Witold Hensel,Wojciech
Dzieduszycki
Kruszwica, woj. bydgoskie.
Stanowisko 2
Informator Archeologiczny : badania 15, 183-184
183
7. K olejny ob iekt p rzed ro m a ń sk l o d sło n ięto w n iew ielk iej o d le g ło śc i /о к . 1 m/na w sch ód od w yżej o p isa n eg o . Do ch w ili obecnej odpreparowano w ew nętrzny n arożn ik m urów wykonanych rów n ież z płytow ego w apienia
/ le c z o n ie co Innych p ro p o rcja ch / sp ojon ego zapraw ą g ip so w ą. Mury te stan ow ią obudowę z a g łę b ie n ia ob llcow anego sta ra n n ie obrabianym i, p ro stok ątn ym i p ły tam i p ia sk ow ca, u staw ionym i pionowo w zd łu ż lic a m uru b iegn ącego po o s i E -W /2 p ły ty / oraz u łożon ym i poziom o w dnie obiektu
/dotąd o d sło n ięto jed n ą p ły t ę /. G łęb okość p a r tii oblicow anej płytam i w yn osi ok. 0 , 4 m . Obm urowanie posiad a o d sa d z k ę -sto p ie ń o s z e r o k o ś c i ok. 0 ,2 m , Mur zam ykający obiekt od zachodu za ch ow a ł s i ę do w y so k o ś c i 0, 4 m ponad w sp om n ianą od sad zk ę. Obecny sta n badań o ra z zn aczny stop ień z n is z c z e n ia obiektu / m . in . p od czas budowy p rze d m u r za / p ozw a la ją jed y n ie szacunkow o przyjm ow ać ro zm ia ry w n ętrza zag łęb ien ia : s z e r o k o ś ć / ? / po o s i N -S w y n o siła co najm niej ponad 0, 5 rn, n a tom iast d łu g o ść / ? / od narożnika ku w sch od ow i - ponad 1 ,5 m .
Obydwie budowle p rzed rom ań sk ie, j e ś li funkcjonowały w s p ó łc z e ś n ie / c o w ydaje s i ę m o żliw e na obecnym etapie badań/ m ożna w stęp n ie o k r e ś l i ć jako m onum entalną k a p licę grobow ą. Inna /m n ie j praw dopodobna/. In te rp reta cja obm urow anego z a g łę b ie n ia d op u szcza traktow anie go Jako e l e m entu w yp o sażen ia b a p ty stęrium zw iązan eg o z n a js ta r s z ą k ated rą krakow sk ą .
Badania będą kontynuowane; p rzy n io są z p ew n o ścią w ery fik a cję po danych w yżej w niosków .
KRUSZWICA P olsk a A kadem ia Nauk woj, b ydgosk ie Instytut H isto r ii Kultury Stanow isko 2 M aterialnej
Zakład A r ch eo lo g ii W ielkopolski w Poznaniu
Badania pod k ierow n ictw em prof. dr. W itolda H ensla p row ad ził dr W ojciech D z ie d u szy c k i. F in an sow ał ШКМ PAN. W czesn o śred n io w ieczn y gród / V lll- XIII w , / , za m ek /X IV -XVII w . / .
R ealizow ano kolejny etap badań a rc h e o lo g ic zn y ch w K ruszw icy zw iązany z p rob lem atyk ą p rz e k sz ta łc e ń u rb an istyczn ych ośrodków m ie j sk ic h . Kontynuowano p race w ykopaliskow e na W zgórzu Zam kowym /s t a n o w isk o 2 / w południowej je g o p a rtii /w ykop IV A/ . Odkryto tu poniżej od sło n ię ty ch w z e s z ły m s e z o n ie k on stru k cji w ałow ych z ΧΠΙ w. - ukośn ie ś c ię t e relik ty w arstw datowanych na X1I-1 poł.X IH w . N atrafiono na bogaty z e s p ó ł ź r ó d e ł kultury m a te r ia ln e j. Na uwagę zasłu g u ją lic z n e zabytki b r ą zow e - kabłączki, okucia, płytki, sp r z ą c z k i, b ryłk i 1 I n ., żela z n e 1 s z k la ne - p aciork i, o b rą czk i. Nowy elem en t poznaw czy w n io sły skup iska p rze d m iotów szk liw ion ych , a w ięc p łytek posadzkow ych 1 ścien n ych - p ółfabry katów, niekiedy wytworów nieudanych oraz lic z n e fragm enty ró tn o k o lo ro
-184
w ej cera m ik i sz k liw io n e j. Odkryto ta k ie fragm en t ce g ły ro m ań sk iej, g li nianego detalu budowlanego.
P o w y ż sze p rzed sta w io n e od k rycia su g eru ją , i i natrafiono tu na z a p le c z e nowego ośrod k a /? / szk la r sk ie g o .z w ią z a n e g o z w ytw arzaniem n iek tóry ch elem en tów arch itek ton iczn ych w ystroju niezidentyfikow anej j e s z c z e budowli. O dm ienność tego ośrod k a w z a k r e sie tech n o lo g ii 1 m o r fo lo g ii n iek tórych okazów tu w yrabianych od wytworów odkrytych dawniej na stan ow isku 4 p otw ierdza p ostaw ion ą h ip otezę.
W celu poznania r e la c ji p om ięd zy p o sz c z e g ó ln y m i czło n am i o śr o d ka k ru szw ick ieg o grodu i podgrodzia, założo n o na północnym sk raju W zgó r z a Z am kowego nowy wykop /n r V I /. N atrafiono tu w górn ej p a rtii na ka m ienny m ur obwodowy zam ku k a zim ier zo w sk ie g o z 2 połowy XIV w. Stw ierdzono duże od ch ylenie je g o biegu od lin ii zachow anych relik tów s t y kających s i ę z M y sią W ieżą. M oże Ш su g ero w a ć istn ie n ie w p obliżu n ie z nanej dotąd b a szty zam kow ej.
W tr a k c ie e k sp lo r a c ji w w ykopie VI pod w a rstw a m i niw elacyjn ym i, poch odzącym i z cz a su budowy m uru kam iennego* natrafiono na w arstw ę gliny / 2 0 - 3 0 c m /, sta n o w ią cą ukośne w y lep len ie północnego stoku W zgórza, Pod nią za leg a ty poziom y o sa d n ic z e datowane od IX po 2 połow ę XIII w , oraz na o k res h a lsz ta c k i.
N ie stw ierd zo n o n atom iast w ystępow ania h ip o tety czn ego wału m a ją ceg o o d d z ie la ć gród od p od grod zia. M o ie to św ia d czy ć , l i w c z e sn o m ie j- s k ie centrum k ru szw ick ie było jedn oczłon ow e.
W śród zabytków ruchom ych wydobytych z w arstw tej p a rtii W zgó rza na uwagę zasłu gu ją lic z n e p rzed m ioty b rązow e, m . In. m oneta, n o iy c e że la z n e , szk liw io n e płytki posadzkow e i ścien n e o ra z fragm enty o s tr z a kosy / ? / z 2 połowy XIII w. - początków XIV w.
M ateriały przechow yw ane s ą w ZAW LHKM PAN w Poznaniu. B adania b ęd ą kontynuowane.
LĄD, gm . Lądek w oj. konińskie
Badania p row ad ziły m gr m g r M aria Z eylandowa, A lek san d ra L ipińska, K rystyn a Lutowa, F in an sow a ło M uzeum A r ch eologiczn e w Poznaniu. S zesn a sty sez o n badań. G rod zisk o w czesn o śred n io w iecz n e
/V lIl-X U I w . / .
Muzeum A rch eolo giczn e w Poznaniu
P o sze rzo n o zapoczątkow any w 1979 r. przekop po lin ii P - P / a r 3 9 1 4 1 1 /, p rze z południową, n isk o położoną c z ę ś ć g ro d zisk a , k tóry s tw le r
