ZJAZDY I KONFERECJE
SY M PO ZJU M E U R O P E JS K IE G O TOW A RZY STW A H O D O W LI T K A N E K PO R A Z PIER W SZY W PO LSCE
W dniach 16-19 września 1991 roku odbył się w Krakowie 39 Zjazd Europejskiego Towarzystwa Hodowli Tkanek (ETCS — European Tissue Culture Society). Wzięło w nim udział ponad dwieście osób z czego znakom itą większość stanowili goście zagraniczni. G łównym organizatorem zjazdu ze strony polskiej była pani profesor Stanisława Stokłosow a z Instytutu Zoologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spotkania przebiegały w następujący sposób: przed południem odbywały się sympozja grom adzące wszystkich uczestników, natom iast po południu prow adzone były trzy równoległe sesje tematyczne do w yboru wedle zainteresowań. Jednocześnie przez cały czas trw ania zjazdu uczestnicy mieli możność zapoznaw ania się z prezentowanym i posterami.
Zjazd zainaugurow ał profesor G iovanni A staldi z Włoch, który został honorow ym członkiem ETCS. Jego wykład był przeglądem współczesnych osiągnięć hematologii doświadczalnej. Pierwsze sympozjum zatytułow ane: „K om órkow e i m olekularne aspekty hem opoezy” prowadzili profesor Sandro Eridani z M ediolanu i profesor Wiesław Jędrzejczak z CSK W AM w Warszawie. Sympozjum powięcone było problem atyce m olekularnego podłoża chorób układu krwiotwórczego oraz tw orzenia kom órkow ych modeli tych schorzeń. Pierwszym z zaproszonych gości był dr David Greaves z O xfordu, który przedstaw ił badania nad regulacją ludzkiego genu ß-globinowego przez element L CR (locus control region) i próby stworzenia kom órkowego modelu anemii sierpowatej. ProfesorR. Berger z Paryża mówił o fuzji genów BCR i ABL w wyniku translokacji chromosowej (powstaje tzw. chrom osom Philadelphia) oraz o ewentualnej roli produktu białkowego tego genu hybrydowego w wywoływaniu białaczek. K olejnym mówcą był profesor Wiesław Jędrzejczak, zajmujący się badaniem efektów in vivo czynnika C S F -ł (colony stim ulating factor 1). N a podstawie badań prow adzonych na mysim szczepie op/op posiadającym zmutowany gen na CSF-1 wysunięto wniosek, że działanie tego czynnika praw dopodobnie nie ogranicza się do regulacji makrofagów , lecz raczej w swej kompleksowości zbliżone jest do wpływu horm onów na rozm aite funkcje życiowe organizmu. O statni wykład, wygłoszony przez dr Claudine Kieda z O rleanu, dotyczył badań charakteryzujących nowo w prow adzoną linię kom órek endotelialnych z gruczołu limfatycznego myszy pod kątem oddziaływań m iędzykomórkowych.
Tem atem drugiego sym pozjum była „Transform acja now otw orow a i supresja procesu nowo- tw orzenia” . Prowadzili je profesor N orbert Fusenig z H eidelbergu i profesor Włodzimierz K orohoda z Instytutu Biologii M olekularnej U J. N a wstępie profesor Fusenig wygłosił wykład traktujący o różnicach w regulacji wzrostu i różnicowania linii ludzkich keratynocytów H aC aT w zależności od etapu transform acji (unieśmiertelnienie, postać łagodna, postać złośliwa now otw oru). Interesujący wykład przedstawiła d r A. Kimchi z Rehovot w Izraelu, w którym opisała pracę swojego zespołu nad identyfikacją genów supresorowych dla now otw orów, prow adzoną z użyciem trzech grup cytokin: interferonów, T GF- ß i interleukiny 6. W ykryto istnienie dwóch niezależnych szlaków biochemicz nych, na które działają cytokiny, wywierając swój supresyjny efekt: pierwszy, polegający między innymi na redukcji ekspresji genu c-myc i drugi, prow adzący do supresji kinazy RB (retinoblastom a). Trzeci z mówców, dr Erie Fearon z Baltimore przedstaw ił nowy gen należący do rodziny genów supresorowych — gen D CC, położony na chrom osom ie 18q, którego zm utow ana form a wykrywana jest w wielu now otw orach. Inaktyw acja tego genu przez podanie anti-sense RN A wywołuje transform ację now otw orow ą kom órek in vitro i in vivo. Z kolei wystąpił dr Christos Paraskeva z Bristolu. Jego zespół opracow ał ciekawy model progresji now otw oru in vitro, wychodząc z linii ludzkich kom órek epitelialnych. D r Paraskeva, za swoje osiągnięcia w biologii kom órki, został
142
Zjazdy i konferencjepierwszym laureatem nagrody ufundow anej przez firmę Becton Dickinson, która została mu wręczona na uroczystym obiedzie.
Trzecie, ostatnie sympozjum zjazdu poświęcone zagadnieniom adhezji komórkowej prowadzili: d r Fiona W att z Londynu i profesor Jerzy K aw iak z C entrum K ształcenia Podyplom owego w Warszawie. Sympozjum rozpoczęła dr W att wykładem na tem at funkcji i ekspresji integryn podczas różnicowania keratynocytów w hodowli oraz ich roli w inicjacji różnicowania. Kolejnym lektorem był dr R olf Kemler z Freiburga, którego wykład był poświęcony oddziaływaniom cząsteczek odpowiedzialnych za adhezję kom órkow ą z cytoszkieletem oraz ich molekularnej charakterystyce. Przedostatni wykład wygłosił dr M arkku Jalkanen z T urku w Finlandii i wypełnił go całkowicie szczegółowym opisem syndekanu — proteoglikanu umieszczonego na zewnętrznej powierzchni błony komórkowej, który reguluje wzrost i wpływa na m orfologię kom órek nabłon kowych. Jako ostatni wystąpił profesor A dam Curtis z Glasgow z nową interesującą metodą wykorzystania kulek magnetycznych do badania zjawiska adhezji komórkowej.
Ze zrozum iałych względów, tylko niektóre zagadnienia poruszone zostały podczas sympozjów. Rozszerzeniu tematyki służyć miały popołudniow e sesje (workshops). Tytuły niektórych z nich to: „E ndokrynne funkcje kom órki” , „Zm iany cytoszkieletu w procesie ruchu, wydzielania i adhezji kom órek do podłoża” , „Praktyczne zastosowanie hodowli kom órek skóry” , „Onkogeny: regulacja wzrostu i transform acja kom órek” ,„F arm akologia in vitro, „H odow le kom órkowe w biotech nologii” .
Przedstaw iona wyżej bogata problem atyka, jak i w ynikająca z niej różnorodność stosowanych m etod badawczych skłaniają do następujących wniosków:
1. Technika hodowli komórek in vitro dawno wyszła już z fazy eksperymentalnej i stała się pełnoprawnym narzędziem w badaniach zarówno fizjologicznych ja k i genetycznych.
2. Obserwuje się wzrost znaczenia technik biologii molekularnej w badaniach wykorzystujących hodowle kom órkowe np.: użycie anti-sense R N A do zaham ow ania ekspresji w ybranych genów, badanie ekspresji genów m etodą hybrydyzacji typu N orthern, określanie translokacji chrom o somowych m etodą PC R i wiele innych.
3. Zarysowuje się silnie dążenie do tw orzenia kom órkow ych modeli in vitro dla różnych schorzeń 0 podłożu genetycznym, wygodnych do badania i cennych m.in. ze względu na możliwość ograniczenia w przyszłości w ykorzystania zwierząt laboratoryjnych.
N a zakończenie należy podkreślić doskonałą organizację i bogatą ofertę kulturalną dla gości z zagranicy. Krakowskie spotkanie zaowocuje z pewnością dalszą integracją środowiska oraz przepływem informacji naukowej.
Dorota Nowicka Izabela Figiel
A G IN G A N D C E L L U L A R D E FE N SE M EC H A N ISM S Spraw ozdanie ze zjazdu w Modenie
W dniach 22-26 września 1991 roku odbył się w M odenie (Włochy) zjazd poświęcony starzeniu 1 kom órkow ym m echanizmom obronnym . Spotkanie to, o jednorazow ym charakterze, zor ganizowane było przez N ow ojorską Akadem ię N auk oraz U niw ersytet w M odenie. Za organizację odpowiedzialni byli profesorowie Vincent J. Cristofalo z M edical College od Pensylvania oraz Claudio Franceschi z University o f M odena M edical School.
O brady odbywały się w nowym, pięknym G rand H otelu Raffaello. W ciągu czterech dni odbyło się 10 sesji poruszających bardzo wiele aspektów kom órkow ego starzenia i śmierci kom órki oraz kom órkowym mechanizmom przeciwdziałającym starzeniu. Były to: uszkodzenia i napraw a D N A , stres tlenowy i obrona antyoksydacyjna, białka stresu, transform acja i geny supresorowe, terminalne zróżnicowanie, śmierć kom órki, rola w apnia, systemy immunologiczny i endokrynalny, perspektywy
