Aleksandra Łukaszak
"Wie ist eine Literaturästhetik als
empirische Wissenschafh nötig und
möglisch? (Czy estetyka literatury
jako nauka empiryczna jest
potrzebna i możliwa?)", Edmund
Nierlich, "Zeitschrift für
Literaturwissenschaft und
Linguistik" R. 5 (1975) : [recenzja]
Biuletyn Polonistyczny 19/3 (61), 268
/1 / NIERLICH Edmund: Wie i s t eine L ite r a tu r ä s th e tik a ls em p irisc h e W issen sc h aft n ö tig und m öglisch? (C zy e s te ty k a l i t e r a t u r y jako n au k a em p iry czn a je s t p o trz e b n a i m o ż liw a ? ). " Z e its c h r if t fü r L ite r a tu r w is se n sc h a ft und L in g u is tik " . R . 5 :1 9 7 5 , z . 17, G ö ttin g en , s . 136-162. A utor w y jaśn ia o b s z e rn ie p rz y c z y n y is tn ie ją c e g o w ram ach e s te ty k i filo zo ficzn ej c h a o su p o ję ć , k tó re g o wynikiem j e s t b r a k u ję te j w kanony em piryczne nauki fachow ej i w ko n sek w en cji - b ra k p o p a rte g o p ra k ty k ą p ro g ram u bad aw czeg o . D uży k ro k n a p rz ó d - w ram ach e s te ty k i a n a lity c z nej - z ro b ili J .A . R ic h a rd s i E .R . L e a v is , p ro p a g u ją c c e l w ychow aw czy i ogó ln o sp o łeczn y kom petencji e s te ty c z n e j w l i t e r a t u r z e , r o z s z e r z o n y p rz e z Johna D eveya ró w n ie ż n a inne d z ie d z in y sz tu k i, o r a z M a rg o lis , p o d k re ś la ją c "p u bliczny" c h a r a k te r p e r c e p c ji n p . d z ie ła sz tu k i. (U w arun kowanie funkcji e s te ty c z n e j p r z e z kolektyw p o d k re ś lił już M uka?ovsk^ - w z a k re s ie e s te ty k i s e m io ty c z n e j). W N iem czech zw y cięsk i pochód h e rm e neutyki hum anistycznej W. D ilth ey a zep ch n ął n a boczny to r m yśl w ychow a n ia e s te ty c z n e g o , zapoczątkow aną p r z e z spekulatyw ną e s te ty k ę F . S c h il le r a . W d z ie d z in ie e s te ty k i em p iry czn ej n a p ie r w s z y p la n w ysuw a się d z iś o g ó ln o sp o łeczn a fu n k cja p rz e ż y c ia e s te ty c z n e g o , a w ięc p ra k ty c z n y problem w ychow ania k u ltu ra ln e g o całeg o s p o łe c z e ń stw a . S tw o rz e n ie s z e roko za k ro jo n e j d esk ry p ty w n ej te o r ii e s te ty k i jako nauki s ta je s ię obecnie sp raw ą sp o łeczn ie re le w a n tn ą . A utor opow iada s ię za e s te ty k ą l ite r a tu r y jako nauką e m p iry c z n ą , k tó r a ma o d n o sić się nie do " d z ie ł" , le c z do aktu kom unikacji, pojmowanego jako " s p e z ie s " p u b lic zn o -m ed ialn y ch d z ia ła ń
ko-cd»
lektyw nych. D zia ła n ia te rozu m ian e są n ie jako c z y sto kom unikatyw na, k o lektyw na " g r a w ypow iedzi" (n p . k o n fe re n c ja , d y s k u s ja , z ja z d ) , le c z jako zgodność c e lu m iędzy r o lą a u to ra , p o ś re d n ik a i o d b io rc y . N ie rlic h omawia wzajem ne układ y m iędzy tymi trz e m a ogniw am i, p o słu g u jąc się w yo d ręb n io nymi p r z e z lite ra tu ro z n a w s tw o c z te re m a pojęciam i ję z y k a : sy n tak ty cz n eg o , sem an ty czn eg o , p rag m aty czn eg o i kom unikatyw nego. Z p rezen to w an eg o p rz e z a u to ra m odelu e ste ty c z n y c h d z ia ła ń kolektyw nych w ynika k o n ie c z n o ść o p isu e ste ty c z n y c h kom petencji fachow ców ta k ż e sp o za k rę g u b ad a c z y (n p . le k a r z y , n a u c z y c ie li) .
