e n werd op d i t s c h i p o.m. gemeten: Vermogen, T o e r e n t a l , S n e l h e i d , D i e p g a n g , T r i m , Stampbeweging, G o l f h o o g t e en W i n d s t r e r k t e .
Het vermogen i s gemeten met b e h u l p v a n twee t o r s i e m e t e r s , een "Maihak" en een "Müller". Over h e t algemeen waren de o n d e r -l i n g e v e r s c h i -l -l e n m i n i m a a -l . E r i s g e b r u i k gemaakt v a n de "Mai-hak " r w a a r d en , d a a r deze s t e e d s v o o r h a n d e n w a r e n , t e r w i j l de
"Müller"-waarden n u en dan o n t b r a k e n .
De s n e l h e i d i s gemeten met d r i e v e r s c h i l l e n d e l o g g e n , t . w . een "SAL"-, een "R.L."- en een " C h e r n i k e e f f " - l o g . De e e r s t e twee b e r u s t e n op h e t P i t o t - b u i s p r i n c i p e ; h e t l a a t s t e w e r k t met een v l e u g e l r a a d j e . Deze l o g g e n zijn op de gemeten m i j l g e i j k t , doch wezen l a t e r b e l a n g r i j k v e r s c h i l l e n d aan. Het i s daarom'van b e l a n g t e w e t e n w e l k l o g ( o f w e l k e c o m b i n a t i e v a n l o g g e n ) h e t meest b e t r o u w b a a r i s . Met b e h u l p v a n de h i e r n a v o l g e n d e " r e g r e s -a i e - -a n -a l y s e " b l i j k t h e t mogelijk t e zijn d -a -a r o v e r een u i t s p r -a -a k t e doen.
De d i e p g a n g en de w a t e r v e r p l a a t s i n g zijn o v e r de beschouwde m e e t s e r i e s p r a c t i s c h c o n s t a n t g e b l e v e n . De w a t e r v e r p l a a t a i n g v a r i e e r d e v a n 9220 t o n t o t 8780 t o n , een max. v a r i a t i e dus van ong. 2,4 t . o . v . h e t g e m i d d e l d e . De t r i m was z o d a n i g d a t i n de meeste g e v a l l e n de s c h r o e f t i p p e n j u i s t boven w a t e r kwamen. S l e c h t s i n één v a n de beschouwde g e v a l l e n s l o e g de s c h r o e f r u i m boven w a t e r .
V a a r t op de gemeten m i j l .
Om de l o g g e n t e kunnen ijken i s op de gemeten mijl g e v a r e n j h i e r b i j was h e t d e p l a c e m e n t 8865 t o n en de d i e p g a n g a c h t e r 19,25' Het weer was bij deze m e t i n g e n u i t e r s t g u n s t i g . G o l v e n v a n m i n d e r dan 25 cm. Het s c h i p s t a m p t e n o c h s l i n g e r d e . Hoewel de Ta v a n 19,25' n i e t v o l d o e n d e i s geweest om de s c h r o e f v a n 20,5' d i a -m e t e r ondergedo-mpeld t e houden, -moet bij de gegeven v l a k k e zee de o p t r e d e n d e h e k g o l f h e t v e r s c h i l hebben o v e r b r u g d . Daarom i s aangenomen d a t de s c h r o e f k a r a k t e r i s t i e k d i e u i t deze meetwaarden v o l g t , moet hebben g e g o l d e n v o o r a l diè g e v a l l e n waar de s c h r o e f n i e t o f z e e r w e i n i g boven w a t e r kwam.
Met de meetwaarden v a n de gemeten m i j l i s nu de zgn. " r e g r e s -s i e l i j n " ( V o o r h e t b e l a -s t i n g -s g e b i e d i n wezen de Km-kromme)
b e p a a l d . Deze werd:
( 0 7 ^ ) 5
= 0.1532 Ss + 15,93 ( Z i e d i a g r a m 1 ) . Z o a l s gezegd i s de "APK" g e b a s e e r d op de M a i h a k - t o r s i e m e t e r . Over de Ss k a n geen t w i j f e l b e s t a a n , d a a r h e t h i e r een i j k v a a r t b e t r o f .B e w e r k i n g v a n de gegevens.
Wanneer men z i c h n u b a s e e r d e op de ijkkrommen d i e v i a de ge-meten m i j l v o o r de v e r s c h i l l e n d e l o g g e n waren b e p a a l d , b l e e k d a t
e r soms v r i j b e l a n g r i j k e o n d e r l i n g e v e r s c h i l l e n o p t r a d e n . Het m e r k w a a r d i g e was h i e r b i j d a t de twee " P i t o t " - l o g g e n doorgaans o n d e r l i n g w e i n i g v e r s c h i l d e n , doch d a t h e t C h e r n i k e e f f - l o g t e n o p z i c h t e v a n deze e e r s t e t w e e , o n v e r k l a a r b a r e a f w i j k i n g e n t e z i e n g a f . Deze a f w i j k i n g e n b l e v e n o v e r één m e e t s e r i e v a n p r o g r e s s i e v e a n e l h e d e n p r a c t i s c h c o n s t a n t , doch waren bij v e r s c h i l l e n d e meet-s e r i e meet-s g e h e e l v e r meet-s c h i l l e n d :
T a b e l 1 .
Waarn. No. M e e t s e r i e V p i t o f •Vchern. G o l f h o o g t e Stampbew. Ta
A l -A7 1 * 1,33 knoop 0,5 m. 0,5 m. 2 1, 4 ' A14-A19 2* 0,17 - 0,5 t o t 2,5 l)4tot3m 1 9, 8 ' A21-A28 3 * 0,52 - 0,5 - 0,75 1 m. 21,9' A 2 9- A 3 4 4 " 0,61 - 0,5 m. 1 m. 2 1, 8 ' A 3 5 - A 4 0 5* 0,15 - 1,5 m. 1,5 m. 21,8' A 4 3 - A 4 8 6* o,o9 - 1 t o t l,5m. 0,5 ni. 21,5' A50-A55 7* 0,16 - 1 m. - 21,5'
-3-H.B. Tijdens de e e r s t e r e i s moesten nog v e l e k i n d e r z i e k t e n v a n de l o g g e n worden overwonnen. Voor deze en de v o l g e n d e b e r e k e n i n g e n zijn daarom a l l e e n de meetwaarden v a n de tweede r e i s , de zgn. A-s e r i e , g e b r u i k t .
U i t T a b e l 1 b l i j k t i e t s b i j z o n d e r m e r k w a a r d i g s : De s n e l h e d e n v a n h e t C h e r n i k e e f f l o g e n e r z i j d s en de P i t o t l o g g e n a n d e r z i j d s
stemmen des t e b e t e r o v e r e e n naarmate de zee r u w e r i s . Of ook: Naarmate h e t weer d a t v a n de v a a r t op de gemeten m i j l meer benad e r t , worbenaden benade v e r s c h i l l e n i n benade l o g s n e l h e benad e n g r o t e r . Wat h i e r -v a n de o o r z a a k k a n zijn i s ons n i e t d u i d e l i j k . Wat b e t r e f t h e t v e r s c h i l i n de a a n w i j z i n g e n v a n de l o g g e n i n h e t algemeen, i s a l s oorjsaak t e noemen: 1®. f o u t e i j k i n g op de m i j l , o f w e l 2©. onbe =
t r o u w b a a r h e i d v a n öf h e t C h e r n i k e e f f l o g , öf v a n b e i d e P i t o t l o g g e n . Het e e r s t e i s m o e i l i j k aan t e nemen, d a a r de i j k i n g gebaseerd i s
op v e l e r u n s op de m i j l . Wij hebben ons daarom b e p a a l d t o t o n d e r -zoek v a n h e t tweede p u n t . R e g r e s s i e - b e s c h o u w i n g . H i e r t o e zijn v i a de C h e r n i k e e f f s n e l h e i d , z o w e l a l s v i a de P i t o t s n e l h e i d de s c h i j n b a r e s l i p p e n u i t g e r e k e n d , v o l g e n s de f o r m . Sa = 100 - 442,2 (De P i t o t - s n e l h e i d i s s t e e d s h e t g e m i d d e l d e t u s s e n SAL- en R.L.l o g . D i t i s gedaan, omdat z o a R.L.l s gezegd de o n d e r R.L.l i n g e v e r -s c h i l l e n v a n de -s n e l h e d e n v a n deze twee l o g g e n , m i n i m a a l w a r e n ) . I n d i a g r a m 2 zijn de P i t o t - s l i p p e n u i t g e z e t t e g e n de bijbehorende ( 0 , 1 i O ^ -waarden; i n d i a g r a m 5 zijn h e t de C h e r n i k e e f f - s l i p p e n . I n d i a g r a m 2 b l i j k e n nu de p u n t e n i n twee d u i d e l i j k g e s c h e i d e n g r o e p e n u i t e e n t e v a l l e n . En weer b l i j k e n deze g r o e p e n t e o n d e r -s c h e i d e n t e z i j n n a a r de t o e -s t a n d v a n de zee. De l a a g -s t - l i g g e n d e g r o e p I I c o r r e s p o n d e e r t met de meetwaarden waarbij de g o l f h o o g t e > 1 m. i s , de h o g e r g e l e g e n g r o e p 1 v e r e n i g t i n z i c h de g e v a l l e n waarbij de g o l f h o o g t e < 1 m. i s . D i t w i l dus weer zeggen ( z i e
t a b e l 1) d a t :
Groep I b e s t a a t u i t m e e t s e r i e 1*", 3* en 4*. Groep I I b e s t a a t u i t m e e t s e r i e 2*, 5 * , 6*, 7 * .
Voor b e i d e g r o e p e n v a l t n u de r e g r e s a i e l i j n t e b e p a l e n : APK
^'
(ÖTnr)5
= 0,1547 Sg + 15,78 ( 2 1 g e g e v e n s ) , = ^'1^55 Ss 14,90 (25 g e g e v e n s ) . ( Z i e d i a g r a m 2 ) L«n I I l i g t dus b e l a n g r i j k l a g e r dan l i j n I . D i t i s i e t s d a t g e h e e l xn de l y n v a n de v e r w a c h t i n g l i g t , d a a r bij b o v e n w a t e r s l a a n v a n de s c h r o e f de Kn,kromme g a a t zakken, ivjogelijk z a l de w e r k e l i j k e kromme b o v e n d i e n i n h e t b e l a s t i n g s g e b i e d een i e t s andere r i c h -tmgscoëfficiënt v e r t o n e n , doch d i t v a l t h i e r n i e t +B a a . . e t .eZae..„«3«eMe. e c . t e r ™ a l
^^^V^ iUlT'
' ~ van - 5 ^ t o t . 5 ^ s^) f o ^ t e v a . de r e g r . 3 a l e l « „ o ™ o « e l « k v a n v e e l i n v l o e d z«n. B o v e n d L n
gaat h e t h i e r o» de o n d e r l i n g e vergel«kin« v a n de h o o g t e l i g g i n g
v a n de r e g r e s s i e l j j n e n . SÖ-lx^S
Diagram 3. h e t g e e n due op C h e r n i l c e e f f ie g e b a s e e r d , l a a t n i e t
een dergel«. .uidel«. v e r e c h i l t u e s e n a r o e p I en . r o e n . i l
Regreee.el«n I a en I l a v e r e c h i l l e n h i e r dan 00. nanwelVa.
iTJ ' "'^""^ * g e g e v e n e ) . = 0.1648 s , + 14.77 ( 2 5 g e g e v e n e ) .
Dat a i t vera=h«neel z i c h .ou v o o r d o e n „as na b e s t u d e r i n g v a n
T a b e l 1 r e e d s t e v o o r s p e l l e n . *
lll'^lt ZTr'
' ™ ""^^"""^ " « « ^ " ^ munten A13 v a n de v o r i g e r e g r e s s i e l i j n e n meegenomen.1 . - Doorda de p u n t e n i n de twee diagrammen o n d e r l L g a l l e e , h o r i z o n t a a l v e r s c h o v e n l i g g e n l i g t i n h»<rt»
1. D w z d a t APK ^° • ^" ''^^'^^ g r o e p n onder g r o e p i En l i ^ ^ ' g e m i d d e l d k l e i n e r i s b« g r o e p I I dan b« g r o e p I . En d a t w i l w a r zeggen d a t b« geHJk vermogen i n g e v a l I I ( s c h r o e f icomt boven w a t e r ) de s c h r o e f meer t o e r : n maa.t M t l a a l l e s z i n s p l a u s i b e l . maaKt. D i t 2. - ÜJt de P i t o t - l o g g e n v o l g t b« g r o t e r e g o l v e n ook een b e l a n g d t ^"^^^«^ ^« O h e r n i k e e f l l o ! i T ' d i t m e t h e t g e v a l . D i t p l e i t v o o r P i t o t .
..e:t^^:eL:rrmTdrv::\e"v:aT~
a l l e g e v a l l e n(P
^actisrhrg-eL^i-^-
o l p t , ; : / ~
a a a r o . een s c h r o e f k a r a k t e r i s t i e k v e r w a c h t e n d i !o v e r l l n ^ r i t
-5-d i e v a n -5-de v a a r t op -5-de m i j l . Om de l i g g i n g v a n de r e g r e s s i e l i j n e n t e kunnen v e r g e l i j k e n z i j n de l i j n e n I , I I , I a en I l a eveneens i n d i a g r a m 1 u i t g e z e t . Het b l i j k t n u d a t l i j n I (d.w.z. P i t o t - m e t i n g e n i n g e v a l v a n r u s t i g e z e e ) p r a c t i s c h s a m e n v a l t met de " g e m e t e n - m i j l - l i j n " De a n d e r e l i j n e n v a l l e n e r d u i d e l i j k o n d e r . C o n c l u s i e s . De c o n c l u s i e s d i e h i e r a a n kunnen worden v e r b o n d e n z i j n :
1. - Daar de i n d o m p e l i n g v a n de s c h r o e f bij de d i e p g a n g e n waarop de "Waterman" h e e f t g e v a r e i i , een k r i t i e k p u n t u i t m a a k t e , zijn de waarnemingen waarbij de g o l f h o o g t e 1 m. o f meer b e -d r a g e n h e e f t n i e t meer r e p r e s e n t a t i e f , -d a a r -de K^-kromme h i e r d u i d e l i j k i s v e r a n d e r d .
2. - Daar e r geen e n k e l e r e d e n i s om de g e m e t e n - m i j l - l i j n n i e t t e v e r t r o u w e n . ( H i e r immers h e e f t men z e k e r h e i d met b e t r e k -k i n g t o t de s n e l h e i d ) , moet de l a g e r e l i g g i n g v a n de
C h e r n i k e e f f - r e g r e s s i e l i j n I a geweten worden aan f o u t i e v e a a n w i j z i n g v a n h e t l o g . K l a a r b l i j k e l i j k i s de " i j k c o n s t a n t e " n i e t c o n s t a n t g e b l e v e n na de i j k i n g .
3 . - Daar de P i t o t - l o g g e n d i t e u v e l n i e t hebben v e r t o o n d i s e r dus a a n l e i d i n g d i t t y p e l o g t e p r e f e r e r e n .
I I . " A r n e d i j k "
Van de " A r n e d i j k " , eveneens een V i c t o r y s c h i p , konden wij ook b e s c h i k k e n o v e r u i t g e b r e i d e m e e t r e s u l t a t e n . De o m s t a n d i g h e d e n w a a r o n d e r op de Arnedijk i s gemeten waren i n z o v e r r e g u n s t i g e r , d a t bij deze p r o e v e n a l t h a n s i n de meeste g e v a l l e n , de s c h r o e f g e h e e l was i n g e d o m p e l d . Voor de gegevens k a n worden v e r w e z e n n a a r h e t i n t e r n r a p p o r t W.O. 12 v a n h e t N.S.P. B o v e n d i e n waren ons de r e s u l t a t e n v a n de v o o r t s t u w i n g s p r o e f v a n een V i c t o r y -model bekend. v o o r a l l e bovengenoemde m e t i n g e n i s i n d i a g r a m 4 de s c h i j n -APK b a r e s l i p t e g e n de waarde ( q j u i t g e z e t . De s l i p i s weer b e p a a l d met de f o r m i i l e : Sg - 100 - 442,2 -|- , w e l k e g e l d t v o o r de s t a n d a a r d 1 7 - m i j l s V i c t o r y - s c h r o e f . De r e g r e s s i e l i j n g e b a s e e r d op de v o o r t s t u w i n g s p r o e f - de zgn. " T o n k r e g r e s s i e l i j n " - h e e f t a l s f o r m u l e
(Ö7rN)5
= 0.1567 Ss + 14,58 Deze l i j n i s eveneens i n d i a g r a m 4 opgenomen.De tweede l i j n d i e i n h e t d i a g r a m v o o r k o m t i s g e b a s e e r d op de r e s u l t a t e n v a n de p r o e v e n 8, 10, 15 en 16, met u i t z o n d e r i n g van p u n t 5 v a n p r o e f 15 en de p i i n t e n 7, 8 en 9 v a n p r o e f 16. Waarom deze l i j n a l d u s i s b e p a a l d , z a l v e r d e r o p worden u i t e e n -g e z e t .
V a a r t op de mJjl.
De v a a r t op de m i j l was weer i n e e r s t e i n s t a n t i e b e d o e l d om de l o g g e n t e i j k e n . Doox de meetwaarden op de m i j l k a n e c h t e r ook weer een r e g r e s s i e l i j n worden g e l e g d ( d i a g r a m 4 ) . Van deze l i j n s t a a t v a s t d a t de a l i p w a a r d e n , d i e immers a f h a n k e l i j k z i j n van s c h e e p s s n e l h e i d en t o e r e n t a l , m i n i m a a l met f o u t e n b e h e p t moeten z i j n . T o e r e n t a l i s n a u w k e u r i g t e b e p a l e n en wat de s n e l -h e i d b e t r e f t : Het g a a t -h i e r om een i j k i n g .
E v e n a l s bij de Waterman v a l t h i e r t e s t e l l e n d a t bij o n g e v e e r g e l i j k e d i e p g a n g a c h t e r , o n g e v e e r g e l i j k e w a t e r v e r p l a a t s i n g en o n g e v e e r g e l i j k e a a n g r o e i i n g , d e z e l f d e r e g r e s s i e l i j n u i t de meet-r e s u l t a t e n t e v o o meet-r s c h i j n moet komen. De meetwaameet-rden d i e aan deze
7
-v o o r w a a r d e n -v o l d o e n zijn d i e -v a n de p r o e -v e n 8, 1 0 , 15 en 16. S t r i k t genomen moet ook p r o e f 13 h i e r t o e g e r e k e n d worden. Daar h i e r b i j e c h t e r een g r o t e s p r e i d i n g o p t r e e d t i s deze s e r i e n i e t meegenomen. De andere 4 s e r i e s , met u i t z o n d e r i n g v a n de
e e r d e r genoemde 4 p u n t e n , z i j n a l s b a s i s genomen v o o r de zgn. g e m i d d e l d e r e g r e s s i e l i j n :
( ^ ) 3 = O ' l ™ S3 -H 13,54
Gemiddelde r e g r e s s i e l i j n .
üet i s n . l . o p v a l l e n d d a t de p u n t e n v a n de s e r i e s 8, 1 0 , 15 en 16 i n een s m a l l e band g e g r o e p e e r d l i g g e n . Leggen we h i e r een l i j n d o o r h e e n dan hebben de p u n t e n een m i n i m a l e a f w i j k i n g . Deze g e m i d d e l d e r e g r e s s i e l i j n zou, z o a l s we boven hebben b e t o o g d , moeten s a m e n v a l l e n met de g e m e t e n - m i j l - r e g r e s s i e l i j n . Dat d i t
n i e t h e t g e v a l i s k a n ons i n z i e n s s l e c h t s v e r k l a a r d worden d o o r f o u t i e v e s n e l h e i d s a a n w i j z i n g v a n h e t l o g . V/elke r e d e n z o u e r kunnen zijn d a t t o e r e n - o f v e r m o g e n s m e t i n g e n p l o t s e l i n g systemat i s c h e f o u systemat e n zouden geven? Van h e systemat l o g i s d a systemat e e r d e r systemat e g e l o -ven. YóÓT p r o e f 8 moet de "ijkkromme" v a n h e t l o g , om w e l k e r e d e n dan ook, v e r a n d e r d z i j n , om d a a r n a c o n s t a n t t e b l i j v e n .
Beschouwing v a n d i a g r a m 4 l e e r t ons nog meer. B.v. d a t sommige waarden v a n p r o e f 10 en v e l e v a n p r o e f 13 n e i g i n g heb-ben om " u i t t e z a k k e n " . D.w.z. z i j l i g g e n t . o . v . de g e m i d d e l d e r e g r e s s i e l i j n l a g e r dan de r e s t . O p v a l l e n d i s n u d a t j u i s t b i j p r o e f 10 en 13 h e t s c h i p m i n o f meer s t a m p t e . Dat h i e r d o o r de
s c h r o e f t i j d e l i j k boven w a t e r komt i s d u i d e l i j k , wanneer men n a -g a a t hoe -g e r i n -g de i n d o m p e l i n -g i s . Het i s dus h e e l -goed mo-gelijk d a t d i t u i t z a k k e n w i j s t op de v e r a n d e r i n g v a n de Km-kromme.
Z e k e r i s d i t l a a t s t e h e t g e v a l b i j de p r o e v e n 2 en 4. De waarden v a n p r o e f 4 zakken z e e r o v e r t u i g e n d u i t t . o . v . de gem. r e g r e s s i e l i j n . De d i e p g a n g a c h t e r v a n 21,3' maakt d a t de s c h r o e f t i p p e n permanent boven w a t e r s l a a n . Wij zijn e r dan ook v a n o v e r -t u i g d d a -t h i e r beïnvloeding v a n de Km-kromme o p g e -t r e d e n i s , a l s g e v o l g v a n o n v o l d o e n d e i n d o m p e l i n g v a n de s c h r o e f .
B e z i e n wij de Ta v a n p r o e f 2 dan z o u b i j deze p r o e f e e n z e l f d e u i t z a k n e i g i n g moeten b e s t a a n . Deze n e i g i n g i s e r dan ook, doch t e n o p z i c h t e v a n de g e m e t e n - m i j l - l i j n . Onze i n d r u k i s daarom d a t na p r o e f 2, d o o r w e l k e o o r z a a k dan ook, de ijkkromme v a n h e t g e b r u i k t e ( C h e r n i k e e f f ? ) l o g i s v e r a n d e r d .
G o n c l u s i e s .
1 . - De s n e l h e i d s m e t i n g e n zijn n i e t z o n d e r meer t e v e r t r o u w e n . 2. - Bij de p r o e v e n 2 en 4, waarbij de s c h r o e f n i e t g e h e e l o n d e r w a t e r was, b l i j k t een afwijkende s c h r o e f k a r a k t e r i s t i e k t e zijn o p g e t r e d e n .
-9-I -9-I -9-I . V e r g e l i l k l n g "Waterman" - " A r n e d i j k " .
Het i s o p v a l l e n d d a t by b e i d e schepen d e " c o n s t a n t e " v a n h e t l o g k o r t e r e o f l a n g e r e t i j d na de JJking b l i j k t t e v e r l o p e n .
Wanneer h i e r geen afdoende v e r k l a r i n g v o o r gevonden kan worden, i s h e t een b e l a n g r i j k p u n t i n h e t n a d e e l v a n h e t C h e r n i k e e f f l o g .
OTO d i t t e kunnen t o e t s e n zou h e t a a n b e v e l i n g v e r d i e n e n zowel
YÓÓT a l s nè de m e t i n g e n s e r i e s op zee een i j k i n g op de m i j l t e
houden.
Het l i j k t ons v a n z e e r v e e l b e l a n g om m e t i n g e n v a n h e t f o r m a a t a l s op de "Arnedijk" en de "Waterman" v e r r i c h t , t e houden bij g r o -t e r e d i e p g a n g e n . I n i e d e r g e v a l d i e n -t h e -t s c h i p z o d a n i g g e l a d e n en g e t r i m d t e zijn d a t r o y a l e o n d e r d o m p e l i n g v a n de s c h r o e f i s gewaarborgd.
L i g g i n g v a n de r e g r e s s i e l i j n e n .
U i t g a a n d e v a n de t a n k l i j n kunnen we zeggen d a t de i j k v a a r t -r e g -r e s s i e l i j n v a n de A-rnedijk a a n v a a -r d b a a -r i s . Naa-r onze e -r v a -r i n g
immers v a l t de l i j n v o o r een b e l a d e n en g e m i d d e l d a a n g e g r o e i d s c h i p doorgaans p r a c t i s c h samen met de t a n k l i j n . H i e r i s e c h t e r g e v a r e n met 1 ^ v e r m i n d e r d e d i e p g a n g en 2e een schoon s c h i p
( h o e w e l d o o r de t i j d w a a r s c h i j n l i j k f l i n k v e r r u w d ) . Deze twee o o r z a k e n kunnen h e e l goed een z o d a n i g e v e r m i n d e r i n g v a n tj)
geven d a t d a a r d o o r de r e g r e s s i e l i j n ong. 2^i l a g e r komt t e l i g g e n , z o a l s h i e r h e t g e v a l i s .
De l i g g i n g v a n de i j k r e g r e s s i e l i j n v a n de "Waterman" i s vreemd. Ten o p z i c h t e v a n de " A r n e d i j k " t r e e d t h i e r een v e r s c h i l op van ong 1 0 ^ i n ^^MK_p . Bedenken wij ons d a a r b i j d a t nagenoeg a l l e m e t i n g e n aan de "Waterman" z i j n u i t g e v o e r d bij d i e p g a n g e n - a c h t e r , waar, bij de " A r n e d i j k " beïnvloeding v a n de Kmkromme d o o r o n v o l -doende i n d o m p e l i n g v a n de s c h r o e f v i e l t e c o n s t a t e r e n , dan i s het n i e t onmogelijk d a t de m e t i n g e n aan de "Waterman" o v e r de g e h e l e l i n i e h i e r m e e t e maken hebben gehad. D i t zou dan wijzen op een f e i t e l i j k v e r s c h i l v a n nog meer dan 10%
Bij twee o v e r e e n k o m s t i g e schepen i s een d e r g e l i j k g r o o t v e r -s c h i l n i e t z o n d e r meer t e a a n v a a r d e n . En d a a r z o j u i -s t i -s b e t o o g d dat de l i g g i n g v a n de " A r n e d i j k " - l i j n aannemelijk l i j k t , moet de o o r z a a k v a n h e t v e r s c h i l ( a l t h a n s v o o r n a m e l i j k ) b i j de Waterman worden g e z o c h t . Deze o o r z a k e n zouden kunnen z i j n :
1 . - V e r s c h i l i n r u w h e i d v a n de h u i d .
2. - A f w i j k i n g van de spoed van de Waterman-schroef van d i e van de A r n e d i j k - en m o d e l s c h r o e f .
3 . - V e r s c h i l i n aanname van g l i j d i n g s m o d u l i van de assen van , de Waterman en de A r n e d i j k .
4. - Een w e r k e l i j k v e r s c h i l i n g l i j d i n g s m o d u l i .
1 . - D i t kunnen wij u i t e r a a r d n i e t nagaan. Wèl waren b e i d e schepen s c h o o n , doch d a t h o u d t g e e n s z i n s i n d a t d a a r d o o r de ruwheden gelijic zouden z i j n . Het i s een bekend f e i t d a t de h u i d van een s c h i p i n de l o o p d e r j a r e n , ondanks h e t a f k r a b b e n e t c . s t e e d s meer v e r r u w t . Hoever d i t p r o c e s b i j i e d e r van de twee schepen r e e d s was g e v o r d e r d i s n i e t t e s c h a t t e n . D i t z a l n . l . a f h a n g e n v a n l e e f t i j d , v a a r t en de k w a l i t e i t v a n h e t onderhoud van h e t s c h i p .
Onze o n d e r z o e k i n g e n met b e t r e k k i n g t o t de i n v l o e d van de h u i d r u w h e i d , b e v i n d e n z i c h nog s l e c h t s i n een b e g i n s t a d i u m . Het l i j k t ons e c h t e r mogelijk d a t d o o r een e v e n t u e e l v e r s c h i l i n ruwh e i d e n k e l e p e r c e n t e n v e r s c ruwh i l i n ruwh o o g t e l i g g i n g v a n de r e g r e s -s i e l i j n zouden kunnen worden v e r k l a a r d .
2. - U i t h e t v e r m o g e n - t o e r e n - v e r b a n d van Waterman en Arnedijk b l i j k t een v e r s c h i l . I n d i a g r a m 6 zijn u i t g e z e t de p r o e f 4 van de A r n e d i j k en 3 m e e t s e r i e s van de Waterman, d i e wat w e e r c o n d i t i e s en d i e p g a n g b e t r e f t , p r o e f 4 z o v e e l mogelijk b e n a d e r e n . IVieetserie A14 A17 van de Waterman b e h o o r t t o t g r o e p I I ; m e e t s e r i e s A21 -A28 en A29 - A34 b e h o r e n t o t g r o e p I . Door de l a a t s t e twee
s e r i e s i s ééi). l i j n g e t r o k k e n . Lijn 3 i s g e l e g d door de means o f means van de gemeten mijl van de A r n e d i j k .
U i t deze v e r m o g e n - t o e r e n v e r g e l i j k i n g v o l g t d a t de s c h r o e f v a n de Waterman onder d e z e l f d e o m s t a n d i g h e d e n a l s : w a t e r v e r p l a a t s i n g , s c h r o e f - i n d o m . p e l i n g , w e e r c o n d i t i e en o n t w i k k e l d vermogen, 2 è 2X, 'fo m i n d e r o m w e n t e l i n g e n maakt dan d i e van de A r n e d i j k .
Bij g e l i j k e r u w h e i d en i n d i e n geen t w i j f e l zou kunnen b e s t a a n o v e r j ^ l s " t e m e t i n g van de vermogens zou d i t wijzen op 3 4 4 ^ spoed-v e r s c h i l . Dat een d e r g e l i j k s p o e d spoed-v e r s c h i l kan o p t r e r t e n b l i j k t u i t h e t r a p p o r t v a n de m e t i n g e n aan h e t V i c t o r y s c h i p "T 3 r v a e t e " , d o o r P r o f . A e r t s s e n . Eén d e r b l a d e n van de s c h r o e f van d i t
1 1
-s c h l p b e z a t n . l . een g e m i d d e l d e -spoed a f w i j k i n g van 5,9 9^ met een max. s p o e d f o u t v a n 9,7 9^ op 0,9 R.
H i e r u i t b l i j k t dus d a t h e t bij v o o r t s t u w i n g s p r o e v e n met h e t s c h i p op ware g t r o o t t e , v a n h e t g r o o t s t e b e l a n g i s de s c h r o e f (-ven) na t e meten.
Een 5 t o t M g r o t e r e spoed van de i,- t e r m a n - s c h r o e f zou b i j gegeven V en N een 5 è 4^ g r o t e r e s c h i j n b a r e s l i p o p l e v e r e n ,
( H e t b e l a s t i n g s g e b i e d l i g t d i c h t bij = O ) , wat i n h o u d t een, v o l g e n s d i a g r a m 2, eveneens 3 è 4% l a g e r e l i g g i n g v a n de r e -g r e s s i e l i j n . Het -g e c o n s t a t e e r d e t o e r e n v e r s c h i l w e r k t dus de goede k a n t op, wat b e t r e f t de v e r k l a r i n g v a n de a f w i j k i n g van de r e g r e s s i e l i j n e n o n d e r l i n g . Het noemen v a n p e r c e n t a g e s b l i j f t e c h t e r g e v a a r l i j k , z o l a n g de w e r k e l i j k e spoed v a n de s c h r o e v e n n i e t bekend i s .
5. Van de aangenomen g l i j d i n g s m o d u l u s w a a r d e , waarop de t o r s i e
-m e t e r - p a a r d e k r a c h t e n b e r u s t e n , i s ons n i e t s bekend. W e l l i c h t v a l t na t e gaan o f bij b e i d e m e t i n g e n i n d e r d a a d d e z e l f d e waarde
i s aangenomen.
4.- Zo d i t l a a t s t e i n d e r d a a d a l h e t g e v a l w a r e , b e s t a a t t o c h nog de m o g e l i j k h e i d d a t de w e r k e l U k e g l i j d i n g s m o d u l i van de assen a f w i j k e n van de aangenomen waarde. Het i s eveneens denkbaar d a t de g l i j d i n g s m o d u l i o n d e r l i n g v e r s c h i l l e n . De e n i g e methode om h i e r z e k e r h e i d o v e r t e v e r k r i j g e n , i s , de t o r s i e m e t e r ( i n de w e r k p l a a t s ) op de as t e i j k e n . D i t l a a t s t e i s n . l . gebeurd bij de a l e e r d e r t e r s p r a k e gekomen " T e r v a e t e " , waarbij een v e r s c h i l v a n 4>^ t . o . v . de aangenomen waarde b l e e k , h e t g e e n dus n e e r kwam op een s y s t e m a t i s c h e f o u t i n h e t vermogen v a n 4^/.
Dat de meningen o v e r g l i j d i n g s m o d u l i v e r d e e l d z i j n , ( w a t dui w i j s t op g e c o n s t a t e e r d e v e r s c h i l l e n i n deze g r o o t h e i d ) , b l i j k e n u i t h e t v o l g e n d e : A e r t s s e n : Aangenomen : 825.000 kg/cm2 G-econstateerd: 790.000 J o u r d a i n : 835.000 -E n g e l s B.S.R.A. 842.000 I S moaie
G o n c l u s i e s . 1 . - Voor n a u w k e u r i g e m e t i n g v a n A . P . K . d i e n t de t o r s i e m e t e r op de as t e worden g e i j k t . 2. - V o o r zo n a u w k e u r i g mogelijke m e t i n g v a n de s n e l h e i d d i e n t i j k i n g op de m i j l v a n h e t l o g , v o o r en na de m e t i n g e n r e e k s p l a a t s t e hebben.
P i t o t - l o g g e n (Bij v o o r k e u r "gedempt") v e r d i e n e n v o o r k e u r boven C h e r n i k e e f f .
3. - Voor de b e p a l i n g v a n j u i s t e s l i p w a a r d e n , om op deze m a n i e r de v o o r t s t u w i n g v a n " g e l i j k e " schepen t e k u n n e n v e r g e l i j k e n , d i e -nen de s c h r o e v e n nauwgezet t e worden nagemeten.
4. - Om geen beïnvloeding v a n de s c h r o e f k a r a k t e r i s t i e k d o o r o n v o l d o e n d e i n d o m p e l i n g v a n de s c h r o e f t e k r i j g e n , i s h e t noodz a k e l i j k de b e t r o k k e n schepen v o l d o e n d e v e r a f t e l a d e n en e v e n t u e e l een z o d a n i g e t r i m t e geven, d a t de s c h r o e f z i c h r u i m -s c h o o t -s o n d e r w a t e r b e v i n d t . 5. - Daar de I n v l o e d v a n de bewegingen v a n h e t s c h i p zèlf ( v o o r n l . stampen) v a a k b e l a n g r i j k e r i s dan de I n v l o e d v a n i/ind en g o l v e n , d i e n e n deze bewegingen n a u w k e u r i g e r t e worden gemeten dan mogelijk i s met b e h u l p v a n een v l a g g e s t o k .
S l o t o p m e r k i n g .
Hoewel deze b e s c h o u w i n g e n g e e n s z i n s a a n s p r a a k kunnen maken op v o l l e d i g h e i d , hebben zij de b e d o e l i n g gehad v a n h e t p r o b l e e m : meten aan b o o r d v a n schepen i n h e t algemeen en v a n z u s t e r s c h e -pen i n h e t b i j z o n d e r , e n k e l e p u n t e n n a a r v o r e n t e b r e n g e n d i e h e t overwegen waard z i j n .
