Ewa Szary
Sprawozdanie z VII Konferencji
Teoretycznoliterackiej Młodych
Pracowników Polonistyki
Biuletyn Polonistyczny 11/32, 185-188
1 . SPRAWOZDANIE Z KONFERENCJI TEORETYCZNOLITERACKIEJ MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKOWYCH' POLONISTYKI
V II z k o l e i K o n fe re n c ja T e o re ty c z n o lite ra c k a ,z c > rg a n iz o w a -
n a tym razem p r z e z p o lo n is tó w z K a te d ry T e o r i i L i t e r a t u r y U-
n i w e r s y t e tu W arszaw skiego, o d b y ła s i ę w dniach, od 1 do 8 l u
t e g o I96S w S p a lę . W o b rad a c h u c z e s t n i c z y l i p o l o n i ś c i z o -
środków u n iw e r s y te c k ic h , I n s t y t u t u Badań L i t e r a c k i c h PAN,Wyż szy ch S z k ó ł P ed ag o g ic z n y c h G dańska, O pola i Rzeszow a, s t a ż y ś c i , s t u d e n c i , k r y ty c y l i t e r a c c y z B ra ty sła w y i P r a g i .
P roblem ty tu ło w y K o n f e r e n c ji: l i t e r a t u r a a i d e o l o g i a , do
b i t n i e s y g n a liz o w a ł c h a r a k t e r m ediatywny t e r e n u badaw czego,
W t a k przed staw io n y m z a g a d n ie n iu d a je s i ę o d c z y ta ć p r z e s u n i ę c i e z a in te r e s o w a ń badaw czych z problemów p o e ty k i im m an en tn ej, a w ięc s z u k a n i a . e le m e n ta rn y c h i g lo b a ln y c h z n a cz e ń d z i e ł a l i t e r a c k i e g o w samym d z i e l e , ku problemom p o e ty k i h i s t o r y c z n e j , w łączającym d z i e ł o l i t e r a c k i e w k o n te k s t h i s t o r y c z n o l i t e r a c k i , o ra z ku pełnem u w łą c z e n iu d z i e ł a l i t e r a c k i e g o w k o n t e k s t s p o łe c z n y , co s ta w ia s o b ie z a c e l s o c j o l o g i a l i t e r a t u r y . Ogółem w ygłoszono n a K o n f e r e n c ji p i ę t n a ś c i e r e f e r a t ó w i c z t e r y k o m u n ik aty . N ie w s z y s tk ie d o ty c z y ły b e z p o ś re d n io p ro b le m a ty k i sygnow anej p r z e z o p o z y c ję l i t e r a t u r y i i d e o l o g i i , co w i ę c e j , łą c z y ły s i ę z n i ą do ść lu ź n o .. Grupa r e f e r a t ó w n a j b l i ż s z a p ro b le m a ty c e ty tu ło w e j o b r a ł a
za m a t e r i a ł sw oich rozw ażań t e k s t y p a r a l i t e r a c k i e , n a le ż ą c e do
p iśm ie n n ic tw a użytkow ego, a naw et sto so w an eg o . S i ę g n i ę c i e do
te g o r o d z a ju te k s tó w z o s t a ł o uznane w d y s k u s ji za z u p e łn ie
n ieprzy p adk o w e, l e c z p r z e c iw n ie , celow o dobran e i u m ie ję tn ie
w y k o rzy stan e p rz y e g z e m p l i f i k a c j i t e z r e f e r a t ó w . B yły t o m ia n o w ic ie :
1 8 6
-1 / Edward K a s p e r s k i /UW/, S t r u k t u r a p rz e k a z u p ro
pagandowego
2 / Z d z isła w J a s t r z ę b s k i /UMCS/, Śm iech w l i t e
r a t u r z e o k re s u k o n s p i r a c j i
3 / W incenty G r a j e w s k i , Bogdan O w c z a r e k
/UW/, S t r u k t u r a p rz y s łó w p o l s k i c h .
W r e f e r a t a c h t y c h s i l n i e akcentow ano aktyw ną r o l ę s tr o n y n ad aw czej o ra z s tr o n y o d b io r c z e j - ja k o podstawowych w yznacz ników k s z ta ł to w a n i a s i ę z n a cz e ń przekazów p a r a l i t e r a c k i c h . N a
d a n ie k o m u n ik atu , a z d r u g i e j s tr o n y - w łaściw e je g o o d e b ra
n ie s t a j e s i ę p o d staw ą do n a w ią z a n ia k o n ta k tu językow ego i
m e n ta ln e g o , a n p . w p rz y p a d k u nad aw ania przekazów p ro pag and o
wych sta n o w i w arunek k o n ie c z n y r e a liz o w a n ia s i ę f u n k c j i p e r
s w a z y jn e j sło w a . R ozw ażania r e f e r e n tó w m ia ły p o n a d to n a c e lu
z w ró cen ie uwagi n a f a k t , że p rz e k a z y l i t e r a c k i e te g o r o d z a ju
wymagają p rz y i c h p r z y s w a ja n iu p r z e z odbiorców u w z g lę d n ia n ia
t y c h z n a c z e ń , k t ó r e o trz y m u ją one w p rz y ję ty m p r z e z odbiorców k u ltu ro w o -sp o łe c z n y m s y s te m ie o d n i e s i e n i a . I c h i s t o t a bowiem le ż y n ie w n i c h sam ych, a l e w sy stem ach znaków ję z y k o w y c h ,k tó
r e t e p rz e k a z y tw o rz ą , i w t y c h sy stem ach znaków, do k tó ry c h
o d s y ł a j ą odb iorcó w .
O i l e m etoda w p row adzania p rz e k a z u l i t e r a c k i e g o , ta k ie g o
j a k p rz y s ło w ie czy a r t y k u ł propagandow y, w k u ltu r o - s p o łe c z n y
k o n te k s t znakowy wydaje s i ę n a tu ra ln y m sposobem adekw atnego
o d c z y ta n ia z a w a r to ś c i se m a n ty c z n e j t a k i c h przek azó w , o t y l e
podobne o p e ra c je i n t e r p r e t a c y j n e , zasto so w an e do p o jed y n czy ch
utworów bądź grupy utw orów , w y d ają s i ę tym t r u d n i e j s z e , im
t r u d n i e j , ja k p o d k re ś la n o w d y s k u s j i , w yo drębn ić t r e ś ć o p is y waną od k a t e g o r i i badav/czych, k tó ry m i posłu gu jem y s i ę p rzy o- p i s i e .
A w ła ś n ie l i c z n ą g ru p ę s ta n o w iły r e f e r a ty pośw ięcone p r z e
k ład o w i p rz e k a z u l i t e r a c k i e g o ; jed n eg o sy stem u s e m io lo g ic z -
nego n a in ny sy stem s e m io lo g ic z n y / n p . m i t - l i t e r a t u r a / o raz
r e f e r a t y pośw ięcone utw orow i l it e r a c k ie m u . Z tym i r e f e r a t a m i
te m a ty c z n ie można p o łą c z y ć i t e , k tó r e in te r p r e to w a ły i o k re
ś l a ł y f u n k c je programów h i s t o r i o z o f i c z n y c h , k u ltu ro w y c h i e -
s te ty c z n y c h w św iadom ości o k r e ś lo n e j e p o k i o ra z z m ie rz a ły do
ję z y k ie m , metodami i zad an iam i d z i s i e j s z e j h u m a n is ty k i. Były to :
1 / Ewa N a w r o c k a /WSP G d ań sk/, Problem b a d a n ia
m itu w tw ó r c z o ś c i m ity c z n e j S ło w ackieg o
2 / U r s z u la K o w a l s k a /UMCS/, B o h a te r m ity czn y w
d ram a cie w spółczesnym /k o m u n ik a t/
3 / A n d rzej S t a r z y c k i /U L /, M odelowanie boha
t e r a na ró żn y c h poziom ach s t r u k t u r y d z i e ł a /" D o k to r
F a u s tu s " T.M anna/
4 / M arian M a c i e j e w s k i /KUL/, " P o e z ja P ó łn o
cy" w " M a rii" M alczew skiego
5 / I r e n e u s z O p a c k i /KUL/, E l e g ia o p ty m is ty c z n a .
/ 0 p o e z j i K .K .B a c z y ń sk ie g o /
6 / G rzeg o rz G a z d a /U Ł /, F u n k c ja a r t y s t y c z n a "P a
s t o r a ł e k " T .C zyżew skiego i J.H arasym ow icza /k o m u n ik a t/
7 / S t a n is ł a w G ę b a 1 a /WSP R zeszów /, G ro te s k a a r e a
liz m
8 / E l ż b i e t a F e l i k s i a k /UW/, C.K .Norwid a G .V i
co
9 / W o jciech G ł o w a 1 a /U W r./, K .Irz y k o w sk i o m ie j
s c u l i t e r a t u r y w k u l t u r z e
Ю / P a v o l W i n c e r / B r a t y s ł a w a / , Awangarda p o ls k a i
c z e s k a wobec tw ó r c z o ś c i G u illau m e A p o l l i n a i r e * a . N ie k tó r e z ty c h r e f e r a t ó w , p o s łu g u ją c s i ę m a te ria łe m , j a
k i o f i a r u j e p o e ty k a i mm anentn a , p r z y n i o s ły a n a li z y k o n k r e t
nych utworów l i t e r a c k i c h ; n p . do a n a l i z y jed n eg o w ie r s z a Ba c z y ń sk ie g o z a s to s o w a ł I .O p a c k i m etodę s łó w -k lu c z y .
N a s tę p n a g ru p a r e f e r a tó w p r z y n i o s ł a próby s o c jo lo g ic z n y c h a n a l i z utworów l i t e r a c k i c h i film o w y ch w a s p e k c ie tr a n s p o z y
c j i pewnych m o d eli zachowań s p o łe c z n y c h / n p . s p o łe c z e ń s tw a
p ra c u ją c e g o i m i l i t a r n e g o / w m odele zdarzeń f a b u la r n y c h p r z e d sta w io n y c h w ty c h ż e u tw o ra c h . Dokonywanym t u t a j a n a liz o m b r a
kowało c z ę s to - w yod ręb nian y ch zwykle w te g o r o d z a j u p r z e d
s ię w z ię c ia c h badawczych - elem entów p o ś re d n ic z ą c y c h pom iędzy
modelami fu n k c jo n u ją c y m i w św iado m ości s p o łe c z n e j a p o z o s ta
jącym i do n i c h w s to s u n k u hom ologicznym m odelami ję z y k o w o - li- t e r a c k i m i . N a le ż a ły t u :
1 / M aryla H o p f i n g e r /UW/, L i t e r a t u r a 2 0 - l e c i a
1 8 8 -2 / Ja n u sz R e k /U Ł /, P o l s k i f il m w sp ó łc ze sn y a t r a d y c j a l i t e r a c k a 2 0 - l e c i a m iędzyw ojennego /k o m u n ik a t/ 3 / H a lin a S t a n k o w s k a /WSP O p o le /, D e te rm in a n t y ideow e w yboru b o h a te r a i c z a s u e p o k i w p o w ie ś c i h i s to r y c z n e j o k r e s u m iędzyw ojennego /k o m u n ik a t/
4 / M ilan P a .v e k / P r a h a / , R o la osobow ości w l i t e r a
t u r z e
5 / Anna G o r e n i o w a /UW/, U to p ia i a n ty u t o p ia
6 / E u g e n iu sz C z a p l e j e w i c z /UW/, 0 p o e ty c e
g e n e ra ty w n e j. / R e f e r a t podejm ował p ró b ę i n t e r p r e t a c j i
r e z u l ta t ó w badaw czych M .B a c h tin a i W .Proppa za pomocą
. ję z y k a l i n g w i s t y k i g e n e ra ty w n e j spod znaku N .Chomsky -
ego i S .K .S z a u m ià n a /.
Ożywiona d y s k u s ja n a t e g o r o c z n e j K o n f e re n c ji mogłaby świad
czyć o i n t e g r a c j i ś ro d o w is k a p o lo n is ty c z n e g o , a l e n ie da s i ę n ie zauważyć f a k t u w ie lo ję z y c z n o ś c i m e to d o lo g ic z n e j d y s k u tu j ą c y c h , k t ó r a w dużym s t o p n i u u t r u d n i a ł a p o ro z u m ie n ie . D ia lo g młodych te o re ty k ó w l i t e r a t u r y ro z p o c z ę ty przed k i l koma l a t y trw a n a d a l, mimo i ż z m ie n ia ją s i ę r e f e r e n c i i d y s k u ta n c i i z m ie n ia s i ę p ro b le m a ty k a sp o tk a ń d y s k u sy jn y c h . Mgr Ewa S z a ry U n iw e rs y te t W arszaw ski
2. SËSJA NAUKOWA POŚWIECONA ŻYCIU I TWÓRCZOŚCI
WŁADYSŁAWA REYMONTA
W d n ia c h 1 2-13 g r u d n ia 1967 r . od b y ła s i ę w Ł odzi S e s j a
Naukowa p o św ięco n a ż y c iu i tw ó r c z o ś c i Władysława R e y m o n ta ,z o r ganizow ana s ta r a n ie m U n iw e r s y te tu Ł ódzkiego i Tow arzystw a L i t e r a c k i e g o im. A .M ick iew icza - O d d z ia ł w Ł o d z i.
S e s ja s ta n o w iła z a m k n ięc ie i podsumowanie im prez i u ro c z y s t o ś c i p rz y p a d a ją c y c h w ro k u 1967 z o k a z ji s e t n e j r o c z n ic y u - r o d z in Reymonta i s t a ł a s i ę n a pewno n a jd o n io ś le js z y m wydarze niem ro k u ju b ile u s z o w e g o .
