Streszczenie
Perspektywa finansowa 2007–2013 byáa pierwszą i prawdopodobnie ostatnią, która po-zwalaáa na intensywne wsparcie rozwoju wszystkich aspektów spoáeczeĔstwa informacyjnego (SI). Programy operacyjne Innowacyjna Gospodarka (PO IG), Infrastruktura i ĝrodowisko (PO Iĝ) oraz Regionalny Program Operacyjny Województwa àódzkiego na lata 2007– 2013(RPO Wà) dawaáy zainteresowanym podmiotom szansĊ na skáadanie wniosków o dofi-nansowanie projektów z zakresu rozbudowy infrastruktury oraz tworzenia e-usáug dla rozwoju spoáeczeĔstwa informacyjnego w województwie áódzkim. W związku z zakoĔczeniem etapu konkursowego tych programów moĪna pokusiü siĊ juĪ o pierwsze podsumowania.
Celem tego opracowania jest przegląd przyjĊtych do realizacji w ramach w/w programów operacyjnych projektów záoĪonych przez jednostki sektora finansów publicznych, organiza-cje pozarządowe oraz przedsiĊbiorców z terenu województwa áódzkiego oraz próba zbadania efektywnoĞci wykorzystania tych Ğrodków.
Do przygotowania czĊĞci analitycznej pracy wykorzystano przede wszystkim dokumenty udostĊpnione przez Urząd Marszaákowski Województwa àódzkiego, Ministerstwo Admini-stracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Polską AgencjĊ Rozwoju PrzedsiĊbiorczoĞci.
Sáowa kluczowe: inwestycje SI, RPO Wà 2007–2013, dofinansowanie projektów 1. Wprowadzenie
Zakáadając, Īe spoáeczeĔstwo informacyjne to „takie, w którym informacja staáa siĊ zasobem produkcyjnym okreĞlającym nowe przewagi konkurencyjne w stosunku do otoczenia, a równocze-Ğnie zapewniającym rosnący poziom adaptacyjnoĞci spoáecznej, w wyrazie ogólnym i w wyrazie jednostkowym, do zmieniającej siĊ lawinowo zmiennoĞci otoczenia”[4], moĪna przyjąü, Īe istnieją trzy podstawowe „filary” budowy takiego spoáeczeĔstwa. Dwa z nich mają charakter inwestycyjny. Są to: budowa infrastruktury SI, rozumiana jako Ğrodowisko techniczne umoĪliwiające powstanie SI (áącza internetowe, serwerownie, centra przetwarzania danych, itp.) oraz usáugi SI rozumiane jako inwestycje w aplikacje uĪytkowe i e-usáugi. Filarem nie inwestycyjnym na którym opiera siĊ rozwój SI jest budowanie kompetencji cyfrowych obywateli rozumiane jako zapobieganie wyklu-czeniu cyfrowemu w celu zwiĊkszenie moĪliwoĞci obywateli i przedsiĊbiorców do korzystania z moĪliwoĞci jakie daje SI [6].
W koĔczącej siĊ perspektywie finansowej 2007–2013 gáównym Ĩródáem wspóáfinansowania projektów inwestycyjnych w zakresie budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego dla firm i instytucji z województwa áódzkiego byá Regionalny Program Operacyjny Województwa àódzkiego na lata 2007–2013.
2. Dziaáanie IV.3 RPO Wà
Rozwój spoáeczeĔstwa informacyjnego w województwie áódzkim w znacznym stopniu zaleĪy od poziomu przygotowania firm i instytucji Īycia spoáeczno-gospodarczego do konkurencyjnego dziaáania na globalnym rynku [7]. Lata 2007–2013 byáy okresem, w którym na przygotowanie do takiej dziaáalnoĞci moĪna byáo wykorzystaü olbrzymie Ğrodki na dofinansowanie inwestycji zabez-pieczone w RPO Wà 2007–2013 (oĞ priorytetowa IV, Dziaáania IV1, IV2 oraz IV.3).
Pomoc taka ma kluczowe znaczenie – inwestycje w rozwój ICT naleĪą do wyjątkowo kapitaáo-cháonnych, dodatkowo charakteryzują siĊ stosunkowo dáugim czasem amortyzacji. PrzedsiĊbiorstwa z terenu województwa áódzkiego ubiegaáy siĊ o dofinansowanie inwestycji z za-kresu e-usáug, w tym e-usáug innowacyjnych, w ramach dziaáania IV.3, IV Osi Priorytetowej RPO Wà 2007–2013 – SpoáeczeĔstwo Informacyjne. Przeglądowi poddanych zostaáo 166 projektów o áącznej wartoĞci ponad 36 mln záotych, które otrzymaáy dofinansowanie we wszystkich konkursach dla dziaáania IV.3.
Analiza wybranych do dofinansowania projektów (przykáadowe projekty opisane są tabeli 1 – wykaz wszystkich dofinansowanych projektów znajduje siĊ na stronie www.rpo.lodzkie.pl) poka-zuje, Īe Ğrodki te niestety nie zostaáy wykorzystane przez beneficjentów dziaáania IV.3 RPO Wà 2007–2013, czyli maáe i Ğrednie firmy z terenu województwa áódzkiego, na sfinansowanie jakoĞcio-wego skoku technologicznego. Dofinansowane projekty w wiĊkszoĞci nie tworzyáy nowej wartoĞci na rynku ICT, miaáy charakter odtwórczy (powielaáy rozwiązania podobne do tych, które zostaáy dofinansowane we wczeĞniejszych konkursach) lub stanowiáy bezpoĞrednie wsparcie na zakup no-wego sprzĊtu IT i/lub oprogramowania.
Dodatkowym potwierdzeniem tego wniosku jest m.in. Ğrednia wartoĞü dofinansowanego pro-jektu – niecaáe 220 tysiĊcy záotych oraz typy dofinansowanych projektów – aĪ 30% to sklepy internetowe, a ponad 25% to inwestycje bezpoĞredniego wsparcia w dziaáalnoĞü firm (zakup sprzĊtu i oprogramowania) oraz platformy e-learningowe.
Typowe inwestycje prorozwojowe: hurtownie danych, systemy EZD (elektronicznego zarz ą-dzania dokumentem), systemy CRM (elektronicznego zarząą-dzania klientem), innowacyjne usáugi programistyczne stanowią áącznie nieco ponad 35% dofinansowanych projektów.
O ile wartoĞü projektów zaleĪy poĞrednio od kondycji finansowej sektora MĝP w wojewódz-twie áódzkim, a ta podobnie jak w caáej reszcie kraju nie jest najlepsza, to typ wybranych do dofinansowania projektów zaleĪy od strategii przyjĊtej przez InstytucjĊ Zarządzającą Programem Operacyjnym – w tym wypadku Urząd Marszaákowski Województwa àódzkiego (UMWà). Dwa najáatwiej dostĊpne narzĊdzia regulacyjne w tym zakresie to regulamin konkursowy oraz kryteria wyboru i oceny projektów.
Dodatkowym problemem jest efektywnoĞü wydatkowania pozyskanych przez firmy w ramach dziaáania IV.3 RPO Wà Ğrodków. PrzedsiĊbiorcy wykorzystując moĪliwoĞci jakie dawaáy regula-miny konkursów czĊsto decydowali o wymianie sprzĊtu i oprogramowania w firmach z dofinansowaniem na poziomie od 50% do 85%.
Tabela 1. Przykáadowe projekty z zakresu inwestycji komercyjnych dla budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego realizowanych w latach 2007–2013 w ramach dziaáania IV.3 RPO Wà
Lp. Tytuá projektu WartoĞü
1 "WdroĪenie systemu sprzedaĪy elektronicznej w przedsiĊbiorstwie FAWID
Sp. z.o.o.'' 231 495.00 zá
2 "Rozwój firmy KBM poprzez wdroĪenie zintegrowanego systemu
informa-tycznego pozwalającego na Ğwiadczenie e-usáug'' 151 220.13 zá
3 "E-handel przyszáoĞcią firmy dystrybucyjnej DELKOR Sp. z o.o.'' 574 816,05 zá 4 "Rozwój firmy Insel poprzez wdrotycznego sprzedaĪy elektronicznej'' Īenie zintegrowanego systemu informa- 438 002,00 zá
5 "Stworzenie nowoczesnej apteki internetowej" 208 254,00 zá
6
"Rozwój dziaáalnoĞci on-line przedsiĊbiorstwa motocom.pl poprzez wdroĪe-nie e-usáugi rekomendera czĊĞci motoryzacyjnych i innowacyjnego systemu
zarządzania sklepem internetowym" 613 904.00 zá
7 "Budowa platformy e-usáug dla MĝP w zakresie projektowania i
konstruo-wania bielizny'' 106 140,00 zá
8 "E-usáuga kopii bezpieczeĔstwa danych dla MĝP jako nowa innowacyjna
usáuga" 867 660,00 zá
9 "Partnerska wspóápraca on-line miĊdzy dwoma przedsiĊbiorstwami
projek-towymi" 175 104.36 zá
10 "WdroĪenie E-platformy usprawniającej procesy biznesowe w firmie Oplot" 349 806.94 zá 11
"Nowoczesny Klub Sportowy – wdroĪenie nowoczesnych technologii mo-bilnych i informatycznych kluczem do podniesienia innowacyjnoĞci RTS
Widzew àódĨ S.A." 5 376 332.60 zá
12 "Uruchomienie usáug on – line w firmie "CORPO" GĄDEK, ROGALSKI
SPÓàKA JAWNA w oparciu o nowoczesne narzĊdzia ICT" 379 908.00 zá
13 "Nowoczesne projektowanie instalacji ppomulacji poĪarów oparta na wysokowydajnym klastrze obliczeniowym" Ī – internetowa aplikacja do sy- 4187 979.91 zá
14 "WIRTUALNA RECEPCJA W SCS TMK" 61 000.00 zá
15 "WdroĪenie zintegrowanego informatycznego systemu zarządzania
pozwa-lającego na wprowadzenie na rynek globalnej platformy e-biznesowej" 798 111.80 zá 16 "e-Rachunkowosü – system do zdalnego zarzadzania obiegiem dokumentów
finansowych, kadrowych i páacowych" 1 004 196.44 zá
17 "PORTAL INFORMACYJNY DENTOWIZJA." 610 000.00 zá
18 "Rozwój dziadowĊ platformy inteligentnego kojarzenia usáug" áalnoĞci on-line przedsiĊbiorstwa Why Not Usa s.j. poprzez bu- 2 573 224.00 zá ħródáo opracowanie wáasne na podstawie serwisu www.rpo.lodzkie.pl (na dzieĔ 01.06.2013).
3. e-usáugi instytucji sektora finansów publicznych (Dziaáanie IV.2 RPO Wà)
Jednym z kluczowych zadaĔ IV osi priorytetowej (spoáeczeĔstwo informacyjne) RPO Wà 207-2013 byáo zdigitalizowanie jak najwiĊkszej liczby usáug publicznych. Dla jednostek sektora finan-sów publicznych z województwa áódzkiego gáównym Ĩródáem finansowania takich projektów byáo dziaáanie IV.2. Do koĔca lipca 2013 r. podpisano 45 umów na dofinansowanie projektów na áączną wartoĞü prawie 92 mln zá.
Tabela 2. Przykáadowe projekty z zakresu inwestycji publicznych dla budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego realizowanych w latach 2007–2013 w ramach dziaáania IV.2 RPO Wà
L.p. Tytuá projektu Beneficjent WartoĞü
1 "System Informacji o Terenie dla Miasta àodzi –
Faza IX" Miasto àódĨ 33 800 000,00 zá
2
"Wykorzystanie technologii informacyjnych i komu-nikacyjnych (ICT) szansą rozwoju gmin Powiatu
Tomaszowskiego"
Gmina Lubochnia 1 388 165,20 zá
3
"Rozbudowa infrastruktury informatycznej SP ZOZ w àasku Ĩródáem wzrostu standardów obsáugi
medycz-nej jego pacjentów"
SPZOZ w àasku 427 678,00 zá
4
"Budowa Zintegrowanego Systemu e-Usáug Publicz-nych Województwa àódzkiego (Wrota Regionu
àódzkiego)"
Województwo
àódzkie 21 533 000,00 zá 5 "Wdroinformatyzacja SPZOZ w Aleksandrowie àódzkim" Īenie E-usáug dla ludnoĞci oraz kompleksowa Gmina Aleksan-drów àódzki 504 284,72 zá
6
"Informatyzacja i pacjent – wdroĪenie innowacyjnych technik w funkcjonowaniu centralnej rejestracji i
po-radni przy USK nr 1 im. N. Barlickiego w àodzi"
SPZOZ USK nr 1 im. N. Barlickiego Uniwersytetu Me-dycznego w àodzi
2 637 440,78 zá
7 "Informatyzacja UrzĊdu oraz wdroĪenie e-usáug
pu-blicznych dla mieszkaĔców Gminy ĩarnów" Gmina ĩarnów 458 486,62 zá
8
"Elektroniczna administracja – zadowolony klient. Budowa systemu e-administracji w àódzkim
UrzĊ-dzie Wojewódzkim w àodzi"
àódzki Urząd
Wo-jewódzki w àodzi 3 509 743,68 zá
9 "e-Doradca ziemi áódzkiej"
àódzki OĞrodek Doradztwa
Rolni-czego, Bratoszewice
1 999 266,60 zá 10 "E- ksztaácenie szansa na rozwój Gminy i Miasta
Warta"
Gmina i Miasto
Warta 466 600,50 zá
Jak pokazuje zestawienie zawarte w tabeli nr 2 konkursowe projekty sektora finansów publicz-nych są zdecydowanie wiĊksze niĪ te realizowane przez podmioty komercyjne. Podstawową przyczyną byáa róĪnica w montaĪu finansowym realizowanych projektów w zaleĪnoĞci od sektoro-wej przynaleĪnoĞci beneficjentów. Dla dziaáania IV.2 RPO Wà Ğrednia wartoĞü projektu wynosi ponad 2 mln zá z czego Unia Europejska finansuje 85% kosztów kwalifikowanych (dla podmiotów komercyjnych, co do zasady, nie wiĊcej niĪ 50%).
WiĊkszoĞü projektów realizowanych z dziaáania IV.2 RPO Wà dotyczy jednego z trzech dzia-áaĔ: informatyzacji urzĊdów, informatyzacji edukacji lub informatyzacji placówek sáuĪby zdrowia. Nawet szczątkowy opis projektów, który jest publicznie dostĊpny w serwisach internetowych poszczególnych beneficjentów oraz na stronanie RPO Wà pokazuje, Īe projekty te w wiĊkszoĞci nie koncentrują siĊ wprowadzaniu nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązaĔ ICT, a na doposaĪeniu beneficjentów w sprzĊt, oprogramowanie bądĨ proste aplikacje uĪytkowe (np. platformy e-learnin-gowe).
Zaledwie co trzeci dofinansowany projekt (m.in. miasta àódĨ, gminy Aleksandrów àódzki, po-wiatu zgierskiego, województwa áódzkiego, Komendy Wojewódzkiej PSP czy Komendy Wojewódzkiej Policji) zakáada uruchomienie e-usáug publicznych czy wdroĪenie aplikacji dziedzi-nowych mających usprawniü pracĊ poszczególnych podmiotów lub obsáugĊ obywateli.
4. Inwestycje w dostĊp do Internetu (Dziaáanie IV.1 RPO Wà oraz 8.3 PO IG)
Szczególną formą projektów inwestycyjnych dla budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego są projekty realizowane w ramach dziaáania IV.1 RPO Wà oraz dziaáania 8.4 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, które dotyczą zapewnienia dostĊpu do Internetu:
x w ramach dziaáania IV.1 RPOWà 2007–2013 na poziomie sieci hurtowej oraz dostĊpowej, x w ramach dziaáania 8.4 PO IG na poziomie sieci dystrybucyjnej tzw. „ostatniej mili”. Do korzystania z tych Ğrodków uprawnione byáy zarówno podmioty publiczne jak i przedsiĊ-biorcy telekomunikacyjni. W ramach dziaáania 8.4 PO IG realizowanych jest na terenie województwa áódzkiego 25 projektów o áącznej wartoĞci ponad 76,5 mln zá, a w ramach dziaáania IV.1 piĊü projektów o áącznej wartoĞci ponad 90 mln zá.
Potencjalne moĪliwoĞci finansowania infrastruktury szerokopasmowego dostĊpu do internetu znalazáy siĊ równieĪ w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) jednak ze wzglĊdu na nikáe zainteresowanie beneficjentów dziaáanie to nie zostaáo powszechnie uruchomione.
ChociaĪ áączna suma inwestycji początkowo robi wraĪenie (ponad 166,5 mln zá) to uwzglĊd-niając, Īe wedáug raportu UrzĊdu Komunikacji Elektronicznej za 2012 rok aĪ 60% terenu województwa áódzkiego stanowią tzw. „biaáe plamy” w dostĊpie do szerokopasmowego Internetu, naleĪy wskazaną wartoĞü inwestycji uznaü za wysoce niewystarczającą (poniewaĪ w literaturze przedmiotu wystĊpuje przynajmniej kilka róĪnych definicji „Internetu szerokopasmowego” przyjąü naleĪy, Īe Internet szerokopasmowy to taki, który pozwala na równoczesne korzystanie z przeglą-dania stron www, telefonii VOIP oraz telewizji internetowej w formacie HD).
Tabela 3. Zestawienie projektów infrastruktury liniowej z zakresu budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego realizowanych w latach 2007–2013 w ramach dziaáania IV.1 RPO Wà
Lp Tytuá projektu Beneficjent wartoĞü
projektu 1 Rozbudowa regionalnej sieci szerokopasmowej Telefonii
DIALOG SA w Województwie àódzkim
TELEFONIA DIALOG SA
11 339 900,00 2 Budowa szerokopasmowej sieci transmisji danych wraz z
przyáączami telekomunikacyjnymi na terenie gminy mia-sta àowicza
Gmina Miasto
àowicz 783 245,98
3 àódzka Regionalna Sieü Teleinformatyczna – etap I Województwo
àódzkie 71 428 069,42
4 Rozbudowa sieci szerokopasmowej Telekomunikacji Związku Gmin Ziemi WieluĔskiej S.A celem wyrównania dysproporcji w zakresie dostĊpu i wykorzystania techno-logii informacyjnych i komunikacyjnych
Telekomunikacja
Związku Gmin
Ziemi WieluĔskiej Spóáka Akcyjna
511 424,00
5 S IRMAN Budowa miejskiej sieci Ğwiatáowodowej w Sie-radzu
Gmina Miasto S ieradz
6 100 000,00 ħródáo opracowanie wáasne na podstawie serwisu www.rpo.lodzkie.pl (na dzieĔ 01.06.2013).
Istotnym zagadnieniem jest czy istnieje obiektywna koniecznoĞü interwencji publicznej w ry-nek telekomunikacyjny na obszarze województwa áódzkiego. Uprawnione jest zaáoĪenie, Īe tam gdzie to jest komercyjnie opáacalne przedsiĊbiorstwa telekomunikacyjne wybudują niezbĊdną infra-strukturĊ z Ğrodków wáasnych i bĊdą Ğwiadczyü usáugi. PamiĊtaü jednak naleĪy, Īe województwo áódzkie jest województwem rolniczym, o stosunkowo niskiej gĊstoĞci zaludnienia poza áódzkim ob-szarem metropolitarnym. Powoduje to, Īe na terenie województwa áódzkiego znajduje siĊ wiele obszarów zagroĪonych wykluczeniem cyfrowym, gdzie bez interwencji publicznej (np. poprzez zmniejszenie kosztów dostĊpu do sieci hurtowej) nigdy Ğwiadczenie nowoczesnych usáug dostĊpu do Internetu szerokopasmowego nigdy nie bĊdzie komercyjnie opáacalne.
Przeprowadzona analiza dofinansowanych ze Ğrodków UE projektów publicznych i komercyj-nych dotyczących zapewnienia dostĊpu do Internetu pokazuje, Īe w wiĊkszoĞci przypadków projekty publiczne są kilkunasto, a czasem kilkudziesiĊcio krotnie razy wiĊksze niĪ projekty komer-cyjne.
Przyczyn takiego stanu rzeczy jest na pewno kilka:
1. projekty publiczne, z zaáoĪenia niekomercyjne, czyli nie nastawione na przynoszenie dochodu, otrzymują dofinansowanie na poziomie 85% a nie maksymalnie 50%,
2. samorządy realizujące projekty dostĊpowe dziaáają, co do zasady, na wiĊkszym obszarze niĪ operatorzy lokalni,
3. sieci samorządowe, w wiĊkszoĞci są sieciami hurtowymi lub dystrybucyjnymi. Ich klientami powinni byü mali, lokalni operatorzy, Ğwiadczący usáugi dostĊpowe „ostatniej mili”,
4. samorządy decydujące siĊ na realizacjĊ projektów inwestycyjnych mają wiĊkszą skáonnoĞü do ryzyka inwestycyjnego – niepowodzenie realizowanego projektu ma mniejszy wpáyw na fi-nanse samorządowe niĪ na fifi-nanse podmiotu komercyjnego, który nietrafione decyzje inwestycyjne w niesprzyjających okolicznoĞciach mogą doprowadziü do bankructwa.
Tabela 4. Zestawienie wybranych projektów infrastruktury liniowej z zakresu budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego realizowanych w latach 2007–2013 w ramach dziaáania 8.3 PO IG
(peány wykaz dostĊpny na stronie internetowej PARP)
L.p. Tytuá projektu WartoĞü
1 "Budowa platformy szerokopasmowego dostĊpu do sieci Internetu w rejonie
zgierskim" 239 115,16 zá
2 "UdostĊpnianie szerokopasmowego Internetu w gminach Osielsko, Dobrcz i
Dąbrowa CheámiĔska" 1 819 139,80 zá
3 "Zapewnienie szerokopasmowego dostĊpu do Internetu w Gminie Ksawerów" 5 199 030,00 zá 4 "Budowa sieci szerokopasmowej na obszarze biaáych plan gminy wiejskiej
Brzeziny" 146 500,00 zá
5 "Budowa "ostatniej mili" w rejonie Zgierz, Stryków oraz Gáowno" 357 118,40 zá 6 "Szerokopasmowy Internet w soáectwie Nowy BedoĔ w gminie Andrespol" 242 298,76 zá 7 "DostĊp do Internetu w technologii WiMAX 802.16e-2005 dla mieszkaĔców
gminy WieluĔ i okolic" 2 263 293,36 zá
8 "Budowa infrastruktury dostĊpu do Internetu we wschodnich powiatach
woje-wództwa áódzkiego" 1 489 333,30 zá
9 "Szerokopasmowy Internet szansą dla rozwoju Gminy Nowosolna" 4 918 573,20 zá 10 "Budowa szerokopasmowej sieci FTTH w wybranych soáectwach powiatu
kut-nowskiego oraz áĊczyckiego" 6 132 534,00 zá
11 "Szerokopasmowy Wieruszów – budowa sieci Ğwiatáowodowej na terenie
po-wiatu Wieruszowskiego" 2 250 119,09 zá
12 "Budowa szerokopasmowej sieci FTTH w powiecie áowickim" 6 090 960,00 zá 13 "Budowa szerokopasmowej sieci telekomunikacyjnej FTTH w gminach No-wosolna i Aleksandrów àódzki" 13 701 271,35 zá 14 "Internet dla mieszkaĔców gmin Rozprza, Gorzkowice" 2 259 817,00 zá 15 "Internet satelitarny dla ostatniej mili, szansą rozwoju województwa
áódz-kiego" 421 476,72 zá
16 "Zapewnienie dostĊpu do Internetu NGN dla mieszkaĔców gminy àask." 376 872,00 zá 17 "Budowa szerokopasmowej sieci internetowej FTTH na terenie gmin powiatu
pajĊczaĔskiego" 2 984 500,00 zá
18 "Uruchomienie dostĊpu do Internetu na terenie gmin Goszczanów oraz
Báaszki" 351 042,00 zá
19 "Zapewnienie dostczaĔskim" Ċpu do szerokopasmowego Internetu w powiecie radomsz- 877 728,00 zá 20 "Internet dla mieszkaĔców powiatu piotrkowskiego etap III" 861 000,00 zá 21 "Budowa sieci szerokopasmowej w technologii FTTH na terenie województwa áódzkiego" 8 955 840,33 zá ħródáo opracowanie wáasne na podstawie serwisu www.poig.gov.pl (na dzieĔ 01.06.2013).
5. Podsumowanie
Analiza skierowanych do dofinansowania wniosków w ramach IV osi priorytetowej RPO Wà pokazuje, Īe nie wykorzystano wszystkich moĪliwoĞci rozwojowych jakie dawaáy Ğrodki przezna-czone na te dziaáania. Dotyczy to zarówno Instytucji Zarządzającej (IZ) RPO Wà 2007-2013 jak i beneficjentów tych Ğrodków. ChociaĪ wszystkie dofinansowywane projekty speániają formalnie wymogi regionalnych i sektorowych dokumentów strategicznych takich jak Strategia Rozwoju Re-gionu do roku 2020, Regionalna Strategia InnowacyjnoĞci LORIS 2030 oraz programów dziaáaĔ takich jak i-àódzkie 2013. Program Rozwoju SpoáeczeĔĞtwa Informacyjnego Województwa àódz-kiego na lata 2007–2013 oraz Strategii Rozwoju e-Zdrowia Województwa àódzkiego (nazwa dokumwntu moĪe byü myląca – chociaĪ w tytule jest sáowo „Strategia” to zgodnie z zasadami pro-wadzenia polityki rozwoju jest to program), to powstaje uzasadnione wraĪenie, Īe stanowią one realizacjĊ planu minimum. Przyczyną pewnego rodzaju „pójĞcia na áatwiznĊ” w wyborze typów projektów do dofinansowania przez IZ moĪe byü struktura organizacyjna UrzĊdu Marszaákowskiego oraz jego ograniczone moĪliwoĞci kompetencyjne i kadrowe w zakresie ICT.
Projekty teleinformatyczne są ĞciĞle powiązane z nowoczesnymi technologiami, w tym czĊsto rozwiązaniami innowacyjnymi. W strukturze administracyjnej jaką jest UMWà brak jest moĪliwo-Ğci wytworzenia kompetencji w tym zakresie poza specjalistycznymi komórkami organizacyjnymi od 2013 r. zgromadzonymi w Departamencie Cyfryzacji. PoniewaĪ jednak organizacyjnie nie ma moĪliwoĞci „uĪyczania” kompetencji na etapie projektowania konkursów i oceny zgáoszonych pro-jektów, a czĊsto istnieją nawet formalne przeciwwskazania, gdyĪ Departament Cyfryzacji peáni w imieniu Województwa àódzkiego rolĊ Beneficjenta Regionalnego Programu Operacyjnego, IZ (w tym wypadku Departament ds. RPO UrzĊdu Marszaákowskiego Województwa àódzkiego) musi opieraü siĊ w swoich decyzjach na pracownikach wáasnych oraz ekspertach zewnĊtrznych, których dostĊpnoĞü jest takĪe z przyczyn organizacyjnych i finansowych ograniczona. Przewidując takie wáaĞnie káopoty program i-àódzkie 2013 [2] proponowaá powoáanie specjalistycznej agencji woje-wódzkiej.
Opisane powyĪej braki w specjalistycznych kompetencjach z zakresu ICT oraz spoáeczeĔstwa informacyjnego po stronie IZ RPO Wà mają takĪe inne bardziej dalekosiĊĪne konsekwencje – prze-káadają siĊ one na kontrolĊ zakoĔczonych projektów. Pracownicy UMWà prowadzą kontrole zakoĔczonych projektów koncentrując siĊ przede wszystkim na sprawdzaniu wymogów formal-nych: prawidáowoĞci procedur przetargowych, realizowaniu wymaganych dziaáaĔ promocyjnych, trwaáoĞci projektu w zakresie utrzymania zakupionej i wytworzonej infrastruktury. Ocena meryto-ryczna efektów zrealizowanych projektów bardzo czĊsto przerasta kompetencje zespoáów kontrolujących. Tymczasem w ciągu dziesiĊciu lat od zakoĔczenia projektu moĪe on byü kontrolo-wany przez przedstawicieli Komisji Europejskiej, a negatywna ocena efektywnoĞci merytorycznej projektu moĪe skutkowaü koniecznoĞcią zwrotu dofinansowania wraz z odsetkami.
Kolejnym obszarem, z którego naleĪy wyciągnąü wnioski przed ogáoszeniem konkursów w ra-mach kolejnej perspektywy finansowej są e-usáugi publiczne. Zestawienie projektów opisane w 3 czĊĞci pokazuje problemy związane z koordynacją dziaáaĔ samorządu województwa i jego agend. PoĞród 45 projektów jest projekt z zakresu e-usáug medycznych záoĪony przez samorząd wojewódzki oraz 8 projektów záoĪonych przez placówki medyczne dla których Samorząd Woje-wództwa àódzkiego jest organem zaáoĪycielskim. Wszystkie te projekty dotyczą informatyzacji poszczególnych podmiotów (w tym zakup komputerów i serwerów) oraz kluczowych z ich punktu
widzenia usáug e-zdrowia. Brak koordynacji tych dziaáaĔ ze strony samorządu województwa powo-duje wiĊksze koszty poszczególnych projektów (brak tzw. „efektu skali”), a jednoczeĞnie stanowi zagroĪenie dla skutecznej realizacji dwóch kluczowych projektów województwa áódzkiego w za-kresie spoáeczeĔstwa informacyjnego: Infrastruktura Regionalnego Systemu Informacji Medycznej Województwa àódzkiego (RSIM Infrastruktura) o wartoĞci ponad 23 mln zá oraz Usáugi Regional-nego Systemu Informacji Medycznej Województwa àódzkiego (RSIM Usáugi) o wartoĞci ponad 17,5 mln zá, ze wzglĊdu na potencjalne káopoty ze wspóápracą i wymianą danych pomiĊdzy syste-mami teleinformatycznymi tworzonymi niezaleĪnie, bez koniecznoĞci tworzenia standardowych interfejsów wymiany danych.
ChociaĪ opisane powyĪej zjawiska nie są wyáączną cechą samorządu Województwa àódzkiego, a są zjawiskiem powszechnym w polskiej administracji [11], to wydaje siĊ, Īe stwierdzenie S. Czub-kowskiej „oczywiĞcie nie jest tak, Īe w biznesie wdraĪanie systemów informatycznych koĔczy siĊ zawsze sukcesem. I tam jest sporo klĊsk. – Ale tym, co róĪni sektor prywatny od publicznego, jest fakt, Īe biznes wydając wáasne pieniądze, z natury jest bardziej krytyczny i duĪo czĊĞciej wdraĪa specjalne zasady do zarządzania kryzysowego na wypadek jakichĞ problemów” [1] jest niestety bo-leĞnie prawdziwe.
Rozwiązaniem, które nasuwa siĊ w sposób oczywisty, a jest powszechnie znane juĪ od wielu lat jest wzrost kompetencji w zakresie projektowania, oceny oraz realizowania projektów wáasnych administracji publicznej [2]. Budowanie tych kompetencji musi byü rozpoczĊte natychmiast. Bibliografia:
[1] Czubkowska S., Informatyzacja administracji, czyli najlepszy sposób na totalną klĊskĊ, Ĩródáo: http://forsal.pl/artykuly/609688,informatyzacja_administracji_czyli_najlepszysposob_ na_to-talna_kleske.html.
[2] Gáąb, K. (red.), i-àódzkie 2013 – Program Rozwoju SpoáeczeĔstwa Informacyjnego Wojewódz-twa àódzkiego do roku 2013, Województwo àódzkie, àódĨ 2007.
[3] GoliĔski M., SpoáeczeĔstwo informacyjne – geneza koncepcji i problematyka pomiaru, wyd. Oficyna Wydawnicza Szkoáa Gáówna Handlowa, Warszawa 2011.
[4] Hofmokl T., Internet 2000 – nowe moĪliwoĞci – nowe wyzwania, referat na II Konferencji Miasta w Internecie, Zakopane 1998.
[5] Krzysztofek K., SzczepaĔski M.: Zrozumieü rozwój. Od spoáeczeĔstw tradycyjnych do infor-macyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu ĝląskiego, Katowice 2002.
[6] Nowak P.A., Potencjaá województwa áódzkiego dla budowy spoáeczeĔstwa informacyjnego, w: ZieliĔski Z.E.(red.), wyd. WyĪszej Szkoáy Handlowej, Kielce 2013.
[7] Nowak P.A., Zadania samorządu wojewódzkiego w budowie spoáeczeĔstwa informacyjnego, w: Nowak P.A (red.)., Innowacje 2011, wyd. Województwo àódzkie, àódĨ 2011.
[8] Nowakowska A (red.), InnowacyjnoĞü regionów w gospodarce partej na wiedzy, Wydawnic-two Uniwersytetu àódzkiego, àódĨ 2008.
[9] PapiĔska-Kacperek J., SpoáeczeĔstwo informacyjne, wtd. PWN, Warszawa 2008.
[10] Program Zintegrowanej Informatyzacji PaĔstwa, wyd. Ministerstwo Administracji i Cyfryza-cji, Warszawa 2013.
[11] SpoáeczeĔstwo informacyjne w liczbach 2013, wyd. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Warszawa 2013.
[12] Strategia rozwoju spoáeczeĔstwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, wyd. MSWiA, War-szawa 2008.
[13] Szyjewski Z., Zarządzanie projektami informatycznymi. Metodyka tworzenia systemów infor-matycznych, wyd. Placet, Warszawa 2001.
[14] Tamkun à., Cechy spoáeczeĔstwa informacyjnego, w: Szewczyk A. (red.) Problemy spoáe-czeĔstwa informacyjnego, wyd. Uniwersytet SzczeciĔski WNEiZ, Szczecin 2007.
[15] Toffler A,: Trzecia fala, wyd. PaĔstwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985.
[16] Wawrzak-Chodaczek M. – Nowe technologie informacyjne a spoáeczeĔstwo, w: Juszczyk S. (red.) – Edukacja medialna w spoáeczeĔstwie informacyjnym, Wyd. A. Marszaáek, ToruĔ 2002. [17] www.rpo.lodzkie.pl.
[18] www.wwpe.gov.pl.
INVESTMENT PROJECTS FOR THE DEVELOPMENT OF THE INFORMATION SOCIETY IN THE LODZKIE REGION
Summary
Financial prospective 2007–2013 was the first and most probably the last one to provide intensive support for development of all aspects of Information Society (IS). Innovative Economy Operational Programme (IE OP), Infrastructure and Environ-ment (OP IE) and Regional Operational Programme of the Lodzkie Region for 2007– 2013 (RPO LR) gave interested parties opportunity to apply for financial support for projects related to the development of infrastructure and creating e-services with a view to build-up information society in the Lodzkie Region. Given the fact that the competition stage is already completed, we can already arrive at first conclusions and summaries. The aim of the present paper is to provide an overview of the winning projects prepared by the public finance sector units, non-government organizations and entrepreneurs from the Lodzkie Region that were selected to be realized within the above mentioned operational programmes as well as to attempt at measuring the effective use of the provided financing. The analytical part of this paper is prepared mainly based on the documentation provided by the Marshall's Office of the Lodzkie Region, the Ministry of Administration and Digitalization, the Ministry of Infrastruc-ture and Development and the Polish Agency for Enterprise Development.
Keywords: Investment projects, development of the information society, Regional Operational Programme of the Lodzkie Region for 2007–2013
Paweá A. Nowak
Katedra Gospodarki Samorządu Terytorialnego Wydziaá Ekonomiczno-Socjologiczny
Uniwersytet àódzki ul. POW 3/5, 90-255 àódĨ mail: public@uni.lodz.pl
