Krystyna Hrycyk
Pierwsza konferencja naukowa
poświęcona nauczaniu języka
polskiego na Węgrzech
Biuletyn Polonistyczny 19/3 (61), 150-153
nych badań p o lo n isty czn y ch n a W ęg rzech . W iele w tym z a k re s ie d o ty ch c z a s zro b io n o , z b ib lio g ra fii p r a c (z a m ie sz cz o n e j ró w n ież n a łam ach "B iu lety n u P o lo n isty c z n e g o ") wynika jed n a k , że m ają one b a rd z o c z ę s to c h a r a k t e r jedynie p rz y c z y n k a rs k i i o k o liczn o ścio w y . B rak u je ta k b a rd z o p o trz e b n y c h badań k o n trasty w n y ch nad językiem polskim i w ęg iersk im ( o s t a t nio p ró b u je je p ro w a d z ić d r Janusz B ań c z e ro w sk i) ; b ra k p o d ręczn ik ó w , p a ra le ln y c h wyborów te k stó w , p ra c te o re ty c z n y c h z z a k r e s u p rz e k ła d u a rty s ty c z n e g o . W raz z n aro d zin am i p ie rw s z y c h studiów p o lo n isty czn y ch n a W ęgrzech sp raw y te tr z e b a k o n ieczn ie sy g n alizo w ać.
O ty ch tra d y c ja c h w D eb reczy n ie p isałam w "Ż y ciu L iterack im " z 15 m a rc a 1974- r .
M gr K ry sty n a H rycyk L ek to r języ k a p o lsk ieg o
n a U n iw e rsy te c ie im . L . K ossutha w D eb reczy n ie
PIERWSZA KONFERENCJA NAUKOWA
POŚWIĘCONA NAUCZANIU JĘZYKA POLSKIEGO
NA WĘGRZECH
W d niach 19-20 lutego 1976 r . n a te r e n ie w ę g ie rs k ie j p o lo n isty k i n a stąp iło w ażne d la jego d a lsz e g o ro zw o ju w y d a rz e n ie : sta ra n ie m W ęgier sk iej Akademii Nauk o ra z O śro d k a In fo rm acji i K u ltu ry P o ls k ie j w B uda p e s z c ie zo rg an izo w an a z o s ta ła p ie rw s z a w h is to r ii W ęgier k o n fe re n c ja naukow a po św ięco n a n au c zan iu ję zy k a p o lsk ieg o n a W ęg rzech . W k o n fe re n c ji, k tó re j zadaniem było podsum ow anie dotych czaso w y ch d o św iad czeń i o sią g n ię ć o ra z w sk azan ie nowych zadań n a p r z y s z ło ś ć , w z ięły u d z ia ł o s o by od la t z a in te re so w an e te o re ty c z n ą i p ra k ty c z n ą s tro n ą p ro c e s u n a u c z a n ia języ k a p o lsk ieg o w w ęg iersk im śro d o w isk u językow ym . W ygłoszono 12 re fe ra tó w .
- 151
-d o tyczące n a u c z a n ia języ k a p o lsk ieg o W ęgrów , jego naczelnym hasłem s ta ła s ię , zgodnie z p rąd am i w sp ó łczesn eg o języ k o zn aw stw a, p o trz e b a p ro w ad zen ia b ad ań porów naw czych ję zy k a w ę g ie rsk ie g o i p o lsk ieg o o ra z w yzyskania ic h wyników w m etodyce n a u c z a n ia ję z y k a . M ówili o te j p o tr z e
bie p ro f. Jńnos B ń l ń z s , k iero w n ik K ate d ry Językoznaw stw a O gólnego U n iw e rsy te tu im. L. E o tv o sa w B u d a p e sz c ie , o r a z d r G yorgy S z ć p e z W ę g iersk iej Akademii N auk. Z a ry so w a li oni sy tu a c ję b ad ań k o n fro n ta - tywnych w językoznaw stw ie w ęg iersk im i n a k r e ś lili problem y m etodologii badań porów naw czych języ k a p o lsk ieg o i w ę g ie rsk ie g o . P r a c e w tym z a k r e s ie nie były d o ty c h c z a s n a W ęgrzech podejm ow ane: zarów no w ę g ie r s c y , jak i p o ls c y językoznaw cy m ają jednak d o św iad cze n ia w b ad an iach konfrontatyw nych innych języków . Z d o św iad czeń ty ch n a le ż y s k o r z y s ta ć .
W r . 1974 odbyła się w W arszaw ie k o n fe re n c ja p o św ięco n a n a u c z a n iu języ k a w ę g ie rsk ie g o w P o ls c e . W b ad an iach porów naw czych pow inna is tn ie ć n a co d z ie ń w sp ó łp ra c a m iędzy polskim i h u n g ary sta m i i w ę g ie rs k i mi p o lo n ista m i. N au czan ie języ k a w ę g ie rsk ie g o w P o ls c e i n a W ęgrzech - to dwie s tro n y tego sam ego pro b lem u .
N a W ęgrzech ciekaw e p ra c e porów naw cze p ro w ad zą g ru p y w ę g ie rsk o - -a n g ie ls k a , w ę g ie r s k o -f ra n c u s k a i w ęg ier s k o - r o s y js k a ; ro z w ija ją s ię ró w n ie ż b ad a n ia k o n trasty w n e w ę g ie rs k o -s e rb o -c h o rw a c k ie o ra z w ę g ie r sko-
-ru m u ń s k ie . P r z y s z ło ś ć pow inna p r z y n ie ś ć p ow stanie g ru p y w ę g ie rsk o - p o ls k ie j. Aby b a d a n ia te były p e łn e , n a le ż y o b jąć nimi w szy stk ie w a r stw y ję z y k a , w tym tak że język mówiony. Język p o lsk i i w ę g ie rs k i, mimo że n a le ż ą do o d ręb n y ch ro d z in językow ych, są sobie b lisk ie w z a k re s ie z a so b u lek sy k a ln eg o i jego sem antyki. O grom nie p o trz e b n e są b ad an ia w z a k r e s ie sk ład n i obydwu języków o r a z s ty lis ty k i.
N ie k tó re p o s tu la ty w ysunięte w w ygłoszonych r e f e r a ta c h z n a la z ły wy-✓
r a z w p ra c a c h p reze n to w an y ch n a k o n fe re n c ji. D r Eva S t e p h a n i d e s p rz e d s ta w iła wyniki sw oich b ad ań na tem at p o ró w n an ia sposobu w y ra ż a n ia o k re ś lo n o ś c i w ję z y k ach p o lsk im , angielskim i w ęg ie rsk im . K aro ly M o r v ń y mówił o fra z e o lo g ii języ k a w ę g ie rsk ie g o i p o lsk ie g o , d r F e re n c K i e f e r - o w y ra ż a n iu sto p n ia w yższego przym iotników w obydwu ję zy k ach , K ry s ty n a H r y c y k p rz e d s ta w iła p ró b ę p o ró w n an ia e ty k ie ty językow ej.
w n au cz an iu ję zy k a p o lsk ie g o , pochodzących z ró ż n y c h te re n ó w d z ia ła ln o ś c i. Istvńn V a r s ä n y i podsum ow ał pow ojenną h is to r ię n a u c z a n ia języ k a p o lsk ieg o n a W ęg rzech : od la t p ro w ad zi on z a ję c ia n a k u r s a c h językow ych organizow anych p r z e z O śro d e k In fo rm acji i K u ltu ry P o ls k ie j "L en g y el K u ltu ra" w B u d a p e sz c ie , k tó re c ie s z ą się n iesłab n ący m z a in te re so w a n ie m . V arsń n y i je s t w spółautorem p ie rw sz e g o ( i , jak d o tą d , jedynego) p o d rę c z nik a języka p o lsk ieg o d la W ęgrów (o ra z au to rem rozm ów ek p o ls k o -w ę g ie r skich), k tó ry , n a p isa n y w la ta c h 5 0 -y c h , j e s t już częścio w o p r z e s t a r z a ł y . Na podstaw ie w łasnych d o św iad czeń a u to r o p ra c o w a ł nowy p o d rę c z n ik , k tó ry cz e k a n a w ydanie. Obok V a r s ä n y 'ie go język p o lsk i w ykładają n a k u r sach w "L en g y el K u ltu ra" Istv śn n ć B a k o n y i - ab so lw en tk a b u d a p e sz te ń sk ie j filo lo g ii p o ls k ie j, o r a z p raco w n ik W ę g ie rsk ie j A kadem ii N auk - d r Janusz B a ń c z e r o w s k i . P o d z ie lili s ię oni n a k o n fe re n c ji d o św iad czeniam i ze sw ojej p r a c y . B akonyi, k tó r a p ro w ad zi ró w n ie ż le k to r a t ję zyka p o lsk ieg o w W yższej S zkole Ekonom icznej w B u d a p e sz c ie , mówiła o n au czan iu języ k a m etodą audiow izualną i o n ie d o sta tk u m a te ria łó w dy daktycznych w tym z a k r e s ie . B a ń cz ero w sk i p r z e d s ta w ił a n a liz ę błędów językow ych n a jc z ę ś c ie j popełn ian y ch p r z e z W ęgrów p o d c z a s p rz y s w a ja n ia
sobie języ k a p o lsk ie g o . A n aliz a ta stanow i cen n ą w skazów kę dla m etodyki n a u c z a n ia ję z y k a . O b łęd ach popełn ian y ch w języ k u ojczystym o ra z w ję zykach obcych mówił z a p ro sz o n y n a s e s ję d o c. d r W itold C i e n k o w s k i . Obok problem ów m asow ego n a u c z a n ia języ k a p o lsk ieg o n a W ęgrzech dużo m ie jsc a pośw ięcono n a s e s ji u n iw ersy te ck iem u k s z ta łc e n iu p o lo n istó w , prow adzonem u obecnie p r z e z dwa w ę g ie rsk ie u n iw e rs y te ty . B ogaty w p r o pozycje r e f e r a t n a tem at p o trz e b y in te le k tu a łiz a c ji p ro c e s u p ra k ty c z n e g o n a u c z a n ia języ k a p rz e d s ta w ił d o c. Jó z se f D o m b r o v s z k y z U n iw e rsy te tu im . L . K o ssu th a w D e b re c z y n ie . L e k to rk a ję z y k a p o lsk ieg o z tegoż U n iw ersy tetu p o d z ie liła s ię zebranym i z w łasnych d o św iad cze ń uwagami n a tem at elem entów k u ltu ro znaw czych w n a u c z a n iu ję z y k a p o lsk ieg o Węg ró w . K. M o r v a y mówił o pro b lem ach n a u c z a n ia jęz y k a p o lsk ieg o na stu d iach p o lo n isty c zn y ch w B u d a p e sz c ie .
R e fe ra ty p rz e d sta w io n e n a k o n fe re n c ji o ra z d y sk u sja u św iadom iły, że w n au c z a n iu języ k a p o lsk ie g o n a W ęgrzech i s tn ie je , obok niew ątpliw ych o s ią g n ię ć , sp o ro z a n ied b ań , szcze g ó ln ie w d z ie d zin ie w ypracow yw ania
- 153
-naukowych p o d staw d la m etodyki n a u c z a n ia . P o trz e b n e są w ięc b ad an ia nad językiem p o lsk im , k tó r e , w p rz e c iw ie ń stw ie do badań h is to ry c z n o li te ra c k ic h , p ra w ie n ie są podejm ow ane. W p rz y s z ło ś c i pow inny s ta ć się one jednym z głów nych zad ań m łodej w ę g ie rs k ie j p o lo n isty k i.
U c z e stn ic y k o n fe re n c ji w y ra z ili o p in ię , że tego typu sp o tk a n ia , p o św ięcone już konkretnym m ery to ry czn y m problem om , n a le ż y o rg an izo w ać w p r z y s z ło ś c i.
M gr K ry sty n a H rycyk le k to r ję z y k a p o lsk ieg o
n a U n iw e rsy te c ie w D eb reczy n ie
MIĘDZYNARODOWE SYMPOZJUM
KU CZCI LUIGI ARIOSTA
Rzym, 27 IX - 5 X 1974
P ię ć s e tle c ie u ro d z in A r io s ta zb ieg a s ię z podobnymi ro c z n ic a m i w ie l k ich Włochów - M ich ała A nioła (6 111 14-75) , s z e ś ć s e tle c ie m zgonu Pe~ t r a r k i (19 VII 1374-) ; ty le ż la t m ija od śm ie rc i a u to ra "D ekam erona" w bieżącym r o k u . A rio sto n ie z a ją ł w p am ięci lu d z k o śc i m ie js c a rów nego tw ó rc y "S o n etó w " do L a u ry i "T ryum fów ", d orów nał mu p r z e c ie ż jako g e n iu sz p o e z ji, n a jd o sk o n a lsz y w tym p olu wykwit r e n e s a n s u i p o e ta n a rodow y w n a js z e rs z y m ro zu m ien iu tego te rm in u . T o też W łosi św iętu ją Rok A rio s ta od c z e rw c a 1974- po listo p a d 1975.
Z jazd zw ołany p r z e z rz y m sk ą A ccadem ia N azio n ale Dei L in c e i, a stan o w iąc y jedno z w ielu spo tk ań org an izo w an y ch we W łoszech d la u c z c z e n ia ro c z n ic y a u to ra " O rla n d a " , sk u p ił u czonych e u ro p e js k ic h r e p r e ze n tu ją c y ch Akademie N auk: W łoch, F r a n c ji, R F N , Z w iązku R a d z ie c k ie go i P o ls k i. A w ięc k r a j e , w k tó ry c h tw ó rc z o ś ć A rio s ta o d e g ra ła is to t n ą r o lę w k ilk u co najm niej p ła s z c z y z n a c h , d o c ie ra ją c tam p rz e d e w s z y s t kim p r z e z p r z e k ła d , n a jc z ę ś c ie j p ro d u k t r e n e s a n s u , p ro m ien iu jąc p o p rz e z o ry g in a ln ą w e r s ję , motywy i s t r u k t u r ę , k s z ta łtu ją c g atunki n a jb liż s z e e p i ce - ro m a n s, i d a ls z e , jak o p e ra c z y - r z a d z ie j - kom edia, a p rz e d e w sz y stk im u c z e s tn ic z ą c w form ow aniu s ię e u ro p e jsk ie g o rom antyzm u.
