Halina Śledzik-Kamińska,Jurij
Knebel
Niedów, gm. Zgorzelec, woj.
jeleniogórskie. Grodzisko nr 1
Informator Archeologiczny : badania 20, 150-151
g l i n y . S z e ro k o ś ć w alu re k o n stru o w an a na p o d s ta w ie wkopów napraw czych wyno s i ł a zapewne b li s k o 8 m. Z t ą fa z ę zw iąz an a b y ł a cz ę ś c io w o w yeksp loro w ana c z w o ro k ą tn a p ó łz ie m io & k a , d łu g o ś ć j e d n e j ze ś c ia n w y n o s iła 2,90 »*
Poza tym s tw ie rd z o n o na w d ratw ach d e s t r u k c j i I I I f a z y w a łu 2 k o le jn e p o z io my o s a d n ic z e /duże p a le n is k o , nad nim cz w o ro k ą tn a p ó łz ie m ia n k a / . и lic z n y m m a t e r ia le c e ra m ic z n y c h z ty c h o b ie k tó w zauważono w y stę p o w an ie znaków g a r n c a r s k i c h na dnach n a c z y ń - ?
и o b ie k t a c h poza s t r e f ą p rz y w a le , z n a le z io n o b ard z o l ic z n e fra g m e n ty n a c z y ń , noże że la z n e , g r o t y s t r z a ł , s i e r p , p r z ę ś l l k l , p a c i o r k i s z k la n e , b la s z k i m ie d z ia n e , a ta k ż e duże i l o ś c i k o ś c i z w ie r z ę c y c h .
Ze względu na b ra k w o b ie k t a c h zabytków p o z w a la ją c y c h na p r e c y z y jn e d a to w a n ie / o p is a n e w y ż e j - z aczep o s t r o g i i lu n u la w y s t ą p i ły na z ło ż u w t ó m y r ' o s a d n ic tw o na g ro d z is k u w H as za-co w ic a c h można d atow ać na p o d s ta w ie a n a l o g i i m a ło p o ls k ic h w y łą c z n ie ramowo na w ie k U - X I . ze w zg lędu na fi t w i e r d z o « k o n t a k ty /o n i e u s ta lo n ym c h a r a k t e r z e / z W ie lk im i Ho rowami d a to w a n ie t o b y ć może b ę d z ie m u s ia ło u l e c z m ia n ie .
B a d a n ia b ęd ą kontynuow ane.
NIBDOh, g m .Z g o rz e le c W ojewódzki O środek
w o j . j e l e n i o g ó r s k i e I z e b e o l s f l c n e - R o o s e m t o r i l l
G rodzisko nr 1 we Wrocławiu
B a d a n ia p r o w a d z iła mgr H a lin a Ś le d z i k —K a s iń s k a . U c z e s t n i c z y ł d r J u r i j K n e b e l s I n s t y t u t u Ludoznaw stwa Serb e -łu ż y c k ie g o A k a d e m ii Nauk NRD w B a u tz e n . F in a n s o w a ł WXZ w J e l e n i e j G ó r z e . T r z e c i sezo n b ad a ń . G r o d z is k o / IX - X , XX w ./
Kontynuowano b a d a n ia t 1965 r . Celem ic h b y ło zbadan i e w n ę trz a g r o d z is k a , o k r e ś l a n i e c h a r a k t e r u zabudowy i k o n s t r u k c j i u rz ą d z e ń o b ro n n y c h , f u n k c j i o b i e k t u , u ś c i ś l e n i e c h r o n o l o g i i o r a z d o k o n an ie r s k e o s t r n k c j i fo rm y p ie r w o t n e j.
Fo n t y r mtrWarro· e k s p lo r a c ją n a w a r s tw ie ń w o b r ę b ia wykopu X. P r z e c in a ł on w n ę trz e g r o d z is k a po o s i wschód-zachód o ra z obejm ow ał wew nętrzne r o z sy p ie k a w a łu o b ronnego o d c in k a wsc h o d n ie g o o ra z z acho dn ieg o * Na o s i g r o d z is k a N - S , p o c z y n a ją c od c e n t r a l n e j p a r t i i m ajdanu w k ie r u n k u po łu d n io w e j s k a rp y w z n io s la n ia z a ło ż o n o wykop n r I Z o w ym iarach 25 z 3 m.
N z a c h o d n ie j c z ę ś c i m ajdanu , w p a s ie p rtyw aln ym o d k r y t e o b ie k t / n r З а / w yku ty w s k a l i s tym p o d ło ż u , o w ym iarach 4 z 5 m, z a g łę b io n y na T,5 z /od s t r o p u c a l c a / , И p a r t i i p rz y d e n n e j z a s y p le k o s t a n o w iła p la s t y c z n e g l in o b arw y ż ó łt a w e j p r z e w ie ś ta na za s p a le n iz n ą , p ośrod ku z aa*
2
g łę b ie n ie m w d n ie w p o s t a c i l e j a o p o w ie r z c h n i o k o ło 2 я . Jam a w yk u ta w s k a le w y k o rz y s ta n a b y ł a zapewne ja k o z b io r n ik na wodę. F u n k c jo n o w a ł on n a jp ra w d opodobn i e j w f a z i e s t a r s z e j g r o d z is k a , a n a s t ę p n ie w y k o rz y s ta n y z o s t a ł ja k o c z ę ś ć w z ie a n a z ie m ia n k i /o czym in fo rm o w a liś m y w k o w a n ik a c ie z b adań 1965 r . - o b ie k t n r 3 / . W o d l e g ło ś c i o k o ło 3 i d i zachód od z b io r n ik a o d k r y to o d c in e k g u ru o d łu g o ś c i 4 m, s z e r o k o ś c i 1 m. Zbudowany b y ł on z к on i a n i ś r e d n i e j w ie l k o ś c i , w y s tę p u ją c y c h w p od ło żu* Od p o łu d n ia do muru p r z y l e g a ła g l i n a z drobnym i k a m ie n ia m i o d k r y ta na o d c in k u 2 m, z a ś od p ó łn o c y p r z y l e g a ła w a rstw a g l i n y p y l a s t e j . O d s ło n ię t y r e l i k t muru łączym y z bramą lu b f u r t ą p row ad zącą do g ro d u od s t r o n y p ó łn o c n o - z a c h o d n ie j. N c z ę ś c i > w s c h o d n ie j m ajdanu o d k r y to jam ę / o b ie k t n r 5/ o f u n k c j i g o s p o d a r c z e j, w r z u c i e poziomym w k s z t a ł c i e n ie r e g u la r n e g o c zworobo k u , o w ym iarach 0 ,9 0 x 0 , ( 0 и . M p r z e k r o ju pionow yn o b ie k t te n m ia ł k s z t a ł t p ł y t k i e j n i e c k i , z a g łę b io n e j м 0 ,2 2 m /od s t r o p u c a l c a / . W yp e łń i s ko o b ie k tu s t a n o w iła p r ó c h n ic a z p o je d y n c z ym i ułam kam i n a cz y ń g l in ia n y c h . O b ie k t p ie r w o t n ie b y ł z ad a s z o n y, ś w ia d c z ą o tym zac howane podwójne ja w y po s łu p k a c h ś r e d n ic y 7*9 cm, z a g łę b io n e w c a le c ńa 10-15 cm.
w południowym o d c in k a m ajdanu p rz e d wałem o d k r y to budynek / o b ie k t n r 7/ z b ru k ie m k a miennym, o d łu g o ś c i 4 ,6 0 m i s z e r o k o ś c i 2 я . N ie s ą w ym iary c a łk o w it e o b ie k t u , albo w iem ucho*
151
-d t i on po-d krawę-dź wykopu. Bu-dynek z o s t a ł w z n ie s io n y w k o n s t r u k c ji słu p o w o - p le c io n k o w e j. ko l e j n y o b ie k t / n r 6/ w y s t ą p i ł w o d l e g ło ś c i 2-3 № na zachód od budynku n r 7, w r z u c ie po*lotnym » l a ł on k s z t a ł t p r a w ie czw oroboczny o w ym iarach 3,2 x 1,5 » , w ydłużony b y ł po o s i p ó łn o c-p o łu d n ie , z a g łę b io n y na 0,40 m w s k a l i s t e p o d ło ie , W y p e łn is k o s t a n o w iła p ró c h n ic a z pojedynezy- n i , drobnym i k a m ie n ia m i w p a r t i i s tro p o w e j o ra z grudkam i p o le p y . N ie stw ie rd z o n o o b e c n o ś ci pa l e n i s k a . Uwagę zw raca z ró żn ico w an y in w e n ta rz zab ytkó w : c ię ż a r k a tk a c k ie g o i g ła d z ik a wykona n ych z k a m ie n ia , podkowiaków z ż e la z a , g r u d k i surow ca g ra fitu o ra z ułamków n aczyń z dodatkiem g r a f i t u . Forma o ra z in w e n ta rz zabytków s u g e r u ją , 11 p e ł n i ł on fu n k c je g o sp o d a rcz a.
C e n t r a ln a c z e ś ć m ajdanu n i e b y ł a zabudowana, s t a n o w iło go pod ło że po c z ę ś c i s k a l i s t e , c z ę ś c io w o z a ś p o k r y t e utw oram i g l i n i a s t y m i , zm ieszanym i z gruzem sk aln ym o ra z k ilk u c e n t y m e t rową w arstw g p r ó c h n ic y w p a r t i i s t r o p o w e j. W o b r ę b ię badanego o d c in k a /wykop n r I / zaobserw o wano 97 jam po s łu p a c h n i e tw o rz ą c y c h r e g u la r n e g o u k ła d u . Ś r e d n ic a słup ów w y n o s iły 10-30 cm, z a g łę b io n e b y ł y s p o r a d y c z n ie do 50 om. W yp e łn io n e b y ły p r ó c h n ic ą .
N o b r ą b ie w a łu obro n neg o, badanego o d c in k a p o łu d n io w e g o , p ra w ie c a łk o w ic ie zniw elo w an e go s tw ie rd z o n o n a s t ę p u ją c y u k ła d i w a ł zbudowany b y ł z dwóch c z ą ś c l - d rew n ian o -z ie m n e j o sz e r o k o ś c i p od staw y do 1 ,5 m o r a z kam iennego muru / o b lic ó w k l/ o s z e r o k o ś c i podstaw y do 1,6 » . W ał z o s t a ł z n is z c z o n y pożarem , o czym ś w ia d c z ą p rz e p a lo n a b e l k i k o n s t r u k c ji ru s z to w e j o ra z sp ie c z o n a g l i n a .
In w e n ta rz zab ytków j e s t u ro z m a ic o n y, o d k r y to w yro by z ż e la z a x 2 g r o c i k l s t r z a ł , ram ia o s t r o g i z p ły tk o w a ty m zakończeniem / t y p Z ł , odm iana I I wg t y p o l o g i i Z .B t lc z e r ó w n y / , podkowie- k i n o sz ąc e ś la d y w y t a r c i a o r a z c a łk o w ic i e now e, frag m e n t podkowy, m o tyką, s p r z ą c z k i, n o ie . I g ł ą . Po śró d wyrobów z k a m ie n ia w ym ieniam y: o s e ł k i , g ł a d z i k i , с l a t a r e k t k a c k i ; z g l i n y : p rzą ś- l i k i , frag m e n ty n a cz y ń g l i n i a n y c h , w tym n i e w i e l k i p r o c e n t z d od atkiem g r a f i t u ; z k o ś c i : p io nek' do g r y . tf g r u p ie m i l i t a r i ó w uwagą zw raca o s t r o g a z b r ą z u , cz ę ś c io w o p r z e p a lo n a , form ą n a w ią z u ją c a do typ u z a c h o d n io e u r o p e js k ic h , h a c z y k o w a ty c h , n i e m ająca a n a l o g i i na z ie m ia c h P o l s k i .
F u n k c jo n o w a n ie grodu na p o d s ta w ie d o ty c h c z a s u z y sk a n y ch m a te r ia łó w o k re ślam y na I X »X, X I w.
D okum entacja z badań o r a z z a b y t k i z n a jd u ją s i ą w WOAK-u, po o p ra co w a n iu z o s ta n ą p rz e k a zana do WKS w J e l e n i e j G ó rze .
B a d a n ia b ąd ą kontynu o w an a.
OBKAS, g n ,K am ień K r a je ń s k i U n iw e r s y t e t Ł ó d z k i w o j. b y d g o s k ie K a te d r a A r c h e o lo g ii
/ E k s p e d y c j a P o m o rs k a /
B a d a n ia p r o w a d z iła Pom orska E k s p e d y c ja A r c h e o lo g ic z n a U n iw e r s y te t u łó d z k ie g o * Sp raw o zd an ie o p ra co w a ł mgr Ma c i e j T r z c i ń s k i . F in a n s o w a ł UL i UW w B y d g o sz cz y . T r z e c i sezo n b adań. Osada o t w a r t a s I I - I I I o k re su wczesnego ś r e d n io w ie c z a , w g r a n ic a c h k a s z t e l a n i i r a c l ą s k l e j ,
2 P r a c e w y k o p a lis k o w e prowadzono w p ó łn o c n e j i w s c h o d n ie j c z ę ś c i o sa d y na o b s z a rz e 625 » . O d k ry to z a r y s y 9 o b ie k tó w m ie s z k a ln y c h i 2 o b ie k t y g o sp o d a rcz e . W ym iary domostw I z 5 m. S i a dy p rz e p a lo n y c h k o n s t r u k c j i d re w n ia n y c h i p rz e p a lo n a p o le p a w s k a z u je , i ż o sad a z o s t a ła z n is z czona pożarem , tfa rs tw y k u ltu r o w e o d s ło n ię t y c h o b ie k tó w z a w ie r a ły fra g m e n ty n aczyń g l in ia n y c h , k o ś c i z w ie r z ę c e , g l i n i a n e p r z e ś i l k i o r a z o s e ł k i k am ienne. Ha p o d s ta w ie c h r o n o lo g ii c e r a m ik i s tw ie r d z o n o , l ż o b ie k t y p o ło żo n e w p ó łn o c n e j c z ę ś c i s ta n o w is k a są s t a r s z e / IX - X w ,/ od u s y tuow anych w c z ę ś c i p o łu d n io w e j / X I - X I I w . / . Domostwa c h r o n o lo g ic z n ie m łodsze p o s ia d a ły pod p iw n ic z e n ia , w p r z e c iw ie ń s t w ie ,do s t a r s z y c h le ż ą c y c h w p ó łn o c n e j c z ę ś c i o sa d y.
P r z y s z e ro k o p ła s z e z y z n o w e j e k s p l o r a c j i o sad y zastosow ano metodą m echanicznego zdejmowa n i a w ie r z c h n ic h w a rs tw p r z y pomocy z g a r n ia c z a , a z ie m ią z e k s p lo ro w a n e j p ow ierz chn i! usuwano tra n s p o r te m poziomym.
