"Oczerki istorii radiotechniki", Moskwa 1960 : [recenzja]

Recenzje'

■wszjwBćD,' cpegty^pcaenąłbyl historyk < g e e g a ^ v 7 M « ^ r k e a i# « tt^ ^ 6 iift pSśSSfiKiaSpa mo wszystko luki trudne obecnie do uzupełnienia. Nignsątitiffiiswasfejrięoisgiańi iwy®^- bytéi i ocemiomei zasługi SitÉfeeleBlMK^BtatawsJitikr^r'treiâitipdrt^^

le<^o-ekonomiiiczriycto; Sp^ńieniertog®'fostełatea w y m a g a m m g & > t y p itb à d a n ^ - ana­ litycznych- ibariań .porównaiT^czych, ¡W

Strzelakiego do współczesnej s i ^ i n a ^ M ïîïâ ^ '-ir to s ^ ^

a ówczesńymi waiumkariïir^fiffioÈliwïÈdteiiai.oW^^toeféepi-âfey'iSlàBiê^iâsIM^iô'îtnéâfiifr' do tegé przedsięwzięcia w

m ei zebeał V

rloxv-’ioxinixDWQS'rai.àq v t o îs ib q s i (stsrw a ia i ,-ie b sï) ioèowiliota^sD jjafetoa^'W w M i n U b

- s o t :

esocr.ą

^^~*fJ&żef\BŚbicz

rrainis ob .ibiguîb tet eIS davsowsbsfl: nsi ne riD'ts.wraiq fao -{sew^sxxhi nains iĄ ovr 'J ef. ,i;9nsoifisf{oô(T! rro-jÎLrriP.niojî w jîpJ yrcsim s ^IsJaos aniorwistebssT*! .ria ^ w oisłou U óu i ^ ï& c w r k é UtorM • ra d iétiech n m , TzdatSSfciewo Akâdifefflif HâtaKCS^Sl®, M «sB # i!r19ffO,-

£■ 4 4 7 . . w ô i o i f i T s n s s

- .-oü .14 .>1 sosiq ea fcüoiniiiqusLi' ijciiTO;4iriJanorf-oiCK>imfoaJ ijwsiqsoT: v.nt aT - > z £ s m & k i

dzieckiej Akademii.. Nauk ^ ż n ą nęyfa^ ^ e ę ,¡^ a g ^ r p g ^ g tę n ^ .z ^ ^ ^ o .Æ y ^ lu artyT: kułów „ Ż y c i a g ^ g ^ j y ’;, a nawiąwjąeym^do dzie*

szcze­ gólnie interesujący-b ^ ry k p W ' techni^ rfônfoqa pjisr ,łfoi bo ^ v ^ x o o q -...Rozycją radiotechniki i W^$xteaosij$W;;?icnigj,MęktrojiM>t^h®àçgiieà;¿esfrro„hi­ storii techniki zupełnie wyjątkowa. Dzieje jej liczą niewiede więcej niź,;$0:lati;które wystarczyły, by wyrosła <Mła; /ia : jedną z podstawowych dseiedwi /techniki, o ogrom­ nych perspektywach TOZWdjowych lir^yLdi^'ïBa.id^M ï^Jpgtogyâ^yi^s'^-iimaç^®»«:, W kw cji X IX ;w . będąca îM'zedmioiiem zainteresowań małej g r ^ y ü^kiW .. »tanowi dziś elektronika w swych, rrozlicznyeh gałęaiach podsfew.ę kierowanej : bczcsł autanja- tyzacjęsfcęwołticji przemysłowej. Stworzyła ona zupełnie mowy system łączności i ste­ rowania w wynalazkach radiofonii, telewizji, radaru; maszyn liczących i układów automàtyranychv st*jąir.®ę'.duTn4^hakMii£.techsjifei: X3£>fifejîi:-'ob i iaèonitsiBte O .wól

''^ ^ ® isto ^ .> Tadi4toKdtekd^"tfe pafijoiiujący lemat dla- badii<»oa zwisjjjków nauki i techniki w dobie współczesnej, dla badacza żąaaaaśóir?i w si^ł^eźnośctf róimych dziedfeiff' 'tèchM'?^ f !>w&-aszicie dla śledzącego dalsze, ale najistotniejsze związki ¡roz­ woju techniki z ogólnym rozwojem społecznym i ekonomicznym.

Autorzy omawianej publikacji doskonale zdają sobie sprawę z ważności tematu, j j j j f î . 'ï â à c ç : S iraàO L .i&bUlùCC. JJairet. usiłŁjMa'ii _-iSajaa±a.tm._.L. _niK«i?.___ łu naukowcow. Dis

m ’ m

Hfàtâfiîêtriiei' pracy « «M £ •'HrX^X f4rMffłT' owj u-ui »wowjęnLfiri .Q , r * 3 \ j atetgo me usiłują om tworzyć jaikiegotkoltoieiK syn(tety<iznegos

efe^a-}-ień. ..Wnoszą tylko pięć cząstkowych, rozpraw o podstawowym dla początkowej fazy prac nad historią ra d io te c i^ ^ .z n ą c ?^5Li.jr,ę0-, Autor (rozprawy pierwszej, poświęconej rozwojowi techniki odbioru radiowego, BirSgSS&tte w ydżieice^i^rdzieja^ft^-oatapyęiceitap <Tpi*rwszj*:aisbitgsffetapjifld&hego typtraEjołiei&MSwoi :4s>¡«tofeadbi^mffifei ubbhbWk:® '^s»eB®wanie t^cfthikriafńp. ełektóon<w yeh^axW ^.^rz«ii^'4tfnw piK )W a(fetóe^'fel^e^w półpSe-^ ó d ń ffipółpSe-^ y półpSe-^ s półpSe-^ a półpSe-^ r ą g jiipółpSe-^ ft -g półpSe-^ je półpSe-^¡CitóPpółpSe-^fa ''M e ipółpSe-^ in ? i# o a S i« ® l« j# y ® 2 -te fid półpSe-^ 3 i $ e n m m & v & rt$ m sm k B # ® sl «ssg t^ ą ?

w A r t o ! # « r t r y c h

faktów, bezs.troçBgï K . H . N. i T . — 9

326

przejrzystość i jasność sformułowań świadczą o walorach tej pracy są udziałem także i dalszych rozpraiw tomu.

Technika nadajników radiowych ujęta została przez W. M. Bodionowa w dwa zasadnicze działy: technikę okresu przed wprowadzeniem lamp elektronowych, obejmująca stosowanie nadajników iskrowych, łukowych i maszyn elektrycznych wysokiej częstotliwości oraz technikę Okresu lampowego. Tu po naszkicowaniu roz­ woju lampy elektronowej jako generatora drgań omówione zostały podstawowe schematy generatorów lampowych oraz układy stabilizacji i modulacji drgań. W wy­ wodach tych autor bazuje na nadajnikach radiowych stosowanych w radiofonii. Niestety, ograniczone ramy objętościowe rozprawy nie pozwoliły na omówienie na­ dajników wysokiej częstotliwości (radar, telewizja) i aparatów półprzewodnikowych. Ewolucja konstrukcji anten — praca I. A. Dombrowskiego —- omawia proces roz­ woju anten począwszy od pierwszych anten nadawczych dla fal długich, do anten krótkofalowych. Przedstawione zostały zmiany tak w konstrukcji mechanicznej, jak i rw schemacie elektrycznym anten, w ścisłym nawiązaniu do zmian w konstrukcji generatorów.

Te trzy rozprawy techniczno-konstrukcyjnc uzupełniane są pracą K. M. Kosa­ kowa, dzięki której uzyskują podbudowę od strony rozwoju nauki o rozprzestrze­ n ia li się fal radiowych. Praca omawia rozchodzenie się fal radiowych nad po­ wierzchnią Ziemi, ibadania nad falami radiowymi w jono- i tnoposferze.

W zakończenu umieszczono rozprawę poświęconą rozwojowi radiofonii w ZSRR począwszy od roli, jaką spełniła łączność radiowa w okresie rewolucji, a kończąc na umasowieniu radia w doibie obecnej. Dokonano tu próby przedstawienia polityczne­ go i społecznego oddziaływania postępu techniki radiowej.

Publikacja przeznaczona jest w zasadzie dla czytelników z ogólnym wykształ­ ceniem technicznym lub fizycznym. Zrozumienie jej w całości wymaga znajomości podstaw radiotechniki oraz umiejętności czytania schematów obwodów elektrycz­ nych, podanych zresztą w bardzo przejrzysty sposób. Autorzy nie wprowadzają na­ tomiast aparatu matematycznego i wyjaśniają wszystkie problemy drogą opisową.

Prace są bogato udokumentowane, oparte o studia archiwalne i badania paten­ tów. O staranności i dókładności opracowania świadczy zresztą bibliografia źródło­ wa licząca w sumie dla pięciu części 1599 pozycji, w tym tylko dla rozwoju nauki o rozchodzeniu się fal — 450 pozycji.

Stanisław Furman

Studia i materiały z dziejów nauki polskiej, seria B : Historia nauk biologicz­ nych i m edycznych, zeszyt 3. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1960. s. 275 *.

Antoni Ż a b k o - P o t o p c w i c z, Dzieje piśmiennictwa leśnego w Polsce do roku 1939, s. 3— 140.

Istnieją dziedziny szeroko pojętego gospodarstwa wiejskiego, które ze względu na pewną charakteryzującą się odrębność tak rzeczowej, jak i formalnej natury, usamodzielniły się w dość szerokim stopniu. Najwcześniej, bo już z upływem X IX stulecia, samodzielność taką uzyskały leśnictwo i weterynaria. Rozwój literatury z zakresu tych dyscyplin, a w pewnych przypadkach również rozwój badań nauko­ wych wyprzedzały częściowo właściwe rolnictwo (uprawę roli i roślin oraz hodowlę zwierząt). W związku z tym zupełnie odmiennie kształtowało się w leśnictwie i we­ terynarii zainteresowanie przeszłością tych dziedzin wiedzy. Tak też próby fragmen-1 Ten zeszyt seryjnego wydawnictwa Komitetu Historii Najuki PAN obejmuje dwie prace, z których drukujemy diwie odrębne recenzje (przyp. red.).