Ziemniak Polski 2018 nr 4 43
Z życia branży
X
X
X
Ś
Ś
Ś
W
W
W
I
I
I
A
AT
A
T
T
O
O
O
W
W
W
Y
Y
Y
K
K
K
O
ON
O
N
N
G
G
G
R
R
R
E
ES
E
S
S
Z
Z
Z
I
I
I
E
E
E
M
M
M
N
N
N
I
I
I
A
AC
A
C
C
Z
Z
Z
A
A
A
N
N
N
Y
Y
Y
–
–
–
P
P
P
E
E
E
R
R
R
U
U
U
,
,
,
C
C
C
U
U
U
S
S
S
C
C
C
O
O
O
,
,
,
2
2
2
7
7
7
-
-
-
3
3
3
1
1
1
M
M
M
A
A
A
J
J
J
A
A
A
2
2
2
0
0
0
1
1
1
8
8
8
mgr inż. Joanna Piskorz, mgr inż. Dorota Michałowska
dr inż. Agnieszka Przewodowska, dr inż. Włodzimierz Przewodowski IHAR-PIB Oddział w Boninie, e-mail: piskorz@ziemniak-bonin.pl orld Potato Congress (WPC),
czyli Światowy Kongres Ziemniaka, to najważniejsze dla branży ziem-niaczanej wydarzenie naukowe na świecie. Odbywa się co trzy lata, a jego celem jest wspieranie globalnego rozwoju uprawy ziemniaka. Poprzednie edycje były organi-zowane w Ameryce Północnej, Europie, Afryce Południowej, Chinach i Nowej Zelan-dii. W roku 2018 po raz pierwszy Kongres odbył się w Ameryce Łacińskiej. W kon-ferencji uczestniczyło ponad 800 naukowców i przedstawicieli przemysłu ziemniaczanego. Wykłady, sesje dyskusyjne i rozmowy kulu-arowe służyły wymianie poglądów i wyników badań naukowych, poszukiwaniu innowacyj-nych rozwiązań dla praktyki, a także pozy-skiwaniu nowych partnerów do wspólnych działań i nowych możliwości współpracy między krajami dla globalnego rozwoju rynku ziemniaczanego.
W trakcie Kongresu zarówno Peru, jak i inne kraje Ameryki Łacińskiej prezentowały wielki potencjał tego regionu, dysponującego ogromną bioróżnorodnością odmian ziem-niaka, i podkreślały jej związek z tworzeniem nowych odmian w hodowli. Była to wyjątko-wa okazja, żeby pokazać światu, jak wyjątko-ważna jest ochrona rodzimych zasobów genowych ziemniaka, kontynuowana przez pokolenia w
Andach. W trakcie Kongresu podkreślano również ogromny wpływ różnych ulepszo-nych i natywulepszo-nych odmian ziemniaka na glo-balne bezpieczeństwo żywnościowe w obli-czu gwałtownego wzrostu liczby ludności na świecie i zmian klimatycznych. Za szczegól-nie istotny uznano obszar badań naukowych dotyczący rozwoju nowych technologii zwal-czania szkodników i chorób pojawiających się wraz ze zmianami klimatu. Wiele wykła-dów i dyskusji poświęconych było zagadnie-niom dotyczącym nowych technologii zbioru, przechowywania i przetwórstwa. Oceniano, jak cały ten dynamiczny postęp wpływa na biznes, umożliwiając współpracę pomiędzy firmami i rolnikami uprawiającymi ziemniaki do konsumpcji w stanie świeżym, a także do produkcji przemysłowej.
Konferencja została zorganizowana w centrum kongresowym Plaza Cusipata, w historycznym centrum miasta Cusco, pod hasłem: Różnorodność biologiczna, bez-pieczeństwo żywności i biznes. W czasie obrad dużo uwagi poświęcono promocji zrównoważonego wykorzystania zasobów genowych ziemniaka (z naciskiem na od-miany peruwiańskie), sposobom wprowa-dzania tych odmian na rynek światowy oraz wykorzystywaniu ich w gastronomii. Kongres otwierał i zamykał bankiet z udziałem
mini-W
Ziemniak Polski 2018 nr 4 44
stra rolnictwa Peru.
Tematyka Kongresu obejmowała siedem głównych działów:
• Wpływ zmian klimatu na produkcję rolno- -spożywczą
• Trendy w konsumpcji ziemniaków i na ryn-ku
• Tworzenie nowych odmian i biotechnologia ziemniaka
• Szkodniki i choroby ziemniaka • Zarządzanie uprawą ziemniaków
• Technologia przechowywania i przetwór-stwa
• Różnorodność biologiczna ziemniaków i jej związek z hodowlą, żywieniem i zdrowiem
Wybór Peru jako gospodarza światowego kongresu znajduje swoje uzasadnienie w ogromnej roli, jaką pełni ziemniak w historii, tradycji i gospodarce tego kraju. Peru jest regionem uznawanym za ojczyznę tej rośliny (uprawianej tutaj od 7000 lat) i źródło, z któ-rego ziemniak rozprzestrzenił się na cały świat. Ze względu na to, że ziemniaki mogą być uprawiane na ubogich glebach, w trud-nym klimacie, a otrzymany produkt ma wy-sokie wartości odżywcze, jest to roślina o szczególnym znaczeniu w wysokogórskich regionach Peru (do 4200 n.p.m.) o małych zasobach glebowych.
W Peru występuje największa różnorod-ność odmianowa ziemniaka na świecie. Większość upraw zlokalizowana jest na te-renach górskich, a uprawą zajmuje się ok. 700 tys. producentów. Plony przeznaczane są głównie na bezpośrednią konsumpcję w postaci nieprzetworzonej, a reszta na ziem-niaki suszone, fermentowane lub do produk-cji mąki ziemniaczanej. Średnie spożycie wynosi ok. 70 kg na osobę. Najczęściej spo-żywa się ziemniaki gotowane ze skórką, ale Peruwiańczycy wykorzystują również ziem-niaki ugotowane, pokrojone i wysuszone, jako dodatek do dania carapulcra.
Inny sposób przygotowania tzw. ziemnia-ków chuño polega na zamrażaniu ich na powietrzu, a następnie deptaniu i suszeniu na słońcu. Czasem ziemniaki po zamrożeniu i udeptaniu umieszcza się w worku, zanurza na 15 dni w wodzie, a następnie suszy na słońcu. Tak przygotowany produkt nosi na-zwę moraya – biały ziemniak. Co ciekawe, ziemniaki wyprodukowane w peruwiańskich warunkach mają do pięciu razy więcej
wita-min i składników wita-mineralnych niż produko-wane w innych rejonach świata. Dodatkowo ziemniak jest tu darzony wielkim szacunkiem i zajmuje czołowe miejsce w obrzędach, świętach narodowych oraz wydarzeniach kulturalnych.
Ogromne znaczenie ziemniaka sięga już czasów inkaskich. Uważa się, że był on cen-niejszy niż złoto. Po zakończeniu zbiorów oddawano cześć inkaskiej bogini ziemniaka Axomammie, córce Pachamamy – Matki Ziemi. Co roku Peruwiańczycy obchodzą tzw. Día de la Papa, czyli Dzień Ziemniaka. W roku 2018 święto przypadło na 30 maja. W tych dniach w całym Peru dziękuje się za uzyskane plony i oddaje cześć bóstwom związanym z uprawą ziemniaków. Peru-wiańczycy tańczą w kolorowych strojach, przedstawiając inscenizacje i obrzędy staro-inkaskie. W tych dniach składają również uszanowanie Matce Ziemi, która o nich dba i karmi.
Tematem wykładów i dyskusji na Kongre-sie były zagadnienia łączące się z jego ha-słem przewodnim: Bioróżnorodność, bezpie-czeństwo żywności oraz biznes.
BIORÓŻNORODNOŚĆ
Pierwsza część hasła Kongresu dotyczyła różnorodności biologicznej ziemniaków oraz jej wykorzystania w hodowli nowych odmian. Bioróżnorodność omawiana była w odnie-sieniu do zdrowia oraz zbilansowanego ży-wienia człowieka. Poruszano również pro-blemy dotyczące ochrony in situ ziemniaka. BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCI
W przypadku ziemniaka na bezpieczeństwo składa się hodowla nowych odmian oraz wprowadzanie nowych rozwiązań biotechno-logicznych w uprawie, diagnostyce, nasien-nictwie oraz przetwórstwie ziemniaków. BIZNES
Uczestniczący w Kongresie rolnicy i prze-twórcy brali udział w dyskusjach na temat miejsca rynku ziemniaczanego na rynku światowym. Przedstawione zostały nowo-czesne technologie uprawy, zbioru i prze-twórstwa ziemniaków. Hasło omawiane było również w odniesieniu do konsumenta i jego kulinarnych oczekiwań związanych z ziem-niakiem.
Ziemniak Polski 2018 nr 4 45 Uczestnicy Kongresu wzięli udział w
dwóch wycieczkach: do Potato Park – Parku Ziemniaków oraz Inia Agricultural Experi-mental Station Andene – Narodowego Insty-tutu Innowacji Rolniczych. W czasie zwie-dzania zapoznawali się z kulturą i obyczaja-mi Indian Keczua oraz próbowali potraw z peruwiańskich odmian.
PARK ZIEMNIAKÓW
Jest położony na chronionym obszarze róż-norodności biologicznej w regionie andyj-skim. Został utworzony dla ochrony występu-jących tam rodzimych odmian ziemniaka, a także innych gatunków obecnych w ekosys-temie Andów. Wizyta miała na celu przed-stawienie wysiłków lokalnych społeczności andyjskich podejmowanych w celu groma-dzenia i ochrony lokalnych odmian i gatun-ków ziemniaka. Ziemniaki na terenie Potato Park uprawia się w sposób tradycyjny, sadzi się je ręcznie i ręcznie wykopuje. Potato Park w rejonie Cusco jest również rezerwa-tem biologicznym, w którym rdzenni miesz-kańcy z ludu Keczua starają się udowodnić, że wykorzystanie starej wiedzy i doświad-czenia pokoleń może być receptą na ochro-nę upraw przed zmianami klimatycznymi. W regionie tym udało się zachować nie tylko liczne odmiany andyjskie ziemniaka, ale również warzyw korzeniowych i bulwiastych, będących kluczowym składnikiem pożywie-nia Peruwiańczyków.
Narodowy Instytut Innowacji Rolniczych Eksperymentalna Stacja Rolnicza jest ośrodkiem badawczym w peruwiańskich Andach, obejmuje obszar ok. 50 ha na wy-sokości od 3350 do 3480 m n.p.m. Obiektem badań są głównie rodzime odmiany ziemnia-ka. Prowadzi się tu doświadczenia w pro-dukcji sadzeniaków starożytnymi metodami Inków na poziomych tarasach umiejscowio-nych na stoku góry oraz nowoczesnymi: hy-droponiczną i aeroponiczną.
Światowy Kongres Ziemniaka to 5 inten-sywnych dni: 803 uczestników, 164 prezen-tacje wyników w dniach 28, 29 i 30 maja w Cusco, uczestnictwo w Narodowym Święcie Ziemniaka, wycieczkach do Parku Ziemnia-ków oraz Narodowego Instytutu Innowacji Rolniczych, a także prezentacje
miejsco-wych obyczajów ludności Peru.
Wnioski przedstawione na zakończenie Kongresu:
• W ostatnich 20 latach nastąpił gwałtowny wzrost produkcji i popytu na ziemniaki, szczególnie w Azji i Afryce.
• Potrzebne są nowe badania naukowe, któ-rych celem byłaby poprawa wydajności upraw ziemniaka i wzrost jakości plonu o zwiększonych wartościach odżywczych. • Należy skupić się na opracowaniu nowych technologii hodowli, ulepszonych systemów nasiennych, bardziej wydajnych praktykach zarządzania uprawami i przechowywaniem ziemniaków po zbiorze w celu zmniejszenia strat żywności.
• Inwestycje wspierające wydajność rolnic-twa i zwiększające zdolność zarządzania ryzykiem zwiększą szansę na zaspokojenie potrzeb plantatorów ziemniaków przy jedno-czesnym promowaniu bezpieczeństwa żyw-nościowego.
• Ziemniak jest uznawany nadal za ważne źródło żywności.
• W ostatnich pięciu latach produkcja global-na ziemniaków wynosi poglobal-nad 370 mln ton/rok (FAOSTAT 2017). Obecnie ziemniak plasuje się w uprawie na piątym miejscu w świecie, po trzcinie cukrowej, kukurydzy, pszenicy i ryżu.
• Kluczowe znaczenie ma zrozumienie po-tencjalnego wpływu zmian klimatycznych na produkcję ziemniaków w skali światowej.
*** Autorzy zdjęć
prezentowanych na II stronie okładki: Dorota Michałowska, Agnieszka Przewodowska, Włodzimierz Przewodowski, Paweł Chrominski, Jarosław Przetakiewicz, Tomasz Bieńkowski,
