Halina Śledzik-Kamińska,Bruno
Miszkiewicz,Michał
Magnuszewicz,Mariusz Karst
Strzelin, woj. wrocławskie. Kościół
Św. Gotarda
Informator Archeologiczny : badania 12, 204-206
204
-T rz y jam y , przy których występowały ślady po kołkach, m ogły pełnić funkcję półziem ianek, inne m ożna in te rp re to w a ć jako zagłębione palenia ka.
Inw entarz jam stanow iła c e ra m ik a całkow icie o b taczan a, f r a g m enty p ra ż nicy, żelazny grocife s trz a ły łuku, nóż i w dwu przypadkach p rz ę ślik i.
M ateriały z badań przechowywane są w Muzeum A rch eolo gicz nym w Gdańsku.
Badania będą kontynuowane.
STRZELIN Wojewódzki O środek
woj, w rocław skie A r cheo logi с z noK onserw a -Kościół Sw, Go t a r da torskd we W rocław iu
4
Badania prow adziła m g r H alina Śledzik*K am ińska, W p racach u czestn iczy li antropolodzy: doc, d r Bruno M iszkiew icz, d r M ichał M agnuszew icz, a rc h ite k t m g r in ż, M ariu sz K a rst. Badania finansow ał WOAK. P ie rw sz y sezon badań. K ościół few. Go ta rd a /X II/ ΧΙΠ ? - XIV w, / cm entarzysko szk ieleto w e, p rz y kościelne średniow ieczne i nowożytne.
W związku z opracowywanym projektem zagospodarow ania k oś cioła prowadzono badania architektoniczne w celu rozpoznania fundam en tów kościoła. Badany obiekt znajduje się w g ran icach średniow iecznego m ia s ta , w c z ę ś c i w schodniej. Zbudowany je s t ze zniszczonej częściow o ro m ań sk iej rotundy o raz dwu naw: północnej - w czesno gotyckiej, połud niowej - późno gotyckiej. C ała budowla wykonana z granitu łam anego łączonego zapraw ą w apienną,
2 Założono 4 wykopy na zew nątrz kościoła o pow ierzchni łączn ej 16 ш , W wykopie A, usytuowanego p rzy śc ia n ie wschodniej nawy pół nocnej odkryto 1 sz k ie let frag m en tary czn ie zachowany, W pobliżu s z k ie letu znajdował s ię siln ie skorodowany przedm iot z żelaza.
W wykopie B, założonym od zachodu przy nawie ro m a ń sk ie j, rotundy, wyeksplorow ano na głębokości 1 ,5 i 17 m dwa groby / n r 1 i 5 / z frag m en ta ry c z n ie zachowanymi szk ieletam i ludzkim i, ułożonym i w po zycji w yprostow anej w kierunku w schód-zachód. Pochówek n r 1 złożony był w trum nie', w jego pobliżu odkryto gwoździe,
W wykopie C, usytuowanym przy ścianie południowej nawy po łudniowej k o ścio ła, na głębokości 1 - 1 ,8 m w p rzem ieszan y ch naw ar stw ieniach wyeksplorowano 11 bezładnie leżących frag m en ta ry c z n ie za chowanych szkieletów , naruszonych w cześniejszym wkopem a rc h ite k to
205
nicznym . Na głębokości 1 ,9 m w częściow o zachowanej jam ie grobowej odkryto frag m en tary czn ie zachowany s z k ie le t, p rzy cz asz c e w ystąpił esow aty kabłączek skroniowy z b rąz u .
Wykop D p rzy leg ał do północnej ściany nawy północnej ko ścioła. Na głębokości 1 ,6 - 2 , 0 -2 ,1 m odkryto 3 frag m entaryczn ie zachowane pochówki szkieletow e / n r 2, 3 , 4 /, Były one ułożone w pozycji w yprosto wanej w kierunku w schód-zachód, z głowami skierow anym i na zachód.
T rz y wykopy założono we wnętrzu kościoła.
Wykop n r I w c z ę ś c i południowo-zachodniej nawy rotundy. Pod w spółczesną posadzką pdkryto czw oroboczną kryptę z dwoma pochówka m i w trum n ach drewnianych« pochodzącym i z o k resu nowożytnego, zaś na głębokości 0, 3 m w c z ęśc i zachodniej wyeksplorowano grób s ta r s z y , zniszczony wykopem pod budowę krypty.
Wykop n r II usytuowano od stro n y zachodniej częściow o w na wie południowej i północnej, także częściow o w apsydzie rotundy, W yeksplorowano naw arstw ienia do głębokości 1 ,2 m . W wykopie nawy południowej odkryto 14 pochówków szkieletow ych w kilku poziom ach. Pochówki zostały złożone w o k resie funkcjonowania nawy północnej, po zakończeniu jej budowy. O dkryte groby zalegały w w arstw ie z a w iera jąc e j dużą ilo ść okrzesków granitowych i zapraw y w apiennej. Zbadano tu groby oznaczone n r 8, 8a-12, 16-19, 2 3 ,2 5 ,2 6 ,2 9 , W szystkie szk ielety leżały w pozycji w yprostow anej, głowami skierow ane na zachód, Kości r ą k były skrzyżow ane i ułożone na wysokości klatki p iersiow ej lub kości m iednicy. P rz y w ięk szo ści szkieletów stw ierdzono ślad y tru m ie n d rew nianych, występowały te ż gwoździe. P rz y jednym z pochówków /g ró b n r 9 / na palcu lewej rę k i odkryto obrączk ę z b rązu . Wy eksplorow any nieliczny m a te ria ł ceram iczn y , z w arstw zalegających m iędzy pochów kam i, pochodzi z XIV wieku. F rag m en t tego c m e n tarz a zodał zabudo wany nawą południową.
Wykop III założony w nawie północnej ko ścioła przylega do ś c ia ny północnej, od zachodu do zew nętrznej ścian y apsydy. Pod p rz e m ie s z a nymi naw arstw ieniam i związanym i z w kopem pod budowę ściany północ nej na głębokości 1,1 m odkryto frag m en tary czn ie zachowane 3 pochówki / n r 2 0 ,2 1 ,2 2 / o układzie częściow o naruszonym . P rz y sz k ie le c ie z grobu n r 21 na w ysokości m iednicy odkryto sp rz ą c z k ę z żelaza. Pochówki te znajdują s ię na w ysokości fundamentów rotundy.
W śród dotychczas badanych pochówków n a js ta rs z y pochodzi z grobu n r 6 /wykop С / z kabłączkiem esowatym z b rą z u , dużych ro z m ia rów . Chronologię jego o k re śla s ię na wiek ХШ. Omawiany grób łączy s ię z cm entarzem użytkowanym w o k re sie funkcjonowania rotundy. Wg u s ta leń T . Kozaczewskiego pełniła ona ro lę kościoła parafialnego przedlo ka- cyjnego S trzelin a /lo k a c ja 1292 r , / ,
206
-P r a c e badaw cze, na obecnym e ta p ie , częściow o * potw ierd zają w yróżnione we w cześn iejszy ch opracow aniach fazy rozw oju p r z e s trz e n nego i ich chronologię* n ato m iast nie pozw alają na dokładniejsze dato wanie p ierw szej fazy , któ rą je s t ro m ań sk a rotunda.
M ateriały zabytkowe i dokum entacja z badań znajdują s ię do czasu opracow ania w WOAK-u we W rocław iu, m a te ria ł kostny p rz e k a zano do analizy K atedrze A ntropologii PAN we Wrocławiu*
Badania będą kontynuowane,
»
SZREŃSK M azowiecki O środek
woj. ciechanow skie Badań Naukowych w W arszaw ie
Badania prow adził m g r M arek P io tro w sk i. F in a n so wał WKZ i Tow arzystw o M iłośników Z iem i C iecha now skiej, C zw arty sezon badań. G rodzisko w c z e s nośredniow ieczne, re lik ty zamku XVI w.
P ra c y wykopaliskowe prowadzono na trz e c h wykopach, z których dwa usytuowane były na skłonie sk arp y dziedzińca zam kow ego, jed en zaś w jego cen tru m ,
W y k o p II. ■ 2
P ow ierzchnia 120 m . Kontynuacja badań z 1977 r . Usytuowany na skłonie sk a rp y , na płn. od w jazdu, o dsłonił p ro sto k ątn ą budowlę ceglaną o c h a ra k te r z e obronnym z XVI w. E k sp lo rację prowadzono głównie na zew nątrz m urów w obrębie fosy. Wykop pogłębiono do poziomu w ystąpienia wody gruntowej /dno fo sy /, W w arstw ie nasypowej znaleziono znaczną ilo ść c e ra m ik i całkow icie p rzem ieszan y ch średniow iecznych i nowożytnych. W dnie fosy natrafiono na d obrze zachow ane, pionowo powbijane pale drew n iane, stanow iące um ocnienie brzegów . T rz e m a rzę d a m i takich p ali umocniono rów nież kam ienną odsadzkę fundam entową, pod p rz y p o rą ceg laną. Stwierdzono także użycie do um ocnienia bagnistego i g rząskiego te re n u ,cię ty c h wzdłuż pni, drewnianych,urn i eezczonych poprzecznie pod konstruk cją kam ienno-ceglaną. Być moAe, że konstrukcje drew niane m ogą stanow ić re s z tk i wału w czesnośredniow iecznego.
Wykop II, 2 ,
P ow ierzch n ia 40 m , Kontynuacja badań z 1977 r . Usytuowany w centrum d ziedzińca zamkowego. Pod w arstw ą c z a rn e j, siln ie przep alo n ej ziem i datowanej na &П-ХШ wiek natrafiono na 50-60 cm w arstw ę sztu czn ie nawiezionego piasku z kam ieniam i. Poniżej tej w arstw y /ja ło w e j w zabyt k i/ odkryto conajm niej trz y poziomy o sad n icze, datowane w stępnie na XI wiek. Były to re lik ty dwóch chat /n a ro ż n ik i/ przedzielonych 10 cm w arstw ą sp alenizny. C hata w w arstw ie w yższej wg w stępnej in te rp re ta c ji
