Środki ochrony roślin do zwalczania agrofagów ziemniaka w 2008 roku.

ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN

ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN

DO ZWALCZANIA AGROFAGÓW

DO ZWALCZANIA AGROFAGÓW

ZIEMNIAKA W 2008 R

ZIEMNIAKA W 2008 R

OKU

KU

dr inż. Maria Pawińska

IHAR, Zakład Nasiennictwa i Ochrony Ziemniaka w Boninie e-mail: mpawinska@wp.pl

okresie wegetacji ziemniak jest narażony na działanie wielu czyn-ników obniżających zarówno ja-kość, jak i plonowanie bulw. Aby zminimali-zować straty i uzyskać plon dobrej jakości, należy stworzyć optymalne warunki dla roz-woju rośliny poprzez wykorzystanie różnych sposobów i środków ochrony roślin. Niektóre odmiany mają wyższą odporność genetycz-ną na choroby, ale produkcja odmian podat-nych bez intensywnej ochrony chemicznej wiąże się z uzyskaniem plonów poniżej gra-nicy opłacalności produkcji. Na poszczegól-nych etapach rozwoju ziemniakowi zagraża-ją różne agrofagi, a tym samym na każdym etapie wymaga on innego zakresu ochrony.

W

Od czasu wstąpienia Polski do Unii Euro-pejskiej zmniejszyła się liczba środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania na rynku krajowym. Jest to kon-sekwencja dostosowywania naszych przepi-sów do wymogów unijnych. W Unii Europej-skiej podstawowym aktem prawnym regulu-jącym dopuszczenie do obrotu środków ochrony roślin jest Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1991 roku nr 91/414/EWG, a w Polsce dostosowana do niej ustawa z dnia 18 grud-nia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 47 ustawy prowadzony jest rejestr środków ochrony roślin dopuszczo-nych do obrotu zezwoleniem ministra rolnic-twa i rozwoju wsi. Rejestr zawiera następują-ce informacje: datę ważności i numer zezwo-lenia na dopuszczenie środka ochrony roślin do obrotu, nazwę środka ochrony roślin, na-zwę producenta środka, rodzaj środka, za-wartość, nazwę substancji aktywnej wcho-dzącej w skład danego środka oraz jej pro-ducenta, informacje dotyczące klasyfikacji środka ochrony pod względem zagrożenia dla zdrowia człowieka, pszczół i organizmów wodnych oraz informacje o dopuszczeniu środka do stosowania w strefach ochronnych ujęć wody, a także na terenie uzdrowisk, otu-lin parków narodowych i rezerwatów przyro-dy. Dostępność tych informacji jest ważna, bowiem zgodnie z przepisami nie można sto-sować środków, które nie mają aktualnego zezwolenia. Niemniej jednak środki ochrony roślin, które utraciły ważność zezwolenia, mogą znajdować się w obrocie handlowym jeszcze przez 18 miesięcy, z możliwością wznowienia w tym czasie procedury rejestra-cyjnej (Ustawa o ochronie roślin, Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3.).

Tabela 1

Środki zalecane do pierwszego etapu – sadzenie ziemniaków

Termin stosowania Zwalczane agrofagi Dawka

nazwa handlowa środka nazwa substancji aktywnej na 100 kg bulw

Zaprawianie sadzeniaków

Rizoktonioza

Dithane M-45 80 WP* _{mankozeb 200 g}

Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 200 g

Monceren 12,5 DS pencykuron 200 g

Monceren 250 FS* pencykuron 60 ml

Penncozeb 455 SC* mancozeb 300 ml

Prestige 290 FS imidachlopryd+pencykuron 75-100 ml

Rizolex 50 WP tolchlofos metylowy 50 g

Vitavax 200 FS* karboksyna+tiuram 150-200 ml

Vitavax 2000 FS karboksyna+tiuram 200-300 ml

Vondozeb 75 WG mankozeb 200 g

Stonka ziemniaczana, mszyce – wektory chorób wirusowych

Prestige 290 FS imidachlopryd+pencykuron 75-100 ml

Drutowce, pędraki

Prestige 290 FS imidachlopryd+pencykuron 100 ml

Na glebę przed sadzeniem Dawka na 1 ha

Pyrinex 480 EC* chloropiryfos 4 l

Na glebę w trakcie sadzenia

Drutowce, pędraki, rolnice, mszyce, stonka ziemniaczana

Furadan 5 GR* karbofuran 20 kg

Mątwik ziemniaczany

Furadan 5 GR* karbofuran 20 kg

Na glebę do 10 dni po sadzeniu

Mątwik ziemniaczany

Vydate 240 SL oksamyl 15 l

* środek w obrocie rynkowym w 2008 roku (Dz.U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

W kolejnych tabelach przedstawiono środki w kolejności ich stosowania w sezonie wegetacyjnym. Do opracowania wybrano tyl-ko te, które powinny znajdować się w obro-cie handlowym w roku 2008, a nie wszystkie zarejestrowane. W tabeli 1 przedstawiono środki zalecane do ochrony przed rizoktonio-zą ziemniaka, stonką ziemniaczaną, mszy-cami (wektorami chorób wirusowych), dru-towcami i pędrakami oraz mątwikiem

ziem-niaczanym, a stosowane w pierwszym etapie uprawy ziemniaków, na początku wegetacji

Problematykę ochrony plantacji ziemniaka przed chwastami i zasady stosowania herbi-cydów omówiono w tym numerze Ziemniaka Polskiego, w publikacji J. Urbanowicza: „Her-bicydy i zasady ich stosowana w ziemniaku” (s. 22-27).

W tabeli 2 podano wykaz fungicydów do ochrony przed zarazą ziemniaka i alternario-zą ziemniaka.

Fungicydy do ochrony przed alternariozą i zarazą ziemniaka

Sposób działania Zwalczany agrofag Dawka Karencja

nazwa handlowa środka nazwa substancji aktywnej na 1 ha dni

Alternarioza ziemniaka Układowe (systemiczne)

Ridomil Gold MZ 68 WG metalaksyl-M + mankozeb 2,5 kg 14

Tattoo C 750 SC chlorowodorek propamokarbu + chlorotalonil 2,0 l 14

Wgłębno-układowe

Pyton Consento 450 SC fenamidon+chlorowodorek propamokarbu 1,5-2,0 l 7

Wgłębne

Acrobat MZ 69 WG dimetomorf+mankozeb 2,0 kg 14

Pyton 60 WG fenamidon + mankozeb 1,0 kg 7

Tanos 50 WG cymoksanil + famoksat 0,5 kg 11

Powierzchniowe (kontaktowe)

Altima 500 SC fluazynam 0,3-0,4 l 7

Antracol 70 WG propineb 1,8 kg 7

Bravo 500 SC chlorotalonil 2,0 l 21

Bravo Plus 500 SC chlorotalonil + cynk 2,0 l 3

Dithane M-45 80 WP* mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Folpan 80 WG folpet 1,5 kg 23

Gwarant 500 SC chlorotalonil + cynk 2,0 l 1

Indofil 80 WP mankozeb 2,0 kg 14

Penncozeb 455 SC mankozeb 3,0-4,5 l 14

Unikat 75 WG zoksamid + mankozeb 2,0 kg 14

Vondozeb 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Zaraza ziemniaka Układowe (systemiczne)

Galben M 73 WP benalaksyl + mankozeb 2,0 kg 14

Fantic M WP benalaksyl M + mankozeb 2,0 kg 14

Ridomil Gold MZ 68 WG metalaksyl-M + mankozeb 2,0 kg 14

Tattoo C 750 SC chlorowodorek propamokarbu+chlorotalonil 2,0 l 14

Wgłębno - układowe

Infinito 687,5 SC fluopikolid+chlorowodorek propamokarbu 1,2- 1,6 l 7 Pyton Consento 450 SC fenamidon+chlorowodorek propamokarbu 1,5-2,0 l 7

Wgłębne

Acrobat MZ 69 WG dimetomorf + mankozeb 2,0 kg 14

Curzate M 72,5 WP cymoksanil + mankozeb 2,0 kg 11

Pyton 60 WG fenamidon + mankozeb 1,25 kg 7

Tanos 50 WG cymoksanil + famoksat 0,5-0,7 kg 11

Toska 72,5 WP cymoksanil + mankozeb 2,0 kg 11

Valbon 72 WG bentiowalikarb + mankozeb 1,6 kg 14

Powierzchniowe (kontaktowe) Altima 500 SC fluazynam 0,3-0,4 l 7 Antracol 70 WG propineb 1,8 kg 7 Bravo 500 SC chlorotalonil 2,0-3,0 l 21 Clortosip 500 SC* chlorotalonil 2,0-3,0 l 21 Captan 50 WP kaptan 3,0-3,5 kg 7

Champion 50 WP wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7

Cuproxat 345 SC trójzasadowy siarczan miedzi (TBCS) 5,0 l 29

Sposób działania Zwalczany agrofag Dawka Karencja

nazwa handlowa środka nazwa substancji aktywnej na 1 ha dni

Dithane M-45 80 WP* mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Dithane NeoTec 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Folpan 80 WG folpet 2,0 kg 23

Funguran-OH 50 WP * wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7

Gwarant 500 SC chlorotalonil + cynk 2,0 l 1

Indofil 80 WP

mankozeb

2,0 kg 14

Kocide 101 WP wodorotlenek miedziowy 2,5-3,0 kg 7

Konkret 50 WP mankozeb + tlenochlorek miedziowy 3,0-3,5 kg 14

Kuprosal 60 WP* oksyna salicylomiedziowa 3,0 kg 7

Mag 50 WP wodorotlenek miedziowy 2,5 kg 7

Merpan 50 WP*

kaptan

3,5 kg 26

Miedzian 50 WP* tlenochlorek miedziowy 3,0-4,0 kg 7

Miedzian 50 WG tlenochlorek miedziowy 5,0 kg 7

Miedzian Exstra 350 SC* tlenochlorek miedziowy 4,0-5,0 l 7

Novozir MN 80 WP mankozeb 2,0-3,0 kg 14 Penncozeb 80 WP mankozeb 2,0-3,0 kg 14 Penncozeb 455 SC * mankozeb 3,0-4,5 l 14 Pennfluid 420 SC mankozeb 3,0 l/kg 7 Polyram 70 WG metiram 1,5-1,8 kg 14 Sancozeb 80 WP mankozeb 2,0-3,0 kg 14

Unikat 75 WG zoksamid + mankozeb 2,0 kg 14

Vondozeb 75 WG mankozeb 2,0-3,0 kg 14

* środek w obrocie rynkowym w 2008 roku (Dz.U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

Owady powodujące szkody w ziemniaku dzielimy na takie, które żerując na roślinie, wywołują szkody bezpośrednie (zniszczenie powierzchni asymilacyjnej), a zaliczamy do nich stonkę ziemniaczaną, oraz takie, które są szkodnikami pośrednimi: mszyce – wek-tory chorób wirusowych. W tabeli 3 podano wykaz aficydów do zwalczania mszyc jako wektorów chorób wirusowych.

Wykaz insektycydów do zwalczania ston-ki ziemniaczanej podano w tabeli 4.

Przygotowanie plantacji do zbioru to ostatni zabieg ochronny. Celem jest nie tylko ułatwienie zbioru, poprzez zasuszenie naci, ale także przyspieszenie dojrzałości fizjolo-gicznej bulw lub zwiększenie udziału frakcji sadzeniakowej w plonie. W trakcie desykacji są niszczone także uciążliwe gatunki chwa-stów występujące pod koniec wegetacji (chwaszczenie wtórne). Do tego zabiegu za-lecana jest grupa środków podana w tabeli 5.

Tabela 3

Aficydy do zwalczania mszyc – wektorów chorób wirusowych

Grupa chemiczna Nazwa Dawka Karencja

nazwa handlowa środka substancji aktywnej na 1 ha dni

Fosforoorganiczne (K)

Danadim 400 EC* dimetoat 1,0 l 21

Dimezyl 400 EC* dimetoat 1,0 l 21

Karbaminiany (K)

Pirimor 500 WG pirymikarb 0,5 kg 7

Pyretroidy (K)

Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7

Neonikotynoidy (S)

Dwuskładnikowe

Chlormezyl 500 EC* chloropiryfos + dimetoat 1,5 l 30

Enduro 258 EC oksydemeton metylowy+beta-cyflutryna 0,6 l 28

Inne

Sunspray 850 EC olej mineralny 15,0 l 24 godz.

działanie w roślinie: K – kontaktowe, U – układowe = systemiczne

* środek w obrocie rynkowym w 2008 roku (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

Tabela 4

Insektycydy do zwalczania stonki ziemniaczanej

Grupa chemiczna Nazwa Dawka Karencja

nazwa handlowa

środ-ka substancji aktywnej na 1 ha dni

Fosforoorganiczne (K)

Danadim 400 EC* dimetoat 1,0 l 21

Zolone 350 EC* fozalon 1,5-2,0 l 15

Karbaminiany (K)

Marshal 250 CS karbosulfan 1,0-1,5 l 7

Pyretroidy (K)

Ammo 250 EC* cypermetryna 0,1-0,12 l 2

Bulldock 025 EC beta-cyflutryna 0,2-0,3 l 7

Cyperkil Super 25 EC cypermetryna 0,1-0,12 l 14

Decis 2,5 EC* deltametryna 0,2-0,3 l 7

Fastac 100 EC alfa-cypermetryna 0,08-0,1 l 7

Fury 100 EW zeta-cypermetryna 0,15-0,2 l 14

Karate Zeon 050 CS lambda-cyhalotryna 0,12-0,16 l 7

Patriot 100 EC deltametryna 0,05-0,075 l 7 Rapid 060 CS gamma-cyhalotryna 0,08 l 14 Sherpa 100 EC cypermetryna 0,25-0,3 l 14 Sumi-Alpha 050 EC esfenwalerat 0,2-0,25 l 14 Pochodna benzoilomocznika (K) Nomolt 150 SC teflubenzuron 0,25 l 14 Neonikotynoidy (U) Actara 25 WG

tiametoksam

0,08 kg 14 Apacz 50 WG chlotianidyna 0,04-0,045 kg 7 Calypso 480 SC

tiachlopryd

0,075 l 3 Mospilan 20 SP* acetamipryd 0,08 kg 3 ProAgro 100 SL imidachlopryd 0,1-0,2 l 3 Dwuskładnikowe

Chlormezyl 500 EC* chloropiryfos + dimetoat 1,0-1,5 l 30

Enduro 258 EC oksydemeton metylowy+beta-cyflutryna 0,4-0,6 l 28

Nurelle D 550 EC* chloropiryfos + cypermetryna 0,4-0,6 l 30

działanie w roślinie: K – kontaktowe, U – układowe = systemiczne

* środek może znajdować się w obrocie rynkowym w 2007 roku (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

Tabela 5

Nazwa handlowa Substancja aktywna Dawka na 1 ha Karencja – dni

Basta 150 SL glufosynat amonowy 2,5 - 3,0 l 14

Reglone 200 SL dibromek dikwatu 4,0-5,0 l lub dawki dzielone: 2,0-3,0 l po 4-6 dniach 2,0 l

14

Spotlight PLUS 060 EO karfentrazon etylowy 1,0 l 14

Środki do ograniczania kiełkowania bulw oraz rozwoju chorób w czasie przechowywa-nia ziemprzechowywa-niaków jadalnych i przemysłowych podano w tabeli 6.

Jeżeli pola ziemniaczane znajdują się w niedalekim sąsiedztwie lasów, problemem

może być zwierzyna łowna. Środki do jej od-straszania podano w tabeli 7.

W tabeli 8 podano objaśnienia oznaczeń symboli charakteryzujących formę użytkową danego środka.

Tabela 6

Środki do hamowania kiełkowania bulw i ochrony przed chorobami przechowalniczymi

Rodzaj zabiegu Nazwa substancji Dawka

nazwa handlowa środka biologicznie aktywnej

Zabieg nalistny

Fazor 80 SG hydrazyd kwasu maleinowego 5,0 kg/ha

Zabieg na bulwy

Luxan N GRO-STOP 300 HN* chloroprofam 30 ml/t – jednorazowo

20 ml/t – wielokrotnie

Luxan N GRO-STOP 300 EC* chloroprofam 60 ml/t

Luxan GRO-STOP 01 DP chloroprofam 2,0 kg/t

Choroby okresu przechowywania – jesienne zaprawianie bulw Zabieg na bulwy

Fungazil 100 SL imazalil 15 ml/100 kg bulw

* środek może znajdować się w obrocie rynkowym w 2007 roku (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

Tabela 7

Środki odstraszające zwierzynę łowną (repelenty)+

Nazwa handlowa środka Nazwa substancji aktywnej

Hukinol AL.* kwas karboksylowy

Stop Dzik GR związki ichtiologiczne

Stop-Z EC* związki ichtiologiczne

Quinolen 73 AL. kwas izowalerianowy

Wild Repend mieszanina alifatycznych kwasów karboksylowych

+ _{sposób stosowania podano na opakowaniach środków}

* środek w obrocie rynkowym w 2008 roku (Dz. U. z dnia 27 stycznia 2004 r., art. 46 pkt 3)

Objaśnienie oznaczeń form użytkowych środków ochrony roślin

SC

koncentrat

stężona zawiesina

EC do sporządzania emulsji wodnej

SL rozpuszczalny

SP proszek rozpuszczalny w wodzie

WP do sporządzania zawiesiny wodnej

CS zawiesina mikrokapsułek do rozcieńczania wodą WG/DG/SG granule do sporządzania zawiesiny wodnej

EW emulsja olejowa do sporządzania emulsji wodnej

EO woda w oleju

Ze szczegółowymi informacjami dotyczą-cymi stosowanego środka można zapoznać się w etykietach (instrukcjach stosowania) dołączonych do opakowań produktu lub na stronie internetowej MRiRW pod adresem http://www.bip.minrol.gov.pl → branżowe → produkcja roślinna → ochrona roślin.

Materiał źródłowy

1. Etykiety-instrukcje stosowania środków ochrony

roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania zezwole-niem ministra rolnictwa i rozwoju wsi; 2. Rejestr

środ-ków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu

zezwo-leniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi (ostatnia aktu-alizacja: 25.02.2008 r.); 3. Informacje firm

fitofarma-ceutycznych o dostępności produktów na rynku