Jerzy Romanow
Kamieniec Ząbkowicki, woj.
wałbrzyskie. Zespół Klasztorny
Informator Archeologiczny : badania 19, 165-166
* 165
-w c a ło śc i pT bibleg je j Ś ciany -wschcutalej o r a z fra g m e n t śc ian y południo-wej, Obeer-wmcjl tych do konali śmy w wykopie XXIV p o w y m iarach 2 ж 2*4 m* którego ek sp lo rację zakończyliśm y na głębokości 3 ,2 0 m - в» potlom ifl Λi« w glęblooej budowli,
W kolejnym wykopie, em oow lącym p rzed łu żen ie «cadażu X / z 1979 r , / , ro tp o E c s ilim y r e j m m - qçVeqe^o północno-w schodniego narożnik» m ur owns ego założenia.
W dwu sim d atac b /XXV 1 X X V I/, usytuow anych n* południowym zbocza wzgOrc* *tZ am czynka,\ od k ry liś m y po zo atalo ści m orów , etanow iących najpraw dopodobniej r e lik ty bezpośretfcilego zap lecz a g o spodar czego obronnej re z y d e n c ji, Dokładne rozp o zn an ie tych założeń n astąp i w p rzy szły m ее toni* badawczym,
W eksplorow anych w arstw ach od k ry liśm y : 1 fra g m e n t a łe rp u , gw oździe, 2 zb ro ^u k l o ra z ułam ki n a czyń glinianych 1 k o śc i.
D okum entacja 1 m a te ria ły z hadert, po opracow aniu, będą zgrom adzone w Museum A rcheologie m ym w K rakow ie,
Badania będą kontynuowane*
KALISZ POMORSKI F F P ra co w n ie K onserw acji Zabytków
woj* кое ząllrtskle P ra c o w n ia A rcheologie zno - Kon se rw a to rs ka
O ddział w Szczecinie
Badania prow adzili m g r Roman K am iński / au to r sp raw o zd an ia/ l m gr Sław om ir Słow iński, Finansow ał WKZ w K oszalinie. Drugi sezon badali. Z am ek ry cerski*
Kontynuowano p r a c e zapoczątkow ane w 1964 r . O bjęto n im i w yłącznie te re n po północnej a tro c ie zam ku. Z realizow ano 5 wykopów /X -X V / o łączn ej pow ierzchni 190 m*·,
W północno-zachodniej c z ę ś c i d zied ziń ca o dsłonięto d a lsz e frag m en ty fundamentów b aszty n aro żn ik o w ej. W sta n ie n ien aru szo n y m zachow ało s ię jedynie je j lic o w schodnie 1 częściow o południowe. P o p rz e c iw le g łe j s tro n ie n a sa m ej sk a rp ie obecnego p lateau odkryto o d d n e k m uru obronnego* N atrafiono n a niego w roku ubiegłym /w ykop V I/, W ro k u bieżącym o d słonięto go na w iększej p r z e s trz e n i. P r ze t i egal n a o si E -N z odchyleniem n a południe* P o sia d a ł sz e ro k o ść od 1*3 - 1*4 m . Biegnąc w kierunku zach o d iim m ur ten tw o r z y półbasztfir W szystkie te elem en ty stanow ią fra g m e n ty fo rty fik acji m ie jsk ic h z o k re su XIV 1 XV w.
W ew nątrz tej ram o w ej k o n stru k cji n atrafiono na odcinek m u r u obwodowego usytuowanego w c z ę śc i południow o-w schodniej w m ie e le n ia zamkowego* МиГ ten z lo talizew an y był w bezpośredniej bliskości m uru obronnego na o si N -S, Biegnąc w kierunku obecnej bry ły zam ku z m ien i· kieru n ek na południowo-zachodni. Była to k o n stru k c ja kam ienna spojona gliną. Od stro n y zew n ę trzn ej p o d p ierały go dwie przypory* posiada te ż f u rtę . P o m ię d z y m ir e m obwodowym* a fra g m e n ta m i b aszty narożnikow ej zlokalizow ano fundam enty du żego budynku n a o s i N-S, W c a ło śc i o d słonięto jego c z ę ś ć południową i m ożliw e było u sta le n ie jego sz e ro k o ś ci* w ynosiła cna 4*9 m. Z w n ę trz a budynku uzyskano nieliczny m & te n a h e e ra m ic m y /siw aki* kam ionka/ pozw alający datować go w stępnie na p rz e ło m XIV -XV w*
O sta tn im re lik te m a rc h ite k tu ry odkrytym p o d czas tegorocznych badań był budynek gospodarczy, zlo k a lizow any w zdłuż zam ku. P ra w ie w c a ło śc i o d słonięto jego c z ę ś ć zachodnią 1 środkową* łączn ie z podziałem w ew nętrznym . Były to dwa p o m ie sz c z e n ia nlepodplw nlçzone 1 piw nica o w y m iarach 3*2 a 5 m z ceglaną po sa d zk ą. Do piw nicy p ro w ad ziły sebody zlokalizow ane od stro n y południowej n a zew n ą trz budynku. Pom iędzy tą budow lą, a zam kiem o d kryto b ra k kam ienny stan o w iący d ro g ę dojazdową do tych obiektów. Budynek gospo d a rc z y zbudowany z o stał w XIX w. W jego p a r tii fundam entow ej w ykorzystano c z ę ś ć m nrów opisywanych tu taj obiektów . Do eam ej budowy użyto budulca kam iennego z tych k o n stru k cji m sz c z ą c je w znacznym stopniu* Budynek ten funkcjonował do o sta tn ie j wojny,
Badacha będą kontynuowane.
KAMIENIEC ZĄBKOWICKI Wojewódzki K onserw ator Zabytków
woj. w ałbrzyaJde » W ałbrzychu
Z esp ó ł K la sz to rn y
B adaniam i kierow ał d r J e rz y Romanow* Finansow ał U rząd Gminy w Kam ieńcu Ząbkow ickim 1 WKZ w Wałbrzychu* P ie rw sz y sezon badań. Badania acndażow o-rozpoznaw cze, średniow ieczny zespół k la sz to rn y /ХШ-Х1Х w. / .
Stanow isko położene je s t w s ta ro r z e c z u N y sy Kłodzkiej 1 Budzów ki na t e r e i l e pi* K ościelnego w r e j o nie k o śc io ła p arafia ln e g o 1 północnego sk rz y d ła k la s z to ru po c y stersk ieg o .
Badanie spowodowane z o sta ły k o n ieczn o ścią opracow ania p ro g ram u zagospodarow ania te re n u p rz y k o ś cielnego* ja k ró w n ież jego rozp o zn an ie dla celów naukowo-badawczych* P ro g ra m bed&ń zak ład ał wykonanie w y so k o p rz e strz e n n y c h wykopów przekrojow ych* um ożliw iających rozpoznanie n ie istn ie ją c y c h obecnie, lecz z a re je s tro w a n y c h w ź ró d ła c h h isto ry c z n y c h 1 ikonografii* reliktów k la sz to ru pocyzterakiego z 2 połowy XII w* dla celów ew entualnej ekspozycji k o n se rw a to rsk ie j o ra z m ożliw ości uchw ycenia w cze śn iejsz y ch założeń
- 1 ( 4 *
w»rol*flfcowmnjch w f r М Ы *, a m ianow icie u ł o t n i i U t n t o r a e f s и р и Ц д л б » с p o c są tk a ХП w. 1 zamku * końce ХЦ w.
^ wynika tegorocznych и н и к * у odsłonięto f n g m a i t y w iry d a rz a , krużganku 1 re fe k ta rz a k la s z to ru p o cy etersk teg o e 2 potow у XU w, , w ielokrotni* później p гг ehu do* yirenego. O dsłonięto r e iik ty m urów w c z e ś n ie jsz e g o i i M m l i k la s r t o ra ego, u ^ r iw d j p o ö o b n l e j e początku ХП w. ( p re z b ite riu m k o śc io ła sp rz e d 1ЭСЮ r , o n t północao-w sc bodnie go n a ro żn ik a w ie*y zam ku z kcrtcs ХП w.
Wykopy doprow adzone costal у w za sa d z i* do poziom u k o ro n m urów odkryw anej a r chi tek tu r у. Jedynie n a odcinka sandałow ym w rejo n ie w iry d a rta o dsłonięto c a le c . W je g o prcĆLłu stw ierdzono tr z y ewidentne poziom y griizu budówlanago,, o k re śla ją c e p rz jń a jra n ie J tr z y fazy budowy z ało żen ia k la s z to rn e g o w p rz e d z ia le с sasow ym od Х1П do XVI w.
O dkryte fragm enty budowli zachow ane s ą w doskonałym sta n ie . Wykonane aą a.m ikow ego łupku dokład nie ocloaańego. Korony m urów p o sia d a ją p łaszczy zn y p ła s k ie , aą sp o iste 1 p rz y n iew ielk ich zabiegach копяer* wat o rsk ic h w zupełności nadaje s i ę do eksp o zy cji w te re n ie . W k r u l ganku 1 r e fe k ta rz u zachow ały s ię cktże p a r tie posadzek ce ram iczn y ch , W m u rach działow ych zachow ały s ię wyktziane z piaskow ca o ś d e r z a .
Badania w ro k n n astępnym winny być kontynuowane m etodą ezero k o p łaszczy zao w ą.
KAZIMIERZ BISKUPI U niw ersytet Im. M ikołaja K opernika
woj, konińskie Z esp d ł do Badań śre d n io w ie c z n e j
A rc h ite k tu ry Kujaw 1 Wechotbilej W ielkopolski
w T oruniu
Badanie prow adzone p rz e z Z esp ó ł UMK w T o ru n iu . K ierow nik Zespołu p ro f, d r Zygmunt àrlo c b o w a k l, k iero w n ik badań doc. dr hab, Jadw iga Chndziakow a, w spdhulział w badaniach m g r J e rz y Dutk k ajtls /a u to r sp ra w o z d a n ia /. P r a c e finansow ane p rz e z O ś ro dek D okum entacji Zabytków w W arsz aw ie w ra m a c h pro b lem u m ię d zy reso rto w eg o . P ie rw s z y sezoo badań. R om ański kościół pw, Św, M a rcin a w K azim ierzu fle k u p lm .
Z espół podjął in te rd y sc y p lin a rn e badania n a d p rz e s z ło ś c ią ro m ań sk ieg o k o śc io ła Sw. M arcina w K azi m ie rz u fil skup ln u C e le m p r a c je s t poznanie dziejdw obiektu w k o n tek ście Jego zap lecz a o sad n iczeg o , u s ta le n ie ch ro n o lo g ii i okoliczności pow stania hodowli o ra z ro zp o zn an ie Jej pierw otnego układu p rz e strz e n n e g o .
Wykonano dwa wykopy sondażowe n a te r e m * dawnego c m e n ta rz a k o śc ieln eg o w bezp o śred n im s ą s ie d z tw ie obiektu ro m ańskiego.
Sonda* nr_ 1 o w y m iarach 3 ,0 s 1 ,5 η usytuow ano p r z y południow ej śc ia n ie naw y k o śc io ła b lisk o Jej wschodniego n a ro ż n ik a . Stw ierdzono, że w aratw y kolltffow e pochodzące z czasu budowy obiektu e o ataly z n is z czone p óźniejszym i w kopam i grobowymi» B e zpośrednio n a calcu za le g a ła ^ a re tw a s z a re j ziem i z n iew ielką ilo śc ią gruzu ceglanego, kam ieni 1 zap raw y o ra z zn aczn ą ilo śc ią luźnych k o śc i ludzkich. W ystąpiło w niej 1? nowożytnych 1 śred n io w ieczn y ch pochówków szkieletow ych zale g a ją c y c h m ie jsc a m i aż w 6 paetom aeh. W szy s tk ie s z k ie le ty , c z ę s to zachow ane fra g m e n ta ry c z n ie , ułożone były na o si E-W z c z a sz k a m i zw róconym i w s tro n ę zachodhlą. G roby n ie p o sia d a ły żadnego w yposażenia. Z kilk u n a jn iż e j usytuow anych w kopów g ro b o wych wydobyto Jedynie fra g m e n ty n aczyń w czesno- i późnośredniow iecznych. W p o zo stały ch wkop ach wyetą* p iły p rz e m ie sz a n e zabytki nowożytne i Śrecfcłlowieczne, m iędzy innym i 4 mceiety z с aasów S taniaław a A ugusta
1 Ja n a K a z im ie rz a . N a ja ta rs z * w ydobyte z grobów fra g m e n ty naczyń glinianych w y stą p iły w bardzo n ie w ie l k ie j Ilo śc i 1 m ogą być datow ane jedynie w sz e ro k ic h ra m a c h chronologicznych ΧΠ 1 ΧΙΠ w, Ne głębokości 0 ,9 5 m poniżej obecnej pow ierzchni użytkow ej za le g a ła atopa ro m ań sk ieg o fundam entu południow ej śc ia n y nawy k ościoła. Zaobserw ow ano, źe fundam ent wykonany je s t z ? rzędów n ieo b rab ian y cb k am ien i granitow ych łączonych do w ysokości 4 rzędów zap raw ą wapiem ą* P o w iązan ie dolnych rzędów stanow i glina.
Sondaż n r 3 o w y m iarach 3 ,0 x l ( S m w ytyczono po północnej s tr o n ie obiektu b e zp o śre d n io p rz y драу- d zle p re z h tte ria ln e j, w m ie jsc u , gdzie dochodzi do n ie j w schodnia śc ia n a z a k ry s tii. Podobnie ja k w sondażu n r 1 I w tym pu n k cie badaw czym n ie zachow ał s i ę pierw otny okład naw arstw ie ń kulturow ych. Z o sta ły one zn iszczo n e grobowym i w kopam i zaleg ając y m i w w a rstw ie s z a re g o i s z a ro -ż ó łte g o plasku г n iew ielk im i f r a g m entam i m a te ria łó w budowlanych, W yeksplorowano częściow o 3 g ro b y usytuow ane na o si Б -W. Były to dwa pochówki d o ro sły ch osobników p łc i tru d n ej do u sta le n ia o ra z 1 gró b d zieck a; P r z y dwóch położonych wyżej s z k ie le ta c h w ystąpiły fra g m e n ty naczyń now ożytnych 1 śred n io w iecz n y ch , w tr z e c im z a ś g ro b le b rak było z a bytków. Z aleganie o sta tn ieg o z wymieolcRiycb pochówków pod fw d& m eitem ż ś k ry s tli, zbudowanej w początku XVI w. su g e ru je Jego śre d n lo w le c m ą m etrykę. O d sło n ięty w wykopie fra g m e n t fundam entu apsydy ro m a ń s k ie
go k o śc io ła w ykazuje Inną tech n ik ę wykonania niż tundam m t nawy. Na fundam entow anie ap sy d y składa s ię Ô rzędów k am ien i połączonych zap raw ą w apienną aż do stopy, uposadow ionej o 0 ,3 m n iżej od sto p y fu n dam ento wej nawy.
W obu so ndażach n ie n atrafio n o na pderw otny układ n aw arstw ie ń kulturow ych. N a js ta rs z y m a te ria ł zabytkowy je s t b ard zo n ie lic z n y i datować go m ożna jedynie w sz e ro k ic h ra m a c h chronologicznych od XII do ХШ w . Isto tn e znaczenie d la badań nad okładem p rz e strz e n n y m budowli m a w stępne p rz e b a d a n ie fundam eitów k ościoła, ja k 1 po b ran ie próbek z a p raw do an alizy .
