Tamara Agapkina
Kronika zagraniczna: z prac
moskiewskiego Instytutu
Słowianoznawstwa
Biuletyn Polonistyczny 12/34, 137-141
1969
'n a p o s ie d z e n iu U nion Académique I n t e r n a t i o n a l i P raco w n i Ko pe r n ilia ń s k ie j Z a k ła d u H i s t o r i i N auki i T e c h n ik i РАН/
- P robiera l i s t opatów w davmej P o ls c e ja k o pom ocniczego ź r ó d ł a h is to r y c z n e g o / n a p o s ie d z e n iu T ow arzystw a Naukowego KUL/.
Dr M a ria n Z w iercan : W a r s z ta t ’ naukowy p ię tn a s to w ie c z n e g o k o m e n ta to ra " K r s n ik i 1' m is t r z a W incentego zwanego K adłubkiem / n a p o s ie d z e n iu M iędzyw ydziałow ego Z a k ład u H i s t o r i i K u ltu ry Ś r e d n io w ie c z n e j KUL/.
2 . KRONIKA ZAGRANICZNA
A. Z p r a c m oskiew skiego I n s ty t u t u S ł owi an o znaws t.va
D z ia ł L i t e r a t u r S ło w ia ń s k ic h I n s t y t u t u , w s k ła d k tó re g o w chodzi z e s p ó ł h is to ry k ó w l i t e r a t u r y p o l s k i e j , i s t n i e j e samo d z i e l n i e od 1954' r . Obecnym k iero w n ik iem D z ia łu j e s t c z ło n e k - k o re s p o n d e n t A kadem ii ITauk ZSRR p r o f . D .?.M arkow , k t ó r y , obok z a in te r e s o w a ń l i t e r a t u r ą b u łg a r s k ą XX w iek u, z a jm u je s ię również problem am i genezy r e a liz m u s o c j a l i s t y c z n e g o w l i t e r a t u r a c h s ł o w ia ń s k ic h .
P o l o n i ś c i s ta n o w ią w I n s t y t u c i e n a j l i c z n i e j s z y zespó ł D zia ł u L i t e r a t u r S ło w ia ń s k ic h . I c h z a in te r e s o w a n ia o b ejm u ją w szys t k i e e p o k i l i t e r a t u r y p o l s k i e j - od b a ro k u po w s p ó łc z e s n o ś ć . P o s z c z e g ó ln i p raco w n icy z a jm u ją s i ę n a s tę p u ją c y m i o k resam i i problem am i h i s t o r i i l i t e r a t u r y p o l s k i e j : k .n .* A .W .Lipatow - b a ro k ie m , o św iecen iem , tw ó r c z o ś c ią N orw ida; k . n . B .F . S t a c h i e - jew - romantyzmem; k . n . D .S . P ro k o fie w a - l i t e r a t u r ą okresu •184& -1863, p o l s k o - r o s y j s k im i sto su n k am i l i t e r a c k i m i w XIX w ie
k u ; k . n . A.A. I l i u s z y n - p ro b le m a ty k ą l i t e r a c k i c h stosunków p o l s k o - r o s y j s k i c h w p ie r w s z e j p o ło w ie XIX w iek u ; d r na ule I .K . G ó rs k i - pozytywizm em , a p rz e d e w szy stk im problem am i p o w ie ś c i h i s t o r y c z n e j te g o o k re s u ; k . n . W .W .W itt'- M łodą P o ls k ą oraz po w i e ś c i ą p o ls k ą końca XIX i p oczątków XX w iek u ; N.W. Bogomołowa - Młodą P o ls k ą , tw ó r c z o ś c ią L . S t a f f a i B .L eśm ian a; T . P .A gapki n a - okresem międzywojennym , p o ls k o - r a d z ie c k im i sto su n k am i l i t e r a c k i m i ; k . n . W .A.Choriew - l i t e r a t u r ą m iędzyw ojenną i w sp ół c z e s n ą , p o ls k ą k r y ty k ą m a rk s is to w s k ą , j a k ró w n ie ż tw ó r c z o ś c ią W ł. B ro n ie w s k ie g o .
138
-A s p i r a n t I n s t y t u t u N . I . S e w ie rin a przygotowałoe d y s e r * ^ c ję k a n d y d ack ą p o św ięco n ą p rz e d w o je n n e j p r o z ie J .I w a s z k ie w ic z a .
V/ l a t a c h u b ie g ły c h p o l o n i ś c i I n s t y t u t u s k u p ia li uwagę głów n i e w okół k i l k u kluczow ych problem ów, t a k i c h j a k : p o l s k i r o m antyzm, l i t e r a t u r a r e a liz m u , k s z ta łto w a n ie s i ę s o c j a l i s t y c z n e j l i t e r a t u r y , p o l s k o - r o s y j s k i e z w ią z k i l i t e r a c k i e . S ta n t e n z n a l a z ł po c z ę ś c i o d b ic ie w publiko w any ch m o n o g ra fia c h i r o z p raw ach p o p u larn o n au k o w y ch, a m ia n o w ic ie : B .E . S t a e h i e - j e w, "M ick iew icz i s p o łe c z e ń s tw o r o s y j s k i e " , Moskwa 1955 / k s i ą ż k a t a z o s t a ł a wydana ró w n ież w tłu m a c z e n iu p o lsk im /. I.K . G ó r s k i , "Adam M ic k ie w ic z " , Moskwa 1955« T en że, " P o ls k a p o w ie ść h i s t o r y c z n a a problem y h is to r y z m u " , Moskwa 1963» o raz "P o w ie ść h i s t o r y c z n a S ie n k ie w ic z a " , Moskwa 1963» W ro k u 1961 W.Y/. W i t t o p u b lik o w a ła m o n o g ra fię o S t e f a n i e Żeromskim,, a W.A. C h o r i e w dwie p o z y c je : " L i t e r a t u r a P o l s k i Ludo w e j" , Moskwa 1 9 6 1 , o ra z "Y/ładysław B r o n ie w s k i" , Moskwa 1965* W ymieniona p ro b le m a ty k a b y ła p o ru sz a n a rÓTJnież na łam ach ze
szy tó w s e r y jn y c h " L i t i e r a t u r a s ło w ia ń s k ic h ńarodow ", wydawa nych p r z e z D z ia ł L i t e r a t u r S ło w ia ń s k ic h I n s t y t u t u /Moskwa 1956 - 1 9 6 3 / . Ogółem wydano 8 z e sz y tó w , w tym z e s z y t ju b ile u s z o w y zw iązan y z s e t n ą r o c z n i c ą ś m ie r c i A .M ick iew icza /1 9 5 6 , n r 1 / .
Z a g a d n ie n ia omawiane z n ajd ziem y ta k ż e w k s ią ż k a c h z b io r o w ych, k t ó r e z a s t ą p i ł y cytow ane wyżej z e s z y ty s e r y j n e . J a k do t y c h c z a s , u k a z a ło s i ę p i ę ć t a k i c h zbio ró w :
1 . "R e a lizm k ry ty c z n y w l i t e r a t u r a c h z a c h o d n ic h i p o łu d niow ych S ło w ia n " , Moskwa 1965 / t u m . i n .: D .S . P ro k o fie w a , "Z problémov/ k s z ta ł to w a n i a s i ę r e a liz m u w p o l s k i e j p r o z ie l a t 4-0- 5 0 -y c h XIX w ie k u "; I .K . G ó r s k i, " » T r y l o g i a '« S ie n k ie w ic z a " ; N.A.Bogomołowa, "0 i n t e r p r e t a c j i tw ó r c z o ś c i L . S t a f f a " / .
2 . "Form owanie s i ę r e a liz m u s o c j a l i s t y c z n e g o w l i t e r a t u r a c h z a c h o d n ic h i p o łu d n i owych S ło w ia n " , Mo sláva 1963 / t u n . i r u : T .P .A g a p k in a , " N ie k tó r e problem y p o l s k i e j m a r k s is to w s k ie j lek t y k i l i t e r a c k i e j p ie r w s z e j połowy l a t d w u d z ie sty c h " ; V/. Cho- r ie w , " P o ls k a p o e z ja p r o l e t a r i a c k a l a t d w u d z ie s ty c h " /»
3 . "Rozwój s ło w ia ń s k ic h l i t e r a t u r XX w ie k u ", Moskwa 1964 / t u m . i n . : W .A.Choriew " P o ls k a re w o lu c y jn a p o e z ja l a t t r z y d z i e s t y c h " / .
4 . ’’Rozwój l i t e r a t u r s ło w ia ń s k ic h w d o b ie o b e c n e j” , Mos kwa 1966 . / t u m .in .: I T .I.S e w ie rin a , ’'Probiera je d n o s t k i i h i s t o r i i w po w o jen n ej d r a m a tu r g ii L. K ruczkow ski eg o ”/ .
5 . ’’H i s t o r i a i k u l t u r a narodów s ło w ia ń s k ic h ” , Lîoskwa I966 / t u m .i n . : A .ft.L ip a to w , ”Id e e J . J . R ousseau w P o ls c e w ieku XVIII a U to p ia K ip u a ń sk a <£ I . K r a s i c k i e g o ” .
P ra c e A.W .Lipatow a z z a k re s u p o ls k ie g o b a ro k u i O św iece n i a p u b lik o w an e b y ły w l a t a c h 1964-1968 w w ydaw nictw ie U ni w e r s y te t u M oskiew skiego o ra z w w ydaw nictw ie p erio dy czn ym Mi n i s t e r s t w a .S z k o ln ic tw a U yższego ZSRR, a m ia n o w ic ie : ’’P o c z ą tk i p o w ie ś c i p o l s k i e j ” , "P o w ią z a n ia tw ó r c z o ś c i K r a s ic k ie g o z dzien n ik arstw e m i l i t e r a t u r ą z a ch o d n ieg o O ś w ie c e n ia " , ’’P ie rw sz a po w ie ść p o ls k a ” , " P o ls k a p o w ieść d y d a k ty c z n a " .
W l a t a c h u b ie g ły c h p o l o n i ś c i I n s t y t u t u p r z y g o to w a li p o s z c z e g ó ln e r o z d z i a ł y , d o ty c z ą c e spraw l i t e r a t u r y i k u l tu r y p o l s k i e j , do k ilk u to ro w e g o wydawnictwa ’’H i s t o r i a P o l s k i ” o raz p a rty c y p o w a li a u to r s k o w h i s t o r y c z n e j p u b l i k a c j i p t . ’’S z k ic e z h i s t o r i i F o l s k i Ludow ej” . O becnie n i e k t ó r z y s p o ś ró d w yżej wy m ien io n y ch b i o r ą u d z ia ł w p ra c y nad w ie lo to n o w ą " H i s t o r i ą l i t e r a t u r y ś w ia to w e j” i u n iw e rs y te c k im p o d rę c z n ik ie m h i s t o r i i l i t e r a t u r y XX w. —•
A rty k u ły o ra z rozp raw y h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i e , om aw iające zarówno c a ł e o k resy w ro z w o ju l i t e r a t u r y p o l s k i e j , ja k tw ó r c z o ść p o s z c z e g ó ln y c h ’p i s a r z y lu b w ybrane p ro b le m y , ukazyw ały s i ę i u k a z u ją w p e rio d y k a c h I n s t y t u t u , t a k i c h ja k : ’’Uczony je z a p i s k i ” , ’’K r a t k i j e s o b s z c z e n ij a ” , ’’S ła w ia n s k i a rc h iv /” , ”S o - w ie ts k o je s ło w ia n o w ie d ie n ije ” . V/ p e rio d y k a c h ty c h publikow a ne s ą ró w n ież p r a c e h is to ry k ó w i językoznaw ców . VI w ym ienio nych w ydaw nictwach u k a z u je s ię ta k ż e sp o ro r e c e n z j i p o l s k i c h i r a d z i e c k i c h k s ią ż e k d o ty c z ą c y c h problemów l i t e r a t u r y p o l s k i e j .
N ajw iększym dotychczasow ym o s ią g n ię c ie m , sw oistym b i l a n sem p ra c y h is to r y k ó w l i t e r a t u r y p o l s k i e j I n s t y t u t u S ło w ia n o - znaw stw a, j e s t ’’H i s t o r i a L i t e r a t u r y P o l s k i e j " , z n a jd u ją c a s ię o b e c n ie w d ru ln i. S p o śró d in n y c h p ra c te g o ty p u , ju ż wydanych p r z e z I n s t y t u t , w ym ienić n a le ż y " S z k ic e z h i s t o r i i l i t e r a t u r y b u ł g a r s k i e j " , Łioskwa 1959» o ra z " S z k ic e z h i s t o r i i l i t e r a t u r y c z e s k i e j " , Moskwa 1 9 63 . Te p r a c e , o c h a r a k te r z e zespołow ym ,są
140
-pierw szy m i w Zw iązku R ad zieck im próbam i sy ste m a ty c z n e g o s p o j r z e n i a na h i s t o r i ę l i t e r a t u r z a c h o d n io - i p o łu d n io w o -s ło w ia ń - s k i e h . Wspomniana " H i s t o r i a L i t e r a t u r y P o l s k i e j " sta n o w i j e d n ak n a jw ię k s z ą z w ym ienionych, bo dwutomową p o z y c ję , o o b j ę t o ś c i 67 a r k . wyd. Oprócz h is to ry k ó w l i t e r a t u r y p o l s k i e j w p r z y g o to w a n iu j e j u d z i a ł b r a l i h i s t o r y c y I n s ty tu tu ,m ia n o w ic ie L.W. Razumowskaja i I . S . M i l l e r , ja k ró w n ież p o l o n i ś c i z U n iw e rsy te t u M osk iew sk ieg o , I n s t y t u t u H i s t o r i i S z t u k i , B i b l i o t e k i L i t e r a t u r Z a g ra n ic z n y c h k . n , k . n . î H .Z .C y b ien k o , A.H. P io tr o w s k a , H .A .B a s in d z a g ia n , J .W .S ta n iu k o w ic z , J.W. B ie ło w a , J .N . K o ł t a -
szew a, a ta k ż e p o l o n i ś c i z K ijow a: p r o f . G ,D,Werwes, k . n . k .n . J .L .B u ła c h o w s k a ja , W.P. W ied in a.
Poza wymienionymi p o z y c ja m i przygotow ano do d ruk u :
1 . Z b ió r ro zp ra w o p o l s k o - r o s y j s k i c h s to s u n k a c h l i t e r a c k i c h , opracow any w s p ó ln ie z I n s ty tu te m L ite r a tu r y św ia to w e j im. G o rk ieg o w Moskwie i P uszkinow skim Domem w L e n in g r a d z ie .
2 . Z b ió r m a te ria łó w z p o l s k o - r a d z ie c k ie g o sympozjum nau k o wego pośw ięcon eg o l i t e r a t u r z e p o l s k i e j l a t 1 9 1 8 -1 9 3 9 ,k t ó r e od b y ło s i ę w Moskwie w k w ie tn iu 1967 r .
Do I n s t y t u t u S ło w ian o zn aw stw a, będąceg o najw iększym w ZSItö o śro dk iem b adań s la w is ty c z n y c h w z a k r e s ie l it e r a tu r o z n a w s tw a , a w je g o s k ł a d z i e ró w n ież i do zespołów p o lo n is tó w , n a le ż y t e ż w pewnym s to p n i u k o o rd y n a c ja badań sla v /i s ty c z n y c h prow adzonych na t e r e n i e Związku. R a d z ie c k ie g o . D la te g o z e ż w b a d a n ia c h pod
j ę t y c h ;~rzez p o lo n is tó w D z ia łu L i t e r a t u r S ło w ia ń s k ic h u c z e s t n i c z ą s p e c j a l i ś c i z c a łe g o k r a j u . P rzy k ład em te g o r o d z a j u p r a c zesp oło w y ch może być wspomniana " H i s t o r i a L i t e r a t u r P o l s k ie j łt.
Inny p rz e d m io t d z i a ł a l n o ś c i z e s p o łu s ta n o w ią w y k ła d y , se rai- n a r i a o raz o p ie k a naukowa nad p racam i dyplomowymi prowadzonymi na U n iw e rs y te c ie M oskiewskim; w p ra c y t e j - z r e s z t ą n ie s y s te m a t y c z n e j - u o z e s t n i c z y l i , j a k d o ty c h c z a s : B .F .S ta c h ie je w , W.W. W i t t , W .A .C horiew , D .S .P ro k o fie w a , A .W .Lipatow ,
W c ią g u w ie lu l a t , i t o b a rd z o r e g u l a r n i e , p o l o n i ś c i u c z e s t n i c z y l i w p o p u l a r y z a c j i l i t e r a t u r y p o l s k i e j w śród s z e r o k ie g o k rę g u s p o łe c z e ń s tw a r a d z i e c k i e g o , w s p ó łp ra c u ją c z Państwowym Wydawnictwem L ite r a c k im " C h u d o ż e stw ie n n a ja l i t i e r a t u r a " i Wy dawnictwem L i t e r a t u r Obcych ,,P r o g г e s s ,,. W tym wypadku c h o d z i ł o o u d z i a ł w p r a c a c h nad wydaniem d z i e ł p i s a r z y p o l s k i c h , z a o
p a t r z e n i e i c h w k o m e n ta rz e , w stę p y , przygotow yw anie r e c e n z j i w ew nętrznych i t p .
H is to r y c y l i t e r a t u r y p o l s k i e j I n s t y t u t u p rz y g o to w a li s p o rą i l o ś ć h a s e ł d o ty c z ą c y c h l i t e r a t u r y p o l s k i e j do ’'W ie lk ie j Ency k l o p e d i i R a d z i e c k i e j " , "M ałej E n c y k lo p e d ii R a d z ie c k ie j" o raz "M ałej E n c y k lo p e d ii L i t e r a c k i e j " . Z am ieszczane są ró w nież s y s te m a ty c z n ie k r ó t k i e r e c e n z je i c h a u to r s tw a z b ie ż ą c y c h p o ls k ic h p u b l i k a c j i l i t e r a c k i c h i naukowych w " B iu le ty n ie B ib lio te k i L i t e r a t u r Z a g ra n ic z n y c h " / " L i t e r a t u r a P ię k n a za G r a n ic ą " /.
O becnie w D z ia le L i t e r a t u r S ło w ia ń s k ic h I n s t y t u t u S ło w ia - noznaw stw a p rz e w id u je s i ę d a ls z e r o z s z e r z e n ie - w porów naniu z okresem u b ieg ły m - badań nad problem am i h i s t o r i i l i t e r a t u r y p o l s k i e j . B ę d z ie ró w n ież kontynuow ana i r o z s z e r z a n a w sp ó łp ra c a z naukowymi placów kam i P o l s k i , w tym ta k ż e z I n s ty tu te m Badań L i t e r a c k i c h PAN.
Tam ara A gapkina
I n s t y t u t Słow ianoznaw stw a AIT ZSRR
3 . ZMARLI JÓZEF SFÍTKOT/SKI 13 X 1907 - 3 X 1968
Urodzony w d n iu 1 3 p a ź d z ie rn ik a 1907 r . w p o d k rak o w sk ie j ■wsi Kaszo?;, w r o d z i n i e m a ło ro ln y c h , od ro k u I9I 9 p o b ie r a ł nau
kę w gim nazjum w K rakow ie, u z y s k u ją c m atu rę w r o k u I928.S tu d ia w z a k r e s i e f i l o l o g i i p o l s k i e j odbywał w l a t a c h 1923-1934 w U- n i w e r s y t e c i e J a g ie llo ń s k im pod k ie ru n k ie m S te f a n a Kołaczkow s k ie g o . Z k o l e i , uzyskaw szy sty p en d iu m k r a jo w e , s tu d io w a ł /w r . a k a d , 1 9 5 4 /3 5 / f i l o z o f i ę i e s te t y k ę w U n iw e rs y te c ie Warszaw sk im . ľ/ г е s a c ie , ja k o s ty p e n d y s ta Funduszu K u ltu ry N arodow ej, p rze b y w ał p rz e z o k re s p ó łro c z n y w N iem czech i we F r a n c j i .
'ii l a t a c h 957—^939 p e ł n i ł obow iązki a s y s t e n t a przy K ated r z e H i s t o r i i L i t e r a t u r y P o l s k i e j U n iw e rs y te tu J a g ie l lo ń s k ie g o , n auczając- ró w n o c z eśn ie /w r . s a k . 1 9 3 7 /5 3 / w jednym z gim nazjów k ra k o w s k ic h . W o k r e s ie tym o p u b lik o w ał p r a c ę p t ." B a r w y ,k s z t a ł
