Krzysztof Janiszowski,Ewa
Kowalczewska
Żbików, pow. Pruszków
Informator Archeologiczny : badania 6, 276-277
276
-WIŚLICA, pow. Bueko-Zdrój p atrz wczesne średniowiecze
WROCŁAW
u l. św. Idziego patrz wczesne średniowiecze
WYSZOGRÓD, pow. Płock p atrz wazesne średniowiecze
ŻBIKÓW , pow. Pruszków Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych w W arszawie
Badania prowadzili m gr K rzysztof Janiszow skl / autor spraw ozdania/ i m gr Ewa Kowalczewska. Finansowało Towarzystwo Kulturalno Naukowe m iasta Pruszkow a. Pierw szy sezon badsń. Osada średniowieczna 1 nowożytna / XII -XVIII w ./ oraz resz tk i cm entarzyska kultury grobów klo szowych.
Stanowisko w Żbikowie je s t obiektem wielokulturowym. W ok resie lateńskim znajdowało się tam cm entarzysko ciałopalne. U schyłku wczesnego średniowiecza /XII wiek/ powstała duża osada otw arta, której rozwój trwa nieprzerw anie do czasów dzisiejszych.S przyjały temu znakomite warunki terenow e, stanowiące natu raln e zabezpieczenie obszaru m ieszkalnego.
O sada położona je s t na piaszczystym cyplu wrzynającym się w o b szar bagien ny znajdujący się w widłach rzeki Utraty 1 jej bezimiennego dopływu. Piezkr sze inform acje historyczne dotyczące Żblkowa ockioszą się do XIII w. Badania archeologiczne ustaliły istnienie osady sięgającej początkami co najm niej do XII w.
Analizując m ateriał zabytkowy stw ierdza się , że je s t on charakterystyczny1 dla Mazowsza, a zw łaszcza dla jego centralnych rejonów. N ajstarsze fragm enty naczyń są typowe dla XII w. W dalszej kolejności uzyskano m ateriały zabytkowe z
xm
w.,XIII,XIV,XV,XVI,XVII, aż do XVIII w. co świadczy o ciągłości osad niczej na tym te re n ie . Ceram ika w większości je s t wytworem miejscowych w arszta tów garncarskich .W kilku przypadkach stwierdzono występowanie importowanych naczyń wykonanych z kremowej glinki.W śród m ateriału zabytkowego na szczególne wyróżnienie zasługują : m iniatur rowy dzwoneczek wykonany z brązu datowany na XVI w, m uszla ostrygi świad cząca o uczestnictw ie Żblkowa w wymianie handlowej oraz nowożytne |cafte płytkowe i fragm enty naczyń szklanych.
277
-Znaleziono w południowo zachodnim rejonie osady fragmenty dymarek do wytapiania żelaza wraz z kawałkiem glinianej dyszy, świadczyć mogą o istn ie niu w Żbikowie ośrodka metalurgicznego rozwojowi którem u sprzyjało występo wanie miejscowych rud daminwych. Uzyskany zasób inform acji upoważnia do stw ierdzenia, ża mamy do czynienia z rozległą osadą produkcyjną, będącą w stałym rozwoju. Rozm iary i ch arak ter osacty oraz dogodne położenie na szlaku handlowo- komunikacyjnym, predysponowały Żbików do um ieszczenia tu parafii.
Badania będą kontynuowane.
ŻORY, pow. Rybnik Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska P .P . PKZ Oddział w Krakowie
Badania prowadzili m gr Teofil Dębowski, Je rz y Kozak. Finansował WKZ w Katowicach. P ierw szy sezon badań. Średniowieczne m iejskie mury obronne.
Miasteczkb Żory położone je s t w Kotlinie Oświęcimskiej nad rzeką Rudą, przy historycznym trak c ie handlowym z Krakowa do O pola.Badania archeologiczne pod jęto w związku z zam ierzoną rekonstrukcją części murów obronnych, zachowanych w nielicznych odcinkach .Wykopy archeologiczne, założone w kilku punktach m iasta, u wylotu dwóch głównych bram : Krakowskiej i Oświęcimskiej oraz w m iejscach przypuszczalnego przebiegu murów, m iały na celu dostarczenie danych do projektu konserw atorskiego. W wykopie zlokalizowanym u wylotu bram y Raciborskiej odkry to fragmenty m uru obronnego w partiach przyfundamentowych i relikty baszty bram - nej. W odległości kilkunastu metrów od murów odkryto fosę okalającą m iasto. Z arys fosy uzyskano również w wykopie położonym w pobliżu Bram y Krakowskiej .W innych wykopach odsłonięto stopę fundamentową m uru obronnego oraz uchwycono jego negatyw w m iejscu jego spodziewanego przebiegu.W wykopach znaleziono dużą ilość m ateriału archeologicznego: ułamków naczyń glinianych i kalli. Niektóre zespo ły ceram iki datowane są na U połowę wieku X m , co potwierdza średniowieczną m etrykę grodu.
