„Materiały do ćwiczeń z metodyki resocjalizacji – aspekt psychologiczny i pedagogiczny”, red. W. Woźniak, Warszawa 2009 : [recenzja]

Stanisław Dziekoński

„Materiały do ćwiczeń z metodyki

resocjalizacji – aspekt psychologiczny

i pedagogiczny”, red. W. Woźniak,

Warszawa 2009 : [recenzja]

Łódzkie Studia Teologiczne 18, 349-350

2009

R E C E N Z J E I S P R A W O Z D A N I A

Łódzkie Studia Teologiczne 2009, 18

Materiały do ćwiczeń z metodyki resocjalizacji – aspekt psychologiczny i

pe-dagogiczny (Biblioteka Pomocy Naukowych EPISTEME, 4), red. W. Woźniak,

Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej w Olecku – Acta Universitatis Masuriensis

& Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana

Wyszyń-skiego w Warszawie, Olecko–Warszawa 2009, ss. 109.

Zanim sam wyrażę opinię o niniejszej pracy zbiorowej, przedstawię fragment recenzji wydawni-czej, napisanej przez ks. prof. dr. hab. Jana Bieleckiego (Instytut Psychologii UKSW): „Zaprezento-wana książka [...] jest bardzo cenna jako interesujący materiał do ćwiczeń dla studentów psychologii i pedagogiki penitencjarnej i resocjalizacyjnej. Prezentowany materiał ćwiczeniowy oparty jest na boga-tych doświadczeniach osób pracujących wiele lat w więzieniach i zakładach poprawczych. Wielką wartością omawianej książki jest także i to, że jej adresatem bezpośrednim mogą być wychowawcy, psychologowie i pedagodzy pracujący w więzieniach i zakładach poprawczych” (s. 4 okładki).

Zachowania patologiczne zarówno wśród młodzieży, jak i wśród dorosłych ulegają nieustannym przemianom. Wiele zachowań patologicznych prowadzi nieuchronnie do osadzenia w więzieniu czy umieszczenia w zakładzie poprawczym, ponieważ przyjmują one formę zachowań przestępczych. W związku z powyższym należy poszukiwać nieustannie metod resocjalizacji odpowiadających współczesności, ale zarazem należy sięgać do początków myśli resocjalizacyjnej. Takie podejście odnajduję w recenzowanej pracy zbiorowej, pod redakcją ks. dr. Waldemara Woźniaka (z Katedry Psychologii Sądowej i Penitencjarnej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie).

Pierwsze opracowanie (autorstwa K. Ptaka i W. Woźniaka) przedstawia funkcje, zasady, tech-niki, metody resocjalizacji oraz etapy tego procesu. Nawiązuje ono do S. Jedlewskiego i Cz. Cza-powa – prekursorów pedagogiki resocjalizacyjnej w Polsce.

W artykule tym zaprezentowano następujące zasady wychowania resocjalizującego: reeduka-cji, wszechstronnego rozwoju osobowości, wszechstronnej i perspektywicznej opieki, wymagań, akceptacji, respektowania, traktowania penitencjarnego (w przypadkach zagrożenia), pomocy, in-dywidualizacji, kształtowania perspektyw, współpracy ze środowiskiem, systematyczności, inter-wencji minimalnej, „normalności”, komunikacji, uczestnictwa, wyczucia i delikatności, stosowania ograniczeń, kształtowania autonomii grupy, rozwiązywania konfliktów w grupie. Uważam, że więk-szość tych zasad należy stosować w wychowaniu w ogóle, a nie tylko w wychowaniu resocjaliza-cyjnym – co jest również dużą wartością tego artykułu.

Opracowanie drugie (autorstwa J. Frączek, K. Ptaka i W. Woźniaka) prezentuje grupę samo-dzielnego funkcjonowania w zakładzie poprawczym, co zachęca do poszukiwania nowych form resocjalizacji.

Tekst trzeci (D. Sarzały) ukazuje podkulturę więzienną, a tekst czwarty (również D. Sarzały) – zjawisko przemocy w zakładach penitencjarnych. Radzenie sobie przez wychowawców z tymi dwoma zjawiskami w znacznej mierze warunkuje efektywność oddziaływań penitencjarno-resocjalizacyjnych. Na kanwie opracowań D. Sarzały, można postawić wiele pytań (zob. Wstęp, s. 8), m.in. takich: – na ile podkultura więzienna hamuje proces resocjalizacji; – w czym tkwi jej niebezpieczeństwo; – w jaki sposób można ją ograniczać i czy te działania należy traktować jako metodę resocjalizacji; – w jakim stopniu i dlaczego podkultura więzienna może wiązać się z agresją i przemocą; – jakie są skutki agresji i przemocy dla danej jednostki oraz dla procesu resocjalizacji w ogóle?

RECENZJE I SPRAWOZDANIA

350

Dwa ostatnie artykuły – W. Woźniaka oraz S. Ślaskiego – ukazują służebną rolę psychologii dla procesu resocjalizacji, w którym nie można ograniczać się tylko do działań z zakresu pedagogi-ki. W przypadku więźniów (wychowanków zakładów poprawczych) uzależnionych od środków psychoaktywnych (w tym od alkoholu), należy uciekać się do współczesnych koncepcji leczenia czy psychoterapii.

Materiały umieszczone w aneksie tej pracy zbiorowej uważam za interesujące poznawczo. Znajdują się tam m.in. wiersze wychowanek zakładu poprawczego, co ma kierować myśl ku poezjo-terapii w resocjalizacji.

Niniejsza praca zbiorowa została przygotowana tak, aby mogła być praktyczną pomocą dla studentów pedagogiki i psychologii. Dlatego też każde opracowanie kończy się podaniem zadań ćwiczeniowych, co stanowi właśnie o znacznej wartości praktycznej pracy.

Ze swojej strony, jako przedstawiciel katechetyki, chcę zachęcić tych, którzy przygotowują się do działalności pastoralnej w warunkach izolacji więziennej czy w zakładach poprawczych, do sięgnięcia po tę pracę, gdyż mogą w niej znaleźć niejedną podpowiedź w posłudze w tych trudnych środowiskach.

ks. prof. UKSW dr hab. Stanisław Dziekoński Wydział Teologiczny Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa

ks. Grzegorz L e s z c z y ń s k i, Kościelna procedura administracyjna w

Ko-deksie Prawa Kanonicznego Jana Pawła II, Warszawa 2008, ss. 218.

Autor opracowania, ks. G. Leszczyński jest kierownikiem Katedry Procedury Administracyjnej Wydziału Prawa Kanonicznego UKSW w Warszawie. Obecna pozycja książkowa jest pierwszym, szerszym opracowaniem tematyki, której Autor poświęca swoje naukowe zainteresowania. Dotychcza-sowe publikacje ks. Leszczyńskiego w dziedzinie procedury administracyjnej ukazały się w postaci artykułów w czasopismach naukowych, których Autor niestety, ze szkodą dla publikacji, nie zamieścił w bibliografii na końcu książkowego opracowania. Byłyby one z pewnością przydatne dla tych, którzy pragną zgłębić przedstawioną tematykę. Tym bardziej że zazwyczaj szczegółowe opracowania w postaci artykułów, zawierają więcej cennych informacji niż podręcznikowe opracowanie. Szczegółowa analiza omawianego opracowania pozwala jednak odnaleźć wiele wątków poruszanych przez Autora we wcześniejszych opracowaniach, które zostały zamieszczone w obecnej pozycji książkowej. Nasuwa się jednoznaczny wniosek, że książka stanowi niejako podsumowanie i całościowe ujęcie dotychcza-sowych pojedynczych opracowań, uzupełnionych o nowy materiał.

Walor i aktualność pozycji podkreśla sam Autor w udzielonym wywiadzie. Czytamy w nim: Kościelna procedura administracyjna jest tą częścią prawa kanonicznego, która z pewnością wy-maga rzetelnej analizy. Przede wszystkim dlatego, że jest dziedziną zapomnianą, choć w moim konaniu niezwykle ważną. Chodzi bowiem o procedury, które z założenia mają dać gwarancje prze-strzegania praw wszystkim wiernym*_{. Sformułowanie wszyscy wierni dotyczy tych, którzy czują sie}

poszkodowani przez administrację kościelną, wydającą konkretne akty administracyjne. Dlatego też istnieje procedura administracyjna, czyli ogół norm regulujących wykonywanie władzy administra-cyjnej przez odpowiednie organy władzy kościelnej, zwłaszcza w odniesieniu do rozstrzygania możliwych sporów pomiędzy autorami a adresatami aktów administracyjnych, poprzez którą

Ko-* _{Prawo w służbie wspólnoty, Wywiad z ks. prof. G. Leszczyńskim przeprowadzony przez ks. red.}