Krzysztof Cyrek
Kostkowice, gm. Kroczyce, woj.
częstochowskie, St. 1 "Krucza Skała",
AZP 91-53
Informator Archeologiczny : badania 24, 1-2
EPOKA
KAMIENIA
P a leo lit ΐ m ezo lit
I Brzeski, gm. Klwów, woj. radom skie patrz okres rzymski
[
K leszczów , gm . Ostrów Lub elsk i, woj, lu b elsk ie S t. I
B adania prowadzili Andrzej Kar dasz i Grzegorz Wronowski (autorzy spraw ozdania) pod kierunkiem doc. d r J a n a Gurby. B adania finanso w ało Muzeum Regionalne w Lubartowie, Pierwszy sezon b ad ań . Obozo w isko mezoJityczne, ślady osadnictw a k ultury pucharów lejkowatych 1 1 okresu epoki brązu.
S tanow isko odkryte zostało podczas b ad a ń AZP w 1990 r. Położone je s t n a północnym k rań c u piaszczystego wyniesienia, przebiegającego po osi N-S, równolegle do zachodniego brzegu jeziora Kleszczów, od którego odd alone Jest ок. 200 m. Powierzchnia stanow iska wynosi ok. 2 ha, przekopano 43 m2, nie stwierdzono zarysów obiektów. M aterial występował tylko w w arstw ie ornej do gł. 30 cm. Uzyskano głównie m aterial krzem ienny m .in. 6 skrobaczy, 4 d rapacze, 2 nietypow e pół ty leżaki, 5 rdzeni. 3 fragm enty form tylcowych, ponadto pojedyncze okazy trapeza, łuszcznia, trójkąta rozw artokątnego i rom bu. Resztę stanowiły drobne odpady produkcyjne. Odkryto także kilka fragmentów ceram iki i 1 odłupek z siekiery oraz groclk sercowaty, które m ożna w iązać z k u ltu rą pucharów lejkowatych i z I okresem epold brązu.
M ateriały zn a jd u ją się w Muzeum Regionalnym w Lubartowie.
Badania nie będą kontynuowane.
K on serw ato r Z abytków A rcheolo gicznych w Częstochowie__________
B adania prowadził d r Krzysztof Cyrek. Finansow ał WKZ w Częstocho wie. Drugi sezon bad ań . Późnopaleolltyczne obozowisko w sch ro n isk u skalnym .
S tanow isko leży w grupie skał „Łysak” w chodzących w skład Skal Kroczyckich. S chronisko pow stało w dolnej partii Kruczej Skały, ok. 30 m n ad dnem doliny w spółcześnie suchej. O dkryte obozowisko zajm uje obszar zarówno w schronisku Jak i pod nawisem skalnym przwi jego wylotem.
W ykop obejmował 20 ms 1 powiększył przebadany obszar do 38 mE. U zyskane wyniki potwierdziły obecność 2 poziomów kulturow ych, z których starszy otrzym ał datow anie rad io węglowe n a pierwszą połowę okresu allerödzkiego (11400 20 0 B.P. Lod-407), Młodszy poziom n a podstaw ie stratygrafii 1 składu fauny należałoby odnieść do Młodszego D iyasu. O ba pozio m y zachowały się w sc h ro n isk u n ato m ia st pod naw isem dobrze uchw ytny je s t tylko Jeden, najpewniej młodszy poziom kulturowy.
O dkryto 4 d alsze p aleniska w kam iennej obstawie o raz jedno w formie płytkiej niecki o dnie wyłożonym kam iennym i płytkam i. Przy jednym z p alenisk odkryto krzem lenlcę sk ład ającą się z kilkudziesięciu zabytków, wśród których wymienić należy 2 rdzenie, 1 rylec oraz 1 półtylczak. S ą to formy n a tyle mało charakterystyczne, że trudno o Ich Jednoznaczną interpretację k u ltu ro wą. Unikatowym znaleziskiem był wisiorek wykonany przez zagładzenie wapiennego am onitu.
Istotnym składnikiem w arstw y kulturow ej były kości zwierzęce, częściowo intencjonalnie po łupane i przepalone w ogniskach. Znaleziono również fragm enty kości 1 rogów reniferowych
K o st ko w ic e , gm . K roczyce w oj. c z ę s to c h o w s k ie S t. 1
„Krucza Skala" AZP 9 1 5 3
2 Paleolit i m ezolit
ze t id a m i obróbki. J a k w ynika z pierwszych ustaleń pal eozoologicznych. przeważają kości dużych ptaków, zająca, lisa i renifera. Wśród tow arzyszących im gryzoni dom inuje zespól tundro wo-stepowy z lemingiem.
N atom iast efektem b ad a ń geologiczno-geomorfologicznych przeprow adzonych w bezpo śred n im sąsiedztw ie stanow iska było wyróżnienie stokowych i rzecznych osadów, których usytuow anie t lilologia pozwalają przypuszczać, że stratygraficznie odpow iadają one utw orom w ypełniającym schronisko, a chronologicznie —ostatniem u zlodowaceniu.
Badania będą kontynuow ane, tym razem również w tow arzyizącej schronisku Jaskini, do której w ejście od słon ięto w trakcie tegorocznych badań.
M szano, gm . Brodnica woj. to ru ń sk ie St. 14 AZP 35 -5 0
M uzeum Regionalne w Brodnicy
B adania prowadzi! m gr M arian M arciniak. Finansowa! WKZ w T o ru n iu . Trzeci sezon badań. Obozowisko i cm entarzysko mezolityczne. Osady k ultur: pucharów lejkowatych, ceram iki sznurowej, iwleńskiej i para- neolltycznego kręgu k u ltu r strefy leśnej.
K ontynuowano eksplorację 75 m2 z poprzedniego sezonu i rozpoczęto b a d a n ia kolejnych 90 m 2 pow ierzchni stanow iska. Założono też sondażowy wykop 12,5 m w torfach przylegają cych do wydmy. M aterial archeologiczny wydobyty w tym roku Jest Jeszcze bogatszy niż w latach poprzednich. Pozyskano ponad 30 00 0 wytworów krzem iennych, liczne wytwory kam ienne, kilka tysięcy fragmentów ceram iki oraz ponad 10 00 0 fragm entów kości zwierzę cych (w tym kilkadziesiąt kręgów ryb). Po raz pierwszy znaleziono bursztyn oraz wytwory krzem ienne m łodsze od mezolitu.
W stępna analiza rozkładu m ateriałów sugeruje istnienie n a stanow isku stratygrafii. W stęp n a analiza m ateriałów zabytkowych pozwala n a stw ierdzenie przewagi elem entów kom ornic kich n ad chojnlcko-pieńkowskim i z czytelnym udziałem elementów janisław lcktch. Wśród 3000 rdzeni, narzędzi 1 zbrojnlków tylko 30 okazów m ożna łączyć z neolitem i w czesną epoką brązu. W grupie wytworów ceram icznych w stępnie wydzielono m ateriały w skazujące n a ślady osadnictw a k u ltu r kręgu naddunajsklego (k. lendzlelska i ceram iki kreskow o-kłutej), osad n ic two k u ltu ry pucharów lejkowatych, k u ltu ry ceram iki sznurow ej, k ultury iwleńskiej oraz najbogatsze osadnictwo paraneolitycznego kręgu k u ltu r strefy leśnej. Analiza m ateriałów kostnych wykazała ponad 95% kości zwierząt azikich w tym ok. 40% — jeleń, s a rn a , 22% — dzik, 14% — żółw, 8,5% — bóbr, 5,5% — ryby.
Sygnalizowane wcześniej jam y okazały się grobami nawiązującymi do pochówków ze szkiele tami barwionymi ochrą, z naszyjnikami z zębów Jelenia. Odkryto 3 groby (w tym 1 zniszczony) ze szkieletami ułożonymi wzdłuż osi E-W. Zachowały się czytelne ślady drewnianych konstrukcji komór grobowych spalonych w trakcie czynności pogrzebowych. W jednym z grobów pochow ano o sobnika dorosłego wyposażonego w bryłę b u rsztynu i przedm iot kościany, w drugim dziecko 6-8 letnie z ogrom ną ilością zębów Jelenia. Czerwony barw nik zastosow any we w szystkich g robach Jest praw dopodobnie w yprażoną glinką kaolinową. W grobie osobnika dorosłego od kryto duże ilości zwęglonej skóry (CH). W wypełniskach grobów odkryto Jedynie kości zwierzęce oraz m ateriał krzem ienny kultury komornickiej, co sugeruje przedeeramiczny w iek pochówków. Grobom towarzyszyły Jamy ze spalenizną i analogicznym m ateriałem w w ypełniskach.
W tym sezonie odsłonięto całkowity zarys obiektu m ieszkalnego o k onstrukcji słupow o-ple cionkowej (ponad 90 śladów po slu p a ch o średnicy od 5 do 12 cm) potwierdzonej przez doskonale zachow ane odciski n a polepie. O biekt zbudowany był n a planie koła o średnicy ok. 3 m. z ogniskiem we w nętrzu, w pobliżu południowo-zachodniej ściany i korytarzowo zagłębio nym wejściem od strony północno-wschodniej. W wypelnisku obiektu odkryło koncentrację mezolitycznych m ateriałów krzem iennych i kostnych. Komornicki ch a rak te r wytworów krze m iennych i b ra k ceram iki su g e ru ją i w tym w ypadku mezolityczny c h a ra k te r obiektu.
Groby, towarzyszące im jam y oraz obiekt m ieszkalny związane są z poziomem pierwszej z dwu gleb kopalnych stw ierdzonych n a wydmie, tj. z poziomem ok, 70 cm poniżej obecnej pow ierzchni stanow iska. W w arstw ach wyższych aż do h u m u su współczesnego zalegają m a te riały mezoli tyczne, neolityczne i wczesnobrązowe. B adania torfów wykazały, że s ą one młodsze od osadnictw a n a stanow isku.
Nowa Biała, gm . Nowy Targ Polska A kadem ia N auk In sty tu t
Hi-w o j. n o Hi-w o s ą d e c k i e S t. 2 I storit K ultury M aterialnej. Zakład
(Jask in ia w Oblazowej) AZP A rcheologii M ałopolski, I n s t y t u t 1 1 6 -5 8 1 E w olucji 1 S y ste m a ty k i Z w ierzą t
w Krakowie
B adania prowadzili: d r Paweł Valde-Nowak i d r Adam N adaćhowskl. Konsultowali: prof, d r hab. Kazimierz Kowalski, doc. d r hab. T eresa M adeyska. Uczestniczyli: d r A nna N adachowska, m gr Ew a Klekot, m gr Anita Mayer, m gr B arbara Miękina, m gr Ewa Tarlowska, d r Leopold
