Wprowadzenie
T
Ă Ǧ Ǧ Ā Ï ä ¸ äͳͻ͵ͻǤ׸ͳÏȂǦ Ï Ȃȋͳͻ͵ͺΫͳͻͶͶȌǡc ȋͳͻ͵ͻΫͳͻͶʹǡͳͻͶͶȌȋͳͻͶͲȌʹǤÏǦ ͳ ȋ Ǧ Ă Ï¦ Ǧ Ā Ȍ©Ï ¦ϐ¸¸Ǧ ǤǡUchodĀcy polscy na W¸grzech w latach drugiej wojnyäwiato-wejǡ ͳͻͺͲǤ
ʹ 䩦ǡ Ă ¦ǡ ¦Ǧ ¦ ¦ ä© Ï ¸ © Ǧ Ï ǣ Instytut Polski w Budapeszcie: dziaÏalnoä© kulturalno-oäwiatowa, naukowa i
wy-dawnicza w latach 1939ί1944ȋÏĂǷ
ǡ dzǡǤǡǤǤ¸Ǧ Ȍǡ cwietlica Polska w Budapeszcie: dziaÏalnoä© kulturalno-oäwiatowa i artystyczna w
la-tach 1939ί1944ȋÏøǤǦ¦Ǥ
Ǥ ǤȌǡKlub Angielski w Budapeszcie (1940): epizod z dziaÏalnoäci
kultural-no-oäwiatowej polskiej spoÏecznoäci uchodĀczej na W¸grzech w latach II wojny äwiatowej
ȋÏø ǤÑǤǤ¸ȌǤ
Krzysztof WoĒniakowski
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie e-mail: kmcw@ap.krakow.pl
Katolicki Uniwersytet Powszechny (1940):
placówka oĈwiatowo-kulturalna i wydawnicza
polskiej spoäecznoĈci uchodĒczej na
Wögrzech okresu II wojny Ĉwiatowej
Ïȋ Ǧ ȌĂǦ äǡÏä Ï ¸ϐ Ǧ Ā ä ×Ă ͵Ǥ Ï ĂÏǡ Ï Ǧ ȋÏͳͻͶͲȂǦ Ȃ ¸ä ¦ ¸ Ǥ ± ǡ c Ï ¸ Ñ ǡ¦Ă¸ Ǧ ȌǡÏÏ ȋȌÏ Ǥ Ϧ Ï Ǧ ǡÏä Ïǡä©ä Ǧ Ï ä Ïǡ Ǥ ȋǣ ȌǤ × Ï¸ͺͳͻͶͲǤ ÏǦ Ā¸ ȂÑǦ Ƿä dzǤǡĂÏÏäÏ × ÏÑ Ǧ Ā × ¸ ȋĂ Ăϐ × Ǣ Ï× ÏÑȌ Ă ȋǤǦ ϸ Ȍǡ × ǷǦ Ā ׸ Ǧ × dzͶǤæ ¦ ϸ ¦ ÏǦ © Ǥ Ǥ Ï Ā ¸ǣ Ǧ Ï Ñǡ ׸ǤǤÑǡǦ ×ÑǤǦ
͵ ǤǤǡ Szkolnictwo polskie na W¸grzech w czasie drugiej wojny
äwiato-wejǡÑͳͻͻǢǤǤǡLosy mÏodzieĂy polskiej na W¸grzech w latach II wojny äwiatowejǡͳͻͺͳǢ ǤÑǡPolskie Gimnazjum i Liceum w Balatonzámardi i Balatonboglár (1939ί1944)ǡͳͻͺͶǢĂǡSzkoÏy polskie nad Balatonem w okre-sie II wojny äwiatowejǡͳͻͺͺǢĂǡPolacy na uczelniach w¸gierskich w latach II wojny äwiatowejǡ×ͳͻͻ͵ȋĂǣ×ͳͻͻ͵ȌǤ
Ǥ ¦ Ǧ ǡ ×¦Ï Ï¸ǡ ÏĂÑȋ¸Ȍǡ ͷǤĂǡĂǷÏǦ ©¸¦¸¦ ǣ¸ǡ¸¦ǡǦ ¸ǡϐ¸ǡ ǡ¸ǡ×Ï ä©ǡ¸ǡ ϐ¸ ¦ǡ ¸ǡ ¸ǡ¸¸ dzǡ ø×Ï ¸Ă ¸ Ǥ ×ǡ ä Ă ǡϸͳͳ ͳͻͶͲǤǡ¦¦ǡϸǦ ǡǦä ǣ Ï ĂÑ ä Ǧ ×Ǥ ¸ÚǦ ǤÑǡ ×ÑǡÏ Ñǡ Ǥ Ǧ ǡǤÑǡä ¸ Ȃ Ǧ ¸ ǤǡǤ ÝǡǤ ǡ¦¸×× ǤǤ×Ǧ ǡ¸Ǥ Ǧ ǡǤǡǤǤ ä©Ï¸ Ǥ¸Ï Ǧ Ǥ ä© ¸Ï¸ä × Ǧ ׸ǤÏÏǤÑǡǦ ä¦ ǡæ¸ ¦ Ă Ā × ä©ǡ ¸ ǡǦ ¦ĂǤÏ¸Ï Ǧ Ï ×ǡ¦ ǤǦ ǡ Ā × Ï × ͷ Ă Ï×ÏǦ Katolicki Uniwersytet Powszechny na W¸grzechǡǷä dzͳͻͶͲǡͺʹǡǤͶ ȋÏ Ƿ¸dz ×Ǧ ȌǤĂ×ϸǡ ȋïÚïͳͳȌǡĂǦ ¦©ǡĂä ϸĂȋǦ ä ȌǤ
×ϸ©Ă Ϧ ȏǥȐǤǤǦ ϸÏÏ KoäcióÏ w walce äwiatopogl¦dów.Ǧ Ï ¸ ǡ ϸ¦ ¦ǡ äÏ ¸ Ā×ǡ Ǧ ¦ ϸǦ
ȏǥȐ× ×äÏGau-de mater Polonia¸ÏÏǡ×ÏÏ
ǤPierwiastek katolicki w kulturze polskiejǤ Ǧ ϸ ǡä¦ Ǧ ǡצ ǤÏ ä©Ñ Ï ¸ä ×äMy chcemy BogaǤ
Ï© צǦ ¦ ¦×Ă Ï × Ā ĂÏǤĂÏ ǡ¸¦ Ǧ ¦Ïä ǡ Ï×Ǥ ÏÏ©ÏǦ Ă×Ǧ ȋȌǥǤ×Ǧ ÏĂÏ ¸ ×Ǥ ǷϸǦ ÏǦ ÏdzͺǤ Ïä© Ï ×Ă Ǣ ¸ä© ¸© Ï Ƿ dz ϸ ǡä ¸ä©ȂǦ ÏȂ¸¸ ǷdzǦ × ǡ ©ǡĂÏǦ Ï× Ā×Ï ÏǤ
Placówka, która uchroni uchodĀców przed bezczynnoäci¦. Inauguracja Katolickiego
Uniwersytetu PowszechnegoǡǷä dzͳͻͶͲǡͳǡǤͶǤ
Uroczyste akademie religijno-patriotyczne
S
× Ï Ƿ Ǧ dz Ǧ Ǥϸ Ǥͳʹ ͳͻͶͲǤǡ×Ǧ ǡ¸ÚȋǦ ͳͳȌÏ Ǥ ǡ¦ ¸ Ǧ Ăǣ ä© Ï¦ ä ¦ Ǧ ǤÏ ä ¸ǣÏÏǡǦ ¸ ¸ Ǥ Ï ±×ǡ Ǥ ¸ ǡ Ǥ Ñǡ ¸ ä ± ǡ Ñǡ ǤÑǡǤÑǡ ÏǦ ǤÏ ǡÏ×±ǡ Ǥ¸ǤǤ Ï Ñ Ǥ ä© ¸Ï ¸ ¸ ȏǥȐ Ǧ ×ǡ¸Ǥ¦ÑǦ ϸ Ï ×ȏǥȐ¸ ¸× äÏ ä ͻǤ ×Ï¸Ă ǡĂǦ ÑÏ¸Ă × ǡ ×Ï ¦ ä ¸ͳͲǤ Ïצ ¸ä©ÏÏǦ ǤÏ¸Ï ǷÏǦ dzǤ Ă© ǡ× ¦ÏǡĂ×Ǧ ǡ Ï×Ï äǷ Ï ×¦ǡ¸ Ѧ Ïä ¦dzĂ Ï äǤÏ ϐĂ ¦ ȋǦͻ Polacy w hoÏdzie Ojcu äw. Uroczysta Akademia w Budapeszcieǡ Ƿä dz ͳͻͶͲǡʹͻǡǤͶǤ
ͳͲ × Ǥ Ñ Ï
ÏǷ × ä Ñdzǡ notabene ×Ă ¸ ǡ ¦Ǧ ¸ǤǤ ×ǡÏ Ï¸ ȌǡÏ× ǣǷ ¦ÏǡĂä ¸Ăä ǡǦ Ǥ×Ïä¸Ă Ǧ ä ϦĂdzͳͳǤ¦ĂǦ ǡϦ ¸Quo vadis ǡÏǡĂ ¸ä Ï Ǧ ×Ï ×äǤ ¸ä ǣǷ Ǧ ÑǤÏȏǥȐ Ǧ Ǥ Ǥ Cantilen¸ ǡ
Przebu-dzenie wiosny Ave Maria Ǥ ¸¦ ¸ ¸
ǤǤ ϸǦ ¦ Quo vadis ǣM¸czeÑstwo äw. Piotradzͳʹ.
ä Ǧ Ï ¸ Ăǡ × ¸ ĂǦ Ƿ× Ǧ ä Ïdzǣ ä¸ ǡ ǡ ä ĀǦ ǡ ¸ǡ¦ ¸ǡ¸ä©ĂÏÑ Ïǡ ¦ Ï× ÏǦ Ñ ¸Ïǡ¦ ǡ Ǧ © Ϧc¦ä© ä ÏǡĂ ä ǡ× ä Ïǡ××ǡ ääÏǤ ¦ ×ǡ¦ÏÏÑǦ ͳ͵Ǥ ͳͳ Polacy w hoÏdzie…ǡǤͶǤ ͳʹ ĂǤ ͳ͵ ǤǣOjcze äwi¸ty!…ǡǤͳǤǡĂä Ă ä©Ï ÏǤ
Ï ǡ ×ͳͶͻǤ Ǧ ͵ͳͻͶͲǤ ǡϸ¸Úǡ äǡ ¸ Ǧ ä ǣ ä©ÏǤÏ Ï Ǥ ǡǡǤǤÑǡǦ ¦Ǥ ǡÑǡǡ Ïǡ¸ǤäǦ ǡ ǤǦ ÑϸÏǡ Ϧ ¸ͳͶǤ ä Ï ä Ǧ ×ǡϦ ¸Ñͳͻͳǡ ¦ ¸ä ä×Ï ǡǦ ¸ ȂȂǷÏ ¦Ǧ ×dzǡ © ¸ä ¸ǡ¦ Ǧ Ă ǡ Ï ×Ñ ¦ Ǥ ǡ ÏÏ Ï Ñ ÏǤ ͳͻͶͲ Ïä ¸ǡ ĂÏǡĂ ¦ä ǡĂǦ Ϧ ǷÏä©ǡä©Ǧ ä©Ă¦dzǤ ǡ¦ Ā ×ǡ Ï¸× ×Ï Ǧ ȋǷ Ȃ ǡ ¸Ă Ă Ǧ ǡȂ¸ ÑÏdzȌ ϐ Ǧ Ā¸ ǣ ǡ ¸ ǡ × ǡĂ Ă ©Ǧ ǡĂ©Ă ÏǦ ǡ× ¦ȂϸǦ ä Ǥ Ă× ¦ä ͳͶ Jak uczciliämy rocznic¸ 3 MajaǡǷä dzͳͻͶͲǡͷͳǡǤͶǤ
ǡ¦Ï¦ää©ǡĂ Ǧ Ï䩦 ǡ ¸ĂǦ ä ©ä ¸ͳͷǤ Ïä©¸Ï ¸ä© ǡ× Ǧ ǣǷÏäȋȌǤ ǤǤäÏ Bogurodzic¸ȂǦ ¸ǤWodza ǡ ǤǤǦ Ñ Ï ȂPiosenk¸ ĂoÏniersk¦ Bitwy RacÏawickiejǤÑ Ï¦Ǧ ¸ä dzͳǤ
Popularne wykäady, odczyty i gawödy
P
¦Ă¦¦ ÏǦ Ƿdzȋ × ĀǦ Ȍ Ïǡ ¸ǡ× ȂĂǦ Ă Ȃ Ă ä ¦ ¦Ǥ ¦ Ï Ƿä dz ¦¸Ǥ¸ǤǡĂĂ ͳͻͶͲǤÏͷͺ ¦ Ï×ǡĂǦ Ï Ï¸¸ ǡǷǦ ȏǥȐ ¦ ä©Ă ÏȏǥȐǦ ¦ Ï ¦ ǡ ×dzͳǤǡ Ï ©Ǧ ǡΫ¸Ϋ ÏĂ Ǥ ÏǷdzÏ©¦Ǥ ¸ä ÏǦ Ƿ dz ȂǦ ȂäÏ Ï× ǡ × Ï ǡ ¸ä Ǧ ϸ×Ă Ï Ăä × ×Ǥ ¦ æ ͳͷ ĂǤ ͳ ĂǤͳ Katolicki Uniwersytet Powszechny rozszerza swoj¦ dziaÏalnoä©ǡ Ƿä dz ͳͻͶͲǡͶʹǡǤͶǤ
ȋ ͳͻͷͺǤȌ× ǡǦ ϐ ¸ä ¸ ¸ æ ¸Ă ĀǡÏ¸Ă ¦ Ǧ Ï×Ǥ ¦ǡĂ ×Ï×Ï ¦ ÏĂ Ǧ ä ǡÏæ ĂȋĂ Ǧ Ȍ Ï×ä × ǷǦ dzǤ¦ ¦ ĂÏ ä ǦÚÚÏǤǤ ¦ǣ × ¸ ǡÏǡ¦¸ÏǦ Ǥ ¦ ¸ǡ Ǧ ¦¸Ă¦ ¦Ǥ¦Ă¦ä©Ȃ ¦¦Ǧ ¸ǤϦ ǡĂצǤ ȏǡÏ Ȑ Ï äǡǡÏ Ǧ Ǥ Ï ͳͺǤ ×ǡĂÏȋ Ȍ ǡ ×Ă ÏÏ Ï ǡ ϸ ǣ Ă ¸¸ Ǥ ¸Ǧ ǡ× ¸Ǥǡϐǡ¸ Ǧ ¦ Ǥ ÏǷ dzǤǦ Ï ¸Ï¸¦ ©ǡǦ ¸Ï Ï ĂÏ×Ǥ Ǧ ϸ Ǣ Ï×Ñ Ǥ ¸ ¸ǤǦ ǣ ¸Ï¸ǥ
ͳͺ Ǥ ǡTuÏaczym szlakiem. Kartki z pami¸tnika ĂoÏnierzaǡ¸ Ǥ Ǥǡ ÏͳͻͷͺǡǤͳͶͺǤ
Ǩä ä ¸Ȃ¦¦ ¦ ¸ϐǦ ¦ǥͳͻǤ ¦Āǡ¸©ÑǦ ǡǷ dzÏ×ǷdzǦ Ï ¦ ×Ñ ÏǦ ͳͻͶͲǤʹͲ
WyĔsze Studium Spoäeczne KUP
S
צǷ ¦dz Ï× ΫǦ Ƿ dz¦ ¸Ï¦ Ǧ Ï ǡ Ă Ï× Ǧ ǡÏ ΫÏǤĂÏ Ǥ ͳͻͶͲ Ǥ ×Ï ¸¦ ¦ ¦¸¦ ¦× ǷdzǤǡĂΫ¦ Ǧ Ƿ× ä dzʹͳΫ ǷÏǡϐϐǡǡǡ ǡǡ¸ ǡǤdzʹʹ Ï Ï © Ï × Ǧ × Ǥ Ï ¸ Ȃ ä × ΫÏĂÏ ǣ – ǷdzȋʹͻǦ ͳͻͶͲǤ ǡǦ ͳͳȌʹ͵ǡ ϸǷÏäϐϐdzȋͳͶͳͻͶͲǤ – ȌʹͶǡ ͳͻ ĂǡǤͳͷͶΫͳͷͷǤʹͲ Nowe wydawnictwo polskie na W¸grzechǡ Ƿä dzͳͻͶͲǡͲǡǤͶǤ
ʹͳ Komitet Naukowy Katolickiego Uniwersytetu PowszechnegoǡǷä dzͳͻͶͲǡ ͶǡǤͶǤ
ʹʹ Katolicki Uniwersytet Powszechny rozszerza…ǡǤͶǤ ʹ͵ Komitet Naukowy…ǡǤͶǤ
– Ƿ Ǧ ä ÑdzȋʹͺͳͻͶͲǤǡï ÚïͳͳȌʹͷǤ Ï ¦¸©ǡĂ ¸¸© Ï Ǧ ×ÏĂǦä ¦¦ ¦Ǧ ×Ǥ
DziaäalnoĈè wydawnicza
O
¦ ¦ ä Ǧ ÏÏä© ǤÏǦ ǡ × Ïä ÏǦ ¸ Ï×Ā×Ï ǡ¦ ¸ ×Ǧ ×Ï Ƿ¸dzǤÏ Ï ͳͻͶͲǤÏ ¸ Ϋ ¦ ¸ǡ ×Ǧ ÏΫ×Ï××Ǧ Ï Ï Ǧ ǡ¸ in extenso. ϸ ǡ ×ǡÏ× × ¦ÑʹǤ ǣ ÏÏ×ϸäǡÏ Ǧ ¸ǡÏĂ ä ϸ Ǥ Ï ×Ǧ ǡ¸ ǡǡ ǡϐǡǡ×Ï ä ǡǡϐǡ ǡ Ǧ ǡǤ Ï× × Ï ×Ǥ Ϋͻ×Ǥͳͷ ǤÏǦ ×Ïͺ×ʹǤʹͷ WykÏad w Instytucie PolskimǡǷä dzͳͻͶͲǡͲǡǤͶǤ
ʹ æ¦ ¦ĂĂ ǣǤǦ Ǥ ǡ Bibliografia poloniców w¸gierskich 1939ί1945ǡǷǦ ϐ dzǡǤǣͳͻͷͺǡ͵Ǥ
ǡø Ï× ǡǦ ¦Ï¸ ͳͻͶͲǤÏ ΫÏǦ Ï Ϋ ǡ Ǥ ÏĂ ǡ ǡ Ï ǦäǦ × ä Ǥ Ă Ǧ ϸǡǡ ×Ǥ ¸ ǡ ǡ ׸ Āǡ Ǥ ¦ ǡ × ǡ ¦ ÏǤ Ăä ¦ Ï Ǧ ¸Ǥ¸ Ă Ǧ Ā¸ ǡ Ï ǡ Ï Ï Ƿ Ǧ ǤÏc dzǡϸ ©ʹͷͳͻͶͲǤʹͺ¸¸ĂΫǦ Ϋϐ ׸ ǡ ¦ ¸ Ï ǷǦ Ïc Ǥ dzʹͻǤæǦ ͵Ͳǡ¦ ǡĂÏ¦Ă¦ Ϋ © Ϋϐ×Ǧ ϸʹͷ ͳͻͶͲǤ͵ͳ ¸ĂǡĂ×Ǧ Ƿ¦ dz ǷÏ×cǦ dzȋ¦×¦¸ÏȌǷä dzʹ ͳͻͶͲǤǷä dz Ϧ Ϋ ÏĂ Ā×Ï Ă Ϋ × Ǧ ×ǷÏ×c dzǡ ¸ ĂĂ©¦ ä Ǥ
ʹͺ Ǥ ǡ UchodĀcza prasa na W¸grzech (1939ί1944)ǡǷ Ǧ ä dzͳͻͷǡǤʹΫ͵ǡǤ͵ͲͳǤ
ʹͻ ǤǡǤ ǡǤ ǤǡǤͳͳǡǤʹ͵ͷǤ
͵Ͳ Ǥ ǡWydawnictwa periodyczne uchodĀców polskich na W¸grzech w latach
1939ί1944ǡǷ dzͳͻͳǡ͵ǡǤ͵Ǥ
͵ͳ Bibliografia wydawnictw polskich na W¸grzech (od 18 wrzeänia 1939 do 1 grudnia
1941)ǡǷ Ǥ¸ ͳͻͶʹdzǡȏͳͻͶͳȐǡ
Ï ¸ × ǷÏ×dzÏǡ ¦ ǤǤ¦¸äĂǡǦ × ×ǡ¸ ǣ ¸ Ï× ǡ Ǧ Ǥ¸×Ă ä Ǥ ǡä Ǧ ǡ Ǧ Ïǡä× Ï¸ ¦ × Ǥ ×Ă©Ă ¸ǡ×Ă ä ä ø ǡǡ ©Ǥ Ā ¸ ǡ× Ǧ Ïä ǡ¸ ¦Ȃ ǡ×ä ϸ¦¸¸ĂÑ ǡ ¸¦ ¸¦Ǧ ϸ͵ʹǤ ä©Ï¸ Ǧ ×ǡä©ǣÏÏǦ ¦ Ƿ dzǡĂhungarica ¸ǡÏ Ǥ ͳͻͶͲ ϸǦ ×ȋ×ȌǷÏ×c dzǤǡ Ăǡ Ï ǡǡ ǡ¦ǡ ××ǡ × ¦ Ǧ äǤÏÏ×Ƿä dz͵͵ǡ ǡ¦× Ă¸Ï ä ͵Ͷǡ××Ǧ Ï Ǥ Ă ¦ ä©Ǥ
͵ʹ Ǥǣ Nowe wydawnictwo polskie…ǡǤͶǤ
͵͵ ĂǡǤͶȋǤǤͳȌǢO hart ducha!ǡǷä dzͳͻͶͲǡͺͲǡǤͶȋǤ ǤʹȌǢPot¸ga OpatrznoäciǡǷä dzͳͻͶͲǡͺ͵ȋǤǤ͵ȌǡǤͶǤ
͵Ͷ ǷMateriaÏów cwietlicowych” zeszyt 4-tyǡǷä dzͳͻͶͲǡͺͷǡǤͶǢ5 zeszyt
„MateriaÏów cwietlicowych”ǡǷä dz ͳͻͶͲǡͺͻǡǤͶǢNa 15 sierpniaǡǷä Ǧ
Zeszyt „MateriaÏów
cwietlicowych” ArtykuÏy Utwory literackiei teksty ĀródÏowe
ͳȋ ͳͻͶͲȌ
ǣZaÏoĂe-nia filozoficzne katolickiej myäli spoÏecznejǡ ϸǣKryzys czÏo-wieka ǣRozmowa wieczornaǡ W¸gierskie credo
ʹȋ ͳͻͶͲȌ ϸǣO hart duchaǡ ǤȏȐ ǤȏȐǣW¸gry
w opisie i cyrach
ǣBÏogosÏawieniǡ ǣWisÏa rzek polskichǡ
Testament óÏkiewskiegoǡ ǣOjcze nasz ȋȌ ͵ȋ ͳͻͶͲȌǡ ä¸ ǷǦ ä Ă Ï Ñdz ǦÏǣPot¸ga Opatrznoäciǡ ϸǣcwi¸ci
pionie-rzy kultury w¸gierskiej
ǣKsi¸gi piel-grzymstwa polskiego ȋȌǡ ǣTrzeba nam wiaryǡ ǣMaratonȋǦ Ȍ Ͷȋ ͳͻͶͲȌ ǤȏȐ ǤȏȐǣW¸gry
w opisie i cyrach (ludnoä©)ǡ
ϸǣGotowoä© do poäwi¸ceÑǡ Szlakami zÏudzeÑ ÑǣIrydion ȋȌǡ ǣKazanie o miÏoäci ku ojczyĀnieǡ ǣZ chaÏupy ȋȌǡ ǣProroctwo kapÏa-na polskiegoǡ ÑǣMin¦Ï poranek ȋäÑȌ ͷȋÑͳͻͶͲȌǡ Ǧ Ǥ ¸ ä × ¸ǣTraugutt
twórca ostatniego sojuszu pol-sko-w¸gierskiegoǡ ϸǣȏǦ Ȑ Ï ǣKsi¦dz Marek ȋȌǡ ÏÏ ǣ Emisariuszǡ ÏÏÏǣ P¸kni¸ty dzwonǡ ÑǣPrzysi¸gaȋäÑȌ
Zeszyt „MateriaÏów
cwietlicowych” ArtykuÏy Utwory literackiei teksty ĀródÏowe
ȋÑͳͻͶͲȌǡ ʹͲǤ ¸ ͳͷͳͻʹͲǤ ϸǣRocznicaǡ ϸǣCzyn ks. Sko-rupkiǡ
ǤȏȐ ǤȏȐǣPrze-bacz nam Panieǡ
ǣBitwa
warszawskaǡ
W¸gry a wojna polsko-bolsze-wicka Bogurodzica ȋÑȋǫȌͳͻͶͲȌ ͺȋÑͳͻͶͲȌ }×Ïǣ ÏǤ ǷÏc dz ϸ¸ ǡ©ĂǦ ǡ × ĂǦ ϐϐ Ǧ Ā ¦ ¦Ǥ Ï Ă × Ï Ǧ ä× Ā¸¸ ǡ ×Ǧ ¸ ¦× ¸Ǧ ͵ͷǤ ¸ Ǧ ä Ïä© ĀǦ Ƿ¦dz¦ ¦ Ǧ ÏǷÏ×dzǡצ ©ĂĂ ͳͻͶͲǤ Ïä ȋǦ ȌǤø©ǡĂ Ïä©Ǧ Ā ¸×ǡ Ăä Ǥ ϸĂǡĂ¸ä© ͵ͷ ĂǡĂÏͷǷÏ×c dz Ǥ ¸ Ƿ¸dz Ǥ ȋ ¦ ǷdzǦ ǤW¸gierska polityka Traugutta
(na podstawie znanych i nieznanych dokumentów)ǡͳͻ͵ͻȌÏ ×Ā
Ï ¸¸ͳͻͶ͵ǤÏÏ ȋ Ǥ ¸ǡAz utolsó magyar-lengyel szövetsegǡ ǣ±Ǧ ǡͳͻͶ͵ȌǤ
Ǥ ä©ǷÏc Ǥ Ǧ dzȋͳͻͶͲȌȋ ¦Ȍ
×ϸ Ǧ × ȋϸǡǦ ǡȌǡȂȂǦ ä Ï¸Ă Ǥ¸¸ Ă Ƿ dz¸ ¦ ¸ä ¦Ϋ¦Ϋ ǡ ¦ ǷÏ× c dz ¦Ǥ ¦ äͳͻͶͲǤǡ¦Ă ä ǡ Ï Ā¸ ¸ Ǧ ȋ¸¦ ǡ äǡ ¦×ÏǦ ¦ Ȍ ¦ ǷǦ Ï×c dzǡ¸¦ Ǥϸ ͺΫä ×ǡǡä Ϋ× ȋÑȌ ǤǦÏÏÏ Ƿä dzǦ ¸ǡ¦ ǡĂǦ Ï ¸ǡǦ ¸ ä ǣ ä ǡ Ă ͺ ǷÏ× c dz Ǧ Ï Ǥ ǡͷäͳͻͶͲ ǤÏ͵Ǥ ǡä ¸ĂǦ Ă Ă äǡ Ǧ ǤäͳͻͶͲǤǡäÑϐ Ǧ ×ǡä¦ ÏÏä ×Ǧ ǡ × Ǥ ä©Ï צǤ ¸ǡ ϸ ͵ WyjaänienieǡǷä dzͳͻͶͲǡͳͲͶǡǤͶǤ
¸ϐǤÏ Ï ǡĂÑ Ïä ÏǷ Ï Ï ×dz͵Ǥ©Ăä ÏǦ ¦ Ǥ Ă Ï× Ă ͳͻͶͲǤǡΫǷÏcǦ dzΫÏ äͳͻͶͲǤÏϐǦ Ă橸ǡ¦ ĂĂä©×Ǧ ǷÏ×dzǤ
Podsumowanie
W
ä ͳͻͶͲ Ǥ ÑǦ Ï ¸ ¦ ¸ ¦ Ïä© ¦Ï Ǧ Ă ¸ ĀǤǦ Ï ¦ Ă ǷǦ ×dz͵ͺ¸Ï¸ĂĂ Ǥ Ï Ǧ × ×Ăǡ Ï Ǧ Ϋ Ă ä Ǧ Ϋ Ă Ǧ ä¸Ǥ c ϸͳ͵ ͳͻͶͲǤǡͳͻͳͻͶͲǤ ¦ ǡ Ï× Ǧ Ā ǡĂÏ Ï¸ ΫĂǡǡ ΫǤ×Ă ǦäǦ Ā ¸ ǡ Ǧ ¦ ¸ ͳͻͶͳǤ Ϋ¦ Ïǡ ¸ ¦Ǧ ¸ Ϋ Ï Ă ǷÏ cǦ dzǤ ×Ï Ï¸ĂǦ ͵ Ǥ ǡǤ ǤǡǤ͵ͲͳǤ ͵ͺ ÏǷdzȋǤ¸ǤǷdzȌ ¸ÏĂä ĀǦ ¸ ¸ä Ăϐ ×ø ä ǤǷǤÏdzȋʹͷ ͳͻͶ͵Ȃͳʹ ͳͻͶͶȌ͵ͻǤÏ ¸¦¸ ǡȂ ΫǦ Ǧ ǡäǦ ¦ ǡÏÏĂ Ă ä¸ ×Ǥ