"Digital libraries", Lucy A. Tedd, Andrew Large, Munchen 2005 : [recenzja]

Hanna Andruszko

"Digital libraries", Lucy A. Tedd,

Andrew Large, Munchen 2005 :

[recenzja]

Biblioteka 10 (19), 219-225

2006

HANNA AN DRUSZKO

L u c y A . T e d d , A n d r e w L a rg e, D ig ita l libraries. P r i n c i p le s a n d p r a c tic e in a global e n v i r o n m e n t, K. G. Saur Verlag, M ün­ chen 2005, s. XV, 280.

Swoistym kluczem do zro­ zum ienia i poznania św iata w spół­ czesnych, angielskojęzycznych bibliotek cyfrowych może stać się książka Digital

libraries. P rinciples and practice in a global environm ent. Prezentow ana

p rac a je st bow iem in teresu jącą syntezą w spółczesnej w iedzy o bibliotekach w ir­ tu aln y ch i może stanow ić przew odnik po najciekaw szych stro n ach www tego ty p u bibliotek n a świecie. O p atrzo n a je st p o n ad to w ielom a p rzykładam i, in­ deksam i osobowym i i rzeczowymi, słow­ nikiem akronim ów oraz bardzo b o g a tą bibliografią przedm iotu.

A utorzy: Lucy A. Tedd (U niversity of W ales A b ery stw y th , W ielka B ry ta ­ nia) oraz A ndrew Large (M cGill Uni­ versity w M ontrealu, K anada) oprócz działalności badawczej prow adzili spe­ cjalistyczne w arsztaty poświęcone biblio­ tekom cyfrowym w Czechach, E stonii, K azachstanie, R um unii i Słowenii, byli tak że doradcam i U NESCO w zakresie stosow ania technologii inform acyjnych dla Azji Południow o-W schodniej.

T rzeba przyznać, że ze znaw stw em po słu g u ją się w prezentow anej książce w iedzą i c y ta tam i, zaczerpniętym i ze specjalistycznych czasopism (L ibrary — Inform ation U p d ate, Inform ation De­ velopm ent, D-Lib M agazine, Program : electronic lib rary and inform ation sys­ tem s, Libri, L ibrary Hi Tech, Jo u rn al of L ibrary A dm inistation, A riadne, Elec­ tro n ic Library, Inform ation Technology and L ibraries), pow ołują się na znane serie (np. In te rn atio n a l Y earbook of Li­ b ra ry and Inform ation M anagem ent), k o rzy sta ją z różnorodnych m ateriałów konferencyjnych (np. Jo in t Conference on D igital L ibraries, E u ro p ean Confe­ rence on D igital L ibraries, In te rn atio n a l Conference of A sian D igital Libraries, In te rn atio n a l Conference on D igital Li­ braries), p rz y ta c z ają opinie wielu ce­ nionych fachowców (np. Chowdhury, D eegan, T anner. A rm s, W itte n , Bain- bridge) .

Pierw szy rozdział przybliża nam kon­ tek st, w którym biblioteki cyfrowe po­ wstały, wskazuje na rolę wielkich bibliotek

220

skarbam i światowej kultury, procesy dy- gitalizacji i globalizacji dziedzictw a ludz­ kości. N a k artach tego rozdziału toczy się tak że ciekawa dyskusja specjalistów n a te m a t definicji bibliotek cyfrowych, ich typów i związków z bibliotekam i hy­ brydow ym i, gdyż de fa c to , s ta ją się one repozytoriam i m ultim ediów . W konklu­ zji b rak jednej definicji bibliotek cyfro­ wych, bo w rzeczyw istości spotykam y się z m u tacjam i tych bibliotek (od ko­ lekcji około 1 ty siąca książek i czasopism n a CD-ROM -ie, w jednej z wiejskich ugandyjskich bibliotek, bez d o stęp u do In te rn e tu aż po wielkie narodow e biblio­ teki cyfrowe).

D rugi rozdział poświęcony je st u ż y t­ kownikom bibliotek w irtu aln y ch i u słu ­ gom św iadczonym przez coraz bardziej po p u larn e (i wręcz niezbędne) różnego ty p u biblioteki cyfrowe. B ad an ia prze­ prow adzone o sta tn io w śród studentów 10-50 uczelni am erykańskich wykazały, że już 67% spośród nich szuka pełnych tekstów i e-czasopism , 57% przegląda katalogi on-line, 51% k orzysta z baz, a 21% czy ta e-książki. Studenci p o stu ­ lują, aby z interfejsów były dogodne po­ łączenia do innych zasobów sieciowych i bibliotek w irtualnych. W tej części książki omówiono tak że procesy indyw i­ dualizacji zam ów ień n a usługi sieciowe, bariery zw iązane z ich korzystaniem (ba­ riery językowe, technologiczne, związane z niepełnospraw nością, niskim pozio­ m em edukacji i kom petencji k o m pute­ rowej). W arto nadm ienić, że p o trze b a personalizacji usług z o stała zidentyfi­ kow ana w roku 1999 przez LITA (Libra- ry Inform ation Technology) przy ALA, kiedy dostrzeżono rosnącą grupę osób oczekujących daleko idącej indyw iduali­ zacji, interaktyw ności, pom ocy on-line. Jed n y m z dobrych przykładów realizacji

tej idei je st M yLibrary@ N C Sate, k tó ry um ożliw ia posiadanie w łasnych in ter­ fejsów przez pracowników naukowych, d oktorantów i studentów . W szerokiej ofercie usług w irtualnych znalazły się tak że biblioteczne usługi asynchronicz­ ne (e-mail) oraz synchroniczne, w re­ alnym czasie, np. n a czacie. Tworzone są tak że indyw idualne listy zamówień czytelników, historie poszukiw ań (pro­ file czytelników ), rozw ijają się b ad an ia n ad dotychczas znanym i form am i zarzą­ dzania inform acją i personelem , a szcze­ gólnie now ą form ą - zarządzaniem tożsam ością (praw am i autorskim i, za­ chowaniem pryw atności, podpisem elek­ tronicznym ). N a p o rta lach prezentow ane są źró d ła w edług dyscyplin naukow ych w układzie hierarchicznym . Zapow iada to wielki pow rót, wręcz renesans, wiedzy usystem atyzow anej w form ie schem atów klasyfikacyjnych i s tru k tu r zhierarchizo­ w anych (także m ind-m appingu) do bi­ bliotek akadem ickich. Ź ródła dostępne są także poprzez określoną w p o rta lu dziedzinow ym formę: katalogów , źródeł elektronicznych, rap o rtó w rocznych, in­ form acji patentow ej, d ysertacji i prac m agisterskich. Te o sta tn ie są, zupełnie niesłusznie, pom ijane w polskich syste­ m ach inform acyjnych.

W trzecim rozdziale przedstaw ione zo stały elektroniczne źró d ła inform acji (m ateria ły pełnotekstow e - e-czasopi- sm a naukowe, open access, kolekcje e-dokum entów , archiw a elektroniczne w wolnym dostępie, e-książki, prace doktorskie oraz źró d ła m e ta inform acji - katalogi, bazy danych i abstraktów , indeksy do archiwów, m a te ria ły m ul­ tim edialne, stro n y webowe). Ukazano dostawców ty ch zasobów i sposoby tw orzenia źródeł cyfrowych. Omówiono zalety e-książek i e-czasopism (stały i szybki do nich dostęp, niska cena,

niskie koszty opracow ania i m agazy­ now ania, czyli archiwizowania, możli­ wość anim acji i indeksow ania, przyjazne dla środowiska, św iatow y zasięg, cza­ sam i interaktyw ność). Osobny problem to w spom niane już dokonania stu d en ­ tów i doktorantów , k tóre są in teresu ją­ ce nie tylko dla środow iska naukowego, ale tak że dla innych, korzystających z sieci. Z aletą tak ich program ów , oprócz w spom nianej całej gam y zalet publikacji cyfrowych, je st udział studentów w pro­ cesie w ydaw niczym , lepsze w ykorzysta­ nie bibliotek cyfrowych, w zbogacenie ich zasobów, możliwość prezentow ania swych prac publicznie i podniesienie ich poziom u, w ykryw anie plagiatów i w kon­ sekwencji ich elim inowanie, prom ow a­ nie technologii cyfrowej. Takie serwisy istn ieją już n a U niw ersytecie H um bold­ t a w Berlinie, w A ustralii, Helsinkach, M ontrealu i w U ppsali.

S tan d a rd o m poświęcony je st roz­ dział czw arty (m etainform acje - M A RC, D ublin Core, T he In te rn a tio n a l S ta n ­ d a rd A rchivai D escription G eneral, En- coded A rchivai D escription (E A D ), Text E ncoding In itiativ e (T E I), Resource D escription Fram ew ork (R D F ), M eta- d a ta E ncoding and T ransm ission S tan ­ d a rd (M E T S), CIM I XM L). Innym i słowam i mówiąc, zaprezentow ano sta n ­ d a rd y um ożliw iające pracę różnych system ów w czasie rzeczyw istym i s ta n ­ dardow e oprogram ow anie um ożliw iające obsługę różnych system ów oraz w ym ianę inform acji pom iędzy nimi. Systemy, pro­ cedury i k u ltu ra organizacyjna pow inny być ta k skom ponow ane, by m aksym a­ lizować możliwości w ym iany inform acji i jej ponow nego w ykorzystania po prze­ tw orzeniu. C zęsto term in „biblioteka cyfrowa” je st utożsam iany przez spe­ cjalistów z „usługam i sieciowymi”, czyli „www services”, gdyż protokoły defi­

niujące potrzeby, z a p y tan ia i od p o ­ wiedzi pom iędzy różnym i program am i pow inny być zakodow ane (xml) i prze­ transferow ane (poprzez W eb via h ttp , e-m ail), a tak że opisane dla użytkow ­ nika, z uw zględnieniem specyfiki praw- no-ekonom icznej i term inologicznej. N a p rzy k ład n a świecie istnieje obecnie około 5 tysięcy języków, ale dla pro­ gram istów praw dziw ym w yzw aniem jest w ieloznaczność tego sam ego term in u w języku angielskim dla różnych ludzi, w różnych częściach św iata. Należy p a ­ m iętać także, że m ate ria ł cyfrowy jest czymś więcej niż kolekcją bitów , nigdy nie w iadom o, ja k sprzęt odbiorcy tę m apę cyfrową odczyta. O biekt zapisa­ ny je st też czymś innym , niż obiekt w y­ korzystywany, a system y zarządzające m uszą równie dobrze operow ać zasoba­ mi ja k i m et ad any mi.

W p ią ty m rozdziale przedstaw iony zo stał zorganizow any dostęp do źródeł elektronicznych (oprogram ow anie po­ chodzące z system ów bibliotecznych - E nC om pass z E ndeavor, M etalib i Di- giTool z Ex L ibrisu, H yperion i Ilink Sirsi oraz M illennium Innovative In te r­ fa c e s ^ , oprogram ow anie kom puterow e - CA IRS, CALM , Inm agic, K E Em u, C ontent m anagem ent softw are). O m ó­ wiono tak że dokładnie O pen Source Software dla bibliotek w irtualnych - CER N , D space, E p rin ts Archive So- ftw ar, G reenstone. Podsum ow aniem tej części pracy je st całościowe omówienie a rc h ite k tu ry biblioteki w irtualnej.

P ro jek to m interfejsów poświęcono cały rozdział szósty. Zwrócono uwagę na problem y kulturow e, językowe, zindyw i­ dualizow anie interfejsów dla m łodzieży oraz dla osób słab o i niedowidzących. D okładnie omówiono ta k ie aspekty, jak: przegląd całości, możliwości poszuki­ w ań i w ypożyczeń n a odległość, sposób

222

nalizację. A utorzy d o strzeg a ją rosnące znaczenie p o rtali, do starczający ch wy­ specjalizow ane m a te ria ły (np. gatew ay n au k rolniczych w U niw ersytecie Wage- ningen w H olandii, czy p o rta l dotyczą­ cy T y b e tu i H im alajów na U niversity of V irginia w S tan ach Zjednoczonych). Tendencje te spraw ią, że już niebawem , w polskich bibliotekach w zm ocni się rola bibliotekarzy dziedzinowych, n a stą p ią zm iany w organizacji bibliotek nauko­ wych i akadem ickich, poprzez rozw ijanie s tru k tu r m acierzowych, pracy w niefor­ m alnych s tru k tu ra c h zwanych klastram i, czy sform alizow anych już konsorcjach. Daleko p o su n ię ta segm entacja „rynku inform acyjnego” prow adzi tak że do po­ w sta n ia bibliotek dla, różnych wiekowo, odbiorców . Są to liczne już biblioteki dla dzieci, np. tylko dla grupy w wieku od 8 do 11 la t (h ttp ://w w w .sto rie s- from thew eb.uk), czy biblioteka w irtu al­ n a stw orzona przez N ational I n s titu t of H ealth (NIH) w S tan ach Zjednoczonych dla osób starszych (60—)z odpow iednią te m a ty k ą i przyjaznym i interfejsam i

( h ttp : / /w w w . n ih sen io rh ealth . gov). Jeszcze dokładniej sztuka przeszu­ kiw ania interfejsów z o sta ła om ówiona w kolejnym , siódm ym , rozdziale. Szcze­ gólny nacisk położono n a trudności, w ynikające z m aszynowego tłu m acze­ nia w ielojęzycznych kolekcji oraz, to ­ w arzyszącej korzystaniu z m ateriałów audiow izualnych, ich autom atycznej in­ deksacji i prezentacją. Interfejsy bi­ bliotek uczelnianych s ta ły się o statn io m elanżem m ateriałów elektronicznych i inform acji o dostępie do m ateriałów drukow anych oraz m ultim ediów . T rzeba pam iętać, że np. sym boliki europej­ skich interfejsów nie rozum ieją studenci z Nowej Zelandii i praw dopodobnie od­ w rotnie, s tą d nie należy przesadzać ze

zb y tn ią „m etaforyzacją” inform acji. Ist­ n ieją tak że inne problem y z w łaściw ą unifikacją tekstów (np. problem y wy­ nikające z zapisu daty: 5 lipca 2006 będzie zapisany w S tan ach 0 7 /0 5 /0 6 , w W ielkiej B ry tan ii 0 5 /0 7 /0 6 w Niem­ czech 05.07.06, a w Polsce 05-07-06 itd.) W k rajac h Bliskiego W schodu będzie to już nie rok 2006, lecz 1427. Pam ię­ ta ć należy tak że o w izualnych prefe­ rencjach odbiorców. Tak na przykład, stu d en ci angielscy w olą pastelow e in ter­ fejsy z m ałym i k o n trastam i, podczas gdy stu d en ci skandynaw scy lu b ią ciem ne to ­ nacje z m ałym i k o n trastam i, a n a prze­ ciwległym biegunie kolorystycznym są stu d en ci Ja m a jk i - am ato rzy ostrych kolorów z dużym i k o n trastam i.

Bardziej praktycznym sprawom po­ święcono rozdział ósmy. O d uwag doty­ czących zarządzania zm ianą, analizowania potrzeb czytelników, planowania, selek­ cji m ateriałów , problem ów bezpieczeń­ stwa, tw orzenia konsorcjów regionalnych, narodow ych i wielonarodowych do pro­ blem atyki dotyczącej praw autorskich, za^ rządzania kadram i (powstawanie nowych zawodów, np. knowledge m ediator i know­ ledge preserver, inform ation architect, hybrid librarian), konserwacji i zabez­ pieczenia zbiorów, budow ania przyszłych źródeł informacji.

O statn i, dziewiąty, rozdział tw orzą s tu d ia przypadków - cyfrowe biblioteki n a świecie i ich dośw iadczenia : O pen L ibrary, O pen U niversity w W ielkiej B ry tan ii, B iblioteka M ario R ostoni w Uniwersytecie C arlo C a tta n eo we W ło­ szech, B iblioteka U niw ersytecka w Mo- ratu w a n a Sri Lance, V idyanidhi D igital L ib rary n a U niw ersytecie w Mysore w Indiach, E lib ary H u b i B iblioteka W irtu a ln a w Singapurze, M iędzynaro­ dowa Dziecięca B iblioteka W irtu a ln a przy U niw ersytecie M aryland w Stanach

Zjednoczonych, A rchiw a M cGill U niver- sity w M ontrealu w K anadzie oraz N a­ rodow a B iblioteka Walii w A b ery stw y th w W ielkiej B rytanii.

Wr p racy z n a jd u ją się dw a polskie akcenty. A utorzy w spom inają, w roz­ dziale dotyczącym zarząd zan iu zm ian ą1, M iędzynarodow e C en tru m Z arządzania Inform acją i System am i (ICIM SS) w To­ runiu, gdzie od 1997 roku, prow adzone są kursy dla osób z E uropy Srodko- wo-W schodniej z zakresu zarządzania in sty tu cjam i kultury, ze szczególnym uw zględnieniem bibliotek cyfrowych. Również nieprzypadkow o, w rozdziale pośw ięconym usługom dla niepełno­ spraw nych, cytow ana je st p ra ca P io tra Brzozy (naw iasem mówiąc z błędem — B zorza P.2, k tó ry niniejszym p ro stu ­ ję). A utorzy pow ołują się n a arty k u ł, dotyczący system u zarządzania m edia- te k ą, opracow any w In sty tu cie Inform a­ tyki Politechniki Śląskiej we w spółpracy z B iblioteką G łów ną i B iblioteką w La­ skach. System ów je st dostosow any do p o trzeb osób niepełnospraw nych wzro­ kowo. U m ożliw ia grom adzenie, katalogo­ w anie i bezpieczne udostępnianie książek cyfrowych za pośrednictw em sieci In ­ te rn e t, dzięki standardow i DAIS Y dla niepełnospraw nych użytkowników. Czy­ telnicy m ogą pobierać publikacje n a lo­ kalny dysk kom putera, przeglądać je, dodaw ać do koszyka, zam aw iać na dyski CD -RO M , a tak że przeglądać historie w ypożyczonych m ateriałów i przekazy­ wać bibliotekarzom zam ów ienia n a nowe publikacje. Osoby słab o widzące m ogą dostosow ać wielkość czcionek i kolory używ ane na stro n ach www. Inform acje przechow yw ane są w profilu czytelnika.

P ra c a polskiego a u to ra zapew ne jest lepiej zn an a dzięki jego uczestnictw u w konferencjach m iędzynarodow ych (np. Technology and Persons w ith Disa- bilities w Los Angeles, 2003). Poza oczyw istym i zaletam i, cytow any a rty k u ł doceniony został tak że z pow odu m oż­ liwości szerszej aplikacji rozw iązań dla innej grupy użytkow ników (mówi się już o pokoleniu głuchych, a być może lada dzień problem em społecznym s ta n ą się czytelnicy - ofiary kom puterów z osła­ bionym w zrokiem ).

Poza przytoczonym i t u polskim i przy­ kładam i, niewiele jest w omawianej pracy konotacji europejskich. Zjawisko to w yja­ śn iają trz y m ałe wskaźniki, będące w yni­ kiem analizy porównawczej z 2002 roku, niskie w artości inwestycji w nowe tech­ nologie n a jednego m ieszkańca w E uro­ pie - 80 E U R w porów naniu do USA - 3-50 E U R i Japonii - 400 EU R.

C hcąc wyrównać europejskie szanse, szczyt R ady Europejskiej w 2005 roku określił wiedzę i innowacje jako m otory zrównoważonego w zrostu i uznał koniecz­ ność tw orzenia w pełni zintegrowanego społeczeństw a inform acyjnego n a funda­ mencie technologii inform acyjnych i ko­ m unikacyjnych (IC T ). Zaproponowano ram y strategiczne, nazwane ,,12010 - E u­ ropejskie społeczeństwo inform acyjne do 2010 r.,!, w których określa się szeroko strategię polityki w omawianej dzie­ dzinie. Oprócz zakończenia tworzenia jednolitej europejskiej przestrzeni infor­ m acyjnej, w zm ocnienia innowacji i wzro­ stu inwestycji w badaniach IC T , planuje się tworzenie integracyjnego, europej­ skiego społeczeństw a informacyjnego. D la przykładu, oczekuje się, że wartość

1 L ucy A. T cdd, A. Large, D igital Libraries. P rinciples and practice in a global environ­

m ent, K. G. Saur, M iinclicn 2005. s. 190.

224

ści on-line potroi się do 2008 (wartość tego segm entu przeznaczonego dla kon­ sum entów wzrośnie dziesięciokrotnie). P rzedm iotem tej inicjatyw y będą cyfro­ we biblioteki, dzięki którym źródła mul­ tim edialne sta n ą się bardziej dostępne, a korzystanie z nich bardziej interesu­ jące. Inicjatyw a t a będzie „opierać się m a n a bogatym dziedzictwie kulturow ym E uropy i wprowadzi postęp techniczny oraz nowe modele biznesowe do obszaru wielokulturowości i wielojęzyczności” — czytam y w oficjalnych dokum entach Ko­ misji Europejskiej3. Słowa te są już obudowywane w konkretne programy, dotyczące uatrakcyjnienia interfejsów.

O m aw iana książka może więc pom óc arch itek to m nowych przedsięwzięć (ini­ cjatyw ie Biblioteki Uniw ersyteckiej z To­ runia, Poznańskiej F undacji B ibliotek N aukowych oraz B iblioteki Głównej AGH z 21 kw ietnia 2006 pow ołania kon­ sorcjum Polska B iblioteka Cyfrowa4), czy tylko tw orzącym nowe stro n y domowe. K siążka może zainspirow ać i dać od­ powiedzi n a pytania: czym przyciągnąć uwagę czytelnika, co zrobić, by u ż y t­ kownik pow rócił i ja k u trzy m ać z nim k o n tak t, ja k zbudow ać bibliotekę cyfro­ wą, by w zbogacić kolekcję o tzw . w artość d o daną, co zrobić by umożliwić ciekawy, szybki i elastyczny dostęp do źródeł cy­ frowych. P o n a d to d aje wskazówki, ja k um ieszczać inform acje w nowoczesny sposób (tim eline, m ind-m apping, last search, historie, profile czytelników,

do-stępy do innych zasobów, in terak ty w ­ ność, help etc.). W arto wiedzieć, że najnow szą te n d en cją n a świecie je st pro­ jektow anie interfejsów przez dotychcza­ sowych twórców gier. Technologia 3D pozwoli atrakcyjnie przedstaw ić obiekt biblioteki z w nętrzam i i m agazynam i, prow adząc do pojedynczego a rte fa k tu (np. sta ro d ru k u ). „Dobro zwycięży'". Za­ m iast zabijać przeciw nika n a 1001 spo­ sobów, naw igatorzy, co najm niej n a tyle sam o sposobów, będ ą mogli korzystać z w irtualnych zasobów, nie niszcząc ich. Ju ż dziś zespół prof. C ellaregoJ przygo­ tow uje w irtu a ln ą wycieczkę po M uzeum B rytyjskim , a tak ich eksperym entalnych program ów , p o d agendą i z inicjatyw y U nii E uropejskiej, je st obecnie 2-5 (Trials S u p p o rt - T R IS ). Mówi się naw et o ko­ lejnym etap ie - o „obyw atelach tw orzą­ cych"*1 w społeczeństw ie inform acyjnym , gdzie w iedza je st d ostępna, a celem je st nie tyle przysw ojenie inform acji i zdo­ bycie wiedzy, ile w ypracow anie zdolno­ ści do tw orzenia wiedzy. D latego rośnie zapotrzebow anie n a usługi o zindywi­ dualizow anym charakterze. W arunkiem istn ien ia n a ry n k u pracy będzie wiedza niekonw encjonalna, a najbardziej nie­ konw encjonalna je st w iedza twórcy. Bi­ bliotekarze m uszą o ty m pam iętać, że to w łaśnie w pierwszej kolejności system y edukacyjno-inform acyjne będ ą m usiały się nastaw ić n a w ykształcenie orygi­ nalne i przejaw y tego wysoko prem io­ wać. Swoje w sparcie dla tego ty p u idei i przedsięwzięć deklaruje tak że Stowa-3 i2010 Europejskie społeczeństwo inform acyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia | SEC (2005) 717|, < h ttp ://w w w .m n ii.g o v .p l/m c in /-g A llc ry /1 0 /5 3 /1 0 5 3 5 .p d f> , |dostęp 19.05.2006|.

1 Ogólnopolskie konsorcjum „Polskie B iblioteki C yfrow e”, < h ttp ://w w w .c b ib .in fo /

n e w s.p h p ?2 14 > , [dostęp 18. 05.2006].

1 W . Cellary, W . W iza, K. W alczak, V isu a liz in g W eb Search R esu lts in 3 D. in C o m pu­ t e r ’ vol. 37. M ay 2004 no. 5. s. 87-89.

6 W. Cellary, Obywatele tworzący, < h ttp ://w w w .k ti.a c .p o z n a n .p l/ May,2004.s p e e ia ls/n h d r 2002/ r a p o r t /7 ed u k ac ja/7 .5 p -C cllary -o b y w atele-tw o rz.h tm > , |d o stęp 18.05.2006|.

rzyszenie B ibliotekarzy Polskich, które od la t prom uje digitalizację i budow ę bi­ bliotek cyfrowych, poprzez organizację od 2000 roku licznych konferencji, semi­ nariów, a tak że dyskusji specjalistycz­ nych na stro n ach EBIB-u".

W racając do recenzowanej książki, należy podkreślić, że je st o n a już w znacznej części ucieleśnieniem zasad NISO (N ational Info rm atio n S ta n d ard s O rganization), stosow anych w angiel­ skojęzycznym bibliotekarstw ie od lat, o których bardzo interesująco i rzeczowo pisze M. N ahotko8. Jeśli jeszcze dodać do niniejszego opracow ania lekturę „O dygitalizacji praw ie w szystko”9, będzie m ożna spokojnie p atrzeć w polską cy­ frową przyszłość.

Także p o d względem form alnym prezentow ana książka nie budzi więk­ szych wątpliw ości. U k ład p racy jest

bardzo przem yślany, przejrzysty i logicz­ ny. Jakość w ydania - tw a rd a opraw a, czytelne reprodukcje stro n dom owych bibliotek cyfrowych spraw ia, że chcia­ łoby się jeszcze czegoś więcej... koloro­ wych, a je st to - ja k dow odzą au to rzy - bardzo w ażny aspekt zdjęć prezentow a­ nych interfejsów. D la pełnej w iarygod­ ności p rzy d ałab y się tak że jej e-wersja. Z ca łą pew nością je d n ak książkę m ożna polecić stu d en to m i pracow nikom nauko­ w ym zajm ującym się szerokim sp ek tru m n auk o inform acji naukowej, program i­ stom , dyrek to ro m bibliotek oraz osobom zainteresow anym cyw ilizacyjnym i prze­ m ianam i, jakie niesie era cyfrowa.

W szystkie te cechy spraw iają, że czy ta się j ą jednym tchem . Czyż może być lepsza rekom endacja dla książki n a ­ ukowej?

7 „Biuletyn E B IB ”, 2006 n r 4, < h ttp ://w w w .e b ib .in fo /2 0 0 6 /7 4 /.p h p '>, [dostęp 15.05.2006]. 8 M. N ah o tk o , Za,sady tw o rzen ia bibliotek cyfrow ych, „B iu lety n E B IB ” 2006, n r 4, < h t t p / / w w w .cbib.info/2006/74/nahotko.php> , [dostęp 18.05.2006].

9 O dygitalizacji prawie wszystko, „B iuletyn E B IB ” 2006, n r 4, < h ttp ://w w w .c b ib .in - fo /2 0 0 6 /7 4 /w a rto .p h p > , [dostęp 18.05.2006].