Kazimierz Gorzelok
"Das Seelsorgegespräch in der
Gemeinde", Konrad Baumgartner,
Würzburg 1982 : [recenzja]
Collectanea Theologica 54/3, 181-182
n ie n ia k o n fe s jo n a liz m u i iz o la c ji w o b e c in n y c h p a r tn e r ó w . S tą d te ż p o s tu lu j e się, b y w u z g o d n ie n ia c h d w u s tr o n n y c h u w z g lę d n ić k o n ie c z n ie tre ś c i d ia lo g ó w w ie lo s tro n n y c h . P o w tó re , d ia lo g i w sw e j is to c ie m a j ą c h a r a k t e r d o k tr y n a ln y , p o d k r e ś la ją w ię c s ta le w ie lk ie z n a c z e n ie ró ż n ic w w ie rz e , k tó ry c h n ie m o ż n a ig n o ro w a ć . N ie o z n a c z a to , że n iw e lu ją w s z e lk ie o d rę b n o ści, o w sz e m u s iłu ją je p rz e z w y c ię ż y ć n a ty le , b y m o g ła z a is tn ie ć ż y w o tn a w s p ó ln o ta k o ś c ie ln a . W u z g o d n ie n ia c h w y c z u w a się u k r y t e z a p y ta n ia o k o n s e k w e n c je o s ią g n ię te g o p o ro z u m ie n ia n p . d la w sp ó ln o ty e u c h a ry s ty c z n e j, u z n a n ia p o s łu g k o ś c ie ln y c h czy p r o b le m u m a łż e ń s tw m ie sz a n y c h . I p o t r z e cie, są to o fic ja ln e d ia lo g i k o ś c ie ln e , w ty m se n s ie , że w y n ik ły o n e z z a le c e ń k ie r o w n ic tw k o ś c ie ln y c h , ic h u c z e s tn ic y z o s ta li o fic ja ln ie z a tw ie rd z e n i, a ic h w y n ik i p rz e d s ta w io n o k o m p e te n tn y m w ła d z o m w ła s n y c h K o ścio łó w czy W sp ó ln o t. P o z o s ta je je s z c z e p ro b le m w ła ś c iw e j „ k o m u n ik a c ji” w y n ik ó w ty c h d ia lo g ó w , cz y li ic h re c e p c ji. T o p ro c e s p r z e d n a m i. U z a le ż n io n y j e s t m . in . od u s u w a n ia d e fic y tu z o b o w ią z y w a ln o śc i u z g o d n ie ń , u s ta le n ia m o d e ló w je d n o ści, o ż y w ie n ia e k u m e n iz m u n a p ła s z c z y ź n ie lo k a ln e j o ra z o d u s ta le n ia i p o k o n a n ia c z y n n ik ó w n ie d o k tr y n a ln y c h n a t u r y h is to ry c z n e j, k u ltu r o w e j, s p o łe c z n e j, p sy c h o lo g ic z n e j i g o sp o d a rc z e j. N ie u le g a w ą tp liw o ś c i, że p ro b le m r e c e p c ji m u s i s ta n o w ić p u n k t c ię ż k o śc i p rz y s z łe j p r a c y e k u m e n ic z n e j.
Z a s y g n a liz o w a n e d zieło n ie c h p o słu ż y je d n o c z e ś n ie ja k o o k a z ja d la p u b lic z n e g o z g ło s z e n ia p o s tu la tu p o d a d r e s e m p o ls k ic h o ś ro d k ó w e k u m e n ic z n y c h . C zy n ie b y ło b y m o ż liw e d o k o n a n ie p r z e k ła d u w z m ia n k o w a n y c h t e k s tó w n a ję z y k ro d z im y ? N ie tr z e b a p rz e k o n y w a ć ja k i e z n a c z e n ie m ia ła b y ic h p u b lik a c ja d la r o z m ia r u p o ls k ie j r e c e p c ji e k u m e n ic z n e j. ks. L e o n a r d G ó rk a S V D , L u b lin K o n ra d B A U M G A R T N E R , D as S e e ls o r g e g e s p r ä c h in d e r G e m e in d e , W ü rz b u r g 1982, S e e ls o rg e V e rla g E c h te r , s. 148. J e s t to p u b lik a c ja p o ś w ię c o n a z a s to s o w a n io m ro z m o w y w p o d s ta w o w y c h d z ie d z in a c h p o s łu g i d u s z p a s te rs k ie j. K s ią ż k a je s t r e z u lta te m z b io ro w e g o w y s iłk u s ie d m iu a u to r ó w , p o k ło s ie m k o n f e r e n c ji d u s z p a s te rs k ie j, k tó r a o d b y ła się je s ie n ią 1979 r o k u w z a c h o d n io n ie m ie c k ie j d ie c e z ji E ic h s tä tt. N a tr e ś ć te j p o z y c ji s k ł a d a ją s ię tr z y w y r a ź n e w a r s tw y : 1) in f o r m a c je 0 te o lo g ii i m e to d y c e ro z m o w y d u s z p a s te r s k ie j, 2) r e z u l ta t y w y m ia n y d o ś w ia d c z e ń (w z a je m n e g o i w sp ó ln e g o u c z e n ia się u c z e s tn ik ó w k o n f e r e n c ji) , 3) o p is y ć w ic z e ń p r a k ty c z n y c h w p o s łu g iw a n iu się ro z m o w ą . C zęść p ie r w s z a z a w ie r a s te n o g ra m y ro z m ó w , p rz e p r o w a d z o n y c h p rz e z r e d a k t o r a k s ią ż k i — K o n r a d a B a u m g a r t n e r a — z tr z e m a p r z e d s ta w i c ie la m i la i k a tu (g o sp o d y n ią d o m o w ą, r e n c i s tą i n a u c z y c ie lk ą ) n a te m a t d o ś w ia d c z e ń w y n ie s io n y c h z k o n ta k tó w d u s z p a s te r s k ic h w ró ż n y c h s y tu a c ja c h , a ta k ż e — s y n te z ę o p in ii u c z e s tn ik ó w g r u p ro b o c z y c h k o n fe r e n c ji, d la k tó r y c h z o s ta ły z a r e je s tr o w a n e n a ta ś m ie m a g n e to w id u p e w n e ro z m o w y ja k o p u n k t w y jś c ia do w y m ia n y d o św ia d c z e ń . W części d ru g ie j P iu s S c h m i d t p r z e d s ta w ia za C. R o g e r s e m 1 R. T a u s c h e m z a ło ż e n ia i p o d s ta w o w e e le m e n ty p s y c h o lo g ii ro z m o w y (w s p o m a g a ją c e j, te r a p e u ty c z n e j) w o d n ie s ie n iu do s y tu a c ji d u s z p a s te r sk ic h . T e o lo g ic z n e a s p e k ty ro z m o w y d u s z p a s te rs k ie j o m a w ia K o n r a d B a u m g a r t n e r w części trz e c ie j.
C zęść c z w a r ta je s t p o św ię c o n a ro z m o w o m d u s z p a s te rs k im w c zasie w i z y t d o m o w y ch . J o s e p h P f e i f f e r u k a z u je s y n te z ę o p in ii i p o g lą d ó w k i l k u s e t k się ż y n a te n te m a t, n a to m ia s t M a r tin B e n k e r — r e z u l ta t y b a d a n ia w te j s p r a w ie o p in ii k a to lik ó w n ie m ie c k ic h i o d n o sz ą c e się do te j d z ie d z in y p o s łu g iw a n ia w s k a z ó w k i p a s to ra ln e .
1 8 2 R E C E N Z JE P ią t a część k s ią ż k i p o d e jm u je p ro b le m y k o n ta k tu d u s z p a s te rs k ie g o p rz y łó ż k u z c h o ry m i. J o s e p h P f e i f f e r o p is u je , j a k za p o m o c ą m e to d y s y t u a c y jn e j z o rg a n iz o w a n o w g r u p a c h ro b o c z y c h w y m ia n ę d o św ia d c z e ń n a te n te m a t i s y n te ty c z n ie z e s ta w ia r e z u lta ty . J o s e f M a y e r - S c h e u o m a w ia , p ro b le m a ty k ę ro z m o w y d u s z p a s te rs k ie j z c h o ry m . K a rlh e in z B e i c h e r t w y p ro w a d z a i f o r m u łu je w s k a z a n ia d la d u s z p a s te rz a o d w ie d z a ją c e g o c h o ry c h . R o z m o w a w s a k r a m e n c ie p o je d n a n ia je s t p rz e d m io te m z a in te re s o w a n ia w części sz ó ste j. J o s e p h P f e i f f e r re la c jo n u je d o św ia d c z e n ia d u s z p a s te rz y . J o s e f T a s c h p r z e d s ta w ia r o lę ro z m o w y w s p r a w o w a n iu s a k r a m e n t u p o je d n a n ia . K o n ra d B a u m g a r t n e r w y p ro w a d z a w s k a z ó w k i d u s z p a s te rs k ie . W o s ta tn ie j części k s ią ż k i J o s e p h P f e i f f e r p r z e d s ta w ia d o ś w ia d c z e n ia ' d u s z p a s te rz y z ro z m ó w o w ie rz e z m ło d y m i lu d ź m i, a K o n r a d B a u m g a r . t - ' n e r a n a liz u je p ro b le m a ty k ę k o m u n ik a c ji w w ie rz e i p rz e z w ia r ę o raz f o r m u łu je w s k a z a n ia d u s z p a s te r s k ie do ro z m ó w z m ło d z ie ż ą n a te m a t w ia ry . U d a n a ro z m o w a d u s z p a s te rs k a , z b liż a ją c a u c z e s tn ik ó w do C h ry s tu s a , je st; d a r e m B ożym ,, a le te c h n ik a je j p ro w a d z e n ia m oże i p o w in n a b y ć p rz e d m io -. te m św ia d o m e g o w y s iłk u z w ła sz c z a ze s tr o n y teg o , k to , z r a c j i szczeg ó ln eg o p o w o ła n ia p o n o si za je j p r z e b i e g . w ię k s z ą o d p o w ie d z ia ln o ść ; Z re d a g o w a n a ; p rz e z K o n r a d a B a u m g a r t n e r a k s ią ż k a , choć nie. je s t sy ste m a ty c z n y m , i p e łn y m w y k ła d e m n a te m a t ro z m o w y ja k o te c h n ik i is to tn e j w d ia lo g u d u s z p a s te rs k im , z a w ie r a je d n a k s p o r ą p o rc ję w ie d z y , m o g ą c e j u ła tw ić d u s z p a s te r z o w i p o d e jm o w a n ie te j o d p o w ie d z ia ln o śc i. T a w s p o m a g a ją c a fu n k c ją ; k s ią ż k i, w y ra ź n ie zało ż o n a p rz e z r e d a k to r a , o d n o si się n ie tylko, do m ło d y c h d u s z p a s te rz y czy k a n d y d a tó w do k a p ła ń s tw a , a le do w s z y s tk ic h c h rz e śc ija n ,, k tó r z y , ro z p o z n a ją c z n a k i c zasu , p r a g n ą d o w a rto ś c io w a n ia (h o ry z o n ta ln e g o i W e rty k a ln e g o ) ro z m o w y j a k o n a rz ę d z ia w p o słu d z e d u s z p a s te rs k ie j. T o d ą ż e n ie do d o w a rto ś c io w a n ia ro z m o w y s ta w ia je d n a k p o d a d re s e m d u s z p a s te rz a o k re ś lo n e w y m a g a n ia , a le n ie ty lk o i n ie ty le w z a k re s ie te c h n ic z n e j s p r a w n o ś c i w p o s łu g iw a n iu s ię ' ro z m o w ą , co r a c z e j w z n a c z e n iu o k re ś lo n e j p o s ta w y . K o n ra d B a u m g a r tn e r w y ra ż a to zw ięźle: w ro z m o w ie d u s z p a s te r s k ie j lu d z ie o c z e k u ją i p o tr z e b u ją „ u d u c h o w io n e g o c z ło w ie k a ” i „ lu d z k ie g o d u c h o w n e g o ” (str. 23). C h o ć w k sią ż c e n ie p o d ję to e x p r e s s is v e r b is p r o b le m a ty k i ro z m o w y w k a te c h e z ie dziec i i m ło d zieży , to je d n a k p u b lik a c ja ta m oże b y ć u ż y te c z n a i w ty m z a k re s ie . P r e z e n t u je o n a b o w ie m n ie ty lk o p ew n ąi p o r c ję w ied zy , a le ró w n ie ż — o k re ś lo n ą k o n c e p c ję p e d a g o g ic z n o -e g z y s te n e ja ln ą , k tó r ą m o ż n a b y n a z w a ć p e rs o n a ln o -d ia lo g o w ą . T ę b lisk o ść c h rz e ś c ija ń s k ie j p e d a g o g ik i e g z y s te n c ja ln e j p o tw ie r d z a , w m o im p rz e k o n a n iu , n a jle p ie j w ie rn o ś ć w y w o d ó w w e w s z y s tk ic h w a r s tw a c h (in fo rm a c y jn e j, w y m ia n y d o św ia d c z e ń i ć w i czeń) z a s a d z ie k o n s c ie n ty z a c ji, czy li p o p a r t n e r s k u p o ję te g o b u d z e n ia ś w ia d o m o ści d ru g ie g o cz ło w ie k a .
W y d a je się, że ta k ie j w ła ś n ie z a s a d z ie w in ie n w w y p ro w a d z a n iu e w e n tu a l n y c h w n io s k ó w z te j in te r e s u ją c e j le k t u r y p o z o sta ć w ie r n y c z y te ln ik ż y ją c y w p o ls k ie j w sp ó ln o c ie c h rz e ś c ija ń s k ie j. M im o b lisk o śc i k u ltu r o w e j (k s ią ż k a p o w s ta ła w ty m sa m y m k r ę g u k u lt u r y z a c h o d n io e u ro p e js k ie j i to u ła tw ia n a m je j re c e p c ję ) is tn ie ją p rz e c ie ż is to tn e ró ż n ic e h is to ry c z n e i a k t u a l n e, o k r e ś la ją c e s y tu a c ję c h r z e ś c ija n in a i w sp ó ln o ty c h rz e ś c ija ń s k ie j w P o lsce. P o z a ty m , n ie m o ż e m y z a p o m in a ć , że w s p ó ln o c ie je s t p o tr z e b n e z a ró w n o p rz e m a w ia n ie , j a k i ro z m a w ia n ie . D u s z p a s te rz , o d p o w ie d z ia ln y za ro z w ó j w s p ó ln o ty , o c z e k u je i p o tr z e b u je w s p ó łd z ia ła n ia z a ró w n o w je d n y m , ja k i d ru g im . K s ią ż k a K o n r a d a B a u m g a r tn e r a to r u je ró w n ie ż z a a n g a ż o w a n e m u la ik o w i d ro g ę do ś w ia d o m e g o w s p ó łd z ia ła n ia z d u c h o w n y m i w k o n ta k ta c h d u s z p a s te rs k ic h . K a z im ie r z G o rze la k , K a to w ic e '
