Andrzej Cetera,Jerzy Okoński
Zawada, gm. Tarnów, woj.
tarnowskie
Informator Archeologiczny : badania 20, 166-167
-
166-WROCŁAW - ST A R E M IA STO P o l i t e c h n i k a W r o c ła w * * « K o ś c ió ł ś w . E lż b ie t y t o s t y t u t . H i s t o r i i A r c h i t e k t u r y «
S z t u k i i T e c h n ik i
B a d a n ia p ro w a d z ił mgr J e r z y P i e k a l s k i pod k ie ro w n ic tw e m d r * C z e sław a L a s o ty * F in a n s o w a ł wKz we W ro c ła w iu . Cmenta rz y s k o w c z e s n o ś re d n io w ie c z n a , k o ś c i o ł y późnorom ański 1 g o ty c k i*
P r a c e przeprowadzono w o b r ę b ie k r y p t y b ę d ą c e j » b ud ow ie, o b e jm u ją c e j swym z a s ię g ie m w schodnie p r z ę s ło nawy g łó w n e j 1 środkow ą c z ę ś ć p r e z b it e r iu m obecnego k o ś c i o ł a . W ym iary k r y p t y będą w y n o s iły 25/EH z 9 , 25/US m. D łu g o ś ć o d c in k a przeb ad aneg o d o ty c h c z a s w y n o s i v l i n i i B-W 19,5 m*
P rz eb ad an e n a w a r s tw ie n ia u k ła d a ły s i ę w t r z y z e s p o ły t p o p rz e d z a ją c y budowę ś w ią t y n i p ó ź n o ro m a ń sk ie j, z w iąz an y z j a j r e a l i z a c j ą i fu n k c jo n o w a n ia ) o ra z p o w s ta ły podczas budowy 1 u ż y tk o w a n ia obecnego k o ś c io ła g o ty c k ie g o .
Na z e s p ó ł n a js t a r s z y s k ł a d a j ą s i ę r p ie r w o tn y humus z a w ie r a ją c y w s t r o p i e lu ź n e u ła m k i n aczyń k u lt u r ł u ż y c k i e j i p r z e w o r s k ie j o ra z cm e n ta rz y sk o , z k tó r e g o w yek sp loro w ano 47 pozba w io nych w yp osaż en ie grobów 1 to w a rz y s z ą c ą im w a rs tw ę , i w a t l i ch o w an i b y l i w z b it y c h ż e la z n y mi gwoździam i trum n ach, um ieszczonych w p r o s to k ą tn y c h w r z u c i e poziomym jam ach o g łę b o k o ś c i 50-150 cm* W s z y s tk ie s z k i e l e t y l a t a ł y w p o z y c j i w y p ro z le w a n e j na w znak, s ręk am i w y c ią g n ię t y mi w zdłuż t u ł o w i a , cz a s z k ą na zachód* Z aw a rta w jam ach c e ra m ik a w c z e sn o ś re d n io w ie c z n a d a t u j e cm e n tarz ysk o na o k r e s m ia s t a p rz e d lo k a c y jn e g o / X I I / X I I I w*/*
M a rs tą v a z o k re s u budowy k o ś c i o ł a późnoro m ań skieg o, d atow ana ce ch a m i d e t a lu a r c h i t e k t o n ic z n e g o na l a t a 1220-1230 z a w ie r a ła w y p alan ą r e d u k c y jn ie c e ra m ik ę późno ś re d n io w ie c z n ą , tz w . s t a lo w o s z a r ą . O k res fu n k c jo n o w a n ia k o ś c i o ł a udokumentowany j e s t n a w a ra tw ia n ia m i .mówiącymi o p ię c iu k o le jn y c h posadzkach i o zm ianach w y s t r o ju ś c ia n * W ią ż ą ce s i ę z t ą Ś w ią t y n ią 60 grobdw p ozw ala s t w i e r d z i ć , że do c e ló w s e p u lk r a ln y c h n a jin t e n s y w n ie j, w yko rz ystyw an o z a c h o d n ią c z ę ś ó przebadanego o b sz a ru * B l i ż e j p ie rw o tn e g o o ł t a r z a ulokow ano grobowce s łu ż ą c e rod*lno m w ro c ła w s k ie g o p a t r y c j a t u .
N ajm ło dszy z e s p ó ł n a w a r s tw ie ń o b ra z o w a ł sposób budowy obecnego k o ś c i o ł a . P r z e d s t a w ia ł on n a s tę p u ją c y 4 p orząd ek c z y n n o ś c i) w y k o p a n ie rowu fundam entowego, budowa ła w y o ra z n a j n i ż sz y ch p a r t i i fundam entów, n a w ie z ie n ie podsypu ziemnego p od w yż sz ająceg o poziom o 1,45 - 1 ,5 0 · , r e a l i z a c j a f i l a r ó w 1 s k l e p i e ń , p o ło ż e n ie p o sa d z k i*
B a d a n ia będą kontynuowane*
ZABOSTÖW MAŁY, g m .Łow icz p a t r z
w o j. s k i e r n i e w i c k ie o k r e s wpływów rz y m sk ich S ta n o w is k o 2
ZAWADA, gm .T arn ów pp P ra c o w n ie K o n s e r w a c ji Zabytków w o j. t a r n o w s k ie * * P ra c o w n ia A r c h e o lo g ie znoKonse rwa -t o r s k a w T arn o w ie B a d a n ia p r o w a d z iłi mgr A n d rz e j C e t e r a i mgr J e r z y Okoń s k i* F in a n s o w a ł WK2 w T a rn o w ie , P l a t y sezon b adań. G ro d z is k o w c z e s n o ś re d n io w ie c z n e . Prowadzono b a d a n ia na p o d g ro d z ia ch od s t r o n y p o łu d n io w o - z a c h o d n ie j. Н уs tę p o w a n ie o b ie k tów b e z p o ś re d n io pod w a rstw ą o r n e j p r ó c h n ic y u m o ż liw iło z an to n ow an ie sondaży do r o z c z y t a n ia r o z p la n o w a n ia zabudowy* Sondaże wykonywano w p u n k tach p r z e c ię c ia s i ę s i a t k i o boku 2 z 1 m. Zbadano w te n sposób 1,5 ha p o w ie r z c h n i g r o d z is k a , w y r ó ż n ia ją c 26 dużych o b ie k tó w a r c h e o io
f 67
-g lc in y q h . O d s ło n ię t o i wy e k sp lo ro w a n o o b ie k t y 61-72/66 o ra z dok otic zono b ad a n ia o b ie k tu 60/85, Hóród zbadanych v s e z o n ie sprawozdawczy o o b ie k tó w n ie e z k a in y c h na s z c z e g ó le * uwagę z a s łu g u ją 62 i 65 - cz w o ro k ą tn e p d ł z ie a i a n k l o w y e ia r s c h 4 ,7 я 4 ,6 я λ 4 ,3 * 4 ,2 в , z a g łę b io n e w c a le c na 100 i 90 cm, z d o sk o n a le zachowanym i w n a ro ż n ik a c h północno-w schodnim Lub północnym p ie c a - mi kopułkowym i*
И o b i e k c i e 62 obok p ie c e O d k ry to 1 c a ł e n a c z y n ie . O b ie k t 66/96 b y ł naziemną c h a tą o kon s t r u k c j i p r z y p u a t c2a l n i e z rę b o w e j, p o s ia d a ł wym iary £ ,4 z 3,15 m. O b ie k ty 67, 66 1 69/66 t o ś la d y z ag ro d y s k ł a d a j ą c e j s i e z o b ie k tu m ie sz k aln e g o /67/ i dwu pom ieszczeń g o sp o d a rcz ych . Я t r a k c i e w y k o p a lis k sezonu 1966 z n a le z io n o 3251 fragm entów n aczyń o raz 39 przedm iotów ż e la z n y c h , meine o s t r o g ą , g r o t z z a d z io r a m i, frag m e n t k r z e s iw a , s p r z ą c z k ą , k i l k a n a ś c i e noży,
Hykonano ró w n ie ż dwa p rze k o p y p rz e z w a ły g r o d z is k a . K o n tr o ln y p rzekop p rze z fo&e 1 wał badana w l a t a c h 1964-65 p o t w ie r d z ił d a to w a n ie t e j c z ę ś c i z a ło ż e n ia na c z a s y k u lt u r y ł u ż y c k i e j /ce ra m ik a z f o s y / .
B a d a n ia będą kontynuow ane.
lü tïE C H O K IC B , g m .Z a k lik ó w B iu r o Badań L D o k u m e n ta cji Zabytków w o j* t a r n o b r z e s k ie w Tarn ob rzeg u
S ta n o w is k o 1 1 3
Ba d a n ia m i k ie ro w a * mgr Marek F l o r e k . F in a n s o w a ł B B iD z w T a rn o b rz e g u . T r z e c i sezon b adań. G ro d z isk o /z IX - p o i , X w ./ / a t * 1 / 1 w s p ó łcz e sn y o b ie k t k u lto w y / s t . 3/.
B a d a n ia m ia ły na c e l u ro z p o z n a n ie ro z p la n o w a n ia wewnętrznego g r o d z is k a , o k r e ś le n ie p r z e b ie g u w ału o k ręż n eg o i to w a rz y sz ą c e g o mu ro w u , ro z p o z n an ie metodą w yk o p alisk o w ą fa k tó w zaob serwowanych na z d j ą c ia c h l o t n i c z y c h , w y d z ie le n ie e w e n tu a ln y c h fa z c h ro n o lo g ic z n y c h na s ta n o w i sko 1 o ra z o k r e ś l e n i e c h a r a k t e r u 1 f u n k c j i o b ie k t u o d k ry te g o w roku u b ie g łym na sta n o w isk u 3.
2 2
Prz eb ad ano 130 m /ogółem w l a t a c h 19Θ4-1986 - o k o ło 315 m / o ra z wykonano 30 sondowań świdrem glebowym*
N wykopach ro z m iesz czo n ych w zdłuż p o łu d n io w e j, z a c h o d n ie j i p ó łn o c n e j k ra w ę d z i c y p lu g ro d z is k a uchwycono p rz e b ie g w a łu o k ręż n eg o 1 to w arz y sz ąc eg o mu rowu. K o n ty n u a c je wału i rowu v e w s ch o d n ie j c z ę ś c i g r o d z is k a s tw ie rd z o n o na p o d sta w ie z d ją ć l o t n ic z y c h i wyników w ie rc e ń * H a l o k rę ż n y p o s ia d a ł n asyp k o n s t r u k c j i t ie a n o - k a m ie n n e j. K a m ie n ie t w o r z y ły zew n ętrz n y p ł a s z c r - nasypu bądś b ruk r o z d z i e l a j ą c y p o sz c z e g ó ln e w a rs tw y z ie m i / g l i n y / . Masyp zlem no-kam ienny Zw ieńczo ny b y ł ro dzajem d rew n ian e g o p ło t u , k tó re g o zw ęglona p o z o s t a ło ś c i u d a ło s i ą u c h w y cić w wykopach w l a t a c h u b ie g ły c h * w a ło w i okrężnemu t o w a r z y s z y ł na c a ł e j d łu g o ś c i b ie g n ą c y po S t r o n i a w e w n ę trz n e j rów s z e r o k o ś c i o k o ło 5-6 m. A n a lo g ic z n y rów s tw ie rd z o n o po w e w n ę trz n e j s t r o * n i e w ału o dcinkow ego / p o d k o w ia s te g o / , o d c in a ją c e g o c y p e l g ro d z is k a od w ysoczyzny* Z p r z e s t r z e n i m iedzy w ałam i odcinkowym 1 okrężnym w yeksp loro w ano n ie w ie lk ą jamę / o b ie k t n r 6 / , k t ó r ą z lo k a liz o w a n o na p o d s ta w ie z d ją ć lo t n ic z y c h * M a t e r i a ł z ab ytk o w y , g łó w n ie c e r a m ik a , w y s t ą p i ł wy
ł ą c z n i* w w y p e łń is k a c h ww. jam y i rowów. W śród c e r a m ik i na uwagę z a s łu g u ją l i c z n i e w y s tę p u ją ce fra g m e n ty m isek* Po n adto w w y p e łń is k u rowu to w a rz y sz ą c e g o w a ło w i okrężnem u, w je g o p ó łn o c- n o - z a c h o d n ie j c z ę ś c i z n a le z io n o b ard z o l ic z n e k o ś c i z w ie r z ę c e / m .in . frag m e n ty k i l k u cz a sze k I żuchw, p o je d y n c z a z ę b y , k o ś c i d ł u g i e , c z ę ś c i krę g o słu p ó w / o ra z frag m e n t ły ż w y k o ś c ia n e j*
W c z e s i e badart n i e u d a ło s i ę u s t a l i ć f u n k c j i i c h r o n o l o g i i k o l is t e g o bruku kamiennego o d k ry te g o w roku u b ie g ły m w f o s i e * w ie uz ysk a n o te ż je d n o z n a cz n ych danych o d n o ś n ie e w e n tu a l nych f e t c h r o n o lo g ic z n y c h fu n k c jo n o w a n ia g r o d z is k a , c h o c ia ż w y d a j* s i ę , że można w y ró ż n ić 2 t a k i e f a z y . In a c z n y s t o p ie ń z n is z c z e n ia p o w ie rz c h n i g r o d z is k a i b r a k pow iązań s t r a t y g r a f i c z n ych m iędzy p o sz cze g ó ln ym i o b ie k ta m i n i e r o k u je dużych n a d z ie l w tym z a k r e s ie *
Ma s ta n o w is k u n r 3 s tw ie r d z o n o , t e o d k r y t y w u b ie g ły m roku o b ie k t / n r 1/ to duża jam a, tra p e z o w a ta v p r z e k r o ju i praw dopodobnie kw adratow a w r z u c i e poziomym, o g łę b o k o ś c i o k o ło 180-200 cm i boku dna o k o ło 200 cm, w yku ta w s k a le * Dno jamy p o s ia d a ło p od ło g ę z b ie r w io n , k t ó r a u l e g ł a s p a le n iu * S ia d y o g n ia w id oczne b y ły te ż na ś c ia n a c h jam y. Ju ż po s p a le n iu s i ę d re w n ia n e j p o d ło g i do jamy w rzucono co n a jm n ie j 2 c a ł e n a c z y n ia / je d n o z n a le z io n e p rzypadk o*
