Eugeniusz Wilgocki,Anna
Uciechowska-Gawron
Wieleń, woj. pilskie. Zamek
Informator Archeologiczny : badania 18, 149-150
1 4 9
-HMtSZKWOf 91ft· Sław no p a t r z
woj* s ł u p s k i e o k r e s wpływów rzy m sk ich S ta n o w isk o 26
VEKLICE, gm- ELbl<t<) Muzeum Zamkowe woj* e l b l ą s k i e w M alborku
s ta n o w is k a 2 1 4
B adania p r o w a d z ił d r A n to n i P aw łow ski. F in an so w a ł WltZ w E lb lą g u - T r z e c i se zo n badań* Z esp ó ł wczeano- Ś re d n ło w ie c z n y c b g r o d z is k p r u s k ic h .
G ro d z isk o _*■ s ta n o w isk o n r Д* Cele® p r a c b y ło d a l s z e ro z p o z n a n i* k o n s tr u k c ji, obwodu wa row nego, p r z e ja z d u b ran n e g o w raz z ,b ra m ą 1 zabudowy z n a j d u j ą c e j s i ę p ie r w o tn ie na m a jd a n ie .
V w k o p i e i t / 8 3 w yeksplorow ano do c a l c a p o łu d n io w ą c z ę ś ć , w k t ó r e j zn ajd o w ał s i ę r e l i k t w ieży b ram n ej w ykonanej * b a l i d re w n ia n y c h , n a jp a w n ie l dębow ych. w ieża t a z o s t a ł a sp a lo n a a j e j z g l i s z c z a u l e g ł y n ie z n a c z n e m u p rz e m ie s z c z e n iu w k ie r u n k u p o ł u d n i o w a l u b t e ż p r z e w r ó c iła s i ę ona w tyra k ie r u n k u w c z a s i e p o ż a r u . Ma p o d s ta w ie o d k rv tv c h śla d ó w po słu p a c h » z k tć r y c n ie d e n z n a jd o wał s i ę w o s i p r z e ja z d u raoieray p rz y p u s z c z a ć , że b v ł on d w utraktow y a p e łn a je g o sz e ro k o * * 1 s z e ro k o * * w ieży w y n o s iła o k o ło 4 m. R ozstaw śladów po s łu p a c h na l i n i i К * 5 ró w n ież w y n o sił o k o ło 4 m, a zatem by^ i t o w l e t a z a ło ż o n a na p l a n i e k w ad ratu o boku o k o ło 4 ta.
Wykonany p r z e k r ó j p r z e z wał w ew nętrzny w sk azu je na dw uetapow ość sy p a n ia w ału lu b t e ż na je g o rozbudową* W yniki u zy sk a n e w to k u d a l s z e j e k s p l o r a c j i te g o wykopu powinny w y ja ś n ić te n p ro b i e n .
W w ykopie I V /91 założonym na m a jd a n ie g rodu o d k r y to fra g m e n t budynku słu p o w o -p le c io n k o w e g o , n ie z n a c z n ie z a g łę b io n y w p o d ło ż e . O d s ło n ię ty fra g m e n t m ia ł 4 Пуje d n a k ż e tr d d n o s t w i e r d z i * czy j e s t t o s z e ro k o * * c z y d łu g o * * budynku t albow iem n ia wiadomo ja k b y ły one u sta w io n e w s to s u n k u do w ału - d ł u g o ś c ią c z y s z e r o k o ś c i ą , Vf p ó łn o c n e j p a r t i i budynku z n a jd o w a ło s i ę p a le n is k o 2 o b sta w ą k a m ie n n ą , k s z t a ł t u n ie m a l k o l i s t e g o o ś r e d n i c y o k o ło 1 ,2 a .
Ha p o d sta w ie d o ty ch czaso w y ch p r a c w ykopaliskow ych możemy w nioskow ać, że g r o d z is k o t o j e s t p o z o s t a ł o ś c i ą g ro d u r e f u g i a l n e g o , w którym c h r o n i ł a s i ę lu d n o ść P o g e z a n ll w c z a s i e z a g ro ż e n ia - zapewne g ró d te n z o s t a ł s p a lo n y w c z a s i e w alk Po gc-z a nów z K rzyżakam i w t trak cie d r u g ie g o pcw- s t a n i a p r u s k ia g o ,» k ie d y t o K rzyżacy o p a n o w a li g ró d n r 1 o k r e ś la n y p r z e z p. D usburga ja k o c a s tru m t f e k l l z . M inim alna i l o ś ć z n a le z io n e g o m a t e r i a ł u ruchomego p o św ia d cza to p r z y p u s z c z e n ie , u tr u d n ia z a ra z ę ® p r e c y z y jn e o k r e ś l e n i e c h r o n o l o g i i- D la te g o te ż d atu je m y t o g r o d z is k o na d ru g ą połow ę x n - p ie r w s z ą połow ą X III w*
G ro d z isk o * s ta n o w is k o n r 4 « W c e l u d a ls z e g o ro z p o z n a n ia g r o d z is k a z a ło ż o n o wykop w dom niemanym p r z e j a ź d z i e bramnym, o z n a c z a ją c go symbolem 1 1 1 /6 4 .
Na g łę b o k o ś c i od 70 do 100 ero, pod r o z s y p e k Lem w ału o d s ł o n i ę t o ś la d y po s łu p a c h p a l i s a dy b ie g n ą c e j p ó łn o c n ą k r a w ę d z ią g r o d z is k a o r a z ś la d y po słu p a c n bramy * j e j p ó łn o c n e j c z ę ś c i . Nad bram ą z n a jd o w a ła s i ę w ie ż a w s p a rta n a c z t e r e c h s łu p a c h n a ro ż n y c h . M ia ła ona 2 л d łu g o ś c i i o k o ło 2 ,5 та s z e ro k o ś c i* Do j e j ś c i a n y p o łu d n io w e j, d o c h o d z ił w a l, do n a ro ż a p ó łn o c n o - z sc h o d n i ego - p a l i sa d a a o d p ó łn o c y z n a jd o w a ło s i ę u rw is k o .
□ zyskane w y n ik i w sk a z u ją na i s t n i e n i e s t a ł e j zabudowy g ro d u z n a j d u j ą c e j s i ę w p o b liż u w a łu . Z n a le z io n y m a t e r i a ł zabytkow y / u ł a m k i n a c z y ń , przedm ioty- c o d z ie n n e g o u ż y tk u / zezw ala na d a to w a n ie^ 9 0 o b i e k t u na d ru g ą połow ę X III - p ie rw s z ą połow ą X III w. Był to n a jp e w n ie j p unkt o p o ru Fogezanów w w alce z K rzy żak am i.
M a t e r i a ł z n a j d u j e s i ę w Muzeum tankowym w M alborku.
B a d a n i a n a s t a n o w i s k u n r 4 z o s t a ł y z a k o ń c z o n e , n a t o m i a s t na s t a n o w i s k u nr 2 b ę d ą k o n t y n u o w a n e . W I E L E Ń P. P. P r a c o w n i e K o n s e r w a c j i Z a b y t k ó w w o j * p i l s k i e P r a c o w n i a A r c h e o l o g i c z n o - K o n s e r w a t o r s k a , Z a m e k O d d z i a ł w S z c z e c i n i e B a d a n i a p r o w a d z i ł m g r E u g e n i u s z W i l g o ć k i / a u t o r s p r a w o z d a n i a / p r z y u d z i a l e m g r Anrfy U c l e c h o w s k l o j * - G a w r o n . F i n a n s o w a ł tfKZ w F i l e * P i e r w s z y s e z o n b a d a ń . G r o d z i s k o z o k r e s u w c z e s n e g o ś r e d n i o w i e c z a . Z a ł o ż e n i e z a m k o w o - p a ł a c o w e .
B a d a n ia w y k o p a lisk o w e , p o p rz e d z o n e b ad an iam i w ie r tn ic z y m i i sondażowymi m ia ły na c e l u z b a d a n ie c a ł o ś c i n a w a rstw ie ń zw iąza n y ch z grodem w c z e sn o śre d n io w ie c z n y m , k tó r y e g z y s to w a ł w tym m ie js c u p r z e d p o w sta n iem o b ecn eg o z a ł o ż e n i a samkowo - pałaco w e g o .
Wykop a r c h e o lo g ic z n y o w ym iarach 7 ,0 % 7 ,5 m / 5 2 ,7 a,2 p o w ie r z c h n i/ usytuow any z o s t a ł w ń o łu d n io w * j c z ę ś c i d z i e d z i ń c a o b ecn eg o z a ł o ż e n i a p a ła c o w e g o , w o b r ę b i e m ajdanu g r o d z is k a p o tw ie r dzo n eg o b a d a n ia m i w ie r tn ic z y m i- Ogółem o d s ł o n i ę t o 5 w arstw k u ltu ro w y c h z a w ie r a ją c y c h o b ie k ty zwl^ ta n * г d z i a ł a l n o ś c i ą g o s p o d a rc z ą m ieszkańców g ro d u o r a z d u ż ą I l o ś ć m a te r ia łó w c e ra m ic z n y c h 1
p rz e d m io tó w z r o g u , p o r o ż a , k o ś c i , sk ó ry i ż e l a t a
-Do n a j i s t o t n i e j s z y c h o b ie k tó w a r c h e o lo g ic z n y c h n a le ż y z a l i c z y ć d w ie s t u d n i e d re w n ia n a , z lo k a liz o w a n e w c z ę ś c i p o łu d n io w o -w sc h o d n ie j wykopu- S tu d n ie s ą ró in o c z a s o w e , zbudowane różnymi te c h n ik a m i, p r z e c i n a j ą c e e i ę c z ę ś c io w o . Ha p o z io m ie w arstw y IV i V o d s ł o n i ę t o г о г w a liяка dużych c h a t d re w n ia n y c h o r a z fra g m e n ty d re w n ia n e j p o d ł o g i .
M a t e r i a ł y c e ra m ic z n e 1 s y t u a c j a s t r a t y g r a f i c z n a wykopu p o zw ala s ą d z i ć , i ż o s i ą g n ię ty p o zio m w a rstw y V n a le ż y o d n i e ś ć n a jw c z e ś n ie j do przeło m u X II/X 1IT w ie k u . HLe o s i ą g n i ę t o je e z c z * w a rstw p o z w a la ją c y c h na o k r e ś l e n i e po czątk ó w i s t n i e n i a grodu*
150
-W Q«ą|cl północnej 1 południowo-wschodniej » ł o U a l e zamkowego w obrąbie 7 wykopów soa- daioNych natrafiono ne H e i n e relikty nirowan·. 8ą ono »ląsane ж zamkiem średniowiecznym ore« nowożytnym układem założenia pałacowego 1 jego u k ł a d a wodno-kanalizacyjnym. M vykopieh sondażo wych zlokalitowanych w obrąbie piwnic natrafiono na fragtentaryCs na polowanie grunta przy fuoda- w e n ta c h l a t o i a n i a pałacow ego» Badania będą kontynuowane. MIEMIAMKA, gm, Horodło woj. m o j a k l i Stanowisko 6 patrz epóka brasu KILXOMICB, gm» Wartkowice woj. sieradzkie Stanowisko 1 patrs okras halsztacki h ł a d y ś ł a m o m o woj. gdarfskle Stanowisko 4 Muzeum Archeologiczne w Gdańska
Badania prowadził mgr Jan Kucharski przy współudzia le: mgr Barbary Splg&rsklej # doc* dr. Повыла Gołę biewskiego, mgr Łni, Wojciecha tossy, mgr. Włodzi mier· a Kowalewskiego. Konsultant — dr Barba ra Lepówna. Finansował ИКХ v Gdańsku oraz Muzeum Archeologiczna w Gdańsku. Pierwszy sezon badań. Osada ticzeanoirednlovlact&a.
, Stanowisko położone jest na wschód od drogi z Pucka do Władysławowu, na zaplecza połud niowo-wschodniej części ulicy Geodetów.
Założono 4 wykopy w tym 1 ratowniczy o łącznej powierzchni ponad 9,5. ara* Eksplorowano do głębokości 0,6 * 1,6 ш od powierzchni* V jednym z wykopów poszukiwano - z wynikiem negatywnym - cmentarzyska wczesnośredniowiecznego*
Przy pomocy wierceń został określony zasiąg występowania osady na okołe 100 %200,0. Znajdowała się ona przy niewielkim zbiornika wodnym- К 1 wykopach odsłonięto łącznie 12 obiektów osadniczych w tym 4 paleniska z przepalonymi kamieniami, polepą glinianą, fragmentami węgla drzew nego, kośćmi zwierzęcymi, łuskami rybimi bras pestkami owoców* Ponadto odkryto liczne fragmenty ceramiki, Żelazne przedmioty użytkowe sierp, fragment noża, sprzączką od pasai fragment ościenia oraz fragment kościanego grzebienia.
Odkryto liczne interesujące ślady po kółkach drewnianych, które po dalszych badaniach i głębszej analizie mogą rzucić ciekawe światło na konstrukcje Ścian domów*. Do bedarf geomorfologicz ne- pal litologicznych pobrane zostały próbki torfu t nasady Półwyspu Helskiego oraz z brzegu zatoki na wschód od stanowiska* Zapoczątkowano opracowywanie geofizycznych bad orf przy pomocy metod elak- trooporowych, w oelu umożliwień la szybkiego określenia w przyszłości zasiągu, rozmiarów oraz kształ tu obiektów osadniczych*
Materiały są przechowywane w Muzeum Archeologicznym w Gdańsko* Badania będą kontynuowane.
WOLA PIEKARSKA, woj, koolÓskie Stanowisko 2
gm. Dobra patrz
okres wpływów rzymskich WOLBÓRZ I
woj. piotrkowskie Stanowisko 2
patrz
pófoe średniowiecze MOLIK, gm. Wolin Polska Akademie Mauk woj* szczecińskie Instytut Kultury Materialnej Stanowisko 1 Pracownie Archeologiczna
v Wolinie
Badania prowadzilit doc* dr bab* Władysław Pilipo- wiak /kierownik bida*y:l'agr Jerzy Wojtasik. Finan sował IHKH РАН» óssjy sezon badań, Wczesne średnio wiecza /2 poł. IX - Ц / 2 w./
Kontynuowano badanie w dzielnicy przyportowej Starego Miasta /stanowisko wykopaliskowe
8/, My eksplorowano warstwy ł XVI, XVII, XVIII i częściowo XVX2X,, w północnej cząścl wykopu. H warstwie XVI/ datowanej roboczo na przełom lX/łt wieka wystąpiły jarzma - prawdopodobnie pozosta
łość po ulicy prowadzącej od miasta w kierunku nabrzeża. Między potężną nietypową konstrukcją wbitych słupów i drenie odkryte stępką statku, której większa część jest ukryta w zachodniej ścianie wykopu. Część widoczna mierzy 2,6 ц*
4 Warstwie XVII datowanej roboczo na 2 połowę IX wieku odsłonięto zwalisko grubych kłód, konarów, belek, dranic i plerf drzewa. Drewno było opalone, co świadczy o szalejącym wówczas po żarze. Pod tym zwaliskiem rozpościerała się feszvna, określona, jako warstwa m i l . Fas syne sttżna wstępnie datować również na 2 połowę IX wieku. Poniżej faszyny pojawiły się nów« konstrukcje dre- niane: palisada ślinie pochylone Xu n e c a Dziwnie oraz bliżej nieokreślone zabudowanie* Konstruk cje te określono , jako warztwę XVIIIj, datowaną roboczo na połową IX w.
