1 9 2 R e c e n zje
rów n ych na całym św iecie” (autor przytacza przykłady innych tego rodzaju za bytków : n ie dochowanych do naszych czasów zabytków w łosk ich oraz praw ie n ie zau w ażaln ych zabytków hiszpańskich, greckich i egipskich).
Z. Br.
„NAUKA POLSKA” O WŁADYSŁAWIE NATANSONIE
W czerw cu 1964 r. m inęła setna rocznica urodzin W ładysław a Natansona, jed nego z najw ybitn iejszych fizyk ów polskich końca X IX w. i pierwszej połow y X X w. O dbyw ający się w dniach 21—26 IX 1965 X IX Zjazd Polskiego T ow arzystw a Fizycz n ego w K rakow ie uczcił tę rocznicę akadem ią, podczas której w ygłoszono dwa referaty ukazujące postać i zasługi n aukow e dawnego profesora U niw ersytetu Jagiellońskiego. Oba referaty zostały w ydrukow ane w nrze 3/1966 dw um iesięczni ka „Nauka P olsk a”.
Pierw szy, pióra Jana W eyssenhoffa, noszący tytu ł P am ięci W ładysław a N atan son a w setn ą rocznicę urodzin, przedstaw ia w skrócie dzieje życia i twórczość naukową w ybitnego fizyka. W eyssenhoff przypom ina, że N atanson w czasie stu d iów w Petersburgu b ył słuchaczem w ykładów takich sław , jak M endelejew , m a tem atyk A. Marków, fizyk Chwolson. Później studiow ał w Cambridge u J. J. Thom sona, a także w Strasbourgu i Grazu. Od 1891 r. zw iązany na stałe z U ni w ersytetem Jagiellońskim , w ykładał tam N atanson z górą 45 lat, piastując w 1922/ 1923 r. godność rektora tego uniw ersytetu.
Dorobek naukow y W ładysław a Natansona jest bardzo bogaty, obejm uje 142 po zycje, drukow ane tak w P olsce, jak i za granicą. N apisany w latach 1888— 1889 pod ręcznik fizyk i W stę p do f iz y k i te o re ty c z n e j do dziś m ało stracił na aktualności. Jedna z reguł fizycznych, którą uczony zaw arł w rozpraw ie drukowanej w e Francji O p o la ry za cji e lip ty c zn e j św ia tła w śro d o w isk u a b so rb u ją cym i sk ręca ją cym p ła szc zy zn ę p o la ry za cji znana jest tam jako „reguła N atansona”.
Kazim ierz Gum iński, autor drugiego referatu w ygłoszonego na .zjeździe fizy ków , a drukowanego w „Nauce P olsk iej”, om awia zasługi N atansona w rozwoju term odynam iki. Autor zw raca uwagę przede w szystk im na głów n e prace w ielkiego fizyka, które p ozw oliły go zaliczyć do najśw ietn iejszego grona term odynam ików w sk ali św iatow ej. Zasługi n aukow e i dorobek W ładysław a N atansona są tak znacz ne, że w eszły na stałe do skarbca nauki św iatow ej.
H. H .-R.
O STANISŁAW IE NOWAKOWSKIM
W nrze 5/1966 w ychodzącego w Poznaniu m iesięcznika „Nurt” prof. Florian Barciński ogłosił artykuł S ta n isła w N ow akow ski, w ie lk i pozn ań ski geograf m a rk sisto w sk i.
W roku 1967 m ija 30 lat od śm ierci tego uczonego (ur. w 1888 r.).
Z. Br.
KU PAMIĘCI STANISŁAW A PAWŁOWSKIEGO
Nr 4/1965 „Czasopism a G eograficznego” otw iera G. Labudy P rzem ó w ien ie ku czci S ta n isła w a P a w ło w sk ieg o , profesora i re k to ra U n iw e r sy te tu P oznańskiego, w y głoszone na a kadem ii w dn iu 16 styczn ia 1965 r. A kadem ię tę zorganizow ał In sty tut G eografii PAN, P olsk ie T ow arzystw o G eograficzne, Poznańskie T ow arzystw o
