Barbara
Zawadzka-Antosik,Ludomir Łoźny
Czekanów, gm. Jabłonna Lacka, woj.
sieradzkie. Stanowisko I - "Tureckie
Mogiły" - cmentarzysko. Stanowisko
II - osada
Informator Archeologiczny : badania 14, 144-146
- 144
-Drugie, w yraźne skupisko grobów odkryto w południowo-wschod niej p artii cm entarzyska, łączn ie 24 groby, w tym 2 groby z boga tym wyposażeniem w postaci paciorków szklanych, grzechotki glinia nej, monety oraz wiaderka z żelazn ym i okuciami i kabłąkiem.
W północno-wschodniej p artii cm entarzyska odkryto zaledwie 10 grobów szkieletowych, występujących w dość znacznym ro zrzu c ie p rzestrzennym . W ystąpiły tu natom iast dość intensywne ślady osad nictwa kultury łużyckiej z okresu halsztackiego - 6 jam . P od k reślić należy, że p ierw sza warstwa grobów szkieletowych zalegająca tuż pod W arstwą zie m i ornej na głębokości od 20 do 40 cm została w po ważnym stopniu zdekompletowana. Zdecydowana w iększość grobów po sadowionych była na osi NW -SE i na osi E -W . W ciągu trzech sezo nów badań odkryto 180 grobów szkieletowych.
P ra c e badawcze będą kontynuowane.
CHOJNOWO, gm . Tolkm icko w oj, elbląskie
Stanowisko 2
Uniw ersytet W arszawski Instytut A rch eolo gii
Zakład Badań Archeologicznych SSP "U n ive rs ita s "
Badania prow adził m gr Jacek Kowalski. Finansował W KZ w Elblągu. P ie r w s z y ’ sezon badań. Cmentarzysko płaskie kul tury pruskiej /V I-V II w. n. e, /,
Zbadano obszar 200 m2 odkrywając 14 obiektów. W śród nich b yły trzy pochówki końBkie, T ow a rzyszyły im ciałopalne groby ludzkie. C ałość m ateriału zabytkowego stanowiły srebrne i brązow e okucia rzędu końskiego, sprzączki, zapinki brązow e, srebrne okucie rogu do picia, żelazne noże, fragm enty wędzideł, bryłki bursztynu, fr a g menty cera m ik i.
W jednym pochówku z koniem -niem al całe wyposażenie wykona ne było ze srebra.
M ateria ł i dokumentacja została przekazana do W K Z w Elblągu. P rzew id u je się kontynuację badań.
C ZE K A N Ó W ,gm . Jabłonna Lacka Państwowe Muzeum w oj. sieradzkie , A rch eologiczn e Stanowisko I - "T u rec k ie M o g iły " - w W arszaw ie
cm entarzysko Stanowisko II - osada
Badania prowadziła m gr Barbara Z&wadzka- AntoBik p rzy współpracy m gr Ludom ira Ł o ź - nego. Finansowało PM A w W arszaw ie, D zie siąty sezon badań. Cm entarzysko szk ieleto we - X31-XIII w .,o b ie k ty osadnicze - V II- V III i X - początek X I w.
145
Podjęto po dwuletniej p rze rw ie badania wykopaliskowe na stano·· wiskach I i III. Ogółem przebadano 263, 5 m2 powierzchni, w yeksplo- rowano 3 groby szkieletow e, 1 jam ę z VEt-VUI wieku i 2 jam y z X - początku XI wieku.
Stanowisko I - ’ ’T u reckie M o g iły " - ęm entarzysko z X H -X III wieku. Przebadano 101 m2 powierzchni w północno-zachodniej partii obiektu. Wyeksplorowano 3 groby szkieletow e: kobiety, m ężczyzn y i dziecka oraz jedną ja m ę z początków wczesnego średn iow iecza.
Groby wystąpiły w północno-wschodniej c zę ś c i aru, w dwóch są siednich rzędach, płytko pod powierzchnią, mocno uszkodzone p rze z orkę. Obudowa kamienna była w w ięk szości zniszczona. Orientacja
szkieletów zachodnia. P rz y zm arłych znaleziono: pierścionek i sprzączkę z brązu, dwa k rzesiw a i nóż żelazny oraz trz y gwoździe od trumien. Luźno wystąpiły: 4 noże żelazn e, zausznica malinowata z brązu i gwóźdź żelazny.
Jama 78 - resztk a budynku z VT1-VIII wieku wystąpiła poniżej grobów na planie prostokąta z zaokrąglonym i bokami i wymiarach 5 x 3, 5 m i głębokość do 40 cm. W czarnej zie m i wypełniska wystą piła duża ilo ś ć polepy, ceram iki lepionej ręczn ie, trochę kości zw ie rzęcych i dwa noże żelazne.
Analogiczne duże jam y w lic zb ie 4 zostały wy eksplorowane na teren ie cm entarzyska o ra z na stanowisku III w poprzednich sezonach wykopaliskowych. Jama 78 ró żn i się jednak od nich brakiem paleniska o ra z bardzo dużą ilo ś c ią polepy. B y ł to w ięc budynek naziemny nie m ieszkalny, którego funkcji na ra z ie nie można o k reślić.
Stanowisko III - Osada z obiektam i z X - początku X I wieku. Na n iew ielkim wzniesieniu w odległości około 30 m na południe od cm entarzyska założono dwa wykopy o pow ierzchni 162, 5 m2. C e lem ich było odsłonięcie i wyeksplorowanie jam , k tóre sygnalizowane były na powierzchni ornego pola ułamkami ceram iki i czarną ziem ią.
Zbadano dwie jam y, a eksp lora cję 2 następnych odsłoniętych, trzeba było odłożyć do następnego sezonu badawczego.
Jama 1 - nieregularna o wym iarach 4, 6 x 2,8 m i głębokości 65 cm, to w łaściw ie 3 jam y wkopane częściow o jedna w drugą. We wszystkich trzech stwierdzono paleniska.
Jama 2 - nieregularny prostokąt o wym iarach 4,2 x 3 m i g łę bokości 90 cm . B ył to obiekt dwuwarstwowy z paleniskiem w ja m ie m łodszej i piecem glinianym w ja m ie sta rszej.
Obie jam y wypełnione były bardzo czarną ziem ią i dużą ilo ś c ią ułamków naczyń, kości zw ierzęcych , polepy. W ystąpiły rów nież szczątki ryb i 46 przedm iotów: 14 w jam ie 1 i 32 w jam ie 2. Ogó łem znaleziono: 9 p rzęślik ów , jeden z bursztynu i 8 z gliny, 5 noży żelaznych, 2 oprawki rogowe i półfabrykat, zdobioną okładzinę rogo wą dużego jednostronnego grzebienia, kolczyk ze sreb ra, bransoletę
z brązu, małą, ni skok ab łąkową o stro gę żelazną z zaczepam i zgiętym i do środka, k rzesiw o żelazne dwukabłąkowe, sprzączkę i szydło ż e
-146
lazn e, 12 przekłuwaczy rogowych i kościanych, 3 fragm enty osełek, r o z c ie ra ć z kamienny, drucik żelazny, 3 przedm ioty z kamienia, g li ny i żelaza.
In terpretacja zbadanych jam nie je s t łatwa, będą one wym agały szczegółow ej analizy stratygraficzn ej i m ateriałow ej. Wstępnie, opie rając s ię na cera m ice i m a teriale szczegółow ym , można dwie zbadane jam y datować na X - początek X I wieku. Znaleziona w jam ie z X -w ie c z - ną ceram iką m ała ostroga żelazna, którą najpóźniej można datować na koniec VI wieku, pochodzi na pewno z terenu osady w cze ś n ie js ze j, znaj dującej s ię w blisk im sąsiedztw ie. Warto podkreślić, że je s t to już druga wczesna ostroga odkryta w C ze k a n o w ie , a jak wiadomo zn a lezi ska tych o stró g należą do wyjątkowych nie tylko na teren ie Podlasia,
Badania przyn iosły dalsze, in teresu ją ce m ateriały do poznania wczesnośredniow iecznego osadnictwa na teren ie Podlasia Zachodniego, Odkrycie osadnictwa z X wieku wypełniło lukę chronologiczną i daje nam ciągłość osadniczą od VI do X III wieku. Położona w bezpośrednim sąsiedzw ie stanowiska I osada przyczyni się na pewno do uściślenia chronologii cm entarzyska. Bogate wyposażenie dwóch zbadanych jam stw arza duże nadzieje na p rzyszłość, bowiem odnotowano 5 dalszych jam z tego samego okresu.
M ając na uwadze, że Czekanów z każdym rokiem dostarcza c o ra z b ard ziej interesujących m ateriałów , konieczne są dalsze, bar d ziej kom pleksowe badania. Jest to bowiem punkt wyjątkowy dla Pod la s ia i powinien być m o żliw ie w pełni zbadany.
Sezon wykopaliskowy 1980 roku zamyka się dla stanowiska 1 lic zb ą 116 grobów i 78 jam , a dla stanowiska m - 7 zbadanymi ja m am i /na ogólną lic zb ę 23/,
M ateria ł i dokumentacja znajdują Bię w PM A w W arszaw ie,
CZERCHÓW , gm. Ozorków Muzeum A rch eologiczn e w oj, łódzkie i Etnograficzne
Stanowisko 2 w Łodzi
Badania prow adziła dr Aldona Chmielowska, Finansował W KZ w Ł o d zi, P iąty sezon badać. W czesnośredniow ieczny kompleks osadniczy. Badania prowadzono w północno-zachodniej c zę ś c i wsi Czerchów. w odległości około 1, 5 km od grodziska, gdzie w założonej p rzez r o l ników piaśnicy odsłonięto ponad półm etrowej grubości warstw ę kulturo wą, T o przypadkowe odkrycie stało się początkiem badać osadnictwa tow arzyszącego uprzednio badanemu grodowi.
Osada położona była na stoku wysoczyzny okalającej od północy i wschodu podmokłe łąki, w o dległości około 100 m od strumyka będą cego dopływem Bzury. Przebadano 185 m2 do przeciętn ej głębokości
