Stefan Jakobielski,Włodzimierz
Godlewski,Bogdan Żurawski,Lidia
Domaszewicz,Stanisław
Medeksza,Elżbieta Wanot,Jacek
Kucy,Babikir M. Al-Amin
Stara Dongola. Kościół na Planie
Krzyża
Informator Archeologiczny : badania 19, 212-213
- и г »
V . O k r « p u -tfle to -M S S u X N lä L O t m ten n p r a s e a t c m a y Jeet na « a n o a ls k u p r i e s c m a ita n y a k o * bogato v jp o a a to tt^ n d pecb b v k am l. S ila e le to m . oM aikm jm r ło w , n a w ashed tow ar l y a i j ł y n a c ry n la c e r a - m lc a ié 1 Ör^cow·*
VI. O kr«« n f l f t n H ^M /тс1 « № о 1 а1 ш вЦ { u t y t a o k r e s ie T . Rijlcn w ykorzystyw any byt jako
e m en tarsÿ sk o . Pochodzące s teg» o k re su pochewki iü« p o sia d a ją ład n eg o w yposażenia* a « ek lelety «kładen« b yły n a praw ym boku, * głową w Idertm kn » c h o A ilm .
f t p H m n lJ Ł p Q W l « Г « ■** h " 1 n W *
W M toB le wiosennym k & ty itio m i« były badani« p o w ie r« d n io w e w m ik ro re g io n ie rsffw Jsk lm p r o w adzone p rze« d r. R .F . M azurów aklego. Zlokalizow ano k u U jiy c h k ilk a n a śc ie sta n o w isk paieolltyem ycfa* głównie « o k resu gnupaleolltu«
N O R W E G I A
STORVÄGAN, o k r n N ordland P o lak a A kadem ia Nauk
kom una V&gan In sty m i B la to r ll Kol tu ry M a te ria ln e j
w W arszaw ie T ro m e ^ D d v w e i t t t t t , InatltOt fo r SamłiimH > i якжр
BaehnlamJ klaro w ał ze ztrg u у n o rw e sk ie j d r B e id e r B e rteleen , t e « tro n y p o lsk ie j d r P rz e m y sła w U r t a A a j Ł W badaniach t e r e nowych w ziął o d ział <tr A n d rzej B iko i IfiKM PAN« Tt î kI sezon ь « ц а po badaniach sondażow ych w id ? 9 r« l Ш8Э r . F inansow ał U nłw eraytet w T rc m e f . O sada ś r e d n io w ie c z u .
Stanow isko l e i y w połu(kilowej c z ę ś c i w yspy Auetvag^y* w a rch ip elag u Lofotów. Wytypowano je do badsś p rzypuszczając* ś e k ry je p o zo stało ści znanego ze śreckilowlecimycii sa g o ra z dokum entów k ró lew sk ich 1 k o śc ieln y ch " m ia s ta ” o nazw ie VŚgan, Ż rd d ła p isa n e wskazują* i t było do s d m in ls tra c y ^ ie , handlow e 1 k o śc ie ln e ce a tru m srk ty c z n e j c z ę ś c i N orw egii w o k re sie od X I /? / do trades XJY w. J e s t to o sta tn ie z m iast śred n io w iecz n ej Ncwwegll» k td re dotąd n ie z o sta ło zidwityfLkowane i poddane badaniom arch eo lo g iczn y m .
P r a c e rozpoznaw cze / w ie rc e n ia 1 so n d a śe / p r z p ro w a d z o n o w 1975 r . 1 1953 r , o k r e ś la ją c z a się g zalegania w arstw kulturow ych 1 m ie jsc a ic h n a jle p s z e g o zachow ania. W se zo n ie 1966 o d sło n ięto 39 та2 otw ie r a ją c 6 wykopów. T rz y zlokalizow ano n a k ulm inacji półw yspu, pom iędzy dw iem a zatokami* spodziew ając się tam najw iększego z a g ę sz c z e n ia zabudowy. P o z o sta łe 3 w ykopy m iały um ośllw ić dokładne o k re śle n ie po łudniowej g ra n ic y oeady. W tym se zo o le p r a c e w ykopaliskow e doprow adzono do poziom u w yratow anego w stę p ni« na p o czątek XIV w.
U zyskane wyniki wskazują* Se o d kryte śla d y o se d n letw a m a ją c h a ra k te r niespotykany (ta innych sta n o w isk ach ark ty czn y ch z o k re so średniow iecza* k t f r e b y ty bez w yjątku osadam i jednodworczym L, W S to rv ig a n , w ystępow anie n a kolejnych po zio m ach kilku g ę s to posadow ionych budynków nstaw ianych k& tdorazow o według jed n o liteg o sc h em atu / p a s y p ro sto p a d łe do b rzeg u m o r z a /, śla d y w yepecjalircw anego r z e m io s ła /azkutnictw o* szew stw o 1 obróbka k a m ls ila m ydlanego/ o ra z n ag ro m ad zen ie Im portów s A nglii, N iem iec 1 N iderlandów św ia d czą o odkryciu o sa d y o c h a ra k te rz e " m ie jsk im " . Dane te* ja k te ś in fo rm a c je toponom aetyczne* to p o g ra ficzne i g eograficzne p ozw alają p rz y ją ń 4 e badane stanow isko rz e c z y w iś c ie k ry je p o z o sta ło śc i śre tk tio w łe c z - nego V igan.
P r a c e w ykopaliskow e będą kontynuowane.
S U D A N
STARA DON GOLA p o lsk a S tacja A rc h eo lo g ii
K ościół n a P ia u le K rz y ta S ró d z le m iu m o rsk ie j UW
w K airze
N ,
W badaniach u d ział w z ię li: d r Sfefan Jakot&elsfcl /Z A S PA N / ■ Id tfo w n ik wykqsaJlak, d r W łodzim ierz Godiewekl /M uzeum N a r o dowe w W arszaw ie/* m g r Bogdan Z n raw sld fZA& P A N /, m gr L idia D om aszew lcz - archeolodzy; d r In t. Stanisław M edeksza - a rc h i - tek i, m g r E l t u e ta Wanot /P ra c o w n ia F o to g ra m e trii P P P K Z / - geodeta* Ja c e k Kucy - fb to g rsf, Z e stro n y S n d aśsld ej S łu ib y S ta ro - śy tn o ś c l - in sp e k to r B aU kir M. A l-A m in. D z ie w ię tn a sty sezon b a- daA /2 3 .0 1 , * 1. 0 3 . 1965/. P row adzono p ro sp e k c ję teren u końce* ejS p o lsk ie j or&z w ykopaliska n a stanow isku K ościół na P ’airie K rzy ta.
1« Stanow isko K ościół n a p in n ię K ra y ią
Kontynuacja prac* dania w ykopaliskow e o b jęły północną c z ę ść “radów li. Ukodczono o d słan ian ie 1 do
- 213
-u c h o w a n y Is wita, ta c z ę ś ć k o ic le U był» m is s e zona w znacznym sto rn i -u. D o ten aso częściow ej re k o n str-u k cji śc ia n /d o w yeokośrt 1, 50 m / , aby zapotflec w tdruenm u s y p a n iu oblekła p rz e z piasek.
O d k ry to mona m entalne w ejście u m y k a ją c e północne ra m ię k rz y ż a * podestem 1 ach? da ml wiodącymi do koś d o l a z z ew n ą trz. P ie rw o tn ie usytuow ane cno było w n isz y , później dw ukrotnie przebudowane. W o sta t nim o k r e s ie użytkow ania budowli /XTV w. / zastąpione ro d z a je m ram py.
W ew nątrz budowli odk ry to d a ls z e z m lc n e eLemeaty arch itek to n iczn e, w tym kolumny k ap itele 1 bazy pochodząc* m. In. z g a le rii północnej 1 środkow ego cyborlum . Ł ączn ie, UośĆ w z ro sła do B? zabytków tego ro d zaju zaalez ic n y cb w ew nątrz k o śc io ła . Stanowią m e c e m y m a te ria ł do re k o n stru k c ji obiektu opracow yw a· nej p rz e z d r . W. G odlew skiego. E le m e n ty arc h lte k tc n lc z n e złożono we w nętrzu eksponując w odpowiedni sposób w sz y stk ie k apitele.
2 a po m o cą sondaży we w nętrzu budowli na P lan ie K rzyża kontynuowano badania znajdującego się pod Jej poziom em użytkow ania Koś doba o P o sa d z c e Kam iennej s VII w ., k tó re doprow adziły do ostatecznego u sta le n ia ro z m ie sz c z e n ia filarów z d ru g iej fazy użytkowanie budowli. Do pełnego ro zezn an ia planu tego z a ło żen ia p o z o sta je już tylko u z u p e ł n i e n i e c z ę ś c i zachodniej. Uzyskano tak że w iele u śc iśle ń c o do k ształtu J e s z cze w c z e śn ie jsz e j budowli z C egły W ypalanej /'SX /* C z ęść ce n tra ln a tego budynku zaw iera w ew nętrzne z a ło żen ie na p lan ie k rzy ża.
Srwierdzcam la tn ie ile w tym m ie jsc u p rz e d c h rz e ś c ija ń sk ie j zabudowy m onum entalnej /B Y / z cegły w y p a la n e j,'c o p o tw ierd za p rz y p u sz c z e n ia o rozw ijaniu w Dongoh m ercdctóej tra d y c ji bodowlanej w tym m a te r ia le .
2 , P ro s p e k c ja te re n u koncesji
- O b sz a r k o n c e sji ok. 150 ha z o etał w tym sezo n ie p r a c szczegółow o pom ierzony, a nowe Jego g ran ice w ytyczone w t e r m i e stosow nie do is tn ie ją c y c h stanow isk archeologie m y ch z w yłączeniem obszarów cm en ta r z y m uzułm ańskich, W o p a rc ia o częściow o zachow ane m apy k a ta s tra ln e ufft&kmo geodezyjne w a rto śc i punktów stabilizow anych w te r m ie . O pracow ano m apę geodezyjną koncesji w skali 1:5 0Û0 1 1:3 000.
Zidentyfikow ano 1 zinw entaryzow ano stan o w isk a arch eo lo g iczn e n a o b s z a rz e c a łe j koncesji na północ od m ia sta S ta ra DcaigoU I o k re ilo o o z a się g c m e n ta rz y ch rz e śc ija ń sk ic h .
Rozpoczęto badania rozpoznaw cze w c z e sn o ch rześcija ń sk ieg o c m e n ta rz a T E E n a północno-w schodnim k rań cu o b s z a ru . S tw ierdzono w ystępow anie dwóch typów grobów o sklepionych kom orach z szybem od stro n y z a c łttd n le j 1 bez szy b u . Rozpoznano r e lik ty k o n stru k c ji nagrobnych n iem al całkow icie zniszczonych p rz e z d z ia ła n ie wód opadowych. P ro s p e k c ja arch eo lo g iczn a te re n u k o n c e sji będzie kontynuowana w p rz y sz ły m se z o n ie p r a c .
S Y R I A ,
P A L MYŁA P o lak a S ta c ja A rcheologii
Obóz D ioklecjan« Ś ró d ziem n o m o rsk iej UW
w K airze
M isja w sk ła d zie: doc, dr bab, M ichał Gswfikowałd - kierow nik w ykopalisk, d r M a ria K rogulska z -c a kierow nika w ykopalisk w c z a s ie Jego n ieo b ecn o ści, m gr G r t e g o n M ajcherek, m gr M arla»* B a rd ajew lcz * arch eo lo d zy , m gr lu ż. a r c h . M arek B arański. Sezon badań 21. 09. - 25. 10. 1*85.
Kontynuowano p ra c e w południow o-w schotfalej c z ę ś c i Obozu D ioklecjana, o d słonięto całkow icie w nętrze sp ic h le rz a legionowego /h o rre u m le g io n ie /, P o w ie rz c łn la sp ic h le rz a wyoosi 640 m « Znaleziono siedem wolno sto jąc y ch fila ró w o ra * dwa p o łu la r y , d z ie lą c a budowlę n a dwie n ie re g u la rn e nawy. W naw ie północnej k am ien n a posadzka le ż y o 30 c m w yżej n iż posadzka w ma wie południow ej. W naw ie północnej zo stały znalezione po* z o sta ł o śc i młynów. B a ly n e k był k ilk a k ro tn ie przebudowywany. Stw ierdzono trz y k ro tn e p rz e sta w ia n ie młynów. O sta tn ia a d a p ta c ja i w y k o n y sta n ie bu do w U m iało m ie jsc e w o k r e s ie O m aJJadzklm . Z tego czasu p o chodzą m o ry i stu d n ia zn alezio n e we w schodniej c z ę ś c i h o rre u m * praw dopodobnie był to dom m ieszkalny. C z te ry kołnm ny l k o n stru k c ja p rz y le g a ją c a do południow ej śc ia n y sp ic h le rz a , w naw ie południowej, pozw alają n a p o sta w ien ie h ipotezy, t e m am y tu.do c z y n ien ia z p o z o sta ło śc ia m i m eczetu . R ów nocześnie kopano św iadek zostaw iony w 1962 r . p rz y p le c a c h c e ra m ic z n y c h , k tó ry <k>etarcżył zw artego zespołu c e ra m ik i datow anej na p rz e ło m Π/Ш w .n . e.
Badania będą kontynuowane.
WIELKA BRYTANIA
DAMBY, Dl s t r i c t ; C levU nd PoUlca A ta d c m ta Nauk
Inctytut H ietorU K nltnry M » te rl.lre J Z . kład A rch eo lo g u W ielkopolski D e p a r la m ś it A rcheologii U nlw ereytet « Ikirhem
