Adam Gumiński
Identyfikacja czynników ryzyka w
kluczowych obszarach działalności
przedsiębiorstwa budowy maszyn
Ekonomiczne Problemy Usług nr 105, 491-499
NR 763
EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 105
2013
ADAMGUMIŃSK1
P olitechnika Śląska
IDENTYFIKACJA CZYNNIKÓW RYZYKA W KLUCZOWYCH OBSZARACH DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA BUDOWY MASZYN
Wprowadzenie
Rozw ój gospodarki św iatow ej staw ia przed przedsiębiorstw am i w yzw ania w z a k re s ie ja k najlepszego dostosow yw ania do burzliw ie zm ieniającego się otocze nia. U trzym anie stabilnej rów now agi w funkcjonow aniu przedsiębiorstw a w ym aga przew idyw ania m ożliw ych zm ian, głów nie w aspekcie potencjalnego zagrożenia oraz u stalen ia działań zaradczych dla ograniczenia tego negatyw nego w pływ u. Z arządzanie przedsiębiorstw em stanow i złożony i w ieloaspektow y proces p rzetw a rzania inform acji i podejm ow ania decyzji. Jednym z istotnych aspektów tego p ro ce su je s t zarządzanie ryzykiem . R yzyko należy traktow ać ja k o niezw ykle w ażn ą de term inantę procesu zarządzania przedsiębiorstw em . R yzyko należy traktow ać jak o zjaw isko naturalne i pow szechne, które w ystępuje w e w szystkich obszarach zarzą dzania przedsiębiorstw em (zarządzanie zasobam i ludzkim i, zarządzanie inw esty cjam i, zarządzanie środkam i trw ałym i, logistyka, gospodarka finansow a, zarządza nie produkcją). Takie podejście do ryzyka oznacza, że nie m ożna go w pełni w y elim inow ać z działalności gospodarczej. Szczególne znaczenie w zarządzaniu ry zy kiem m a pow iązanie go z procesam i planow ania w perspektyw ie w ieloletniej.
W ram ach niniejszego artykułu w skazano na istotność zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn oraz konieczność je g o im plem en tacji w system ie inform atycznym . N a podstaw ie badań kw estionariuszow ych u sta lono kluczow e czynniki ry zy k a w działalności przedsiębiorstw a przem ysłu budow y m aszyn, ze szczególnym uw zględnieniem specyfiki tego rodzaju przedsiębiorstw w ynikającej głów nie z realizacjijednostkow ych kontraktów n a zlecenie kontrahenta.
492
Adam Gumiński
P rzeprow adzona identyfikacja czynników ry zy k a w kluczow ych obszarach działalności analizow anych przedsiębiorstw stanow i fragm ent szerszych badań podejm ow anych w celu doprecyzow ania zakresu funkcjonalnego system u inform a tycznego w spom agającego zarządzanie w iedzą w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn w ram ach projektu badaw czego rozw ojow ego realizow anego w Instytucie Z arządzania i A dm inistracji W ydziału O rganizacji i Z arządzania P oli techniki Ś ląskiej1.
1.
Zarządzanie
ryzykiem w
działalności przedsiębiorstw
przemysłu
budowy maszyn
R yzyko m ożna zdefiniow ać ja k o „niebezpieczeństw o niezrealizow ania zało żonego celu (osiągnięcia niższego w yniku, w ystąpienia straty)” 2 3 lub ja k o „praw do podobieństw o zajścia zdarzenia ocenianego negatyw nie, [...] stopień praw dopodo bieństw a zajścia zdarzeń niezależnych od podm iotu działającego, których nie m oże on dokładnie przew idzieć i którym nie m ożna w pełni zapobiec, ale które - przez zm niejszenie w yników użytecznych i/lub p rzez zw iększenie kosztów - odebrałoby działaniu całkow icie lub częściow o cechę skuteczności, korzystności i ekonom
icz-3 nosci .
Im przedsiębiorstw o je s t bardziej w rażliw e n a czynniki m akroekonom iczne, tym m niejsze m a m ożliw ości w pływ u n a ich aktyw ne kształtow anie i w efekcie je g o działalność charakteryzuje się w yższym poziom em ryzyka. W ażną przyczyną ryzyka je s t nieokreśloność param etrów determ inujących działalność gospodarczą (duża liczba param etrów , ich niejednorodność, w ielostanow ość i losow ość zm ian). N iestety, w yraźnie m ożna zaobserw ow ać brak pełnej m ożliw ości kw antyfikacji skali, zakresu i oceny w pływ u zachodzących zm ian, a tym sam ym istnieją trudności w obiektyw nym w artościow aniu działań oraz p ojaw iają się błędy przy pobieraniu, przesyłaniu i przetw arzaniu inform acji.
W zw iązku z pow yższym w zarządzaniu każdym przedsiębiorstw em koniecz ne je s t uw zględnienie aspektu ryzyka, co w rezultacie nak ład a n a decydentów obo w iązek przew idyw ania różnych scenariuszy przyszłości oraz określania zakresu
1 A. Gumiński, W. Zoleński: Systemy informacyjne w wybranych przedsiębiorstwach
przemysłu budowy maszyn w świetle badań kwestionariuszowych, w: Koncepcje, metody i narzę dzia współczesnego zarządzania, red. J. Pyka, Katowice 2011; K. Dohn, A. Gumiński, W.
Zoleński: Assumptions fo r the creation o f a system supporting knowledge management in an
enterprise o f mechanical engineering industry. Information systems in management XIII. Busi
ness intelligence and knowledge, s. 19-27, WULS Press Warsaw 2011.
2 A. Matuszewski: Metoda analityczna oceny ryzyka podejmowanych przedsięwzięć roz
wojowych, „Przemysł Drzewny” 1996, nr 8, s. 2.
3 T. Pszczółkowski: Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 216.
i skali zachodzących zm ian i ich w pływ u n a działalność przedsiębiorstw a, ze szcze gólnym uw zględnieniem określenia działań ograniczających niepożądane skutki.
N ahotko określa zarządzanie ryzykiem ja k o „system m etod i działań zm ierza ją cy ch do obniżenia stopnia oddziaływ ania ry zy k a n a funkcjonow anie podm iotu gospodarczego i do podejm ow ania w tym celu optym alnych decyzji” 4 W iliam s, Sm ith i Y oung trak tu ją zarządzanie ryzykiem ja k o „szeroko rozum iane działania zarządcze, których zadaniem je s t identyfikacja i ocena ryzyka oraz w alk a z jeg o przyczynam i i w pływ em n a organizację” 5.
Z arządzanie ryzykiem stanow i istotny proces decydujący o potencjale ro zw o jo w y m przedsiębiorstw a. E fekty skutecznego zarządzania ryzykiem pow inny zm ie rzać w k ieru n k u 6:
- zredukow ania ryzyka w działalności przedsiębiorstw a,
- nadania ryzyku form y użyteczności (traktow ać je w kategoriach szansy, a nie zagrożenia).
W w arunkach funkcjonow ania przedsiębiorstw a kluczow ym zagadnieniem je s t ustalenie obszarów (dziedzin) ryzyka, rozm iarów ryzyka, w pływ u ry zy k a na funkcjonow anie firm y oraz poszukiw anie takich decyzji, aby ograniczyć negatyw ne skutki ryzyka.
W w ybranych przedsiębiorstw a przem ysłu budow y m aszyn przeprow adzono szerokie badania kw estionariuszow e m ające na celu rozpoznanie stanu zarządzania w iedzą. P ierw szy etap badań koncentrow ał się n a system ie zarządzania analizow a nych p rzedsiębiorstw ach7, drugi - n a procesach zarządzania w ied zą8. W ram ach przeprow adzonych badań kw estionariuszow ych, a głów nie z w ykorzystaniem w y w iadu bezpośredniego z k ad rą zarządzającą analizow anych przedsiębiorstw , p rze prow adzono identyfikację i analizę czynników ryzyka.
K ażde z analizow anych przedsiębiorstw charakteryzuje się określonym p ro fi lem produkcji w ynikającym z realizacji określonego portfela kontraktów . Potencjał produkcyjny analizow anych przedsiębiorstw je s t zdeterm inow any przez istniejącą infrastrukturę techniczną, zasoby technologiczne oraz zasoby ludzkie.
4 S. Nahotko: Ryzyko w działalności gospodarczej przedsiębiorstw, Wydawnictwo OPO, Bydgoszcz 2001, s. 91.
5 C.A. Wiliams, M.L. Smith, P.C. Young: Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia. Wydaw nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 57.
6 K. Wodarski: Zarządzanie ryzykiem w procesie planowania strategicznego w górnictwie
węgla kamiennego. Monografia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2009.
7 A. Gumiński, W. Zoleński: Wykorzystanie narzędzi informatycznych w zarządzaniu
przedsiębiorstwami przemysłu maszynowego, w: Makroekonomiczne aspekty zarządzania w warunkach kryzysu, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot
2011.
494
Adam Gumiński
W ram ach przeprow adzonych badań określono specyficzne cechy charaktery zujące badane przedsiębiorstw a przem ysłu budow y m aszyn, które generują p o d w yższony poziom ry zy k a w działalności tych przedsiębiorstw 9:
- procesy produkcyjne m ają charakter obróbczo-m ontażow y o dużej złożono ści, w ym agają zaawansowanej technologii oraz zaplecza technicznego, - znaczący udział produkcji jednostkow ej w y m aga dla realizacji kontraktów
stabilnego zaplecza technologicznego i konstrukcyjnego, głów nie w ysoko w ykw alifikow anej kadry inżynieryjno-technicznej oraz infrastruktury in form atycznej,
- w zw iązku z zaw irow aniam i w gospodarce światow ej przedsiębiorstw a charakteryzują się trudną sytuacją ekonom iczno-finansow ą, ograniczającą m ożliw ości realizacji kontraktów n a w iększą skalę,
- efektyw ność funkcjonow ania badanych przedsiębiorstw je s t uzależniona od odpow iedniej w iedzy n a tem at dostaw ców i kooperantów ,
- ze w zględu n a du żą niepew ność oraz zm ienność w ykorzystania zdolności produkcyjnych istnieje konieczność utrzym yw ania nadw yżek w infrastruk turze technicznej (m aszyny, urządzenia) przy rów noczesnym zbilansow a niu potrzeb kadrow ych w relacji do realizow anego po rtfela kontraktów , - opłacalność działalności opartej n a realizacji kontraktów ja k o zam ów ień
jedn o stk o w y ch je s t uzależniona od w ielu czynników o m ałej stabilności, dlatego w ażne je s t w nikliw e oszacow anie trendów rynkow ych w pływ ają cych n a param etry ekonom iczno-finansow e portfela kontraktów ,
- zaw ieranie i realizacja korzystnych kontraktów w ym agają w nikliw ej anali zy w ielu param etrów uzależnionych od uw arunkow ań m akro- i m ikroeko nom icznych.
A spekt ryzy k a w realizacji portfela kontraktów w działalności przed się bio rstw a przem ysłu budow y m aszyn w y m aga w ykorzystania m odelu zarządzania ryzykiem , który obejm uje następujące etapy:
- identyfikacja czynników ryzyka, - p o m iar poziom u ryzyka,
- ocena czynników ryzyka,
- określenie działań ograniczających czynniki ryzyka.
Identyfikacja ry zy k a p olega n a określeniu m ożliw ych zagrożeń (zdarzeń), które m ogą w ystąpić ja k o przeszkody w efektyw nej realizacji portfela kontraktów oraz osiąganiu zakładanych celów przedsiębiorstw a.
G łów ne cele identyfikacji ry zy k a m ożna o k reślićjak o :
9 K. Dohn, A. Gumiński, W. Zoleński: Assumptions fo r the creation..:, K. Dohn, A. Gu miński, W. Zoleński: Uwarunkowania decyzji o realizacji kontraktu w przedsiębiorstwie budowy
maszyn, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 702, Ekonomiczne Problemy Usług
nr 87, WNUS, Szczecin 2012, s. 642-651; A. Gumiński, W. Zoleński: Wykorzystanie narzędzi
- określenie obszarów , w których organizacja n a ra ż o n a je st n a stratę, - znalezienie m ożliw ych zdarzeń prow adzących do tej straty, - ustalenie okoliczności, które m o g ą w płynąć n a w ystąpienie ryzyka, - określenie bezpośrednich i pośrednich skutków w ystąpienia zdarzenia.
2.
Identyfikacja
czynników
ryzyka
w
przedsiębiorstwie
przemysłu
budowy maszyn
Z e w zględu n a specyfikę działalności analizow anych przedsiębiorstw przem y słu budow y m aszyn, a tym sam ym podw yższony poziom i zakres potencjalnego ry zy k a niezw ykle istotnym zagadnieniem je s t identyfikacja czynników ryzyka zw iązanych z realizacją portfela kontraktów .
Identyfikacja czynników ry zy k a je s t pierw szym procesem w ram ach zarzą dzania ryzykiem w przedsiębiorstw ie. O dpow iednia analiza czynników ry zy k a w raz z ich kategoryzacją i k lasyfikacją je s t niezm iernie w ażn a w aspekcie zm inim alizo w an ia negatyw nego w pływ u ry zy k a n a działalność biznesow ą przedsiębiorstw a. B rak dostatecznej w iedzy o istniejących zagrożeniach w ew nętrznych i zew nętrz n ych m ultiplikuje negatyw ne oddziaływ anie n a efektyw ność funkcjonow ania przedsiębiorstw . M a to szczególne znaczenie dla przedsiębiorstw przem ysłu bu d o w y m aszyn w obecnie dynam icznie zm ieniającej się koniunkturze gospodarczej.
P odział czynników ryzyka m oże zostać ustalony w edług różnych kryteriów . U w zględniając kryterium m ożliw ości w pływ u n a źródło czynniki ryzyka, m ożna je podzielić n a w ew nętrzne i zew nętrzne. Z e w zględu n a specyfikę działalności bad a n ych przedsiębiorstw przem ysłu budow y m aszyn skoncentrow anych n a realizacji kontraktów n a indyw idualne zam ów ienie klientów n a potrzeby opracow yw anego system u inform atycznego przyjęto kryterium oparte n a głów nych procesach (obsza rach ) w realizacji kontraktu, tj. zaopatrzenie, p rodukcja i dystrybucja, oraz dodat kow o ustalono czynniki ryzy k a dla po rtfela kontraktów . W efekcie przeprow adzo nych badań zidentyfikow ano istotne czynniki ryzyka w tych obszarach, u w zg lęd niające zarów no źródła zew nętrzne ry z y k a ,ja k i źródła w ew nętrzne ryzyka.
O kreślono następujące czynniki ry zy k a w obszarze zaopatrzenia: - brak stałych dostaw ców ,
- ograniczona stabilność działalności dostaw ców przy zm iennej koniu n k tu rze gospodarczej,
- ograniczona term inow ość dostaw w okresach zm iennej koniunktury, - n iep ełn a im plem entacja procedur system u zarządzania ja k o śc ią w obszarze
zaopatrzenia.
O kreślono następujące czynniki ry zy k a w obszarze produkcji: - ograniczone m ożliw ości stosow ania najnow szej technologii, - niski poziom prac badaw czo-rozw ojow ych,
496
Adam Gumiński
- poziom kom petencji technicznych pracow ników ,
- ograniczone m ożliw ości inw estow ania w czynniki produkcji, - aw aryjność m aszyn i urządzeń,
- n iepełna im plem entacja procedur system u zarzą d za n ia ja k o śc ią w obszarze produkcji.
O kreślono następujące czynniki ry zy k a w obszarze dystrybucji: - brak w łasnej sieci dystrybucji,
- brak standardów obsługi klienta,
- trudności w działalności potencjalnych kontrahentów (problem y w branży m otoryzacyjnej, górniczej, przem ysłu zbrojeniow ego),
- obecność konkurencyjnych firm w sektorze działalności przedsiębiorstw a, - n iepełna im plem entacja procedur system u zarządzania ja k o śc ią w obszarze
dystrybucji.
O kreślono następujące czynniki ryzyka dla po rtfela kontraktów : - ograniczone zasoby kapitałow e przedsiębiorstw a,
- du ża zm ienność poziom u opłacalności realizow anych kontraktów , - poziom kom petencji m enedżerskich pracow ników ,
- dynam iczne zm iany koniunktury w sektorach głów nych odbiorców p ro duktów przedsiębiorstw a,
- zm iany w uw arunkow aniach praw nych funkcjonow ania przedsiębiorstw a, - trudności finansow e głów nych kontrahentów .
P rzeprow adzona identyfikacja czynników ryzyka odzw ierciedla istniejącą specyfikę działalności analizow anych przedsiębiorstw przem ysłu budow y m aszyn. O kreślone w w yniku przeprow adzonych badań czynniki ry zy k a w raz z ich charak tery sty k ą zostaną w prow adzone do baz danych opracow yw anego system u inform a tycznego w spom agającego zarządzanie w ied zą w przedsiębiorstw ach przem ysłu budow y m aszyn. N ależy jed n ak podkreślić, że każdorazow o przy urucham ianiu now ego kontraktu czynniki ry zy k a zw iązane z je g o realizacją w ym agają niezależnej analizy uw zględniającej param etryzację now ego kontraktu. Proces analizy ryzyka now ego kontraktu pow inien opierać się n a dośw iadczeniach w ynikających z kontraktów ju ż zrealizow anych, co um ożliw iałoby w ykorzystanie w prow adzo n ych w cześniej i zw eryfikow anych charakterystyk czynników ryzyka. O dpow ied nio grom adzona i przetw arzana w ied za (np. z w ykorzystaniem m etody Case-B ased- R easoning) n a tem at w cześniej zidentyfikow anych czynników ry zy k a będzie sta now ić istotny elem ent w spom agania procesów decyzyjnych pozw alający n a ograni czenie poziom u ry zy k a realizacji portfela kontraktów , a głów nie negatyw nych je g o skutków .
G łów nym celem opracow yw anego system u inform atycznego w spom agające go zarządzanie w iedzą w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn je s t p opra w a efektyw ności realizacji po rtfela kontraktów zdeterm inow anych przez specyficz ne zam ów ienia kontrahentów . G łów nym efektem im plem entacji zarządzania ry zy
kiem w tym system ie będzie ograniczenie negatyw nych skutków istniejącego ry zy k a w działalności analizow anych przedsiębiorstw poprzez w yprzedzające określenie odpow iednich działań zaradczych. Z arządzanie ryzykiem zostanie uw zględnione w strukturze system u w następujących opcjach:
- „Z arządzanie ryzykiem realizacji kontraktu w obszarze zaopatrzenia” w m odule „Z aopatrzenie” ,
- „Z arządzanie ryzykiem realizacji kontraktu w obszarze produkcji” w m odule „Produkcja” ,
- „Z arządzanie ryzykiem realizacji kontraktu w obszarze dystrybucji” w m odule „D ystrybucja”,
- „Zarządzanie ryzykiem portfela kontraktów” w m odule „Procesy pom ocni cze”.
D ocelow o struktura rekordu charakteryzującego czynnik ry zy k a w bazie da nych opracow yw anego system u pow inna uw zględniać:
- nazw ę czynnika ryzyka,
- identyfikator kontraktu, do którego przypisany je s t czynnik ryzyka, - w łaściciela ryzyka,
- obszar ryzyka, - kategorię ryzyka, - opis czynnika ryzyka,
- ocenę ryzyka (ilościow ą, uw zględniającą praw dopodobieństw o zaistnienia ry zy k a i w ielkość szkody z nim zw iązanej, oraz opisow ą),
- działania ograniczające negatyw ne skutki w ystąpienia czynnika ryzyka.
Podsumowanie
Przeprow adzone badania w zakresie analizy czynników ry zy k a w przed się biorstw ach przem ysłu budow y m aszyn p ozw alają n a następujące konkluzje:
1. Ze w zględu n a specyfikę działalności przedsiębiorstw budow y m aszyn, głów nie z pow odu realizacji jedn o stk o w y ch kontraktów n a zlecenie, efek tyw ne zarządzanie ryzykiem je s t istotną determ inantą stabilnego rozw oju analizow anych przedsiębiorstw .
2. Pierw szym i kluczow ym etapem zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn je st identyfikacja czynników ryzyka z uw zględ nieniem podziału tych czynników n a najw ażniejsze obszary związane z re- alizacjąp o rtfelak o n trak tó w , tj. zaopatrzenie, produkcja, dystrybucja.
3. O dpow iednia identyfikacja czynników ryzyka, ich po m iar i ocena, a przede w szystkim ustalenie działań ograniczających ich negatyw ny w pływ na działalność przedsiębiorstw przem ysłu budow y m aszyn stanow ią w ażny elem ent w spom agający realizację procesów biznesow ych. W zw iązku
498
Adam Gumiński
z tym identyfikacja i analiza czynników ry zy k a ja k o istotne zasoby w iedzy dotyczące portfela kontraktów przedsiębiorstw a zostaną w prow adzone do opracow yw anego system u inform atycznego w spom agającego zarządzanie w iedzą w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn.
4. Identyfikacja czynników ryzyka zw iązanych z realizacją konkretnego p o rt fela kontraktów w przedsiębiorstw ie przem ysłu budow y m aszyn pow inna zostać przeprow adzona zarów no przez kadrę inżynieryjno-techniczną przedsiębiorstw a, ja k i ekspertów zew nętrznych w celu uw zględnienia spe cyfiki procesów technologicznych i biznesow ych realizow anych w tym przedsiębiorstw ie.
Literatura
1. D ohn K., Gumiński A., Zoleński W.: Assum ptions fo r the creation o f a system
supporting knowledge m anagem ent in an enterprise o f mechanical engineering in dustry. Inform ation Systems in management XIII. Business intelligence and
knowledge, WULS Press Warsaw 2011.
2. D ohn K., Gumiński A., Zoleński W.: Uwarunkowania decyzji o realizacji kontrak
tu w przedsiębiorstwie budowy maszyn, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciń
skiego nr 702, Ekonomiczne Problemy Usług nr 87, WNUS, Szczecin 2012. 3. Gumiński A., Zoleński W.: Wykorzystanie narzędzi informatycznych w zarządza
niu przedsiębiorstwami przem ysłu maszynowego, w: M akroekonomiczne aspekty zarządzania w warunkach kryzysu, Prace i M ateriały W ydziału Zarządzania U ni
wersytetu Gdańskiego, Sopot 2011.
4. Gumiński A., Zoleński W.: Systemy informacyjne w wybranych przedsiębior
stwach przem ysłu budowy maszyn w świetle badań kwestionariuszowych, w: K on cepcje, m etody i narzędzia współczesnego zarządzania, red. J. Pyka, Katowice
2011.
5. M atuszewski A.: M etoda analityczna oceny ryzyka podejmowanych przedsięwzięć
rozwojowych, „Przemysł D rzew ny” 1996, nr 8.
6. Nahotko S.: Ryzyko w działalności gospodarczej przedsiębiorstw , Wydawnictwo OPO, Bydgoszcz 2001.
7. Pszczółkowski T.: M ała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, O ssoli neum, W rocław -W arszaw a-K raków -G dańsk 1978.
8. W iliams C.A., Smith M.L., Y oung P.C.: Zarządzanie ryzykiem a ubezpieczenia, W ydawnictwo Naukowe PW N, W arszawa 2002.
9. W odarski K.: Zarządzanie ryzykiem w procesie planowania strategicznego w gór
nictwie węgla kamiennego. M onografia, W ydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gli
RISK FACTORS IDENTIFICATION IN KEY ACTIVITY AREAS
OF A MECHANICAL ENGINEERING INDUSTRY ENTERPRISE
Summary
In the paper the author pointed out the importance o f risk m anagement in a mechanical engineering industry enterprise. Based on questionnaire surveys key risk factors in the activity o f a mechanical engineering industry enterprise were identified, w ith a particular emphasis on the specificity o f investigated enterprises (mainly result ing from the realization o f contracts-to-order). The author discussed identification, cate gorization and classification o f risk factors. The undertaken identification o f risk factors in key areas o f the analyzed enterprises is the part o f a w ider research aimed to deter mine the functional range o f the system supporting knowledge management in a mechanical engineering industry enterprise.
Translated by Adam Gumihski
***
P ublikacja sfinansow ana ze środków n a naukę w latach 2010-2013 ja k o projekt badaw czy rozw ojow y n r 03-0112-10/2010 z dnia 9.12.2010 r.
