Anna Kufel-Dzierzgowska,Zofia
Urbańska,Marek Urbański,Emilia
Hernandez
Niechmirów - Mała Wieś, woj.
sieradzkie. Stanowisko 1
Informator Archeologiczny : badania 15, 83-84
83
MODŁA RZGOWSKA, gm . Rzgów patrz
woj. konińskie n eolit
Stanow isko 1
NIEĆ HM IRÓW-MAŁA WIEŚ Muzeum Okręgowe
woj. sie r a d z k ie w S ierad zu
Stanow isko 1
Badania p row ad ziła m gr Anna K u fel-D zierzg o w sk a p rzy w sp ółu d ziale Z o fii i Marka U rbańskich I E m ilii H ernandez. F in an sow ał WKZ w S ierad zu . Jed en asty sez o n badań. C m en tarzy sk o cia ło p a ln e w ielok u ltu row e, użytkowane od III o k resu epoki brązu do Ш W. n . e .
Stanowisko na ark u szu m a ły A Z P nr 7 4 -4 5 , p ołożone je s t na lew ym b rzegu O leśn icy , w p obliżu jej u jścia do W arty, w l e s i e , na gra n icy N ie c h - m irow a i M alej W si.
Ogółem przebadano 4 ,5 a ra odkrywając na tym o b sz a r z e 64 groby ciałop aln e, w tym 51 kultury łu ż y ck iej, 2 p om o rsk iej i 11 p r z e w o r sk ie j.
Spośród grobów kultury łużyckiej 13 było z n isz c z o n y c h p rzez w sp ó łc z e sn e wkopy do teg o stop n ia , że nie udało s i ę o k r e ś lić rodzaju po chówku. Z p ozo sta ły ch 35 to groby p op ieln icow e i 3 jam ow e. W tych o s ta t nich jam y są n ie w ielk ie . Ich w ypełń is ko stan ow ią k o śc i i ułam ki ce ra m ik i. W żadnym nie stw ierd zo n o r e s z te k s to su .
P o p ieln icę u m ieszc za n o w ptytkiej ja m ie , c z a s e m z to w a r zy szą c ą p rzystaw ką. Do w ypełniska jam y nad p o p ieln icą wkładano ułam ki ce ra m ik i, n iekiedy tylko p ojed yn cze, a n astęp n ie grób przykryw ano brukiem k a m ien nym . W kilku p op ieln icach , na k o ścia ch u m ie sz c z o n o jed en lub kilka ka m ien i. Oprócz c e r a m ik i wkładano do grobu - do p o p ieln icy , łub obok - ozdoby b rązow e, głów n ie sp ir a lk i, k ółeczk a d ru cian e i b ran so lety ta ś m o we. W grobach d z ie c ię c y c h spotyka s ię ponadto g rz ech o tk i. W dwu wypad kach stw ierd zon o pochowanie w jednym g rob ie dwu osobników , każdego w osobnej p op ieln icy, p rzy cz y m w gro b ie 371 N w obydwu naczyniach znajdowały s i ę k o ś c i osób d o rosfych , a w 374 N osoby d o ro słej I m a łeg o d zieck a . Spośród 38 grobów, 13 stanowimy pochówki d z ie c ię c e .
Na w y różn ien ie za słu g u je p rzed e w szy stk im grób nr 400 N. Pod brukiem kam iennym na p r z e s tr z e n i 3 ,5 m2 znajdow ały s i ę rozrzu co n e k o ści, ułam ki 10 naczyń , 2 s z p ile b rązow e, b ra n so letk a , kółko druciane i fragm enty g rz ech o tk i g lin ia n ej. N ie stw ierd zon o zarysu jam y grobowej ani w arstw y kulturow ej. C eram ika i k o śc i le ż a ły w c z y sty m p iasku. Bruk nad n im i b y ł zw arty i n ien aru szon y. Wydaje s i ę , że je s t to nowa form a grobu.
84
Do rów nie In teresu jących n a leży z a lic z y ć grób 394 N. Pod brukiem znajdow ało s i ę duże n a czy n ie p rzyk ryte m isą . Obok le ż a ł toporek k am ien ny. N aczyn ie w ypełnione było p lask iem , b ez śladu k o ści. Na uwagę z a s łu guje tak że grób 412 N - d z ie c ię c y . W n iew ielk iej am force zdobionej na b rzu écu p oziom ym żłobkow aniem znajdow ało s i ę na dnie tr o ch ę drobnych k ostek . W s tr o p ie grobu i na p o zio m ie sz y jk i p op ieln icy natrafiono na dwa c z erp a k i i m iniaturow ą am fork ę o ra z dwie g rzech o tk i gru szk ow ate, g l i nianego p taszk a i b ra n so le tk ę brązow ą. P ta sz e k gliniany j e s t p ie r w sz ą tego typu zabawką zn a lezio n ą na om aw ianym cm en tarzysk u .
R ów nież po raz p ie r w s z y natrafiono na w is io r k i okularow ate w y konane z rozk lep an ego drutu brązow ego /g r ó b 385 N /,
Obydwa groby kultury p o m orsk iej /40 1 N i 418 N / byty z n isz c z o n e . W głęb okich jam ach o w ym iarach ok. 150 x 80 cm le ż a ły zw alone b ezła d n ie k am ien ie, a w śród nich p rzep alon e k o ści i ułam ki ce ra m ik i ch arak te r y sty czn ej d la środ k ow ego o k resu la teń sk ie g o .
Spośród grobów kultury p rzew o rsk iej 7 n a leży z a lic z y ć do schyłku o k resu la teń sk ie g o , 2 do początków o k resu r z y m sk ie g o . Dwa p o z o sta łe z e w zględu na bardzo m a łą ilo ś ć zabytków 1 to nlech arak t ery sty c zn y ch /g r ó b 35 M 1 43 М / nie m ają u stalon ej ch ron o lo gii.
Groby z o k resu la te ń sk ie g o ch arak teryzu ją s i ę bardzo ciem nym , p raw ie cza rn ym zab arw ien iem w yp ełn isk a i dużą I lo ś c ią ułam ków c e r a m i ki, w tym fragm entów wylewów o fecetow an ych b rzeg ach . W w ię k s z o ś c i z nich natrafiono tak że na lic z n e że la z n e n a rzę d z ia , ozdoby 1 c z ę ś c i u z b rojen ia.
Do najbardziej in teresu ją cy ch n a le ży z e s p ó ł zabytków z grobu 37 M. O prócz liczn y ch ułamków ce r a m ik i w je g o skład w chodziły: żelazna ły ż e c z k a toaletow a, n óż z w ytraw ionym ornam entem g eo m etry czn ym , fragm en ty sz y d ła oraz duża b rzytw a zdobiona n a c ię c ia m i na brzegu . P o nadto z grobu 38 M pochodzi żela z n e okucie rogu, a z grobu 39 M dwie fib u le że la z n e , sp rzą c zk a oraz nożyk slerp ik o w a ty .
Groby z ok resu r z y m sk ie g o s ą zdecydow anie m n ie js z e , W ypełni- sko Ich je s t ja ś n ie j s z e , n iek ied y z a r y s jam y grobow ej j e s t p raw ie n ie c z y te ln y . Z grobów tych pochodzą drobne, c z ę s to p rzep alon e pow tórnie u łam ki c e r a m ik i oraz fragm enty przedm iotów żelazn ych .
Croby kultury p rze w o rsk iej odkryte w tym s e z o n ie w sz y stk ie byty jam ow ym i 1 grupow ały s i ę w północnej c z ę ś c i cm en ta rzy sk a .
Badania będą kontynuowane. NOWA CEREKWIĄ, gm . K ietrz w oj. op olsk ie
Muzeum A rch eolog iczn e we W rocławiu
