Międzynarodówka Liberalna - geneza, rozwój, perspektywy

Pełen tekst

(1)w. Stanisław. Mazur. Mał.polska SlI.koła. Ad"lInlmacll Publlanol. Międzynarodówka Liberalna. - geneza, rozwój, perspektywy l. Czynniki warunku(qce powstanie partII politycznych. międzynarodówek. W okres ie poprzedzającym n wojnę światową partie polityczne. z wyjątkiem parlii socja li stycznych o raz komuni stycznyc h, nie pr zejaw iały szczegó lnego zai nteresowa nia w tworzeniu lran snarodowych w i ęz i organ izacyj nych. W tym czasie powszechnie uważano. że dz i ałalność partii politycznych powinna zost ać ograniczona do terytorium poszczególnych kraj ów . Wśród el it po litycznyc h dominowało przekonanie. że jedynie rząd y narodowe posiadają l egi t y mi zację do prowadzenia dzia ł alności na arenie mi ę d zy n arodowej. Przekonani e to by ł o również dosyć mocno zakorzenione wśród liderów parti i o orientacji liberal nej. W powojennej Europie stanow isko to ewo luowało wskutek rozwoj u intensyw nej mi ę d zynarodowej współ pr acy na p l a szczyźnie poli tycznej. eko nomicznej i kultura lnej. Nowy mode l ws p ó łpra cy mi ędzynarodowej, nakierowa ny na integrację oraz stopi ell jego int e n sywności. sk l oni ł lide rów part ii politycznych do poszuk iwania nowyc h . efektywniejszych form działania. Ponad to u podstaw odrzucenia dotychczasowego przekonania o wy łącz n ej legitymizacji r ządów narodowych do d zia łań o charakt erze transnarodowym l egło m.in. p rzeświadczenie o koniecz n ości rezygnacji ze swoistego pali stwocentryzmu jako mode lu politycznego dzia ła nia. Powojenne e lity po lityczne u z n a ł y. że model ten nie przystaje do nowej powoje nnej rzeczyw i stości I. S. Neumann wskazuje trzy czy nnik i determinuj'Ice tworzenie się między narodowych organi zacji partii poli tycznych: - wykrystalizowanie się nowej koncepcj i politycznego dzi ał a nia w okresie PowoJcl1I1 ym. - zm iany struktury socjalnej ws pó ł czes nyc h s po łeczeństw, I T. SIam men. Polirie(ll P(lI"ries ill EUl"Ope. John Manin Publishing Ltd .• London 1980. s . 241 ..

(2) Stanisław. Malllr. - stanowisko europejskich eli t politycznych w zak resie strategii umięd zy· narodowienia życia politycznego!. Zdaniem A. Zięby do czynników wpływających na tworzenie się ponad na· rodowych struktur organizacji part ii politycznych za l iczyć nal eży: - do strzeże ni e i wykorzystanie doświadczeń międ zy narodowy c h st ruktur panii robot ni czych. - wysoki s topi eń e fe ktywn ości działania partii o charakterze robotn iczym, wynikaj.,cy z skoordynowania ich działa ll, - międzynarodową int egrację po l ityczną i militarną współczesnych państw, pociągającą za sobą konieczność skoordynowania dzia ł ania partii o zbliżonym profilu politycznym, - wypracowanie i uzgadnianie wspólnych platform programowych, prowadzenie kampanii wyborczej, np. w przypadku Parlamentu Europejskiego, - wysoki s t opień rozwoju cyw ilizacji techni cznej, umo ż liwiają cy masowe komunikowanie 3 . W podejściu tym, oprócz czy nników wymienianych przez politologów zachodnich i amerykańskich. znalazły s i ę równi eż te, podkreślające znacz n ą rolę doświadczeń partii robotniczych w procesie tworzenia międzynarodowych organ izacji partii politycznych. A. Zięba zwraca również uwagę na rolę. jak,} odeg ra ł rozwój technik masowego komunikowania w procesie tworzenia mi ę dzynarodowych organizacji partii politycznych·l . W początkowym okresie tworzenia tran snarodowych więzi partii politycznych istniała si lna tendencja do rozw ijania rozbudowanych, ogól noświa t owych struklllr. W zamyś l e ich twórców miały one pclnić ro l ę forum do wymiany opinii i poglądów między liderami narodowych partii po litycznych. Struktury te przyjęto określać jako .. międzynarodówki". W pierwszym ok resie swojego istnienia międzynarodówki spclnial y raczej rolę dysk usyjnyc h klubów politycznych niż rLeczywistych podmiotów życ ia politycznego. Brak im było zarówno sprawn ej st ruktury organi zacyj nej pozwalającej na efektywne działanie. j<lk i propozycji rozwiązywania konkretnych probl emów wynikających z nowej rzeczywis t ości.. Pogłębiające się procesy integracyjne. zac hodzą ce w Europie Zachodniej (szczegól ni e w sferze instytucjonalno-politycznej), sk ł o niły liderów europejskich partii politycznych do wypracowania nowego modelu politycznego dzialania. Uznano. że jedynie ro zw ią zywanie rea lnych problemów i zadań w kontekście europejsk im pozwo li .. międzynarodówkom" na realne oddziaływanie na procesy polityczne i ekonomiczne. Świadomość tego doprowadziła wszyst·. 2 S . Neumann. Modcm Politica! PlIrties. Thc Univcrsity or Chicago Press. 1969. s. 414 . l A. Ziębli. Mi(d:')'IIGl'Odo\\'e org(/IIiz'acje pllrtii {Jolitycz,/lych . .. Spra ..... y Międzynarodowe" 1991 . nr 12. PISM. Warszawa. s. 94 i nast. 4 Jakkol ..... iek rozwój Icchnik masowego komunikowania si,. jest jednym ze styrnulalorów procesu tworzenia międzynarodowych organizacji partii politycznych. to czynniklI tego nic moi na z:lliczy ć do najistotniejszych dctcrminantów tego procesu ..

(3) MiędzY/larodó wka. Liberalna -. ki c obozy partii politycznyc h do formowa ni a nowego modelu transnarodowej w s półpra cy partyjnej . W spółpraca ta początkowo odnos iła się do rozw i ązywa nia o kreś l o ny c h problemów. g ł ównie z zakresu europejsk iej integracji . Stopni owo między narodówki rozpoczęły tworzenie pozaeuropej ski ch więzi z partiami o pod obnej orientacji. Te nowe formy organi zacji b y ły zwykle związa n e ze św iat owym sojuszem partii politycznych okre ś lonej orientacji s.. 2 . Rozwój Instytucjonalno-terytorialny Llberalnel 2.1.. Międzynarodówki. Początki mi ę dzynarodowe j współpracy liberałów wojną światową. oraz jej rozwój przed II. Partie libera lne swoje tradycje współpracy ponadnarodowej wywodz<} od spotkania grupy liberał ów, które odbył o s i ę we Francji w 1823 L W rezultacie tego spotkania opublikowa ny został dokument polityczny " Pl an liberalny na rzecz powtórnej re wolucji" ( Piali des Liber oux pOllr r ecommellcer la re volu fi()Il). Dok ument te n zawierał m.in . postulaty nawią zania intensywn ych stOSUIlków pomiędzy li berałami francu skimi wywodzącym i s i ę z klubu jakobiń s ki ego . wloskimi karboniu szam i. angielskimi radykałami i hi szpańs kimi liberałami . Prawie sto lat póżniej. w 1910 L , roz poczę ł a się seria regu larnych spotkali li bera lnych polityków z kilkunastu krajów europejskich. W 191 3 r. z inicjatywy Szwajcara M. Gobata, przedstawiciele europejskich partii o orientacji liberalnej i demokratycznej spotkali s ię w Hadze. Na stę pn e spotkani e odby ł o s ię 22 wrleśn i a 1924 r . w Genewie. z in icjatywy francuskich rad y k a ł ów. Na spotkaniu tym powo ł ano do życ ia M i ęd zy narodowe Porozumienie Partii Radykalnych i Podobnych Partii De mokratycznych (EI/lellfe !"lemaliollC/le des Parl i.\' Radica/lx et de.\· P{/rf i.~ Democrafiques Simi/aires)6. Na czele Porozumienia . zrzeszaj 'lcego partie z II krajów e uropejski ch s tanął Franc uz M.F . Bui sson. Spotkania Mi ~ dzynarodowego Porozumienia Partii Radykaln yc h i Podobnych Partii De mokratycznych odbywa ly s i ~ regu larnie aż do 1934 r. \V opu blikowanych po nich dokumentach jako zasadnicze cele dzia łani a wymieniano: - dzia łan ia na rzecz nawią zywa nia stosunków pom i ęd zy narodowym i pa rtiami i narodami dla lepszego wzajemnego zrozum ienia oraz dla e liminacj i antagoniz mów wy nikaj ących z wi ekow ych uprzedzeń . - godzenie różnych przekonali i aspiracj i dla zachowania pokoj u, - wzmocnien ie i rozszerze ni e Ligi Narodów , która zdanie m Poroz umi enia była sy mbol em lud zkiej solidarnosc i, ' T . SIammen. Poli/ied Panies ... . 5.212. 6 Zdaniem M. Slecda porozumienie to w znacznym stopniu ulalwilo powołanie M iędzynaro dówkI Liberalnej Zob . R. Morgan and S. Silvcstri (eds .). Modera/es al/d COlIsen·w;I'(!.\' ill \Vf'.~I/!fII El/rop/!. 1-Ieincmann Education Books . London 1982. s. 164..

(4) SlanislalV MaZ/II". - promowanie konse nsualnyc h metod ro zw ią zy wania napię ć i konfliktów w polityce świa t o wcj1.. 2.2. Instytucjonalizacja działalności partii liberalnych po II wojnie światowej oraz współczesny etap rozwolu Międzynarodówki Liberalnej Po II wojnie ś wiatowej idea ut worze ni a mi ę d zy narodowej formacji partii liberalnych powróc ił a w trakcie uroczystych obchodów stulec ia Liberalnej Partii Be lgii. które miały mi ejsce w czerwcu 1946 r. Z inicjatywy L , Cauaniego. u czes tni cz ący w obchodach repreze ntanci partii o o ri entacjach libera lnych z Be lgii. Danii , Francji, Hiszpanii, Holandii , Szwajcari i, Szwecj i, Wielki ej Brytanii i Włoch p r zyję li d eklarację wyrażaj<lq w ol ę stworzenia Mi ęd zy n aro dówki Li beralnej. Z in icjatywą stworzeni a M iędzynarodów ki Liberal nej wyst'ł pili wybitni my ś l ic i e l e liberalni . tacy jak: Don Sa lvador de Madariage. V, Samuel. J ,C. Sm uts, B. Croce. G, Murray. W. Ropke g , Formalne ukonstytuowanie s i ę Międ zy narod ów ki poprzedzi la konferencja przygolOwawcza w Oslo, zorgani zowana pn:ez belgijsk ic h, brytyjski ch i norweskich liberałów, Po prlygotowawczym spotkaniu w Oslo. w dniach 10- 14 kwietnia 1947 r. w Oxfordzie odby ł się kongres zał ożycielski Św ia t owej Unii Libe· ralnej. w którym udzia ł wzię li ł ibera ł owie z 19 krajów 9 • W okresie później szy m UniO! z mi en iła SW,} na zw~ na M i ę d zy n a rodówka Liberalna JO , Na Kongresie Oxfordzkim przyjęty zoslal mani fest Liberalny. który pozostal programem Mię dzynarodówki Li beralnej do dnia dzisiejszegoii, W konstytucj i Międ zy n aro dówki Liberalnej stwierdzono: "Mi ęd zy narodówka Li beralna jest stowarzyszeniem partii . grup i osób z krajów calego ś wiata. które popieraj<]libemlne zasady i «Manifest Oxfordzki » z 1947 r, . «Deklaracje Oxfordzk<]» z 1967 r, oraz «Apel Libera lny)) z 1981 r:' n. Nadzieje. jakie wi<]zano z powstaniem Międ zy na ro dówki Liberalnej. wy rażone zos tały przez V. Samuela nas tępuj ący mi stw ierdzeniam i: .. Celem Uni i Międzynarodowej jest wzmocnienie partii liberalnych 1 Lihafll/III'!I'Iwlio/JtII, London 1995. s, 7, ~ /bll/fll/, s, 8, Q Na spotkaniu tym rcprczentowani byli liberałowie z tDkich państw.jale AIlstria, Bc tgiu. Kanad a. Cypr, CzcchosłowDcja. Estonia. Fintandia. Francja. Niemcy, Angłia, W"gry, Wł ochy. Hiszpania. Unia Południowej Afryki. Szwecja. Szwajcaria, Turcja. Stany Zjednoczone. III W ]itcraturl.c przedmiotu brak prccyzyjnych informacji na temal przynyn zuprl.cStania posluglwmlla się nu~wą ,,$wialowa Unia Liberalna" , Częsć Zll:JWCÓW lcmatu uważa, że pojęcie to posLadało jedynic charaklcr nazwy rodzajowcj i funkcjonowało równolegle z określeniem " M ię dl.ynarodówka Liberalna", Inni. jak np.: T. Stammen ( Po"tic(ll P{/rlie,~ in Eum/J/!. ł 980) C7y te7 S, MUlseJ I J, Cooper ( PoliliclIl Pllrties. 1978), wyrażaj:J odmiennc zdanie. Nie przytaczają oni jednak informaCji wypsninjllcych kwestię . II MaJlIfesl ten w ci<lgu lat ulc);!al modyfikacjom. jednak Jego zasadnicze zulozcnl<L stały su;: podstaw" kolej11ych dokumentów programowych M iędzynarodówki Liberalnej. l~ COl/slilulitJ/l ol LlI,t'I'lIlll1lerlUlliOlUlI, 1992 [w :) Libe/'ul/llterllutirmlll Cmll,tiwl;OI/ (//1(/ Druft Slell/dill}; Ol'del'slor COII!;rel'S Re)'kjal'ik /994, London 1994. s, l ,.

(5) · . Liberalna -. ., ,. w Europie i na sw iecie pop rzez wzajemne wspieran ie się ich. Pow inny o ne wszystkie razem, w jednym szeregu. dążyć do os i ągnięcia Iych samych genera l+ nych celów [ ... J Un ia M iędzy n a rodowa powinna być si ł ą sp rawczą konsolidacji , mającej na celu utrzymanie jedności partii liberalnych. Unia ta przenos i libcra+ lizOl z wym iaru narodowego na p ł aszczyznę międzynarodową"l]. W doku men tach prog ramowyc h roJa Mię d zy n arodówki Liberalnej zos t a ł a sfo rm uł owana w nastę p ujący sposób: "Między n arodówka Liberaln a s łu ży jako platforma. w oparc iu o którą rozwij aj ą s i ę nowe idee i nowe ko ncepcje [>oli+ tyczne. Jest miejscem, gdzie moż l iwa jest wymiana poglądów i doświadczeń osób zwiqzanych z wartosc iami liberalnymi. W trakc ie jej spotkań odbywaj'l się debaty po lityczne na różnorodne te maty, a w oparciu o nic podej muje s i ę rezolucje będące podstawą dzia ł an i a Mi ęd zy n arodówk i i jej cz lonków"14. Od początku istnien ia M i ę d zynarodówk i Libera lnej ak t ywną w niej ro l ę odgrywa ł a Wło s ka Partia Liberalna (Parti to Libera le Italiano). W szczegó lno+ ki zas jej lider G. Malagodi, któ ry zosta l Prezydentem Międzynarodówki Liberalnej w 1958 r. i stanowisko to piastował do 1966 LIS G. Malagodi nale+ żał do umiarkowanego nu rtu libera lizmu europejskiego, co często naraża ł o go na atak i ze strony prawego sk rzyd ł a M iędzynarodówki. Jego stanowisko w Międzynarodówce Liberalnej uległo wzmocnieniu, od kiedy libera łowie be l+ gijscy i holenderscy zaczęli podz i e l ać jego pog l ądy. Brytyjska Partia Liberalna (LPUK) przys t ąpiła formalnie do Międzynarodów k i Libe ral nej w 1955 r. Począt k owo stosunek Niemieckiej Part ii Wolnych Demokratów (FDP) do Międzyna rodówki by ł obojętnyl ~. U sc h y ł ku lat 60. liderzy tej part ii zaczęli wy k azywać większe zainteresowanie współpracą między n a rodową i. co za tym idzie. działa l nościij Międzyna r odówk i Liberalnej. W rezultacie Iyc h zmian FD P WSl<lpila forma lnie do Międzynarodówki w 1975 r . L:adna z fran c uskic h part ii politycznych formalnie nie przystąpi ł a do M i ę· dzynarodówki Liberalnej. Francuscy libera ł owie utrzymywali jednak kon IakI z Międzynarodówk:1 Libera lnq poprzez członkostwo w g rupach na rodowyc h. Francuscy politycy rzadko przejawiali zainteresowan ie w rozwijani u między + partyjnej współpracy o charakterze ponad narodowym l7 . i1 W Yf'lJWiedź jednego z założycieli Mi~d zyna rodówki Liberalnej. V. Samuela na II Kongresie Micuzynarod6wki Liberalnej w Zurychu w 1948 r. Libcralll1lcf//mirl/lal. London 1995. s. 8. i~ Ihidcm. s. 3. I' G . Malagodi był znaC7.:jcą postacią na arenic polityki l1li~dzynafodowcj. Cechowała go polilyCJ.na błyskolliwoU i zdolność znajdowania kompromisu. Nale7.ał do umiarkowanego nurtu europejS ki ego liberalizmu . 16 Zaznaczyć trleba jednak . że kilku dzialaczy z tych partii zllalallo się w Międ zynarodówce Liberalnej . ii Prlyczyn lego ~Ianu upatrywać należy. miedzy inn)'mi. w dużej .. mobiJno~ei" ideologicznej I organiz:lcyjllej liberałów fr:lncuskich uloymując)'ch również konIakt)' Z Międ zynarodów ką Kon serwatywn ą . Tak:. postawa często narJżala ich na zarzuty - polityczny oportunizm - formulowane prlez łiderów M I;;dzynarodówki Liberalnej. Do niewielu liberalnych polilyków francuskich. zaint ere~owanych w ro~wiJaniu wsp6lpracy mir;dzypartYjllej. zaliCZyĆ należy R. Plevella I R. r.'1a ye ra ..

(6) Slanisfaw Ma z.ur. Przez wiele lat Międzynarodówka Liberalna była stowarzyszeniem dysku syjnym, funkcjonuj qcym poza areną real nych decyzji politycznych. Spotkania Mi ędzynarodówki Liberalnej bardziej s tan owi ł y forum wymiany pog lądów i opinii niż miejsce uzgadniania i podejmowania decyzj i, mającyc h rzeczyw isty w pł yw na życ i e polityczne i ekonomiczne. Przyj mowane przez nią deklaracje praktycznie nie miały wpływu na wydarzenia, zac h odzące na arenie mi ę dzynarodowej. Na l eży zgodz i ć się z o pinią S. Heniga i J. Pindera . że pomimo usilnych starall Międzynarodówka Liberalna do kOrlca lat 60. nie zd o łał a stworzyć swiatowej sieci partii liberalnych. Poza Europą Micd zynarodów ka Liberalna po s i adała jedynie partie cz ł on kowskie w Izrae lu i Grupę Liberalną w Indiach. W jej skład wchodziła również Grupa Liberałów na Wygnaniu z Europy Centralnej i Wsc hodni ej . Nie li cząc organ izacji na wygnani u, do kOlka lal 60. Mi ędzyn arod ówka Libe r ał n a reprezelllowa na była w 15 krajach. z których 13 z najd owa ł o się w Europie Zac hodniej . W okres ie tym w Mi ę d zy narod ówce Libera lnej istniał g łęboki podz iał. Jego linia przebiegała pomiędzy partiami południowo-zachodniej Europy (prawicowymi w kwestiach ekono mi cznych, ale po sia dający mi hi storyczn ie warunkowany lewicowy antyk lerykali zm) a partiami pó łn oc n o-zac h od ni ej Europy (postr.legany mi jako partie postępowe. niesocjal istyczne). Do końca lat 60. dominowa l w łonie Międzynarodówki Liberalnej nurt poludniowozac hodni. wspierany przez Organizacje Liberalne na Wygnaniu. Wewnętrzny podział prowadził do braku ideologicznej homogen i cz no ści i uniemoż li w i ał rozszerze ni e działalności Międ zynarodówk i poza obszar Europy. Tłumione tendencje lewicowe potencjaln ie mogły umożliwić ekspansje Międzynaro dówki w Ameryce Łacillskiej i współprace z populi stycznymi partiami tam działającymi . Duże szanse na r ozwi ni ęcie tak iej wspó łpracy posiadała mło d zieżowa organi zacja M iędzynarodów ki Liberałnej zdom inowana przez Bry tyjczyków i Skandynawów . lewicowo ukierunkowana Międzynarodowa Federacja Liberalnej i Radykalnej Młodzieży (The Internat ional Federation or Liberał and Radical Youth - IFLRY )'~. Do kOllea łat 70. Międzynarodówka Liberalna wyraż ni e ukie run kowana była na działanie w Europie. Niel iczne działania, zmie rzające do tworzenia siec i partii liberalnych poza obszarem Eu ropy. przyno s i ł y niewielkie efekty. Z:lsadniczych powodów tego należy dopatrywać się zarów no w domi nacji europejskich partii liberalnych. za interesowanych g łó wn i e sprawa mi eu ropejsk imi. jak równie ż w s łabośc i pozaeuropejskich partii liberalnych. Wzrost w pł ywów ł ewicowego nurtu Mi ędzy narod ów ki Liberalnej oraz polit yczne i instytucjonalne wzmocni eni e partii i ruchów o orientacj i liberalnej. działają cyc h poza Europą, przyczyniły się do stworze nia światowej siec i orga ni zacji liberalnych . I s tniejący do lej pory w ł o nie Mi ędzy narodówki Liberalnej g ł ębo ki podział na partie pó łn ocnej i południowej Europy z aczą ł tra c i ć swą wyrazi I~. A. Stan!cy, J . Pinder.. s. 534 .. El/W/Wilii. Polilinll PlIrlie.\·. George A1!cn & Unwin. London 1969..

(7) Liberalna s t oŚć.. dostrzega s i ę, że jest on za s t ę p owa n y przez nowy part iam i re pre zent ujący mi wysoko rozwi ni ę t e kraje Europy Zachodn iej , Kanady i USA a parti ami i organizacjami Ame ryki Srodkowej . Azji i Afryki . Coraz. wy ra ź ni ej. podzia ł prze bi egający p o mi ęd zy. 2.3. Ogólne założenia programowe i bieżqca działalność polityczna Międzynarodówki Liberalnej Wszystkie partie cz ł o n k ows k i e Mi ęd zy n arod ów ki Liberalnej S'I zgodne co do ko ni ecz n ośc i zapewnie ni a ochrony praw cz ło w i e k a i oby wate la w sposób zaprezemowany w podstawowych dokumentach Mi ędzyn arodów ki Liberalnej. R oz b ież n ośc i poj aw iaj ą s i ę w zakres ie rozumi enia polityki s p o łeczn ej i ekonomicznej. S ą one warunk owane g ł ó wni e przez o k o li cz n ośc i . w jaki ch parti e te dz iał ają. Lide rzy partii libe ralnych z krajów wysoko ro zw i ni ęt yc h ak centują k on i eczność decentrali zacji i prywatyzacji. W krajach rozwij aj ącyc h się part ie li beralne kł ad ą nacisk na zw i ę k sze ni e inte rwencjoni zmu p a ń st wowego w celu stworze nia od pow iedni ej in frastruk tury socjalno-ekonomi cznej, pozw al aj ącej na zaspokojenie potrzeb obywate li '9 . Różnorod ność celów akcent owan yc h przez poszczególne pa rti e liberal ne czasa mi ut rudni a wspó ł p racę. Z reg uł y jednak parlic te są w stanie efektywnie ws p ó l p racować na p ł aszczyź n ie w art ości zawart yc h w dokume nt ac h M ięd zy narodówk i Li beralnej . Jest to w znacznym stopniu m oż li we d z i ę k i temu. ze part ie o orient acji liberalnej często nal eżą do partii m a ł yc h , eo niejako wy mu sza na ni ch go t owość do kompromisu i znacznej e la s t ycz n ości w prowad zonyc h przez siebie d z i a ł a ni ac h ID . M iędzy n a rodów k a Liberalna przyw i ąz uj e wagę do propagowani a dorobku myś l i liberalnej. Podstawowe dokum enty Mi ęd zy n arodówki Liberal nej pub likowa ne s'l w języ k ac h angie lskim i hi sz pa ń skim. istnieje również moż li wość ot rzy mania ich w języku francuskim i rosyjskim . Ka żd a rezolucj a przyjęt a na Kongresie. waż n e infor macje i prze mów ienia zami eszczane są w specjaln yc h publikacjach. W trosce o dotarc ie do jak n ajw i ę k szej liczby osób opracowano nowoczeSlli1 i efektyw n ą sieć prze biegu informacjj2l. U pods taw tych dzia ł ali w krajach wysoko rozwiniętych. takich jak Kanada, Szwecja czy Hol:mdia. w swych działaniach szczególnie mocno akcentują kwestie innowacji s połecznych i ekonomicznych . W krajach zapóźnionych w rozwoju cywilizacyjnym. takich jak: Paragwaj. Sene· gal czy J londuras walczą o ustanowienie lub zachowanie demokracji i wolności obywatclskich. Charakterystyczne dla libera ł ów brytyjskich jest d'lżenie do politycznej odnowy. w Niemczech liberalowie promuj:) międzynarodową wspólpracę jako sposób na uniknięcie napięć i konfliktów. w Republice Poludniowej Afryki i Pólnocnej Irlandii l ibera łowie konsekwentnie opowiadają się za demokracją opartą o zasadę poszanowania własnej politycznej odrębności. .!IlLiberal {nlallll/iof/a{ ...• s. 2. ! I Międzynarodówka Li bcralnajako pierwsza transnarodowa organizacja partii politycznych swoje informacje zamieszcza w internecie: .,www.wor l d1ib.org'" . StronaintcrnetowaMiędzynaro dówki zawiera informacje o ponad ł41 partiach tiberalnych i organizacjaCh młodzieżowych w 56 krajach . Twórcami lego pr,~edsi\,wzięcia byly Międzyna rodówka Liberalna i International Federa19. Współcześnie. łlberalowie.

(8) SIC/flislaw Mi ędzy narodówki. Libe ralnej le ży za równo d ążenie do od d z iał ywa nia na opi ~ i chęć dostarczenia informacji i zapew nien ia komunikacji pomiędzy cz ł on kami Międzynarodów k i (wym iana programów partyjnych. materiałów publicystycznyc h. pomoc w koordynowaniu pol ityk i zagranicznej partii czło nk owskic h) . Biuro Międzynarodówki Liberalnej w Lond yni e prowadzi bardzo bogatą i różnorodną działalność wydawniczą. W jego ramach wydawane sa m.in. n astępuj<}ce publikacje: - London Aerogramme (zaw iera fakty z dz i ałalnośc i organizacj i cz ł on~ kowskich Międzynarodówk i Liberalnej , wyn iki wyborów , materia ł y z konfe~ rencji partyjnych informacje na temat działań Międzynarodówki). - Libera I Times (magazyn propagujący rozwój myś łi liberal nej, każdy numer w c ałości poświęcony jest omówieniu jed nego zagadn ienia), - Facts & Figllres (pub ł ikacja zawierająca informacje na temat organi zacji afil iowanych przy Mi ędzy na rodów ce liberalnej), - Wlw's 11'/10 (biogra fi czne i polityczne informacje na temat liderów liberalnych). Międzynarodówka Liberalna. dążąc do rozpropagowan ia wartości libera lnych i staraj'lc się o pozyskanie ś rodków finansowych na swoją działalno ść, bli sko współprac uj e z: - Friedri ch Nauma nn St iftung w Niemczech. - thc N:.tiona l Oemocratic Inst ilute for Int emationa l Affairs NO ] w Stanach Zjednoczonych, - Swedish In ternational liberal Center SilC. - Benil Ohl in In slitule w Szwecji. - Międzynarodowym Instytutem Demokracji i Wspierania Demokratycznych Procedur Wyborczych. ni ę p ubłicz n ą.jak. 3 . Współpraca Międzynarodówki Llberalnel z międzynarodowymi organlzac(aml skupla(qcyml partie I ruchy o orlentaclf IIberalne( Międzynarodowe organizacje Mi ę dzynarodówki Liberalnej. 3 .1 .. liberalne jako partnerzy. Międzynarodówka Liberalna śc i ś l e współpracuje z międzynarodowymi organizacjami liberalnymi. będ,}cymi jej członkami. Współpraca ta prowadzona jest za równo z organizacjami liberalnym i (reprezentowanymi w Zgro-. lion of Llberal and Radical VOUlh. W pracach nadjego realizacją udzial wzię1y Europcan Liberal Dcmocrats and Rcformisls in Ihc Europcan Union (ELDR). thc Libera! Dcmocrats and Reforlllisls Group in the Council of Europc, the Latin Liberal Youlh (FEJOL).lhe African Group of Liberal International. the Liberal Youth in the Europcan Union (LYMEC). lnlcmational Nelwork of LlberaI Women ..

(9) Libera/lIl1 -. maJzeniu Parlamentarnym Rad y Europy, Parlame nc ie Europejskim), jak i regionalnymi g rupami partii libera lnych w Afryce. Azji i Ameryce Środko wej. Mi ędzynarodówka Liberalna podjęła również współpracę z młodzieżo wymi organizacja mi liberalnym i oraz instytucjami i funda cjami promują cy mi wa rtośc i i zasady my ś li liberalnej. W kontekście tym M i ędzy na rodówka Liberalna jawi s ię jako orga ni zacja wyk raczająca poza kontynent europejski. aspi rująca do miana organ izacji o zas i ęgu ogól n oświatowym. Zdaniem autora. przedwczes ne obecnie jest mówienie o M i ędzynarodówce Liberalnej jako organi zacj i prowadząc ej efektywne działania o z asięg u ogólnoświatowym. J eże li jednak obecny zakres podjętych przez Międ zy narodówkę Liberalną kon taktów i stopień ich efek t ywności zostaną utrLymane. to już w najb l iż szej prqsz ło śc i mówienie o Międzynarodówce Liberalnej jako o organizacji o rzeczywi stym z a s ięgu ogó ln ośw iat owym stanie się uzasadnione. Obecni e szczegó lnie intensywne kontakty Międ zy narod ów ka Libera lna utrzy muje z Europej s ką Liberalną. Demokrat ycz ną i R e formators k ą Partią. G r upą Partamentarną Europej skiej. Parlamentarnej i Reformatorskiej Partii. Liberalną. Dem o kra t yczną i Reformatorską Grupą Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Międzyna rodową Federacją Liberalnej i Radyka lnej Mlodzi eży. Fede r acją Liberalnej. Rad ykalnej i PoslI;powej Młod z ieży Ameryki Łacitiskiej. Federacją Partii Liberalnych i Centrowyc h Ameryki Ś rodkowej i Karaihów . Afrykańs k ą Grupą Międ7ynarodówki Liher:ll nej . Rad ~l A:tjatyckich Libe r a ł ów i De mokratów. Międzynarodową Siecią Kobiet Liberalnych. 3 .2. Prezentacja wybranych, znaczqcych partii (organizacji) członkowskich Międzynarodówki Liberalnej. Ellropejska Liberal//a. Dem okratycz//a i Reformatorska Partia (Th e Ellropeall Libera/. Democrars al/d Reform Party. ELDR )1!. Mechanizmy dzialania Mi ędz y narodówki Liberalnej stopniowo s tawały s ię niewy s t arczające dla efektywnego koordynowania d z i ałań. Zakres i za s ię g przed s ięwzię ć podejmow'lnyc h przez Mi ę dzynarodówkę Libe ralną - w Iym również poza g ranica mi Europy - uni emoż liwiały s prawną koord y nację polityki europejsk ich libera lów bez stwarzania nowej struktury organizacyjnej . Św iadomi lego przywódcy Mię dzynarodówki Liberalnej podj ę l i dzia ł ania zmierzające do stworzenia nowej struk tury orga nizacyjnej. zdolnej do odgrywania z naczącej roli w Europ ie. Zagadnienia doty czące polityki europejskiej, a zwłaszcza integracji europejskiej . zawsze dominowały na kong resach Międzynarodówki Liberalnej. Mię dzynarodówka Libcralnaju i w 1969 r. na kongresie w Monachium opowiada la s i ę za bezpośrednimi wybo rami do Parl amentu Europejskiego . W podobn ym toni e wypowiadali się jej liderzy na kongresie w Pary ż u w 1972 r. . kied y to 2l ELDR pocz:jlkowo nosiła nazwę Federacji Liberalnych i Dcmokr.ltycznych P3rtii Europejskiej Wspólnoty. W 1986 r. na Kongresie w Calani zmieniono nazw!,"" na Federację Ll beratnych. Dcmokf~l\ycznych I Reformatorskich PartiI. W t 993 r. prlyjęlo obowl:j7.uj:jcą obecnie nazw!,"" ..

(10) SrOlliJlaw Mowr. domagali s ię zorganizowania bezpośrednich proporcjonalnych wyborów do Par· lame ntu Europejskiego . Na kongres ie w Paryżu pojawialy s ię rów ni eż sugestie powalania federacji partii liberalnych Wspólnoty Europejskiej i stworzenia jej st a ł ego sekretariatu . Zgodnie z tymi sugestiami opracowany zos tał statut przy· szlej Federacji zaakceptowany na Kongresie we Florencji w 1974 r. Nas t ępn y Kongres Międ zy narod ów ki Liberalnej . który odby ł s ię w Berlinie. podjął decy· zję o ustanowieniu Federacji . Jako datę jej założe nia ustalono 1976 r. Ustanowie ni e Fede racj i partii libera lnyc h przede wszystkim miało s łu żyć zjednoczeniu libe ralnych parli i europej skic h do wypracowania wspólnej linii politycznej w obliczu pierwszych bezpoś redni c h wyborów do Parlamentu Euro· pejskiego. LiSI zap ra szający do konferencj i zalożyc i elsk iej w Stuttgarcie pod · pisa li G. Thorn (Prezydent Międzynarodówki Liberalnej) oraz H. D. Genscher (Federalny Prlewodni cz ący FDP). Z dziewięciu krajów Wspólnoty Europejsk iej do Stuttgartu zaproszono przedstawi cieli cztemastu parli i politycznych: trzec h z Belgii. dwóc h z Danii,jednego z Niemiec , trzech z Francji , dwóc h z Wł oc h, po jednym z Luk se mburga. Holandii i Wielki ej Bryta nii. Federacja Partii Libe· ralnych zosta ł a ofi cj alni e założona podczas Kongresu w Stuttgartcie 26/27 marca 1976 r. W kongresie założycielskim udział wzię ła również Liberalna Grupa Parlamemu Europejskiego. przedstawiciele Międ zy narod ów ki Li beralnej oraz repreze ntanc i inn ych ponadnarodowych organizacji liberalnych. Z czter· nastu za proszonyc h partii do Federacj i nic p r zys t'lpiła jedynie Irlandia ( na s tą · pił o to ki ł ka mi es ięcy później). Na pierwszym kongre sie wybrano jako prezy· de rHa - zgodni e z ocze kiwaniami - Ga stona Thorna z Luk semburga oraz Han sa· Dietricha Gensehera i Hansa de Coster jako wiceprezydentów. Wybrano równi eż Komitet Wykonawczy Federacji. Du żo miej sca poświę cono tak że dyskusji nad da lszym programem Federacji . Wio s ną 1977 r. centralna komisja pro-gram owa pod kierownictwem M. Bengemanna op racow ała obszerny program, który zaakceptowany zoslal w kwietniu 1978 r. przez Komi tet Wykonawc zy i przes łan y partiom narodowym do ostatecznego zaakceptowania . Konfe re ncja za łoż yc iel s ka w Stuttgarcie ni e przyję la stalutu. który zosta ł przygotowan y i zaakceptowany przez Międ zy nar odówkę Liberalnq . Podczas konferencji zdecydowano się na opracowanie własnej wersji statu tu . D<lże ni e do zachowania pe wnej autonomi i wzg l ędem Międ zynarodówki Liberalnej by ło jeszcze bardziej widoczne w kwestii dotyczą cej członkos twa w Federacji. W statuc ie Międ zy nar odów ki Liberalnej czytam y: "C z łonkostwo w Fede· racji jest otwarte dla wszystk ich partii politycznych z tych krajów Wspólnoty Europejs kiej, kt óre nal eżą do Międzynarodówki Liberalnej lub które uznał y zasady zawarte w « Manife śc ie Oxfordzkim» z 1947 r. i «Deklaracji Oxfordz· ki ej» z 1967 r. Cz lonkowie Fede racji mu szą działa ć na rzecz wzmacni ania demokracji Wspólnoty przez bezpo ś red ni e wybory do Parl amentu Europej . ski ego"B. ~J. T. Stammcn. Poli/kal Par/ies .... s. 244 ..

(11) LiberalIla -. W statuci e Federacji fragment len został zmieniony i brzmi: .,Członkostwo w Federacji jest otwarte dla wszystkich partii politycznych Wspólnoty Europejskiej. które u znają statut i program polityczny uchwalony przez Kongres Fcd e ra cji"~4 . Organizacyjna struktura ELDR Party określona zos tała podczas Ko ng resu w Stuttgarcie. a na s tępnie zmodyfikowana na Kongresie w Poitiers w 1991 r. Obecnie w strukturze organ izacyjnej ELDR Party istnieją następuji}Ce organy: - Kongres. który jest najwy ższym cia ł em decyzyjnym ELDR Party. W jego s kła d wchodzą cz ł onkowie ELDR Group , czło nkowi e ELDR Part y. którzy z a s iadają w Komi sji Europej ski ej o raz przedstawi c iele Liberal and Radi cal Youth Movement or the European Community (L YMEC); - Biuro. które odpowiada za organi zacje d z iałalności EL DR Pany oraz koordynowlmic jej przedsięwzięć . W jego skład wchodZi' Prezydent. trzech Wi ceprezydentów. Skarbnik. Prezydent Ho norowy. Przewodni czący Grupy Parlamentarnej ELDR Party oraz Sekretarz Generalny EL DR Party; - Rada po s iadająca prawo do oficjalnego wypowiadania s ię w imieniu ELDR Part y oraz do przyjmowania nowych cz łonków. Rada s kłada s ię z przedstawicieli partii tworzących ELDR Party. cz ł onków ELDR Party zasiadającyc h w Komi sji Europejskiej oraz przedstawicieli LYMEC . Spotkani a rady odbywają s ię co najmn iej cztery razy w roku; - spotkania liderów odbywają s ię dwa razy w roku . z reguł y zbiegaj:} s ię ze spotkaniami Rady Europy. Ju ż na kongresie z ałoży c i e l skim w ł9 76 r. Federacja wydała deklarację , w któ rej przedstawiono wyobrażenia o przys z łym k sz tał c i e Europy. Szczegó ln y naci sk położony zos tał na zagadnien ie poszanowania praw obywatel ski ch. Później na Kongresie w Rzymie jej c złonkowie zgłosili zal)'s programu. któl)' po kon sultacjach z narodowymi partiami wydany zos t ał w 1878 r. (szczegó lni e z powodu be z pośrednich wyborów Parlamentu Europejs ki ego) jako .. Prog ram dla Europy". Program chara kt eryzował się zawa rt ośc i~1 ideo wll i sw iad czy ł o tym. że Federacja niejestłuźm} z biorowośc i il partii. ale znacząC<) si lą poli t yczną w eu ropejskim systemie partyjnym. Federacja należy do jed nej z najbardziej z.aawansowanych pod w zg lędem organizacyjnym i programowym struktur dz.iałających w ramach Unii. W pall stwowych systemac h part yjnych zwykle mał e partie liberalne są częs to ,.języczkiem u wagi". Dzięki temu rozwinęły stos unkowo znaczną ela styczno ść i zdolnosć do kooperacji. Ostatni program ELDR Party pt. Myś lą c HI hory:ollcie rakII 2000 i dalej (Think All elUi of /h e Yea r 2000 & BeyolI{l). potwi erdza jej wybi tne europejski char;lkter . Zdecydowanie większość zawartych w nim s formułowań bezpoś rednio dotyczy problematyki int egracj i europejsk iej. szczególnie reali zacji postanowiCIi Traktatu z Maastric ht oraz decentrali zacji Uni i Europejskiej. Grupa Parlamenrama Ellropejskiej, Parllllllellfamej i ReforJ/1a/()rskiej Partii ( Par/ialllellrary GrolIp ojrhe ELDR Parry). Wraz z powstaniem Parla~~. Ibidem. s. 180..

(12) S/anislaw Mazur me ntu Europej skiego (1953 r.) dosz ł o do utworzenia libera lnej g rupy parl ame ntarnej. określającej s ię jako " libera ł ow i e i sp rzymierzen i". W jej s kł ad weszli zarówno po s łowie liberalni. jak i reprezentanc i partii. które trudno by ł o o kre ś lić jako li beralne (np . włoscy mo n a rchiści i francu scy gau ll i śc i). W rezultac ie tego. trud no było mówić o g rupie "liberałowie i sprzy mierzeni " j ako o zintegrowanej organizacyjn ie i ideowo repreze ntacj i li beralizmu europejskiego: .,Przez wiele lat grupa ta s t a n owiła raczej miej sce od poczyn ku d la pos ł ów wahaj<lcych s i ę pomiędzy centru m a prawicą n iż par l amen t arną reprezen tacji} part ii li beralnych "~s . Odejśc i e z tej grupy w ł os k ich monarchi stów i fran c uskich gau ll istów przyc zy n i ło s ię do zwięk szenia jej politycznej homoge n i cznośc i . Grupa u l eg ł a równ i eż wzmocnieniu d zię ki przyst,/pieni u do Unii Europej skiej Wielkiej Bryta nii. Irl and ii i Da nii . L i be rał owie z tych krajów wzmoc nili grupę zarówno lic zebnie , jak i ideologicznie . W wynik u pierwszyc h bezpośred n ic h wyborów do Parlame ntu Europejskiego libera ł ow i e otrzymali 10% g ł osów , co dawaio im dop iero pi'!t" pozycję pod względem li czby po s łów . W kolejnych wyborach do Parlamentu Europej skiego libe r ał o w i e o trzymywa li o k. 10% g ł osów. W wyniku wyborów 1989 r. liberal ow ie otrzymali l i czbę głosów, któ ra pozw o lił a im s ta ć s ię trzec i;, pod wz g l ędem wi e lko śc i grup: w Parlamencie Europej skim . Po wyborach tyc h na czel e g rupy s taoąl by ł y prezydenl Francji V. Gi sc ard d ' Eslai ng. W 1994 r. g rupa zmi cnihl na zwę na Parlamentarnol Grupę Europejskiej Li bera lnej . Demokratycznej i Re formator skiej Partii . Gru pa ELDR Part y repreze ntuje ELDR Party w Pa rlamencie Europej skim . Obecnie ELDR Group stanow i trzec ią co do wielkości forma cję po lilyczm} \II Parlamencie Europej skim. Na jej czele stoi Gijs de Vries (VVD. Holandia) . W strukturze ELDR Pany wy różni ć można na s tępuj ące orga na: Biuro , Pre zydent ELDR Party (Uffe Ellernann-Jensen). Prezydent Grupy ELDR (Gij s de Vries). trzec h Wiceprezydentów. Skarbni k. Sekretarz Generalny ELO R Party (Chri stian Eh lers). Prezydent Honorowy (Willy de Clerq). Kong res. Rada i Fo rum sluz<lce wymianie opin ii między lideram i. Liberalna. Demokratyczna i Rejorma/orska Cmpa Zgromadzel/ia Par/alII el//{lrnego Rady El/ropy (Libera/. Democrtllic (/IuJ Rejorm Gmllp ;n /he ParJiamcnwry As.sembJy oj /h e COllflcil oj Ew·ope). Hi storia Grupy Liberalnej datuje s i ę od 1974 r.. ki edy to jej liderem został F . Porteine . W okresie ty m grupa s kupiała 30 cz lonkó w. kt órzy spotykali s ię raz w tygodniu w trakcie sesji w Strasbourgu. Dz i a ł alno ść Grupy nie mia ł a prak tycznie ż ad n ego znaczeni a po litycznego a ż do 1983 r. Wtedy to P rzewodn i czący m Grupy zoslal B. Elmqui st. \V okres ie jego kadencji wzro s ł a li czba czlo nków z 35 do 50. \V 1991 r. nowy m przewodnicz<lcym grupy zos t ał Dan iel Tarsc hys, który w 1994 r . wybrany zosta ł Sekretarzem Generalnym Rady Europy. Od 1994 r. na cze le grupy stoi sir Russell Johnson.. H Ihi(/elll. s. 220..

(13) Libera/na. ~. rozwój, perspekrywy. lat 80 . oficja lni e Grupa o kre ś lała s i ę jako "Grupa Liberalna". " libera lizm" nie posiada jednoznacznej konolacji we wszystki ch języ~ kach, dlatego now i cz ł onkowie postu lowali wprowadzenie dodatkowych okreś leń, które wyraz i śc iej odd a wa ły profil i charakt er Grupy. Po długiej dyskusji uzgod niono, że Grupa przyjmie nazwę ..Liberalnej, Demokratycznej i R efo rm a~ lorskiej Grupy" . W zamyś l e autorów modyfikacji mialo lO sugerować, że człon ~ kawie Grupy są nic ty lko przekonanymi demokratami, ale ze wszystkie decyzje partyjne oparte są na demokratycznych zasadach. Uzywaj ąc okreś l e n ia "re fo r ~ malorskie", li bera ł owie chc iel i zdystansować s i ę od tendencj i rewolucyjnych. Jako trzecia co do wie lkości Grupa posiada z na czący g ł os w mianowaniu Przewodni cz1lcego Zgromadzenia i Sekretarza Generalnego Rady Europy. Dotyc hczas n ajwięk szy m sukcesem w historii Grupy było powierzenie D. Tar~ schy sowi funkcji Sekretarza Generalnego Rady Europy na okres 5 lat. W swej dz iał a l no ści Grupa koncentruje s i ę g ł ów n ie na zagad nieniach dotyczącyc h obrony demokratycznyc h wolności i walce o poszanowanie praw lud zkich 2b • Federa(ja Panii Liberalllych i Centrowych Ameryki Środkowej i Kara~ Do. po ł owy. S ł owo. ibów (Federation de Panidos Libera/es y Cemrisras de Cemro America y dcl Caraibe~FELlCA). W 1986 r. na Kongresie Międzynarodówki Libe ralnej w Hamburgu status organizacj i stowarzyszonej uzy s kała Federacja Partii Libe~ ra lnydl i Centrowych Ameryki Środkowej i Karaibów . W s kład tej Federacji wesz ł y part ie liberalne rep reO!.cn tującc DOlllinikanę. Grenadę, Gwa t emalę , H on~ duras, Nikarag u ę, Panamę i Salwador. Federacja w swoic h działaniach nakierowana jest przed wszystki m na pro~ pagowanie wartości li be ralnych na obszarze swojego dzia ł an ia . W swoich przeds i ęwzięc i ach jest aktyw nie wspierana prt:ez Międzynarodówkę Liberalną. Wsparcie to ma c harakter merytoryczny i finan sowy.. Afrykwiska Grupa. Międzynarodówki. Liberalllej (Ajr ica Groll!, oj rhe. Libera/sp. W pa źdz i e rniku 1994 r. na Kongresic Mi ędzy narodówki Libera l ~ nej w Islandii podjęto decyzję o utworzeniu jej afrykarlskiej grupy. Uczest n i~ cZ'lce w Kongresie partie przyję ł y dekla rację o stworzeniu fo rum wymiany idei na temat mo ż liwych metod wprowadzania l ibe r ałno~demokratycznych zasad w par1stwac h Afryki. W maju 1995 r. w Lilongwe (Mal awi) przedstawi c iele II pa rti i afrykall~ skic h podjęli decyzję o powołaniu Afrykańskiej Grupy Mi ędzynarodówki Libera lnej. Part ie cz lonkowskie podjęły decy zję o powołaniu sieci. klóra ma s ł użyć działaniom na rzecz promowania dośw iad czen ł ibera ln o~demokratycz nych w Afryce. Jednym z priorytetów jej działania mają s lać s i ę prace na rzecz prawa i swobód obywatelskich. Partie cz ł o nkows ki e postanowiły poprzez wza~ jemne wspieranie się prowadzić działania na rzecz wprowadzeni a i wzmocnie~ 2~ Ib idem. s. 229. 21 Dla wzmocnicnia działan grupy, brytyjscy liberałowie i Międ zynarodówka Li beralna wspienmi prlcz Wcstministcr Foundation organizują seminarium poświr;conc problematyce tworlcnia i funkcjonowania partii ..

(14) Stallisław. Mawr. nia systemu liberalno· demokratycznego jako jedynego - ich zdaniem - gwa· rantują cego ekonomiczny i spoleczny rozwój Afryki 2g • Na spotkaniu w Lilon · gwe powolano Biuro. w s kład którego weszli Prezyden t (Sam Mpasu. Mini ster Edukacji. Wiedzy i Technologii w rządzie Malawi) czterech Wiceprezydentów oraz Sekretarz Generalny (A. Kwame Pianin)29 . O roli i nadziejach . jakie Międ zy narodówka Liberalna wiąże z powstaniem tej grupy. św i adczy wsparcie dla tej inicjatywy ze strony jej prezydenta D. Stc· ela oraz jego obecność na spotkaniu w Lilongwe . W trakci e tego spotkania D. SIeci powicdzia l m.in .: "W 1875 roku mój imi enn ik David LivingslOne na wykładzie do profesorów Un iwersytetu w Oxford zie powied zial : «Panowi e p rag n ą; zw róc i ć waszą uwagę na Afrykę «. Dzi siaj Mi ę d zy narodówka Liberalna. odbywając swoje pierwsze spotkanie na kontyne nci e afrykańskim. przywo łuj c ec ho tej wypowiedzi ».lO. Rada A:jal)'ckich Libera/ów i DemokrauJw (Col/llcil oj Asial/ Libera/ mul Delllocrllls. CALD). Rada. której przewodnicz<}cy m jest Shih Ming·Teh (prze· wodnicz<,cy Dem ocratic Progress ive Part y. Tajłandia ) prowadzi działania na rzecz wsparcia regionaln ych organi zacj i. które podejmują w swo ic h dziala· niach propagowanie idei libcralno·demokratycznych w regionie oraz występujij w obronie praw i wolności obywatel ski ch. CALD zamierza ro zw inq ć ak t ywną d zia łaln ość w zakresie wymiany doświadczeli i ro z wiązmi syste mowyc h pom i ęd zy swo imi cz lonkami. Rada za mi erza le ż podjąć prace dla stworzeni a centrum wymiany informacji. CA LD podejmuje dzia lania zm i erzające do wzmocnienia libera lnej de mo· kracji w regionie poprzez organi zacje seminariów . warsztatów. konferencj i oraz prowadzenie dzia łal ności wydawniczej. Jako jeden z zasadniczych celów swo· jej dzialalności CA LD wymienia postulat zacieśnienia stosunków z Międz y n a· rodówkq Libe ralnq . m.in . w zakresie wspierania rozwoju liberalnych de rnok ra· cji w reg ioni e Azji i Pacyfi ku. W sklad struktury organizacyjnej CALD wchodz.} Zgromadzenie Generalne. Komilet Wykonawczy i Sekretariat. Szczegó lni e aktywną rolę w CALD odgrywa Liberalna Partia Filipin (Libe· ra i Part y of the Philipinas) i jej przew od ni czący senator R. Dozsa . Jest on postrzegany wsród liderów partii kon s t y luuj ~lcych CALD jako jedcn z naj · więk szyc h zwo lenników szeroki ej w s półpra cy reg ionalnej p o międ zy liberal · nyllli partiami Azji i Pacy fiku oraz w s pó łpra cy z Międz y narod ówk q Liberalm). CZęS I O podkrcś l a on: .. Liberali zm nie m oże i s tni eć jako zj awi sko ograni czone do jednego miejsca. Musi istnieć szeroka wspólpraca pomiędzy lokalnymi partnerami. Je sl to szczególni e waż n e w krajach, gdzie partie liberalne napotykają n W skład Afryk31iskicj Grupy Micdzynarodówki Liberalnej weszły naw;puj:jec parlie: UOP (Tanzania). UOF (MalaWI ). NP P (Ghana). BPP (BOlswana) . Ford· Kcnya . Ford·Asili i DP (Kcnla) . PDS (Sencgal). OP (Afry ka Poludniowa). MMD (Zambia), ue (Maroko). ~ tlfrin/ll Ldn:m/.f UmIe Foree,~ (1/ Meering in Ma/awi, London Acrogrammc. nr 22. Ma y 1995.s.7. \I) Ibid/'ll/. ~_ 6..

(15) Liberalno wiel e. przec iw i eństw.. w s pó ł praca s ł u ży. Dlatego t eż jesteś m y przekonani , że rozwojowi part ii li beralnyc h")) .. m iędzynarod owa. Th e Lib erał International: Genesis, Development and Prospects. ,,. The in!egration processes under wa y in Western Europe have prompted European polilicial panies to work OUI a new . instilu tiona[ised model of political action. [n the case of liberal panies. this was man ifested in the establishment of the Liberal International. In ils initial phase. the Liberal Internat ional mostly lack led European issues. When il was joined by panies and organisalions from Asia. $outh America and Africa. greater emphasis was PUt on the problems fac ing deveJoping countries. Despile cenain differences in the priorities of member-parties. they are able to co-operale effectively on the basis of the common val ues contained in the Liberal International"s key documents. Such co-operation takes place both with li beral panies ,tnd organisations re presen ted in the Council of Europc· s Parliamentary Assembly and in the Europcan Parliame nt . and with regional gro upings of liberal paTlies from Asia. Central Amerlca and Affiea. The Liberal International has al.~o begun co-opcrating wit h libera l yo ulh organisat ions and intitutions and foundation s thal promote liberal ideas and vlllues. Th is co.operation revolves around such issues as human righls, civic freedoms. minority rights. Europcan integration. suppon for democratic processes in nascent democracies. and Ihe reform of international institUlions. The Liberal International co mpri .~es 82 liberal parties. of which 20 are currentl y p'''·lici p''l;ng in govcm l11cnL Thc mcmlx: r-partics of (he Libera1 [ntemational h:.ve a tOI"[ of Ihrce mill ion mcmbcrs working in over 48 cou ntrics. Thc range and depth of ólcti vit ies undcnakcn by the Liberallntenmtional suggcsts that in the next fe w years it will bceomc an organ isation of glob'll impoTlance .. .11Asiml Libem/ DisclIss. Libem/ Democmcy in tlre Asia COlllext. The London Aerogramme. nr 20. Arril 1995. s. 6..

(16)