Janusz Ostoja-Zagórski,Anthony
Harding,Alojzy Wawrzyński,Maria
Krygier,James Rakhman
Sobiejuchy, gm. Żnin, woj. bydgoskie.
Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 17, 95-96
P c lsk s Àkftdettlft Kauk H i s t e r i i K u ltu r y t f i t t r i i l a l j Zakład A rc h e o lo g ii W U lkopoliłcl T b iw r a y U t « D ü eh u / i ß c l i i / I e p ir t u i « D t A rc h eo lo g ii B t d i û l i p M w fcd tlli: d o o .d r h*b, Jaousż O s to jł-Z a g ó rs k i /IHKM FAM/ i d r Anthony H arding /U3lP * r* y U t « РигЬдш/
p rsy « s p d ł u d t li l e z* » tro n y p o l s k i e j : A lojsogo law nsyń- a k ie6^ /IfflM РАН/ i a g r M a rii K ry g ie r /B iu ro Badań 1
Doku&antaoji Zabytków/, a a* s tro n y bryty ja k i« J ϊ'Μ ft Ja ·« a* ВаЫшаоа/Ctoia a r e y t a t w Durhżia/» V badaalaoh b r a l i ponadto stu d e n c i a rc h e o lo g ii Ш w Fotn ад l u i t f e l m r s y t t t u m
Purhaa* Fin anao wały IHKM w Bydgoazosy 1 T b lw aray tat a Durhan*
Frcw odionc wspólna p o ls k o - b r y ty js k ie bad an ia wy kopal lakowa n a o s ie d lu ltklnońoi k u ltu r y t
łu ż y c k ie j w Sobie Jucha oh. Oeleß ty ob badań było dokońoaanio p ra o e k sp lo rae y Jo у oh prowadzonych w ubiegłym roku w p ó łn o o n aj c s ą ś o i o s ie d la / » a k t o r n r 1 / oraz uchwycenie ew entualnych isaoonied obronnych we w schodniej p a r t i i o s i e d l a ,I s t n i e n i e k tó ry o h s u g e ru ją zaohowana r e li k t y doejileaanyoh M donień obronnych* Ponadto prowadzono bad an ia speo J o li a tyczna a a ją o e n a o e lu d o s ta r c z e n ie n ie z będny oh e a te r i a l ów irÓdłowyoh do re k o n s tr u k c ji p rzan io n ń r od o v l ska p rzy ro d a ioz ago w m ik ro re g io n ie Bobie Juchy, B adania te p ro w a d ził z e s p ó l a p a o ja lls tó w z A n g lii pod k ieru n k iem p a la o z o o lo g a Jamesa Hakhnana*
s t r o f a o s i e d l a / i
kontynuowano t u e k s p lo ra o ję warstw kulturow ych w b ezp o śre d n ia a ą s ie d z tw ia o dkrytego w r* a fe ra ln e g o o b ie k tu kultow ego· Główny* osiem ty oh p r a c było из t a l en Le rozmiarów domostwa « w remach k tó reg o znajdow ał s i ę odkryty p o p rz ed n io krąg kultow y oraz o s ta te c z n e w y ja śn ian ie f r o k o j l zn ajd u jąc y ch s i t w p o b liż u znacznych rozmiarów jam, in te rp reto w a n y oh Jako s tu d n ie . V tr a k o le p ra o e k sp lo rac y jn y c h o d s ło n ię to d a ls z a elem enty domostwa,a wlęo p o z o s ta ła p a r t i a p o d ło g i g l in i a n e j o raz lio z o e ś la d y p o słq ? e o h ciągnące a lę wad ł o i l i n i i p ó łn o c -p o łu d n ie z nieznaozoym od c h y le n ie a w k ie ru n k u zachodnim. Na p o d staw ie usy skony oh re z u lta tó w stw io rd z ló no żerny, że domostwo w ranach k tó re g o znajdow ał e lę odk ry ty p o p rzed n io k rą g koltow y usytuowana było wzdłuż o s i NW-SÏ i w p rz y b l iż e n iu m iało n a a tę p u ją o s wymiary; d łu g o ść około в в , szerokość ok* б л» P o w ierzch n ia domostwa
g
w ynosiłaby zetem « p n t 7 Ы Iż on Iu ο Ιο 2 o W л , Z o w a g i nu bardzo s ła b e zachowani* a i , k o n s tr u k c ji drew nlenych tru d n o j o s t podejmować prdby reken в t r a k c j i p o szczególnych ele m en ti* o dkrytego d cao e- twa. Ht* u le g a Jednak w ę tp liw o d e l, 1É . l a ł o ono pod ło g ę g l in l o o ę , n a p o k ło n i· k t d r s j / · ramaob k o lo jn y o h Tan użytkow ania o b la k tu / m ajd o w ały s i , obok wspomnianego w ylej k ro su o o h * re k te rze kultowym rd w n ie t p i · o* kop u l ad ta 1 o tw a rte paleń la k a o łotoce a n le w le lk lo h rozmiarów kam ieni.
Podstawowymi elem entam i konetrofcoyjnyfci doian obok słupów były r i e t le Z b e lk i poprzeczne w y lłp lo n e dodatkowo a l l n i e a b i t a « l in a . Szczegółow a a n a lia a zebranych w t r a k c ie badad fragmentów p olapy /1 JZ1 ułam ki w r ó tn e j w lelkoóol i k s z ta łtd w / p o z w a la n a s tw ie rd z e n ie , ta do budowy u ty to belek
d re w ii any oh o dred n io y od 16 do &2 om. V ba zp od ro d n io o ąaied ttw ia napomnianego wy ta j dosoetwa
odk ry to d a ls z y o b ie k t m ie sz k aln y , k td r y 'm la l ró w n iat podłoga w fo rm ie k le p is k a g lin lanego o raz p a le n is k o o tw a rte i zapewne p ie c k o p u la s ty , aozmlarów tego domostwa n ie odęło s i ę Jadaek u s t a l i ć . * dalszym e ta p ie badad kom ty nun wen o ro z p o cz ęta w 1962 r . e k s p lo r a c ję znacznych rozmiarów Jwny, Iffîdra z uwagi n a oh a rak ta ry s ty o zna układy naw arstw ień wakazujęoe n a aalaw an ia p rz e z d łu ts z y o k re s woda* la te rp ra to w a n o jako p o z o s to lo d o i s t u d n i . D alsze badania c l a p o tw ie r d z iły Jednak Wysuwanej p o p rzed n io h ip o ts z y . Okazało a i ę , i t mamy t u do czyn ten la . z utywaoę p rzed 1939 г,- jama *0 przeoho*
wywarła lo d u .
V tr a k o le badad prowadzonych w północnym wektorze zabrano znaozno llo d o l oaram ik l o ra z przedm lotdw oo d zican sg o u ty tk u wykonywanych głdw nle z rogu 1 k o d o l. Ma n y r i to i a n ja z a s łu g u ją zn acz n a lln d d przadm lntdw , k tó r e w lęzać mniemy z z a b ie g a n i magicznym i, a wlęo ró tn eg o ro d z aju k r ę t k l
wykonane ze ekortgt, k am ienia 1 k o d o l, fragm enty ptaszkdw g lin tony oh, ułamkj naozyd 1 In tan oj o c a l-
n i e wierconymi otw oram i.
Ponadto zabrano znaczne llo d o l kodol z w ie rz ę c y c h , a te k te kodol lu d z k i* A t y a ’fregm ent dobrze z w ЛОйИЛЮНУ, gm. Bnin
w o j. b y d g o sk ie 5 ta n o w iz k o 1
-
v a-e h o -e a n -e j ο xa a s к 1. m łod-ego o s o b n ik ^ , k i l k a n -e d o i -e p r z -e p -e lo n y o h z i a r -e n zb ó ż i r o i 1 ln d z ik o r o s n ą o y c h , fra g m e n ty p a n c e r z a ż d ł e i e b ło tn e g o L l i c z n e oko ropy różnych gatunków d l imaków. I z s z c z e g ó ln e wy· r ó ż n i e n i e r.a słu f.u jo Je d n ak z n a jd u ją c e s i ę « p o b l i ż u k rę g u k u lto w e g o fra g m e n ty nnożyn 1* z d o b io n e g o wyre in 1« w y k s z ta łc o n ą l i s t e w k ą karbow aną b ie g n ą c ą d o o k o ln le u o t sady b rz u d c a t u ż ponad załom em . Hz p o d sta w i o en e l e g i i z e ró w io w p rz y p a d k u form y n a c z y n ia , ja k 1 te c h n o l o g i i Jogo w ykonania p r z y -
Jąó mnżsmy, i ż są t o p o z a s t a ł o d c i n a o z y n la t r a c k i e g o datow anego n a p rz e ło m HaC/HaD. A n a lo g ic z n e formy n a c z y ń znamy zarów no z te re n ó w B u ł g a r i i , Je k i Środkow ej B antu 1 1 ,
W północnym s e k t o r z e o s i e d l a b e z p o i ro d n io pod wara team ! zw iązanym i z o sadnictw em łu ż y c k im o d k r y to w arstw ę o s a d n ic z ą zw ią z a n ą z f a z ą z a s i e d l e n i a wyspy w n e o l l o l a , W t r a k o i a e k a p l o r a c J i t e j w aratw y o d k r y to k i l k a Jam ow alnych o d redo la y od 0 ,4 0 d o 0 ,5 0 m, w w y p e łn i aku k t ó r y c h z n a jd o w a ły a l ę u łam k i n a o z y ń n e o l i t y c z n y c h k u l t u r y a m fo r k u l i s t y c h lu b p u ch aró w le jk o w a ty c h ,
5 S L Î £ ? - S £ . ï ï . . ^ ï l î ï S â S Î - S . E Ï i i i S . S S i S Î i ï ^ :
Calem p r a o prow adzonych w t a j p a r t i i o b i e k t u b y ło uchwyoenŁs e w e n tu a ln y c h r e l i k t ó w w ału o b ro n n e g o , k tó r e g o domniemany z a s i ę g w yznaczono w o p a r c iu o sz c z e g ó ło w ą a n a l i z ę p l a n u h lp ao m e-
try o z n e g o o s i e d l a , в tym c a l u wykonana p rz e k o p p r a s z domniemane k o n s tr u k o je o brm ina, o b e jm u ją c y swoim z a s ię g ie m zem w ał 1 b s z p c d rs d n lo p r z y l e g a j ą c e p o w e w u ę trz o e j 1 z e w n ę trz n e ] s t r o n i e p a r t i e o s i e d l a . 1 ta k w w ykopie usytuowanym n a m a jd a n ie o d k ry to fra g m e n ty d o b rz e z ach o w an ej p o d ł o g i g l i n ia n o J dom ostw a, n a p o z io m ie k t ó r e j z n a jd o w a ł a l ę p i s o k o p u la s ty o r a z p a l e n i s k o o tw a r ta u ło ż o n a z n i e w i e l k i c h ro zm iaró w k a m ie n i. Ha p o z io m ie n a jm ło d s z e j f a z y ' domostwa o d k ry to k i l k a w y ra ź n ie z a z n a c z a ją c y c h a l ę aku? la k oa rem i k i , w tym dwa z n a c z n y c h rozm iarów n a c z y n i a zazoboww z a w le ra ją o w zn a c z n e i l o d o i p r z e p a lo n y c h s z c z ą tk ó w z b ó ż . *e w aohodniej o z ę d o i wykopu w bezp o d red n lm s ą s i e d z t w i e dom niem anych m o o n l e ń o b ro n n y c h o d k r y to fra g m e n ty n a jp ra w d o p o d o b n ie j u l i c y O k rę ż n e j. O a ta te o z a a i n t e r p r e t a c j a o d k r y ty c h elem entów k o o s tru k o y jn y o h b ę d z ie m ożliw a do p lw ro p o l t w i e r d z e n i u - omy w tym r e j o n i e o e i e d l e z n a jd o w a ły s i ę urno on le n l a o b ro n n e . Pewnych p r z e s ł a n e k n a rz e c z i s t n i e n i a w tym r a j e n i e w ału o b ro n n eg o d o s t a r c z y ł y w y n ik i Ф увкап е w w ykopie usytuowanym p o z a z a s ię g ie m d o nn łam anych m o o n l e ń o b ro n n y c h . Ha g łę b o k o d o i o k o ło 3 в od s t r o p u d a r n i o d k ry to dwa sto su n k o w o dob r z e zachow ane słu p y s ta n o w lą o e p o ż o s t a ł o d o l p a l i s a d y w zg lęd n ie f a l o c h r o n u . V p r o f i l u d o la n y z a c h o d n ie j wykopu uehwyoono pernae d l a d y , k t ó r a możemy ln te r p r e to w a ó Jak o fra g m e n ty t n o o n ie ń o b ro n ny o h , Ha te m a t k o n e t r u k o j l w ału o b ro n n eg o w S o b ie Ju o h a o h będziem y m o g li wypowiadać e l ę d o p i e r o po p r z e b a d a n iu o d c in k a w a łu W ładolw ego, J u ż o b e o o le s tw l e r d z l ó możemy, i ż w ał o s i e d l a w S o b ie ju o h a o h w z n ie sio n y b y ł p r z y pomooy i n n e j t e o h n i k l n i ż wały grodów ty p u b is k u p iń s k ie g o .
B a d a n ia n a s ta n o w is k u n r 1 i oałym m ik ro re g io n le będą k o n ty n u o w an e. ETA BA k i s i , gm, Bojawo p a t r z n e o l i t w oj. b y d g o sk ie S ta n o w isk o 9 S T A H I, gm. D obra p a t r z o k r o s l a t e ń s k i w oj, k o n iń s k ie S ta n o w isk o 1 ST3Ü B H ,gm, K o n o p n ic a Huzeum A rc h e o lo g ic z n a i E tn o g r a f ic z n e w o j, s i e r a d z k i e w Ł odzi S ta n o a la k o 2
B a d a n ia p r o w a d z ił m gr Z d z is ła w K aszaw ek l. F in a n so w a ł HKZ w S i e r a d z u . D z ie w ią ty se zo n b a d a ń . Osada z o k r e s u h a l s z ta c k ie g o D i s w czesnego o k r e s u l a t e ń s k i e g o /5 5 0 - 3 0 0 р д е /л B a d a n ia o b j ę ł y o b s z a r 1000 a®, k o n c e n tro w a ły s i ę w tr z e c h ró ż n y c h p u o k ts o h o sa d y :
O d s l o o i t t i d a l s z y c i ą g ro o o c le ń obrono y oh n e p r z e s t r z e n i 60 s 10 m®. К . ер 1D rwe J w wypełń t e k a w ału w y k a z a ła , i ż m o c n i e n i a wykooane b y ły ta o h n ib ą sk rz y n io w ą / t a k ą samą Ja k Inna tb a d a n e s ' l a t e o h 1 9 7 4 - 1 9 7 9 /. Godó d o b rz e zeohow ans d re w n ia n e e le m e n ty p r z e p a lo n y c h s k rz y ń w y p ełn io n e
