A. Filipowicz,Jacek Reyniak
Kobiernice, gm. Porąbka, woj.
bielskie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 18, 165-166
. l ö s
-тг zw iązk u z k ró tk o trw a ły m u t y «kowaniem o d k ry te g o o b ie k tu a l e u le g « z a l a n i * d o ty che ramo wa k o n c e p c ja c h r o n o l o g i i c a ł e j r e z y d e n c j i . Earayka c l ą ona m iedzy 1 p o * . XIV a 2 p o ł . XV w iek u , W w a rstw a c h г o k r e s u j e j fu n k c jo n o w a n ia o d k r y to w tym ro k u i g r o t w łó c z n i, g r o t b e l t u ku s z y , f ra g m e n t s i e r p u , s r e z y p c z y k i , fra g m e n ty n o ty i gw oździ o r a z l i c z n e u ła m k i n a c z y ń g lin ia n y c h i k o ś c i z w ie r z ę c y c h .
D okum entacja 1 z a b y tk i z n a j d u j ą c l ą w D z ia le Krakowa F rz e d lo k a c y jn e g o Huzeum A rc h e o lo g ic z n e g o w K rakow i*. b a d a n ia b e d ą k o n ty n u o w an e, JELENIA GÓRA - C z a rn e p a t r z Dwór o k r e s now ożytny KALISZ POMORSKI p a t r z w o j , , k o s z a l i ń s k i e o k r e s now ożytny Zamek r y c e r s k i
KLÖBKA, gis. L u b ie ń K ujaw ski U n iw e r s y te t Ł ódzki
w o j, w ło c ła w s k ie K a te d ra A r c h e o lo g ii
S ta n o w isk o 1
B a d an ia p r o w a d z ił mgr T adeusz J * H o rb a c z . O pieką nauko wą spraw ow ał d o c , d r t u b, L e sz e k K a jz e r . F in an so w a ł UW we W łocław ku. D ru g i se z o n b a d a ń . R e lik ty dworu na kop cu ł k . XV-XVII w . ) .
E A ło ż o n y w b r , wykop sondażow y n r 3 o w ym iarach 7 , 7 0 к 1 , 0 m, łą c z ą c y wykop n r 1 od wschodu z wykopem n r 2 od z a c h o d u , ulokow any z o s t a ł n a zachodnim s to k u w y ż sz e j p la tf o rm y kopca fc łó b s k le g o , S tw ie rd z o n o w n i a t y l k o o b e c n o ść w arstw spływowych o r a z "uchwycono” , ja k s i ą wyda j e , z a c h o d n ią g r a n i c ą o b i e k t u m ie s z k a ln e g o - w i e ż y / ? / s t o j ą c e g o na s z c z y c ie g ó rn e g o s t o i k a .
Na p r z e d ł u ż e n i u p ó łn o c n e j ś c i a n y wykopu n r 2 (z 1963 r . ) wykonano c i ą g w ie rc e ń rącznym św idrem g e o lo g ic z n y m ( o d w ie rty 1-IX o skoku 3-m etrow ym ), k tó r y c h c e le m b y ło p o z n a n ie n a w a rstw ie ń s to k u 1 p o d n ó ża p la tf o r m y d o l n e j , a ta k ż e z lo k a liz o w a n ie z a s ią g u f o s y . J e j s z e ro k o ś ć praw dopo d o b n ie w y n o s iła o k o ło 9 m, zaś_ g łę b o k o ś ć - o k o ło 1 ,3 - 1 ,6 n .
P o zyskany n i e l i c z n y ruchom y m a t e r i a ł zabytkow y w p o s t a c i f r , c e r a m ik i i k a f l i plecow ych n i e w p ro w a d z ił k o r e k ty do u b ie g ło r o c z n y c h u s t a l e ń c h ro n o lo g ic z n y c h » Omawiany o b i e k t b y łb y zatem s ta rs z y m z a ło ż e n ie m re z y d e n c jo n a ln o - o b ro n n y a w t e j m ie js c o w o ś c i, fu n k c jo n u ją c y m od s c h y łk u XV d o XVII s t u l e c i a i p o p rz e d z a ją c y m w z n i e s i e n i a dworu ro d z in y O rp is z e w s k lc h , do d z i s i a j w y k o rzy s tyw anego w c e l a c h m ie s z k a ln y c h . Z a b y tk i i d o k u m e n ta c ja z n a j d u j ą s i ę w K a te d rz e A r c h e o lo g ii U n iw e rs y te tu Ł ó d z k ie g o , N ie p r z e w id u je s i ę k o n t y n u a c j i p r a c . KNYSZYN K o n se rw a to r Zabytków A rc h e o lo g ic z n y c h w o j. b i a ł o s t o c k i e w B ia ły m sto k u S ta n o w isk o I I
B a d an ia p r o w a d z iła mgr H a lin a Karwowska, F in a n so w a ł WKZ w B ia ły m s to k u . P ie rw sz y se zo n b a d a ń . S ta n o w isk o o s a d n ic z e ( k . XIV - XVI w .) .
Sondażowa b a d a n ia o s a d n ic z e n a t e r e n i e m ia s ta Knyszyna o g r a n i c z y ł y s i ą w b ieżący m roku do p r a c w y k o p alisk o w y ch p rz e p ro w a d z o n y c h n a t e r e n i e p o s e s j i 4 8 ,5 3 i 5? p rz y u l . B i a ł o s t o c k i e j . Ł ą c z n ie p rz e k o p a n o o k o ło 250 m p o w ie r z c h n i. «
O d s ło n ię to fra g m e n ty k o n s t r u k c j i kam ienno - c e g l a n e j ( p ie c a ? ) . W nętrze z a w ie r a ło ma t e r i a ł ruchomy, w s k ł a d k tó r e g o w c h o d z iły fra g m e n ty k a f l i z o rn a m e n ty k ą r o ś l i n n ą 1 co o m o rflc z n ą o r a z fra g m e n ty c e r a m i k i . P o c h o d z iły one p r z e d e w s z y stk im z n aczy ń zasobow ych o d o m iesz ce g ru b o z i a r n i s t e j o r a z c ie n k o ś c ie n n y c h - c e r a m ik i " s t o ło w e j " .
N p o z o s t a ł y c h wykopów w y e k sp lo ro w a ło m iędzy innym i i u łam k i k o ś c i z w ie rz ę c y c h , fra g m e n ty c e g ły p a lc ó w k i o r a z1 o k o ło 4 t y s i ą c * frag m en tó w c e r a m ik i z o k r e s u śre d n io w ie c z a i czasów nowo ż y tn y c h . M a t e r i a ł y z n a j d u j ą s i ę Huzeum Okręgowym w B ia ły m s to k u .
B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w an e. KOBISKXICE, <ro. P o rą b k a w o j. b i e l s k i e S ta n o w isk o 1 K o n se rw a to r Zabytków A rc h e o lo g ic z n y c h w B i e l s k u - B i a ł e j
- T fi*
b a d a n ia p r o v ftd x lU mgr a r c h , A*f1 lip o w i« * , mgr J a c a k Паул l a k . F l n an » o v a l ΚΕΑ w B i e l s k u B i a ł e j · Siódmy и х о п badań* R uiny ś re d n io w ie c z n e g o x u k u { Щ /XV l · ) * Obecne b a d a n ia m ia ły c h a r a k t e r b ad ań a r c h i t e k t o n i c z n y c h z n a d ю г е » a r c h e o lo g ic z n y * ( ^ u to4
r « s p ra w o z d a n ia ) , Ze w zględu na skom plikow any u k ła d z a ło ż e ń zamkowych, b a d a n ia t e m ia ły n a c e l u ro z w a r s tw ie n i» p o sz c z e g ó ln y c h fa » zabudowy, c o c z ę ś c io w o o s i ą g n i ę t o , Sondy badaw cze p o z w o liły u s t a l i ć , t e te n n i e w i e l k i zameczek p o za dwoma fo sa m i 1 w a ła m i, b y ł b ro n io n y murem flankow ym . Nur b i e g ł sz c z y te m w ału pom iędzy f o s a m i, od budynku bram nego z w jazdem , n i e o t a c z a j ą c je d n a k c a łe g o zamku* Na s to k u fo s y z n a jd o w a ła s i e d ru g a l i n i a aurdw z n i e w i e l k i m i , ^narożnym i b a s z ta m i.
Samo p l a t e a u zamku o t a c z a ł s u r obwodowy o g r u b o ś c i 170-100 cm, p o le c z o n y z rozbudowanym p rz y c z ó łk ie m ®oetu zwodzonego* W z a ło ż o n y c h eo n d ach w y s tą p i ł b a r d z o l i c z n y m a t e r i a ł c e ra m ic z n y - "p ó źn o g o ty ck le k a f l e f i g u r a l n e ( a .l n * h e r a ld y c z n e ) o r a z g r o ty b e ltó w kusz*
B a d an ia a r c h i t e k t o n i c z n e b ę d ą kontynuow ane.
KOŁOBK2EG - s t a r e M ia sto K o n se rw a to r Zabytków A rc h e o lo g ic z n y c h U lic e i K a te d r a ln a , M a ria c k a i Muzeum Okręgowe
G .N a ru to w ic z a , Brzozowa 1 Maska w K o s z a l i n i e
B a d a n ia w ram ach n a d z o ru a r c h e o lo g ic z n e g o p r o w a d z i l i mgr Hen r y k Ja n o c h a ( a u t o r s p ra w o z d a n ia ^ mgr F r a n c i s z e k Lachow icz i o k reso w o W o jciech . W róblew ski* F inansow a.! MXS w K o s z a l i n i e · W ś w ia tk u 2 s z e ro k o z a k ro jo n y m i p ra c a m i ziem nym i pod nowe budow nictw o m ie s z k a ln e n a t e * r e n i e S ta r e g o M ia sta w K o ło b rz e g u , prow adzono d o r a ź n e b a d a n ia r a t o w n l c z o - z a b e z p l e c z a ją c e w z a ł o żonych wykopach bu d o w lan y ch , w ram ach n a d z o ru k o n s e rw a to rs k ie g o *
Z a ło ż e n ie d u żych wykopów budow lanych w o b r ę b i e śre d n io w ie c z n e g o m i a s t a z m u s iło n a s do z w ró c e n ia s z c z e g ó ln e j uw agi na e w e n tu a ln e o d k r y c ia zw ią z a n e z a r c h e o l o g l c z o o * a r c h l t e k t o n i с t n ę zabudowę n a j s t a r s z e g o z e s p o łu m ie js k ie g o K o ło b rz e g u , W yjątkowo s z y b k ie tem po p r ą c ziem nych p r z y u ż y c iu c i ę ż k i e g o s p r z ę t u m e c h a n ic z n e g o , u n ie m o ż liw ia ło p rz e p ro w a d z e n ie s y s te m a ty c z n y c h p r a c a r * c h e o l o g i c z n o - a r c h i t e k t o n i c z n y c h . Z ty c h t e ż względów n a s z e b a d a n ia z o s t a ł y o g r a n ic z o n e do p ro w a d z e n ia o b s e r w a c ji wykopów, r e j e s t r a c j i o d s ł o n i ę t y c h 1 uchw yconych elem en tó w z a b y tk o w e j a r c h i t e k t u r y , z a b r a n ia ruchom ych m a te r ia łó w zab ytkow ych o r a z w m ia rę m o ż liw o śc i w y k o n an ia p e ł n e j dokumen t a c j i n a u k o w e j. W w ybranych m ie js c a c h wykopów d z i ę k i pomocy w o jsk a d okonano o d c z y s z c z e n ia
r e s z t e k zab y tk o w ej a r c h i t e k t u r y m urow anej, a ta k ż e w y b ran y ch odcinków p r o f i l i wykopówίc e lem u s t a l e n i a n a w a rstw ie ń 1 ic h c h r o n o l o g i i ·
W dwóch d u ży ch wykopach budow lanych o g łę b o k o ś c i do p r z e s z ł o 4 *m s tw ie rd z o n o w ystępow a n i e r e s z t e k d o ś ć in te n s y w n e j zabudowy a r c h i t e k t o n i c z n e j od ś r e d n i o w i e c z a , t j . od p o c z ą tk ó w lo k a c j i nowego m ia s ta (1755 r o k ) , aż do czasów n o w o ż y tn y c h ,tj* c z a s u z n i s z c z e ń K o ło b rz e g u p o d c z a s I I wojny Ś w ia to w e j.
P rz eprow adzone b a d a n ia p o z w o liły d o ś ć w y ra ź n ie p o t w i e r d z i ć t o , c o ju ż w c z e ś n ie j z a o b s e r wowano w wykopach budow lanych z l a t 1952 i 1974, że w ybrany t e r e n pod zabudow ę m i a s t a ś r e d n i o w ieczn e g o z o s t a ł o d p o w ied n io p rz y g o to w an y pod względem in ż y n ie r y jn y m . 2 uw agi n a podm okły g r u n t . um ocniono g o. Na c a l c u p o ło ż o n a z o s t a ł a w arstw a f a e z y n y o g r u b o ś c i oó k i l k u n a s t u et· d o p r z e s z ł o
1 » , na k t ó r e j z k o l e i u m iesz czo n o ► ja k b y p o m o st, zbudowany z g ru b y c h d r a n i e dębow ych w z n a c z n e j c z ę ś c i w s p a rty c h na p o tę ż n y c h s łu p a c h ró w n ie ż dębow ych. Na ta k im d o p ie r o p o d ło ż u p o sa d o w io ne b y ły zabudow ania zarów no m ie s z k a ln e ja k i g o s p o d a rc z e . O dnosi mię t o do b u d o w li d re w n ia n y c h datow anych n a x i i i / x i v w ., ja k i b u d o w li murowanych w znoszonych od k o ń ca XV w«r* a ż d o czasów now ożytnych. N ie w y k lu cza s i ę m o ż liw o ś c i, że w spom niane p a l e w pewnych w ypadkach s ta n o w iły e l e menty k o n s tr u k c y jn e domostw d re w n ia n y c h , a b y ć może w zm o cn ien ia le g a ró w m o szczonych drewnem u l i c *
W dużym w ykopie budowlanym zajm ującym p ra w ie c a ł ą p i e r z e j ę m iędzy u l ic a m i - M a ria c k ą , K a te d r a ln ą , N a ru to w ic z a i B rzozow ą, uchw ycono c a ł y s z e r e g fragm entów k o c z t r u k c j i d re w n ia n y c h
( s ł u p y , . d r a n i c e , r e s z t k i ś c ia n e k 1 d r a n i c ) zw iąza n y ch a n a j s t a r s z ą zabudow ą m ie js k ą z X I I I w*, a z w ła sz c z a z d ru g ą je g o p o ło w ą, j a k i s p o r o elem en tó w a r c h i t e k t u r y m urow anej* 5 ą t o f ra g m e n - ^ t y murów g o ty c k ic h zbudowanych z c e g ły i k a m ie n ia , n ie k i e d y z ozdobnym i w nękam i, datow anym i na k o n ie c XIV w. lu b p o c z ą tk u XV w* W ięk szo ść o d k r y t e j a r c h i t e k t u r y z a b y tk o w e j o d n o s i s i ę je d n a k do czasów now ożytnych οά XVI a ż d o XX w. W s z y stk ie t e o d k r y c ia s ta n o w ią r e s z t k i zabudowy m ie s z k a l n e j i g o s p o d a rc z e j m ieszkańców K o ło b rzeg u od XXII do XX w*
W t r a k c i e b ad ań z e b ra n o ta k ż e pewną i l o ś ć zabytków ruchom ych. N i e s t e t y z n a c z n ie w ię c e j u l e g ł o z n i s z c z e n i u p o p r z e z m echanic z n e I c h w yd o b y cie 1 razem 1 w a rstw ą w y w ie z ie n ie p o za t e r e n wykopu* Z ebrane ruchome z a b y tk i t o c e ra m ik a re p re z e n to w a n a p r z e z r ó ż n e ty p y n a c z y ń o d siw aków p r z e z c e g l a s t e , kam ionkowe, a ż do p o r c e la n y i p o r c e l i t u , a ta k ż e g l i n i a n y c h n o w o ż y tn y c h . B a r dzo l i c z n ą g ru p ę c e ra m ic z n ą s ta n o w ią k a f l a od garnkow ych p o p rz e z mlekowe d o p ły to w y ch * Z In n y c h b a rd z o l i c z n i e w y s tę p u ją c y c h m a te r ia łó w t o fra g m e n ty o buw ia s k ó r z a n e g o , g r u p u ją c e a l ę z w ła s z c z a p rz y o b e c n e j u l i c y - K a te d r a ln e j· Wymienić n a l e ż y t a k ż e p rz e d m io ty m e ta lo w e , j a k podkow ę, t a s a k i i t p . , n a a t ą p n i e p r z ę ń l l k kam ienny i r e s z t k i in n y c h n a r z ę d z i .
W w a rs tw ie t r z e c i e j , u z n a n e j za n a j s t a r s z ą , w y s tą p i ło s z e r e g b e c z e k klep k o w y ch ró ż n y c h wymiarów, c z ę s t o t e ż można b y ło z e b r a ć p o je d y ń c z e k l e p k i · N a jp ra w d o p o d o b n ie j s ł u ż y ł y o n e do z b i e r a n i a n i e c z y s t o ś c i i m i e ś c ił y s i ę w domach m ie s z k a ln y c h lu b sa b u d o w a n la c h g o s p o d a rc z y c h · H w a rstw ie t r z e c i e j w y s tą p iło t e ż n a j w i ę c e j ułamków n a c z y ń sta lo w o * t a r y c h , k t ó r e możemy c h ro n o
lo g i c z n i e w ią z a ć z X I2I w*, z w ła s z c z a z d r u g ą je g o p o ło w ą . P o z o s t a łe n a c z y n ie s t a lo w o » ta r a i k a mionkowe, c e g l a s t e , a t a k ż e k a f l e możemy w ią z a ć z XIV - XVII w* 2 uw agi n a in te n sy w n ą zabudowę w ie le m a te ria łó w j e s t mocno p rz e m ie sz a n y c h * L ic z n e s ą m a t e r i a ł y z c z asó w n o w o ży tn y ch , K ębrane r e s z t k i obuw ia i l i c z n e ś c i n k i możemy o d n ie ś ć do X I I I - XIV i b y ć o g żę XV w· N a k a z u ją o n e , i e w w t e j c z ą ś c i m ia s ta Ś re d n io w ie c z n e g o m i e ś c i ł y s i ę p ra c o w n ie s z e w sk ie p o d l e g ł e zapew ne k o ś c i o ł o w i, ja k o że m ia s to w ty c h c z a s a c h b y ło w ła s n o ś c ią b is k u p a K am ień sk ieg o ·
