ANNA CZAPLA
NAZWY MIEJSCOWO
ĝCI O CECHACH UKRAIēSKICH
W ZIEMI LWOWSKIEJ
I. WSTĉP
Nazwy w ziemi lwowskiej są swoistą mieszanką wielojĊzykową, stano-wiącą odbicie zđoĪonych, zmiennych dziejów polityczno-osadniczych tego regionu, gđównie ukraiĔsko-polską, w mniejszym stopniu niemiecką1
. Pod wzglĊdem formy fonetyczno-morfologicznej omawianych toponimów oraz leksykalnego typu ich podstawy, dzielimy je na: nazwy z cechami ukrai Ĕ-skimi – fonetycznymi, morfologicznymi, leksykalnymi (posiadającymi pod-stawy staroruskie lub ukraiĔskie) oraz onimy genetycznie polskie – te z polskimi podstawami, typu huta, wola lub nazwami osobowymi zachodnio-chrzeĞcijaĔskimi, znajdujące siĊ tu z powodu kolonizacji polskiej, prowa-dzonej zwđaszcza od 2. pođowy XIV wieku do schyđku wieku XVI. Trzecia grupa to miana neutralne, które nie zdradzają Īadnych cech ukraiĔskich ani polskich. NaleĪy w tym miejscu podkreĞliü istnienie nazw etapowych, np. Brodczyce (neutralna) > Borodczyce (ukr.) oraz nazw hybrydalnych, np. Horodyszcze Królewskie. W takich przypadkach umieszcza siĊ je wĞród róĪnych grup.
Toponimiczną bazĊ Ĩródđową pracy stanowią róĪnego rodzaju dokumenty koĞcielne, paĔstwowe i prywatne, dostarczające materiađu przede wszystkim dla XIV-XV wieku2, rejestry miejscowoĞci królewskich i szlacheckich,
DRANNACZAPLA – adiunkt w Katedrze JĊzyka Polskiego KUL; adres do korespondencji: Al. Racđawickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: szafranek@kul.lublin.pl
1 Artykuđ stanowi fragment pracy doktorskiej, bĊdącej monograficznym opracowaniem nazw miejscowoĞci ziemi lwowskiej
2Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczpospolitej Polskiej z Archiwum tzw. BernardyĔ-skiego we Lwowie wyd. L. Tatomir, F. K. Liske, A. Prochaska, t. I-XXIV, Lwów 1868-1931;
zawierające materiađ z wieków XV-XVII3 i XVIII4, wizytacje parafii obrządku đaciĔskiego z XVIII wieku (wymieniane wczeĞniej) oraz parafii obrządku greckiego z wieku XIX5, kompletne spisy miejscowoĞci z XIX-XX6, materiađy kartograficzne z XVI7 i XX wieku8.
Podstawowy trzon wykorzystywanych Ĩródeđ stanowią materiađy druko-wane. ħródđa rĊkopiĞmienne są cennym uzupeđnieniem przede wszystkim w odniesieniu do XVIII w.9 Niewspóđmiernie bogatsze są Ĩródđa polskie w stosunku do Ĩródeđ ukraiĔskich (staroruskich i ukraiĔskich). UkraiĔską dokumentacjĊ historyczną stanowią z reguđy póĨne XIX-wieczne poĞwiad-czenia z tzw. schematyzmów koĞciođa greckokatolickiego10 oraz notacje
za-kierownictwem Z. L. RadzimiĔskiego, t. I-V, Lwów 1887-1891; F. P i e k o s i Ĕ s k i, Kodeks
dyplomatyczny Mađopolski, t. I-IV, Kraków 1876-1965; Zbiór dokumentów mađopolskich, wyd.
A. KuraĞ i I. Suđkowska-KuraĞ t. I-VIII, Kraków 1974-1977; Matricularum Regni Poloniae
summaria, wyd. T. Wierzbowski, t. I-IV/I, Warszawa 1905-1919; A. P r o c h a s k a, Materiađy
archiwalne wyjĊte gđównie z Metryki Litewskiej od 1348 do 1607, Lwów 1890. 3
Lustracja województw ruskiego, podolskiego i beđskiego 1564-1565 t. I, wyd. K. Chđo-powski, H. ĩytkowicz; Lustracja województwa ruskiego 1661-1665, wyd. K. Arđamowski, W. Karput, t. II, Wrocđaw 1974; Regestra poborowe, w: Polska XVI w. pod wzglĊdem geo-graficzno-statystycznym, t. VII, cz. 1: RuĞ Czerwona opisana przez A. Jabđonowskiego, Warszawa 1902, „ħródđa dziejowe” t. XVIII, cz. 1; Bona regalia Onerata, tamĪe, ɀɟɪɟɥɚ ɞɨ
ɿɫɬɨɪɿʀ ɍɤɪɚʀɧɢ-Ɋɭɫɢ, Ʌɶɜiɜ 1895-1901, t. I-III; 1897, 1900, t. V, VII. 4Ƀɨɫɢɮɿɧɫɶɤɚ (1785-1788) i Ɏɪɚɧɬɢɫɶɤɚɧɫɶɤɚ (1819-1820) ɦɟɬɪɢɤɢ.
5ɒɟɦɚɬɢɡɦɴ Ɇɢɬɪɨɩɨɥ. Ⱥɪɯiɞiɟɰɟɡɢi ɝɪɟɤɨ-ɤɚɬɨɥɢɱɟɫɤɨɣ Ʌɶɜɨɜɫɤɨɣ ɧɚ ɪɨɤɴ 1882, 1908,Ʌɶɜɨɜɴ.
6 Sđownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów sđowiaĔskich, t. I-XV, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880-1902.
7 Atlas historyczny Rzeczpospolitej Polskiej. Epoka przeđomu z w. XVI na w. XVII. Dziađ II: Ziemie Ruskie Rzeczpospolitej, opracowađ A. Jabđonowski, Warszawa 1899-1904.
8 Ʉɚɪɬɚ Ʌɶɜɿɜɫɶɤɨʀ ɨɛɥɚɫɬɿ ɩɿɞɝɨɬɨɜɥɟɧɚ ɜ 1999 ɪ. ɬɚ ɜɿɞɞɪɭɤɨɜɚɧɚ Ʉɢʀɜɫɶɤɨɸ ɜɿɣɫɶɤɨɜɨ-ɤɚɪɬɨɝɪɚɮɿɱɧɨɸ ɮɚɛɪɢɤɨɸ, Ʉɢʀɜ 1999.
9Akta i dekrety wizytacyjne parafii archidiecezji lwowskiej obrządku đaciĔskiego z czasów abpa W. H. Sieradzkiego, O. F. Klickiego z lat: 1775-1783. (ABMK mkf. 3067); Lustracja
dzierĪawy Wodniki województwa ruskiego ziemi lwowskiej z r. 1773 (AGAD ASK dz. 46
nr mkf. 889, sygn. 24); Inwentarze królewszczyzn województwa ruskiego, r. 1765 (AGAD ASK dz. 46 nr mkf 892, sygn. 27); Inwentarz dzierĪawy Cucuđowieckiej z r. 1765 (AGAD dz. 56 nr mkf. 2655, sygn. C-5); InwentarzĪyd., woj. ruskie ziemia lwowska z r. 1765 (AGAD dz. 56 nr mkf. 2934); Inwentarz dóbr szczyrzeckich starostwa lwowskiego, województwa ruskiego,
ziemi lwowskiej z r. 1766-1778 (AGAD ASK dz. 56, sygn. 23, nr mkf. 2892); Inwentarz
sta-rostwa drohowiskiego, województwa ruskiego, ziemi lwowskiej r. 1769 (AGAD ASK dz. 56, sygn. 26, nr mkf. 2895); Inwentarz starostwa jaworowskiego województwa ruskiego, ziemi
lwowskiej r. 1768-1771 (AGAD ASK dz. 56, sygn. J-6, cz. 1 nr mkf. 2703).
10 ɒɟɦɚɬɢɡɦɴ Ɇɢɬɪɨɩɨɥ. Ⱥɪɯiɞiɟɰɟɡɢi ɝɪɟɤɨ-ɤɚɬɨɥɢɱɟɫɤɨɣ Ʌɶɜɨɜɫɤɨɣ ɧɚ ɪɨɤ 1882, Ʌɶɜɨɜ 1908.
warte w Icɬɨɪɿɹ ɦɿɫɬ i ciɥ ɍɤɪɚʀɧɫɶɤɨʀ PCP11. W odniesieniu do niektórych tylko miejscowoĞci wzbogacają ją takĪe ukraiĔskie lub sta-roruskie zapisy wczeĞniejsze12.
II. NAZWY O CECHACH UKRAIēSKICH
PodstawĊ materiađową stanowią nazwy o cechach ukraiĔskich, ujaw-niające siĊ wĞród wszystkich toponimów ziemi lwowskiej. W artykule oma-wia siĊ jedną z grup nazw w ziemi lwowskiej, wyróĪnioną ze wzglĊdu na formĊ fonetyczno-morfologiczną omawianych toponimów oraz leksykalny typ ich podstawy.
1. Nazwy o ukraiĔskich cechach fonetycznych13. Elementy te wy-stĊpują w temacie, formancie oraz na ich styku. Ujawniają siĊ od początku istnienia nazwy lub w trakcie jej rozwoju. Mogą zaznaczyü siĊ bezpoĞrednio lub poĞrednio poprzez niewđaĞciwe polszczenie form ruskich. UkraiĔskie gđoski lub grupy gđoskowe o odmiennych odpowiednikach polskich to:
i < psđ. *Č (pol. 'e, 'a): Hnidawa, zb., XVI, Lisko, kam., XV, Litowisko <
Litowyszcze, br., XV, Milno, zb., XIX, Nihowice < MichoĔczyce, sam., XVI, Peczenia < Pieczenihy, zđ., XIV;
u < psđ. * Ǚ (pol. ą, Ċ): Duba, roĪ., XVI, Dubie, br., XV, Dublany, nest., XV, Dubrawka, Īyd., XVI, Dobrowlany < Dubrowlany, Īyd., XVI, Dublany, nest., XV, Dubszara, roĪ., XVI, Dubszcze, koz., XVI, Hođubica < Hođuin, br., XV, Kniaziođuka, dol., XIV, Kođodruby, mikođ., XV, Kutkorz, busk., XV, Kutyszcze, br., XV, Đuczany, Īyd., XV, Đuhy, zđ., XV, Đuka, zđ., XV, ĐuĪki, dol., XVI, MuĪyđowice Narodowe, jaw., XV, Podusów, przm., XIV, Poruczyn, brz., XVI, Staroduby, Īyd., XV, Strutyn, zđ., XV, Strutyn NiĪszy, roĪ., XVI, Strutyn WyĪszy, roĪ., XVI, StochiĔ < Stuchynie, br., XVI,
11 ȱɫɬɨɪɿɹ ɦɿɫɬ ɿ ɫɿɥ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɨʀ ɊɋɊ, ȱɜɚɧɨ-Ɏɪɚɧɤɿɜɫɶɤɚ ɨɛɥɚɫɬɶ, ɩɿɞ ɪɟɞ. Ɉ.Ɉ. ɑɟɪɧɨɜɚ, Ʉɢʀɜ 1962; ȱɫɬɨɪɿɹ ɦɿɫɬ ɿ ɫɿɥ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɨʀ ɊɋɊ, Ʌɶɜɿɜɫɶɤɚ ɨɛɥɚɫɬɶ, ɩɿɞ ɪɟɞ. I. ɉ. Kpɢɩ’ɹɤɟɜɢɱɚ, Ʉɢʀɜ 1968; ȱɫɬɨɪɿɹ ɦɿɫɬ ɿ ɫɿɥ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɨʀ ɊɋɊ, Ɍɟɪɧɨɩɿɥɶɫɶɤɚ ɨɛɥɚɫɬɶ, ɩɿɞ ɪɟɞ. I. ɉ. Kpɢɩ’ɹɤɟɜɢɱɚ, Ʉɢʀɜ 1973. 12 Ƚɚɥɢɰɶɤɨ-ȼɨɥɢɧɫɶɤɢɣ ɥɿɬɨɩɢɫ, t. I, ɩɟɪɟɤɜɚɜ ɿ ɩɨɹɫɧɢɜ Ɍ. Ʉɨɫɬɪɭɛɚ, Ʌɶɜɿɜ 1936; ɅČɬɨɩuɫɶ ɩɨ ɢɩɚɬɫɤɨɦy ɫɩɢɫɤɭ, ɋɚɧɤɬɩɟɬɟɪɛɭɪɝɴ 1871; ȼ. Ɋɨɡɨɜ, ɍɤɪɚʀɧɫɶɤɿ ɝɪɚɦɨɬɢ XIV ɜ. ɿ ɩɟɪɲɨʀ ɩɨɥɨɜɢɧɢ XV ɜ., t. 1, Kyjiw 1928; ɀɟɪɟɥɚ ɞɨ ɿɫɬɨɪɿʀ ɍɤɪɚʀɧɢ-Ɋɭɫɢ, t. I-III,
Ʌɶɜɿɜ 1895-1897, t. V, 1900, t. VII, 1901, 1903; Ƀɨɫɢɮɿɧɫɶɤɚ (1785-1788) i
Ɏɪɚɧɬɢɫɶ-ɤɚɧɫɶɤɚ (1819-1820) ɦɟɬɪɢɤɢ. ɉɟɪɲɿ ɩɨɡɟɦɟɥɶɧɿ ɤɚɞɚɫɬɪɢ Ƚɚɥɢɱɢɧɢ. ɉɨɤɚɠɧɢɤ ɧɚɫɟ-ɥɟɧɢɯ ɩɭɧɤɬɿɜ, Kɢʀɜ 1965.
13
Taksonomia wg W. M a k a r s k i, Nazwy miejscowoĞci dawnej ziemi przemyskiej, Lublin 1999, s. 371-398.
Uheđna, skol., XVI, Uherce Niezabitowskie, gród., XV, Uherce, zđ., XVI, ZađuĪe, gród., XVI, ĩađuĪe, jaw., XV, Zdutyn, pust., XV;
o < psđ. *ɴ (pol. e): Dzibuđki < Zdzibođki < Zdziebeđki, nest., XIV,
TroĞcianiec, dol., XVI, TroĞcianiec, jaw., XVI, TroĞcianiec, mikođ., XVI, TroĞcianiec Mađy, zđ., XV, TroĞcianiec Wielki, zđ., XV;
o (pol. ó): Piotrowa Hora // Nahorynie, Īyd., XV, Pochonow, przm., XIV, Zahorze, zb., XV;
'a (-a) < psđ. *Ċ (pol. 'Ċ, 'ą): Batiatycze, kam., XV, Boratyn, br., XV,
Honiatycze < *Uniatycze, mikođ., XIV, Hrusiatycze, Īyd., XV, Jatwiahy, Īyd., XV, Kniaziođuka, dol., XIV, KniaĪe, zđ., XV, KniaĪowskie, roĪ., XVI, Kniesiođo < KniaĪesiođo, Īyd., XIV, Knihynicze < *Kniahynicze, roh., XV, Milatycze, pust., XIV, Milatyn Nowy, busk., XVIII, Milatyn Stary, busk., XIV, Nadiatycze, mikođ., XV, Pniatyn, przm., XV, Rodatycze, gród., XV, Stroniatyn, nest., XIV, Sulatycze, Īyd., XV, Tiapcze, dol., XVI, WicyĔ < WiaczeĔ, przm., XV, Wiaczkowice, pust., XV, Wođczatycze, Īyd., XV, Zboratycze, przm., XV;
e + T < psđ. *e + T (pol. 'o + T): ĐadaĔce < LedaĔce, przm., XV,
Medowa, koz., XVI, Pietrycze, busk., XV; brak o (pol. o): Đdziany, roĪ., XVI;
cz < psđ. *tj (pol. c): Kocurów < Koczerów, pust., XV, Koczerówka //
CiemierzyĔce, przm., XIV, Pczany, Īyd., XV, Snowicz, zđ., XV, WicyĔ < WiaczeĔ, przm., XV, Wiaczkowice, pust., XV;
Ī < psđ. *dj (pol. dz): DrohowyĪ, mikođ., XV, RozwaĪ, zđ., XVI;
h < psđ. *g (pol. g): Berđohy, roĪ., XVI, Biđohorszcze, pust., XIV,
Bohdanówka, busk., XVIII, Bohutyn, zđ., XV, Czođhany, dol., XIV, Czođhynie < CzođhaĔce, jaw., XV, Dehowa, roh., XV, Doroszów Mađy < Drohoszów, nest., XV, Doroszów Wielki < Drohoszów, nest., XIV, Dro-howycze, Īyd., XIV, DrohowyĪ, mikođ., XV, DĨwinogród < Zwenyhorod, pust., XI, Gođogóry < Holi Hory, zđ., XII, Harbuzów, zb., XV, Chlebowice ĝwirskie < Hlebowice, pust., XV, Chlebowice Wielkie < Hlebowice, przm., XV, Hnidawa, zb., XVI, Hnizdyczów < Hnizdyczowce, Īyd., XVI, Hodów, zb., XV, Hodowica, pust., XIV, Holeszów,Īyd., XV, Hođodówka, sam., XVI, Hođosko Mađe, pust., XVI, Hođosko Wielkie, pust., XV, Hođoskowice, br., XVI, Hođubica < Hođuin, br., XV, HođyĔ, kađ., XV, Horbacze, pust., XV, Horodyđów, zđ., XV, Horodysđawice, pust., XV, HoroĪana Mađa, mikođ., XV, HoroĪana Wielka, mikođ., XV, Hoszów, dol., XV, Hranki < HraĔki, mikođ., XVI, HrebieĔce, nest., XIV, Hrehorów, roh., XIV, Hrodiatycze // Rodatycze, gród., XV; Hrusiatycze, Īyd., XV, Hrhnyno, Īyd., XV, Hryniów, pust., XVI,
Hukađowce, zb., XV, Humieniec < HumieĔce, pust., XV, Huziejów Nowy, dol., XVI, Huziejów Stary, dol., XVI, Jatwiahy,Īyd., XV, Knihynicze, roh., XV, Kođohury, Īyd., XVI, Kruhów, zđ., XVI, Kuhajów < Kađhujewo, pust., XV,Đahodów, przm., XVI, Đahodów < Đahodzycze, br., XV, Đuhy, zđ., XV, Mohylany, nest., XIV, Nahorce Mađe, kam., XIV, Nahorce Wielkie, nest., XV, Nahorynie, Īyd., XV, Nihowice < MichoĔczyce, sam., XVI, PerehiĔsko, roĪ., XIII / XV, Peczenia < Pieczenihy, zđ., XIV, Piotrowa Hora // Naho-rynie, Īyd., XV, Pđuhów, zđ., XV, Pochonow < Pohonow, przm., XIV, Pod-hajczyki, zb., XVI, Podhajczyki < Podhajce, zđ., XV, Podhajczyki < Pod-hajce, sam., XV, Podhoraj, nest., XIII, Podhorce, mikođ., XV, Podhorce, busk., XV, Podhorodyszcze, przm., XV, Pohorce, sam., XIV, Pohorylce, zđ., XV, Przegnojów < Prohnojow, zđ., XIV, Rohaczyn, brz., XVI, Rozhadów, zb., XV, Rumno < Hromno, gród., XV, Ryczychów < Ryczyhów, mikođ., XV, Uherce Niezabitowskie, gród., XV, Uherce, zđ., XVI, Zahorce, zđ., XV, Zahoreczko,Īyd., XVI, Zahorze, zb., XV;
spóđgđoska twarda (b, m, w, n, c, t, d, r, đ, s) przed prasđowiaĔską samogđoską przednią lub przed j: Beđejów, dol., XVI, Bohutyn, zđ., XV,
Boratyn, br., XV, Budyđów, koz., XV, Budyđówka, brz., XVI, Ceniawa, roĪ., XVI, Ceniów, koz., XV, Dehowa, roh., XV, DerĪów < Dziurczyce, mikođ., XV, DomaĪyr, jaw., XV, DĨwinogród < Zwenyhorod, pust., XI, Jamelna < Jamelino, jaw., XIV, Kudynowce, zb., XV, Werbiwka < Đdziany, roĪ., XVI, Đodyna Nowa, kam., XIX, Matyjów, roh., XV, Međna, roh., XVI, Milatycze, pust., XIV, Milatyn Nowy, busk., XVIII, Milatyn Stary, busk., XIV, Mo-krotyn, nest., XIV, Nadiatycze, mikođ., XV, Nesterowce, zb., XVI, Neter-piĔce, zb., XIX, Pletenice, przm., XV, Pđotycza, koz., XVI, Podhorodyszcze, przm., XV, Powerchów, mikođ., XVI, Presowce, zb., XVI, Rodatycze, gród., XV, Semerówka, jaw., XVI, ĝcianka < Stenka, zđ., XV, Stratyn Miasto, roh., XV, Stratyn WieĞ, roh., XV, Strutyn, zđ., XV, Strutyn NiĪszy, roĪ., XVI, Strutyn WyĪszy, roĪ., XVI, Sulatycze, Īyd., XV, Tetylkowce, br., XVIII, WerchobuĪ, zđ., XVI, Werteđka, zb., XIX, WeryĔ < Werynia, mikođ., XV, ZbadyĔ < Zbadyn, gród., XV, Zdutyn, pust., XV;
r // póđmiĊkkie r < r' (pol. rz): Biađokiernica, zb., XVI, Boratyn, br., XV, Dryszczów < Drzyszczów, brz., XV, HrebieĔce, nest., XIV, Hrehorów, roh., XIV, Hryniów, pust., XVI, Jaryczów Nowy, kam., XV, Jaryczów Stary, kam., XIV, Katarynice, mikođ., XV, Kiernica, gród., XV, Kocurów < Koczerow, pust., XV, Koczerówka // CiemierzyĔce, przm., XIV, Nawarya, pust., XVI, PodbereĨce, pust., XIV, PodbereĪ, dol., XVI, Powerchów, mikol., XVI, Presowce, zb., XVI, PrybeĔ, przm., XV, Remenów <
Rzemienów, kam., XIV, Streptów, kam., XV, Swaryczów, roĪ., XIV, Tatarynów, gród., XV, TroĞcianiec, dol., XVI, TroĞcianiec, jaw., XVI, TroĞcianiec, mikođ., XVI, TroĞcianiec Mađy, zđ., XV, TroĞcianiec Wielki, zđ., XV, Turynka, nest., XV, WerbiĪ < WerbiaĪ, mikođ., XV, WerchobuĪ, zđ., XVI, Wereszczyca, jaw., XV, WeryĔ, mikođ., XV, Zboratycze, przm., XV;
spóđgđoska póđmiĊkka t' (pol. ü): Batiatycze, kam., XV, Tiapcze, dol., XVI;
đ < psđ. *dl: Czernilawa, jaw., XVI, Krasnosielce, zđ., XV, Nowosióđka <
Nowosielce, Īyd., XV, Nowosielica < Nowosielce, dol., XVI, Nowosióđka < Nowosielce, przm., XV, Nowosióđki < Nowosielce, pust., XV;
chi (pol. chy): Chilczyce < Chylczyce, zđ., XV, Chiszewice <
Chyszowice, gród., XV;
or < psđ. *DŽ (pol. ar): Biđohorszcze, pust., XIV, Bortniki, Īyd., XV,
Czartoryja < Czortoryja, Īyd., XV, Czernilawa, jaw., XVI, Czerniów, roh., XIV, Horbacze, pust., XV, Korczówka, Īyd., XVI, Korsów, br., XV, Korszyđów, zb., XVIII, Porszna, pust., XV, ĩorniska < ĩarnowiszcza, jaw., XVI;
erT < psđ. *DŽ'T (pol. arT): Berđohy, roĪ., XVI, Dernów, kam., XV; ođ < psđ. *ƺ' (pol. đu, il): Dođobów < Dođhođobów, sam., XIV, DođĪka <
Dođha, dol., XVI, Kođbajowice, sam., XIV, Przemiwođki, nest., XV, Stođpin, busk., XVI, Tustogđowy < Tođstogđowy, zb., XVI, Tođszczów, pust., XVI, Wođcniów < Wođkowicze, Īyd., XVI, Wođczatycze, Īyd., XV, Wođczkowce, zb., XVI, Wođczuchy, gród., XV, Wođcniów < Wođkowicze,Īyd., XIV;
ođ < psđ. *ƺ (pol. eđ): Kođbajowice, sam., XIV, Kođpiec, br., XV, Kođtów,
zđ., XV, Pođtew, busk., XV;
l epentetyczne: Dobrowlany < Dubrowlany, Īyd., XVI, Dublany, nest., XV, Szumlany, brz., XV, Wierzbiany < Wyrblany, jaw., XV;
h protetyczne: Hinowice, brz., XV, Hodwisznia, gród., XV, Honiatycze, mikođ., XIV, Horpin, kam., XIV, Hulków, przm., XV;
sz (pol. Ğ): Hodwysznia < Odwysznia, gród., XV, Wiszenka < Wisienka, gród., XVI;
TereT < psđ. *TerT (pol. TrzeT): Czeremchów,Īyd., XV, Czeremosznia, zđ., XV, Czerepin, pust., XV, Derewacz Wielki // Zaderewacz, str., XVIII, PerehiĔsko, roĪ., XIII / XV, Perepelniki, zb., XV, PodbereĪ, dol., XVI, PodbereĨce, pust., XIV, Wereszczyca, jaw., XV, Zaderewacz, str., XIV;
TođoT < psđ. *TolT (pol. TđoT): BođoĪynów, busk., XVI, Hođodówka,
sam., XVI, Hođosko Mađe, pust., XIX, Hođosko Wielkie < Hođowsko, pust., XV, Hođoskowice, br., XVI, Kođodruby, mikođ., XV, MođodyĔcze, Īyd., XVI,
Mođoszkowice, jaw., XV, Pođonice, busk., XV, Sođonka Mađa, pust., XVI, Sođonka Wielka, pust., XIV, Wođochy, br., XVI, Wođoszczyzna, przm., XVI;
ToroT < psđ. *TorT (pol. TroT): Chorobrów, sokal., XVI, ChoroĞciec, koz., XVI, DĨwinogród < Zwenyhorod, pust., XI, Gródek JagieloĔski < Horodok, gród., XIII, Horodyđów, zđ., XVI, Horodysđawice, pust., XV, HoroĪana Mađa, mikođ., XV, HoroĪana Wielka, mikođ., XV, Koropiec, zđ., XV, Koropczyk, zđ., XIX, KoropuĪ, gród., XV, Mođoszkowice, jaw., XV, NadoroĪniów, brz., XVI, Podhorodyszcze, przm., XV, Pođonice, busk., XV, Woroniaki, zđ., XIX.
2. Cechy fonetyczne powstađe w wyniku procesów jĊzykowych charakterystycznych dla jĊzyka ukraiĔskiego, widoczne w trakcie rozwoju nazwy:
i < e < psđ. *Č (pol. e(-a)): Biđka Królewska < Bieđka, pust., XV, Biđka
Szlachecka, Biđka < Bieđka, przm., XV, Biđohorszcze < Bieđohorszcze, pust., XIV, Hnizdyczów < Hniezdyczowce, Īyd., XVI, Klicko < Klecko, gród., XIV, Plichów < Plechów, brz., XV, Plichów < Plechów, pust., XV, Podliski < Podleski,Īyd., XV, Podliski Mađe < Podleski, nest., XVI, Podliski Wielkie < Podleski, jaw., XV;
y < i: Wyrów, kam., XIV;
y(-i) < e w związku z zachwianiem repartycji tych gđosek na gruncie ukraiĔskim i w polskich gwarach kresowych: Berdychów < Bardechów, jaw., XV, Matyjów < *Matejów, roh., XV, WicyĔ < WieczyĔ < WiaczyĔ, przm., XIV;
i < e w nieakcentowanej sylabie: Cucuđowce < Cucyđowce <
*Czu-czeđowce, Īyd., XVI, Dzibuđki < Zdziebeđki, nest., XIV, Maliczkowice < Ma-leczkowice, pust., XV, Pikuđowice < Piekuđowice, pust., XV;
i(-y) < e w zamkniĊtej sylabie: Czyszki < Czeszki, br., XVI, Czyszki <
Czeszki, pust., XV, WerbiĪ < *WerbieĪ < *WerbiaĪ, mikođ., XV;
i < o w zgđosce zamkniĊtej: Rypne < Ripne < Ropne, roĪ., XVI;
e + T < psđ. *Č + T (pol. 'a + T): Beđejów, dol., XVI, Dzieduszyce Mađe, skol., XVI, Dziedoszyce Wielkie, skol., XIV, ĝcianka < Stenka, zđ., XV;
e < i(-y) w związku z zachwianiem repartycji tych gđosek na gruncie ukraiĔskim i w polskich gwarach kresowych: Cecowa < Cycowa, zb., XVI, Hrehorów < Hryhorów, roh., XIV, Meryszczów < Miryszczów < MĞciszkowa, przm., XV, Mđyniska < Mđeniszcza < Mđyniska, Īyd., XV, Presowce < Prysowce, zb., XVI, PrybeĔ < PrybiĔ, przm., XV, Retwiany < Rytwiany, zb., XV, Serwery < Serwyry < *Syrowiry, zb., XVI;
u < y, proces analogiczny jak u < y przed spóđgđoską wargową (pol. y): Borusów < Borysów, Īyd., XV, Cucuđowce < Cucyđowce, Īyd., XVI;
u < o w zgđosce nieakcentowanej, czyli tzw. ukanie (pol. o):
Bubszczany < Bobrczany, zđ., XV, Bujanów < Bojanów, Īyd., XVI, Czu-đowice < CzoCzu-đowice, gród., XV, Dzieduszyce Mađe < *Dziedoszyce, skol., XVI, Dzieduszyce Wielkie < Dziedoszyce, skol., XIV, Juseptycze < Josipicze, str., XV, Ubinie < Olbin, kam., XV;
u < o w zgđosce zamkniĊtej (pol. o, ó): Burcze < Borcz, gród., XV,
Buszcze < Boszcz, brz., XVI, Nuszcze < Noszcze, zb., XV, Tustogđowy < Tostogđowy, zb., XVI, Udnów < Odnów, nest., XIV;
'e < 'a (pol. 'a): Demenka LeĞna < Demienka < *Demianka, Īyd., XVI,
Demenka PodniestrzaĔska < Demienka <*Demianka, Īyd., XVI, Knihynicze < Kniehynicze < Kniahynicze, roh., XV, Kniesiođo < KnieĪesiođo < Knia-Īesiođo, Īyd., XIV, Laszki // Leszki, jaw., XV, Laszki Dolne < Laszki // Leszki, mikođ., XV, Laszki Górne < Laszki // Leszki, mikođ., XV, Laszki Kró-lewskie < Laszki // Leszki, przm., XV, Laszki Murowane < Laszki // Leszki, pust., XV, Pietniczany < Piatniczany, Īyd., XV, Siechów < Siachow, str., XIV, WerbiĪ < WerbeĪ < WerbiaĪ, mikođ., XV, WicyĔ < WieczeĔ < Wia-czeĔ, przm., XIV;
e < a, por. 'e < 'a (pol. 'a): Rekszyn < Rakszyn, brz., XV;
er < DŽ'T (pol. arT): Berteszów < Bartoszów, Īyd., XV, Zwertów <
Zwartów, nest., XVI;
or < psđ. *DŽ (pol. ar): ĩorniska < ĩarnowiszcza, jaw., XVI; h < ch: StohyĔ < StochyĔ < Stuchynie, br., XVI;
h interwokaliczne: StryjaĔce < StryhaĔce, brz., XVI;
h protetyczne: Hodwysznia < Odwysznia, gród., XV, Hoszany < Oszany, gród., XV, Hulków < Ulków, przm., XV;
Ī < dĪ: ĩulice < DĪulice, zđ., XV, ĩurów < DĪurów, roh., XV;
ToroT < psđ. *TorT (pol. TroT): Borodczyce < Brodczyce, Īyd., XV,
Horodyszcze Cetnarskie < Grodziska, Īyd., XV, Horodyszcze Królewskie < Grodziszcze,Īyd., XIV;
ToloT < psđ. *TolT (pol. TloT): Bođoszowce < Bođszowce, roh., XV,
Szođomyja < Szađomyja, pust., XV;
stwardnienie gđoski przed e: Demenka LeĞna < Demenka, Īyd., XVI,
Demenka PodniestrzaĔska < Demenka, Īyd., XVI, Jamelna < Jamielna < Jamelino, jaw., XIV, Međna < Mielna, roh., XVI, WerbiĪ < WerbeĪ < WerbiaĪ, mikođ., XV.
3. Cechy fonetyczne uwidocznione poĞrednio poprzez niewđaĞciwe polszczenie form ukraiĔskich:
ucieczka od ukania: Dobrowlany < Dubrowlany, Īyd., XVI, Sođuków <
Suđuków, dol., XVI, StohyĔ < Stochynie < Stuchynie, br., XVI;
ucieczka od di (pol. dy zamiast dzi): Dytkowce < Didkowce, br., XVI,
Gaje Dytkowieckie, br., XVI;
ucieczka od sy (pol. si): Sichów < Sychów, pust., XV; ucieczka od ri (pol. ry): Rypne < Ripne < Ropne, roĪ., XVI;
ucieczka od h (pol. ø, ch): Chlebowice Wielkie < Hlebowice, przm., XV,
Pochonow, przm., XIV, Rumno < Hromno, gród., XV, Ryczychów < Ryczyhów, mikođ., XV.
4. UkraiĔskie wyznaczniki morfologiczne: – dotyczące struktury toponimów:
-ce14: Bielawce, br., XVI, BryĔce Cerkiewne < BreĔce, Īyd., XIV, BryĔce
Zagórne, Īyd., XVIII, CzarnokuĔce < CzarnokoĔce, jaw., XIV, Dworce, brz., XVI, HumieĔce, pust., XV, Podborce, pust., XV, PodkamieĔ < PodkamieĔce, roh., XV, Podlesie < PodleĞce, zđ., XV, Podlipce, zđ., XV, Podolce, sam., XV, Wđodzimirce,Īyd., XV, Zabđotce, br., XV, ZaleĞce, Īyd., XV, ZađoĨce, zb., XV, Zarudce, nest., XIV;
-owce: Beremowce, zb., XVI, Bakowce, Īyd., XV, Brzozdowce < Brzostowce, mikođ., XV, Grabkowce, zb., XVI, Jajkowce, Īyd., XVI, Jar-czowce, zb., XVI, Jasionowce, zđ., XV, Machnowce, zđ., XVI, Michađowce // Podmichađowce, roh., XV, Mđynowce, przm., XIV, Mđynowce, pust., XV, Mđynowce, zb., XV, Orzechowczyk < Orzeszkowce, br., XVI, Podmichađowce < Michađowe, roh., XV, Pieniaki < Pieniakowce, br., XVI, StaĔkowce, dol., XV, StaĔkowce, mikođ., XV, Szyszkowce, br., XVI, Trybuchowce < Try-bakowce // Trybuchowce, Īyd., XV, Trybuchowce < Trybuchowce // Tryba-kowce, Īyd., XV, TuĪanowce < Turzanowce // TuĪanowce, mikođ., XIX, Za-bđotowce,Īyd., XV;
-aĔce: CzođhaĔce, jaw., XV, ĐadaĔce < LedaĔce, przm., XV, przm., XVI, RudaĔce < Rudnice, kam., XIV, ĩóđtaĔce, kam., XIV;
-i(-y)Ĕce: CiemierzyĔce, przm., XIV, Dobrzanice < DobrzyĔce, przm.,
XV, KapliĔce, brz., XVI, KudobiĔce, zb., XVI, KukliĔce, zb., XIX;
14
Jest to typ n. etnicznych i patronimicznych, charakterystyczny dla kresów, konkurujący z pol. -ice. Oba te modele toponimiczne są moĪliwe na terenach wschodniosđowiaĔskich i za-chodniosđowiaĔskich, ale predylekcje są róĪne. A. WilkoĔ ustaliđ, Īe „geograficzne rozmie-szczenie i zasiĊg nazw miejscowych typu WitoszyĔce i Tyszowce Ğwiadczą o niepolskim po-chodzeniu formantów -owce i -iĔce”, (A. W i l k o Ĕ, Nazwy miejscowe typu Tyszowce,
-i(-y)szcze (pol. -isko): Bubniska < Bubniszcze, dol., XVI, Dubszcze <
*Dubiszcze, koz., XVI, Dworzyszcza, przm., XV, JaĞniska < JaĞniszcze, jaw., XV, JaĞniszcze, br., XV, Kutyszcze, br., XV, Mđyniska < Mđyniszcza, Īyd., XV, Mohylyszcze // Nahorynie, Īyd., XV, Podhorodyszcze, przm., XV, Ratyszcze, zb., XVI, Siedliska < Siedliszcza, przm., XVI, Siedliska < Siedliszcza, pust., XV, Zboiska < Zboiszcze, pust., XV;
-owiszcze (pol. -owisko): Targowiszcze, nest., XIV; -yĔ: DudyĔ, br., XIX, HođyĔ, kađ., XV15;
-i(-y)cze (pol. -ice): Borynicze < Borynie, Īyd., XV, Honiatycze, mikođ., XIV, Hrusiatycze < Hruszatycze,Īyd., XV, Juseptycze, str., XV, Knihynicze < Kniehynicze, roh., XV, Milatycze, pust., XIV, Nadycze < Nadziejczyce, nest., XV, Rodatycze, gród., XV, Sulatycze, Īyd., XV, Zboratycze, przm., XV,ĩydatycze, pust., XV;
-owi(-y)cze (pol. -owice): Drohowycze, Īyd., XVI, Kuhajów < Kuhajowicze, pust., XV, Wođcniów < Wođkowycze,Īyd., XIV;
– dotyczące podstaw antroponimicznych i apelatywnych na: -c': Lecówka, roĪ., XVI16;
-eĔ: Chreniów, kam., XIV, Kosteniów, przm., XV, Meteniów, zb., XVI; -Ĕ: Cuniów < Czuniów, gród., XV, Hanowce < HaĔowce, Īyd., XV, Hryniów, pust., XVI, Reniów, zb., XVI, Szaniów, pust., XV, ĩeniów, zđ., XVI;
-Ĕko (pol. -niek): Nihowice < MichoĔczyce, sam., XVI, MichoĔczyce //
Dmytrze, pust., XV, PaĔkowce, br., XIV; -ec (pol. -ak): Dworce, brz., XVI;
-i(-y)cz (pol. -ic) < psđ. *-itjɶ: Babiczów, Īyd., XV, Hnizdyczów, Īyd., XVI, Jaryczów Nowy, kam., XV, Jaryczów Stary, kam., XIV, Swaryczów, roĪ., XIV;
-uk (pol. -ak, -ek): Sođuków < Suđuków, dol., XVI; -uka (pol. brak): Wasiuczyn, roh., XV;
-nik (pol. -arz): Winniki, pust., XIV17; -ko: Koniuszków, br., XVI;
15 Typ sđowotwórczy wschsđow. na -yĔ WođyĔ, RadyĔ, DobryĔ Spsđ t. I, s. 141. 16
Z suf. hipokorystycznym –c, charakterystycznym dla antroponimii ukr., zob. M. M a -l e c, Imiona chrzeĞcijaĔskie w Ğredniowiecznej Polsce, Kraków 1994, s. 226.
17 Wariant winnik pojawia siĊ póĨno na terenach pol. jako wyraz prowincjonalny o spe-cyficznym znaczeniu 'gorzelniany' SW t. VII, s. 616, co najprawdopodobniej jest rezultatem wpđywu jĊz. rus., zob. P. S m o c z y Ĕ s k i, Problematyka polskich nazw sđuĪebnych w
-uch (pol. -arz): Koniuchy, koz., XV, Koniuszki Królewskie < Koniuszki, sam., XV, Koniuszki Tuligđowskie, sam., XV;
-yszcze (pol. -isko): Meryszczów < MĞciszkowa, przm., XV; po- (pol. z-): Pohorylce, zđ., XV;
pro- < psđ. *pro- (pol. prze- < psđ. *per-): Prowađa, nest., XVI,
Prze-gnojów < Prohnojow, zđ., XIV;
-'anka (pol. -onka): Demenka LeĞna < Demenka < *Demianka, Īyd., XVI, Demenka PodniestrzaĔska < Demenka < *Demianka, Īyd., XVI;
ø- (pol. z-): Turza Gniđa // Turza Mađa, dol., XVI,
– pojawiające siĊ w wyniku wyrównania nazw do ukr. struktur morfologicznych na:
-iska(-o) // -iszcza(-e): Bubniszcze < Bubniska // Bubniszcze, dol., XVI,
Dworzyska < Dworzyszcza // Dworzyska // Dworzysko, przm., XV, (GliĔsko) < Grodziszcze // Grodzisko, nest., XIV, Horodyszcze Druhe < Horodyszcze Cetnarskie < Grodzisko // Grodziska,Īyd., XV, Horodyszcze Persze < Horo-dyszcze Królewskie Grodziszcze // Grodzisko, Īyd., XIV, JaĞniska < JaĞ-niszcza // JaĞniszcze, jaw., XV, Kadđubiska < Kadđubiska // Kadđubisko // Kadđubiszcza // Kadđubicze, br., XV, Litowisko < Litowisko // Litowiska < Litowyszcza // Litowyszcze, br., XV, Mđyniska < Mđynyszcze // Mđynyszcza, Īyd., XV, Siedliska < Siedliszcza, pust., XV, Siedliska < Siedliszcza, przm., XVI,ĩorniska < ĩarnowiszcza, jaw., XV;
-icze // -ice: Balicze Zarzeczne < Balicze // Balice, str., XVI;
-(ow)icze // -(ow)ice: Gđuchowiec < Gđuchowice // Gđuchowicze < (Goluchow), gród., XIV;
-yszcze < *ɶje: Brzyszcze < BrzeĞcie, nest., XIV;
-yĔce // -anice: BryĔce Cerkiewne < Branice < BreĔce, Īyd., XIV,
Dobrzanice < DobrzyĔce // Dobrzanice, przm., XV;
-ce // -ce: BryĔce Cerkiewne < BryĔce // Branice, Īyd., XIV, HrebeĔce <
HrebieĔce // Hrebienice, nest., XIV;
-(ow)ce < (ow)ice: BieĔkowce < BieĔkowce // BieĔkowice, roh., XV,
Choderkowce < Choderkowce // Choderkowice, Īyd., XV, Hinowice < Hino-wice // Hinowce, brz., XV, Hođoskowice < Hođoskowice // Hođoskowce, br., XVI, JuĞkowice < JuĞkowce < Jastkowice, zđ., XVI, Kuhujów < Kuhajowicze // Kuhajowce, pust., XV;
-aĔce (pol. -anice): (ĐadaĔce) < LedaĔce // Ledanice // Ledaniec, przm., XV;
5. Wyznaczniki leksykalne: apelatywa:
ɛɚɬɹ, ɛɚɬɶɤɨ (> pol. baüko): Bataiatycze, kam., XV, Batków, br., XVI; ɛɨʀɳɟ (pol. bojewisko > boisko): Zboiska < Zbojiszcza, pust., XIV18
;
ɛɨɜɞɭɪ (pol. brak): Bođdury, br., XVI;
ɛɪɹɡɧɭɬɢ (pol. brzĊknąü): Brzaza < Braza, dol., XVI;
ɰɟɪɤɨɜ (> pol. cerkiew): BryĔce Cerkiewne, Īyd., XIV, Cerkowna, dol.,
XVI;
ɱɟɪɬɟɠ (pol. przecinka): CzerteĪ, Īyd., XVI; ɱɨɪɬɨɪuɹ (pol. wir wodny): Czartoryja, Īyd., XV;
ɱɭɱɟɥɨ (pol. strach na wróble): Cucuđowce < Czuczeđowce, Īyd., XVI,
Kiernica < Czuczenosy, gród., XV, Czupernosy < Czuczenosy, przm., XV;
ɱɭɩɟɪ (pol. chochođ): Czupernosy < Czuczenosy, przm., XV; ɝɚɪɛɭɡ (> pol. arbuz): Harbuzów, zb., XV;
ɝɨɥɭɛɢɣ (pol. niebieski): Hođubica < Hođuin, br., XV;
ɝɪɭɲɚ (> pol. grusza, zamiast gruszka): Hrusiatycze < Hruszatycze,
Īyd., XV;
ɝɭɤɚɬɢ (> pol. hukaü): Hukađowce, zb., XV;
ɹɪ (> pol. jar): Nowyj Jar < Jazów Nowy, jaw., XX, Podjarków, przm.,
XIV, Staryj Jar < Jazów Stary, jaw., XX;
ɤɧɹɡɶ (pol. kniaĨ na miejscu pierwotnego ksiądz): Kniaziođuka, dol.,
XIV, KniaĪe, zđ., XV, KniaĪowskie, dol., XVI, Kniesiođo < KniaĪesiođo, Īyd., XIV;
ɤɧɹɝɢɧɹ (pol. ksieni, ksiĊĪna): Knihynicze < Kniahynicze, roh., XV; ɤɚɥɨɝɟɪ (pol. brak): Kođohury, Īyd., XVI;
ɤɨɥɨɤɿɥ (pol. dzwon): Kođokolin, roh., XIV;
ɤɪɨɩɢɜɚ (pol. koprzywa > pokrzywa): Kropiwna, zđ., XV;
ɤɪɢɧɢɰɹ (pol. krzynica): Biađokiernica < Biađokrynica, zb., XVI,
Krynica < Czuczenosy, gród., XV;
ɥɹɰɶɤɢɣ (pol. lacki zamiast polski): Lackie Mađe, zđ., XVI, Lackie
Wielkie, zđ., XIV;
ɥɿɬɨɜɢɫɶɤɨ (pol. brak): Litowisko < Lietowyszcze, br., XV;
ɦɚɣɞɚɧ (> pol. majdan): Majdan, gród., XVI, Majdan, nest., XVI,
Maj-18
ukr. ɛɨʀɳɟ, por. wsp. ts. 'bitwa, bój; miejsce bitwy' Hr t. I, s. 82 (stpol. bojewisko, pol.
boisko). N. kult. powstađa w wyniku absorbcji przyimka z na podstawie formy dopeđniacza z Boisk > Zboisk; zob. Z. Stieber, ToponomastykaĐemkowszczyzny t. I: Nazwy miejscowe, ĐódĨ 1948, s. 59.
dan Gođogórski, zđ., XVI, Majdan Lipowiecki, przm., XVI, Majdan Pie-niacki, br., XIX;
ɦɨɧɚɫɬɢɪ (> pol. monasterz): Monaster, pust., XV, Monaster, nest.,
XIV, Monastarzec, XV, Īyd., Podmonasterz, przm., XV;
ɧɢɠɧɿɣ (pol. dolny): Nowosielica NiĪna i WyĪna // Nowosielica
Podleska, dol., XVI;
oɛɢɞɚ (> pol. obida): Obydów, kam., XVI;
oɠɢɞɚɬɢ (pol. oczekiwaü): OĪydów, busk, XVI; ɩɟɪɟɩɟɥ (pol. przepiórka): Perepelniki, zb., XV;
ɩɿɩ (stpol. pop 'ksiądz', póĨniej z ukr. ɩɨɩ 'duchowny obrządku wsch.'): Popowce, br., XV;
ɩɨɜɿɬɶ (pol. jatka): Powitno < Powietno, gród., XV;
ɫɟɥo (pol. siodđo, póĨniej z ukr. siođo): Krasnosielce, zđ., XV, Nowe
Siođo, nest., XIV, Nowe Siođo, Īyd., XVI, Nowosielica < Nowosielica Podleska, dol., XVI, Nowosióđka < Nowosielce, przm., XV, Nowosióđki < Nowosielce, pust., XV, Nowosióđki < Nowe Siođo, zđ., XVI, Nowosióđki Liskie < Nowosiedlec, busk, XV, Nowosióđki Oparskie < Nowosióđki, mikol., XVI, Stare Siođo, pust, XV, RoĪniatów < Stare Siođo, roĪ., XII, Siedliska < Siedliszcza, przm., XVI, Siedliska < Siedliszcza, pust., XV;
ɫɜoɛoɞa (pol. sđoboda, wola): Sđoboda Bolechowska, dol., XVI, Sđoboda
DoliĔska, dol., XVI, Sđoboda Zđota, koz., XVI;
ɫɦɟɪɟɤ (ogólnopol. Ğwierk, mpol. smrek): Smereków, nest., XV;
ɫɭɤɦɚɧ (> pol. sukman(a), poĪyczka z jĊz. ukr.): Sukmanówka, zđ.,
XV;
ɬɭɱɚ (> pol. tucza): Tuczna, przm., XV;
ɬɭɠɢɬɢ (pol. tĊskniü): TuĪanowce // Turzanowce, mikođ., XVI,
TuĪyđów, kađ., XVI;
ɭɝɨɥ (pol. wĊgiel): Uheđna, skol., XVI;
ɜɥɚɞɢɤa (> pol. wđadyka): Wđadyczyna, pust., XV;
ɜɢɠɧɿɣ (pol. górny): Nowosielica NiĪna i WyĪna // Nowosielica <
No-wosielce, dol., XVI, WyĪniany, zđ., XIV;
ɡɞɜɢɠɟɧɧɹ (pol. dĨwig-): ZwyĪyĔ < ZdwyĪenie, br., XV; ɡɜɟɪɬɚɬɢ (pol. zwracaü): Zwertów < Zwartów, nest., XVI; ɠɭɪɢɬɢɫɹ (pol. martwiü siĊ): ĩurów < DĪurów, roh., XV;
– nazwy wđasne osobowe pochodzenia chrzeĞcijaĔskiego adaptowane wedđug róĪnych zasad jĊzykowych ruskich i polskich bądĨ imiona w Pol-sce nieuĪywane:
Aɪɬɟɦ (pol. brak): Artasów, gród., XIV, Artyszczów, mikođ., XVI; Ȼɨɪɢɫ (pol. brak): Borusów < Borysów, Īyd., XV;
ɏɨɞɨɪ (pol. Teodor): Choderkowce, Īyd., XV, Chodorów, Īyd., XV; ɑɭɪɢɥo (pol. Cyryl): Cuniów, gród., XV;
Ⱦɚɧɢɥo (pol. Daniel): Danilcze, roh., XVI, Daniđowce, zb., XVI; Ⱦɟɦɹɧ, Ⱦɟɦɢɞ (pol. Damian): Demidów, Īyd., XVI;
Ⱦɨɪɨɮɿɣ (pol. Dorot): Doroszów Mađy < Drohoszów Mađy, nest., XX,
Doroszów Wielki < Drohoszów, nest., XVI;
Ⱦɢɦɢɬɪɿɣ, Ⱦɦɢɬɪɨ (pol. brak): Dmytrze, pust., XV, Dmytrowice,
pust., XIV, Kamionka Strumiđowa < Dymoszyn, kam., XV, Mitulin, zđ., XV, Mytko // Dmytrze, pust., XV;
Ƚɥɟɛ (pol. brak): Chlebowice ĝwirskie < Hlebowice, pust., XV,
Chle-bowice Wielkie < HleChle-bowice, przm., XV, Lecówka, roĪ., XVI;
Iɝɧɚɬɿɣ (pol. Ignacy): Hinowice, brz., XV; Ƚɨɪɩɢɧa (pol. Agryfina): Horpin, kam., XIV;
Ƚɪɢɝɨɪɿɣ (pol. Grzegorz): Hrehorów, roh., XIV, Hryniów, pust., XVI; ɍɥɿɹɧ, ɍɥɹɧ (pol. Julian): Hulków, przm., XV;
Iɜɚɧ (pol. Jan): Iwaczów, zb., XIX; Iwanowce, Īyd., XVI;
əɤɿɦ (pol. Joachim): Jakimczyce, gród., XV, Jakimów, kam., XV; ȯɥɟɡɚɪ (pol. Ele(j)azar): Jelechowice, zđ., XV;
Ƀɨɫɢɩ (pol. Józef): Juseptycze, str., XV;
ɘɪɿɣ (pol. Jerzy): Juszkowce, Īyd., XV, JuĞkowice < Jastkowice, zđ.,
XVI;
Kaɬeɪɢɧa (pol. Katarzyna): Katerynice, mikođ., XV;
Koɫɬɹɧɬɢɧ, Ʉɨɫɬɶ (pol. Konstanty): Kosteniów, przm., XVI; Ʌɟɜ (pol. Leon): Lwów, pust., XIII;
Ɇɚɤɫɢɦ: Maksymówka, dol., XVI;
Maɬɿɣ (pol. Maciej, Mateusz): Mycie < Matyjów, roh., XV; Meɮɨɞ (pol. Metody): Meteniów, zb., XVI;
Mɢɯɚɣɥo (pol. Michađ): Nihowice < MichoĔczyce, sam., XVI,
Mi-choĔczyce // Dmytrze, pust., XV;
Moɣɫɿɣ (pol. MojĪesz): Moniđówka, zb., XVI; Ǿɢɤɨɧ (pol. brak): Nikonowice, pust., XV;
Ǿeɫɬɨɪ (spolonizowane NieĞcior): Nesterowce, zb., XIX; Oɯɪɿɦ (pol. Efrem): Chreniów, kam., XIV;
Oɥɟɧɚ (pol. Helena): Olenczyce, pust., XV; Oɪɢɧa (pol. Irena): Oryszkowce, Īyd., XVII;
Ɉɮaɧaɫɿɣ, ɉɚɧɚɫ (pol. Atanazy): Panasówka, zb., XIX;
ɉaɧɬɟɥeɣɦoɧ, ɉɚɧɶɤɨ (pol. brak) lub ɉaɧɤɪaɬiɣ (pol. Pankracy):
PaĔkowce, br., XIV;
ɉɟɬɪo (pol. Piotr): Pietrycze, busk., XV;
Ɋɨɞɿɨɧ, Ɋɚɞɿɜɭɧ (pol. Herodion): Reniów < Roniów, zb., XVI; ɋɟɦɟɧ (pol. Szymon): Siemianówka, pust., XV;
Teɬɹɧɚ (pol. Tacyjana): Tetylkowce, br., XVIII; ȼɚɫɢɥɿɣ (pol. Bazyli): Wasiuczyn, roh., XV. – antroponimy pochodzenia wođoskiego:
*Ⱦɠɭɥɹ lub *Ⱦɠyɥa (> pol. DĪula): ĩulice < DĪulice, zđ., XV, ĩurów
< DĪurów, roh., XV;
–nazwy etniczne lub wđasne osobowe odetniczne: Ȼɨɥɨɯ: Bođochów, kađ., XV;
ɑeɪɤaɫ (> pol. Czerkies): Czerkasy, pust., XV; Ⱦɭɥɿɛ (> pol. Duleb): Duliby, Īyd., XV;
Koɡapu (pol. Chozarowie): Kozary < Kozara < Kosiara, roh., XX;
Ʌɹɯ (pol. Lach zamiast Polak): Lachowice PodróĪne, Īyd., XVI,
Lachowice Zarzeczne, Īyd., XVI, Laszki, jaw., XV, Laszki Dolne, mikođ., XV, Laszki Górne, mikođ., XV, Laszki Królewskie < Laszki, przm., XV, Laszki Murowane < Laszki, pust., XV;
Taɬɚɪ // Taɬaɪɢn ( > pol. Tatar // Tatarzyn): Tatarynów, gród., XV; Toɪɤ // *Toɪɱɢɧ (> pol. Torki): Torhiw < Torków, zđ., XX;
ɍɝɨɪɟɰɶ (pol. WĊgier): Uherce, zđ., XVI, Uherce Niezabitowskie, gród.,
XV;
ȼɨɥɨɯ (> pol. Wođoch): Wođochy, br., XVI; Wođoszczyzna, przm., XVI; – formy upamiĊtniające nazwiska i imiona ukraiĔskich wđaĞcicieli ziemskich i dostojników paĔstwowych upamiĊtnione w toponimach:
Lew Romanowicz, syn króla Daniđy Romanowicza i jego nastĊpca:
Lwów, pust., XIII;
Bohdan Hipolit: Bohdanówka, busk., XVIII;
rodzinĊ MuĪyđów: MuĪyđowice Narodowe < MuĪyđowice, jaw., XV. – wezwania cerkwi:
Cɩac 'ĞwiĊto Przemienienia PaĔskiego': Spas, roĪ., XV;
(Sw'ata) Pokrowa: Pokrowce, Īyd., XVI;
ȼocɤpeciɧɧɹ (pol. Zmartwychwstanie): OskrzesiĔce, roh., XV; ȼɡɧeciɧɧɹ (pol. Wniebowstąpienie): Zniesienie, pust., XVI.
– ukr. nazwy miejscowe i terenowe, które stađy siĊ podstawami nazw miejscowych w ziemi lwowskiej:
Biđka 'wieĞ w pow. pust.': Biđka Królewska, pust., XV;
BryĔce Cerkiewne < BraĔce < *BreĔce 'wieĞ w pow. Īyd.': BryĔce
Zagórne,Īyd., XVIII;
Derewacz 'wieĞ w ziemi halickiej': Zaderewacz; Dođobów 'wieĞ w pow. sam.': Dođobowice, sam., XV;
Doroszów Wielki < Doroszów 'wieĞ w pow. nest.': Doroszów Mađy, nest.,
XV;
Dzieduszyce Wielkie < Dzieduszyce 'wieĞ w pow. skol.': Dzieduszyce
Mađe, skol., XVI;
Halicz 'centrum ziemi halickiej': Haliczany, gród., XV;
Hođosko Wielkie < Hođowsko 'wieĞ w pow. pust.': Hođosko Mađe, pust.,
XVI;
HoroĪana Wielka < HoroĪana 'wieĞ w pow. mikođ.': HoroĪana Mađa,
mikođ., XV;
Huziejów Stary < Huziejów 'wieĞ w pow. dol.': Huziejów Nowy, dol.,
XIX;
Jaryczów Stary < Jaryczów 'wieĞ w pow. kam.': Jaryczów Nowy, kam.,
XV;
Koropiec 'wieĞ w pow. zđ.': Koropczyk, zđ., XIX;
Lackie Wielkie < Lackie 'wieĞ w pow. zđ.': Lackie Mađe, zđ., XVI;
Milatyn Stary < Milatyn 'wieĞ w pow. busk.': Milatyn Nowy, busk.,
XVIII;
Mokrotyn 'wieĞ w pow. nest.': Mokrotyn Kolonia, nest., XVI;
*Mođodynia 'mđody las': MođodyĔcze, Īyd., XVI;
MuĪyđowice 'wieĞ w pow. jaw.': MuĪyđowice Kolonia, jaw., XX;
Podliski Wielkie < Podliski 'wieĞ w pow. kam.': Podliski Mađe, nest.,
XVI;
Skniđów 'wieĞ w pow. pust.' : Skniđowek, pust., XVI;
Sođonka Wielka < Sođonka 'wieĞ w pow. pust.': Sođonka Mađa, pust.,
XVI;
Stratyn 'wieĞ w pow. roh.': Stratyn Miasto < Stratyn, roh., XVI;
Strutyn NiĪszy < Strutyn 'wieĞ w pow. roĪ.': Strutyn WyĪszy, roĪ., XVI; Winniki 'm. w pow. pust.': Winniczki, pust., XVI;
Wysznia 'wieĞ w ziemi przemyskiej': Wyszenka, gród., XVI;
– na ruski charakter pierwotnej osady wskazuje znaczenie czđonu przydawki Ruski(-a, -ie): Bolechów Ruski, dol., XV, Jazienica Ruska, kam., XVI, RzĊsna Ruska, jaw., XV.
6. Pozaleksykalne wyznaczniki ukraiĔskoĞci:
– na ruski charakter osady wskazują fakty historyczno-osadnicze, mianowicie czas powstania miejscowoĞci przed r. 1340, a ich polskie kontynuanty te cechy zachowują lub nie: Bóbrka, przm., XIII, Brody
Stare, br., XI, Broszniw-Osada < Broszniów, roĪ., XX, DĨwinogród < Zwe-nyhorod, pust., XI, PerehiĔsko, roĪ., XIII / XV, PleĞnisko, busk., XII, GliĔ-sko < Szczekotów, nest., XIII, Szczerzec, pust., XIII, ĩydaczów < Udecz, Īyd., XII;
– ukraiĔską genezĊ i formĊ jĊzykową mają nowe nazwy zmienione po roku 1945: Antoniwka < Jajkowce, Īyd., Bir Kuniski < Wulka Kuniska, nest., Chmil'owe < Berlin, br., Czornyj Ostriw < Ostrów, Īyd., Doliszne < Laszki Dolne, mikođ., Hamaliwka < ĩydatycze, pust., Horiszne < Laszki Górne, mikođ., Horodyszcze Druhe < Horodyszcze Cetnarskie, mikođ., Horodyszcze Druhe < Horodyszcze Królewskie, Īyd., Hradiwka, gród., Hranki-Kuty < Hranki, mikođ., Iwano-Frankowe < Janów, jaw., Iwaniwka < Janówka, dol., Jahidnia < Jagonia, kam., Jahodiwka < Fraga, roh., Jampil' < Prusy, pust., Josypiwka < Józefówka, zb., Kađyniwka < Cecowa, zb., Kam'iane < Czartoryja, Īyd., Kam'ianka BuĨĞka < Kamionka Strumiđowa, kam., Komunarka < Bzowica, zb., Kopanka < Polany, nest., Kozakiwka < Brzaza, dol., Krywnia < Firlejów, roh., Đuczkiwci < Kadđubiska, br., Đy-piwka < Mycie, roh., Mađosil'ka < ĩelechów Mađy, kam., MiĪhir'ia < Uniów, przm., MiĪriczczia < Czođhany, dol., Mođoszky < Laszki, jaw., Murowane < Laszki Murowane, pust., Nadriczne < Dryszczów, brz., ĩowkwa < Nesteriw < ĩóđkiew, nest., Nowyj Jar < Jazów Nowy, jaw., Nyznia Biđka < Biđka Kró-lewska, pust., PeremoĪne < Chđopy, gród., Perseniwka < Kulparków, pust., Pidhirne < Weinbergen, pust., Pidlisne < Dzibuđki, nest., Piszczane < Hni-dawa, zb., PodoroĪne < Balicze PodróĪne, str., PodoroĪne < Lachowice Po-dróĪne, Īyd., Poliany < Ryków, zđ., Prawda < Chorobrów, sokal., Prybillia < JatwiĊgi, pust., Pryozerne < Psary, roh., RozdoriĪne < Uhorce, zđ., Rozsochy < ĩĊdowice, przm., Smerekiwka < WicyĔ, przm., Staryj Jar < Jazów Stary, jaw., Sydoriwka < Izydorówka, Īyd., Suchoriczczia < Zuchorzyce, pust., Szewczenkowe < WeđdziĪ, dol., Tarasiwka < Laszki Królewskie, przm., Ter-nopillia < Dornfeld, mikođ., Ternowycia < Bruchnal, jaw., Torhiw < Torków, zđ., Uhry < Uherce Niezabitowskie, gród., Weđykosil'ky < ĩelechów Wielki, kam., Werbiwka < Đdziany, roĪ., WerchniodoroĪne < DrohowyĪ, mikođ., Werchnia Biđka < Biđka Szlachecka, pust., WidrodĪennia < Mokrotyn Kolo-nia, nest., Wilchowce < Cucuđowce, Īyd., Wyhoda < Pacyków, dol., Zari-czczia < Wođcniów, Īyd., Zariczne < Balicze Zarzeczne < Balicze Podgórne,
str., Zariczne < Lachowice Zarzeczne, Īyd. Brak Ĩródeđ do poznania odpo-wiedników polskich, które pokazađyby sposób ich adaptacji przez Polaków.
III. WNIOSKI
Na podstawie przedstawionego materiađu moĪna ustaliü listĊ nazw z cechami od początku ruskimi (staroruskimi, potem ukraiĔskimi) lub cechami nabytymi w trakcie rozwoju formy toponimu. Nazwy te stanowią w ziemi lwowskiej 45,20% (tj. 471 nazw z 1042). Ich chronologia przedstawia siĊ nastĊpująco. W XI wieku pojawiđa siĊ jedna nazwa miejscowoĞci, w XII w. na mapie nazewniczo-osadniczej odnaleĨliĞmy kolejne dwie, w XIII w – 4, w XIV wieku pojawiđo siĊ 59 nazw miejscowoĞci, w XV w – 236, w XVI w – 142, w XVII – 1, w XVIII – 7, w XIX – 13 i w wieku XX – 66 nazw.
Sporządzone listy nazw o cechach ukraiĔskich, polskich czy niemieckich nie zawsze siĊ wyróĪniają. Skutkiem zawiđych wzajemnych interferencji jĊzykowych są formy hybrydalne – 1,34%, stanowiące wspólną grupĊ wĞród toponimów o cechach ukraiĔskich oraz nazw o cechach polskich. Są to nazwy miejscowe z polską podstawą antroponimiczną oraz ukraiĔskim formantem, np. BieĔkowce, roh., XV, nazwa miejscowa z podstawą antroponimiczną o cechach mieszanych ukraiĔsko-polskich: Zboratycze, przm., XV, nazwy zđoĪone z czđonami o róĪnej genezie, np. Horodyszcze Druhe < Horodyszcze Cetnerskie, Īyd., XVI. Wynikiem skomplikowanych stosunków jĊzykowo-etnicznych w ziemi lwowskiej są nazwy o róĪnej jĊzykowej klasyfikacji: a) ze stađą cechą ukraiĔską, np. HoroĪana Wielka, b) ze stađą cechą polską, np. Miasteczko, c) ze stađą cechą neutralną, np. Lipowica, d) z cechami zmiennymi: ukraiĔską > polsko-ukraiĔską, np. Biđka > Biđka Królewska, polską > ukraiĔską, np. Biđka Szlachecka > Werchnia Biđka, e) neutralną > ukraiĔską, np. Brodczyce (neutralna) > Borodczyce (ukr.). Szczególne przykđady interferencji etniczno-jĊzykowej stanowią to-ponimy utworzone od spolonizowanych rodów ruskich o cechach ruskich: SapieĪanka, kam., XIX, oraz o cechach niepolskich, jak Sasów, zđ., XVI o genezie niemieckiej.
Obok nazw o cechach ukraiĔskich w historycznej ziemi lwowskiej odnajdujemy nazwy neutralne – 39,44%, nazwy o cechach polskich – 13,10%, nazwy niemieckie – 3,64%, nazwy o cechach homonimicznych i niejasnych – 4,31%, inne obce (prócz niemieckich) – 1,05%. Wysoki wskaĨnik nazw neutralnych unaocznia – ze wzglĊdu na bliskoĞü systemową
jĊzyków ukraiĔskiego i polskiego – czĊsto bezradnoĞü badaĔ onomastycz-nych w ustalaniu genezy nazwy i zatem etnosu mieszkaĔców osady, do której siĊ ona odnosi.
BIBLIOGRAFIA
Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczpospolitej Polskiej z Archiwum tzw.
BernardyĔskiego we Lwowie, t. I-XXIV, wyd. L. Tatomir, F. K. Liske, A.
Pro-chaska, Lwów 1868-1931.
Akta i dekrety wizytacyjne parafii archidiecezji lwowskiej obrządku đaciĔskiego
z czasów abpa W. H. Sieradzkiego, O. F. Klickiego z lat: 1775-1783. (ABMK mkf. 3067).
Archiwum ksiąĪąt Lubartowiczów Sanguszków w Sđawucie, t. I-V, Wydane
nakđa-dem wđaĞciciela pod kierownictwem Z. L. RadzimiĔskiego, Lwów 1887-1891.
Atlas historyczny Rzeczpospolitej Polskiej. Epoka przeđomu z w. XVI na w. XVII,
dziađ II: Ziemie Ruskie Rzeczpospolitej, oprac. A. Jabđonowski, Warszawa 1899-1904.
Bona regalia Onerata, w: Polska XVI wieku pod wzglĊdem
geograficzno-sta-tystycznym, t. VII, cz. 1: RuĞ Czerwona opisana przez A. Jabđonowskiego, War-szawa 1902, „ħródđa dziejowe” t. XVIII, cz. 1.
Hađyc'ko-Wođyns'kyj litopys, t. I, perekđawɿ pojasnyw Ɍ. Kostruba, L'wiw 1936. H r i n c z e n k o B. D., Sđowar' ukrajinskoj mowy, t. I-IV, Kyjiw 1907-1909.
Inwentarz dóbr szczyrzeckich starostwa lwowskiego, województwa ruskiego, ziemi
lwowskiej z r. 1766-1778 (AGAD ASK dz. 56, sygn. 23, nr mkf. 2892).
Inwentarz dzierĪawy Cucuđowieckiej z r. 1765 (AGAD dz. 56 nr mkf. 2655, sygn.
C-5).
Inwentarz starostwa drohowiskiego, województwa ruskiego, ziemi lwowskiej r. 1769
(AGAD ASK dz. 56, sygn. 26, nr mkf. 2895).
Inwentarz starostwa jaworowskiego województwa ruskiego, ziemi lwowskiej
r. 1768-1771 (AGAD ASK dz. 56, sygn. J-6, cz. 1 nr mkf. 2703).
InwentarzĪyd, woj. ruskie ziemia lwowska z r. 1765 (AGAD dz. 56 nr mkf. 2934).
Inwentarze królewszczyzn województwa ruskiego, r. 1765 (AGAD ASK dz. 46
nr mkf 892, sygn. 27).
Istorija mistɿ siđ ukrajinskoj RSR, L'wiws'ka ɨbđast', pod red. I. P. Kryp'iakewycza,
Kyjiw 1968.
Istorija mist ɿ siđ ukrajinskoj RSR, Ternopil'ska ɨbđast', pod red. I. P.
Kry-p'iakewycza, Kyjiw 1973.
Istorija mist ɿ siđ ukrajinskoj RSR, ȱwano-Frankiws'ka ɨbđast', pod red. Ɉ.Ɉ.
Czernowa, Kyjiw 1962.
kadastry Hađyczyny. PokaĪnyk naseđenych punktiw, Kɢʀɜ 1965.
Karta L'wiwskoj ɨbđasti pidhotowlena w 1999 r. ta widdrukowana Ʉɢʀɜɫɶɤɨɸ
wijsk'kowo-kartohraficznoju fabrykoju, Kyjiw 1999.
LČtopys' pɨ ipatskomu spysku, Sanktpeterburg 1871.
Lustracja dzierĪawy Wodniki województwa ruskiego ziemi lwowskiej z r. 1773
(AGAD ASK dz. 46 nr mkf. 889, sygn. 24).
Lustracja województw ruskiego, podolskiego i beđskiego 1564-1565, t. 1, wyd. K. Chđopowski, H. ĩytkowicz.
Lustracja województwa ruskiego 1661-1665, t. II, wyd. K. Arđamowski i W. Karput,
Wrocđaw 1974.
Makarski W., Nazwy miejscowoĞci dawnej ziemi przemyskiej, Lublin 1999, s. 371-398.
M a l e c M., Imiona chrzeĞcijaĔskie w Ğredniowiecznej Polsce, Kraków 1994.
Matricularum Regni Poloniae summaria, wyd. T. Wierzbowski, t. I-IV/I, Warszawa
1905-1919.
P i e k o s iĔ s k i F., Kodeks dyplomatyczny Mađopolski, t. I-IV, Kraków 1876-1965. Prochaska A., Materiađy archiwalne wyjĊte gđównie z Metryki Litewskiej od 1348 do
1607, Lwów 1890.
Regestra poborowe, w: Polska XVI w. pod wzglĊdem geograficzno-statystycznym, t. VII, cz. 1: RuĞ Czerwona opisana przez A. Jabđonowskiego, Warszawa 1902, „ħródđa dziejowe” t. XVIII, cz. 1.
R o z o w W., Ukrajins'ki hramoty XIV w.ɿ perszoj pođowyny XV ɜ., t. I, Kyjiw 1928.
Sđownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów sđowiaĔskich, t. I-XV,
red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880-1902.
Sđownik prasđowiaĔski, red. F. Sđawski, t. I, Wrocđaw 1974.
S m o c z yĔ s k i P., Problematyka polskich nazw sđuĪebnych w oĞwietleniu
histo-ryków i jĊzykoznawców, „Annales UMCS”, Sectio F 27, 1972, s. 161-196.
S t i e b e r Z., ToponomastykaĐemkowszczyzny, t. I: Nazwy miejscowe, ĐódĨ 1948.
Szematyzm Mytropol. Ⱥrchidiecezyi hreko-katođyczeskoj L'wowskoj na rok 1882,
1908, L'wow.
WilkoĔ A., Nazwy miejscowe typu Tyszowce, WitoszyĔce w jĊzyku polskim, „Onomastica” 12(1967), s. 70-83.
Zbiór dokumentów mađopolskich, t. I-VIII, wyd. A. KuraĞ i I. Suđkowska-KuraĞ, Kraków 1974-1977.
ɇȺɁȼɂ ɆȱɋɐȿȼɈɋɌȿɃ Ʌɖȼȱȼɓɂɇɂ Ɂ ɏȺɊȺɄɌȿɊɇɂɆɂ ȾɅə ɍɄɊȺȲɇɋɖɄɈȲ ɆɈȼɂ ɊɂɋȺɆɂ
P eɡ ɸ ɦ ɟ
ɉɪɟɞɦɟɬɨɦ ɫɬɚɬɬi ɽ ɨɞɧɚ ɝɪɭɩɚ ɡ ɧɚɡɜ ɦɿɫɰɟɜɨɫɬeɣ ɥɶɜɿɜɫɶɤɨʀ ɡɟɦɥɿ, a caɦɟ ɰɹ, ɹɤɨʀ ɧɚɡɜɢ ɦɚɸɬɶ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɿ (cɬɚɪɨɪɭɫɶɤɿ ɬɚ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɿ) ɪɢɫɢ. Ɂ-ɩɨɫepeɞ ɰɿɽʀ ɝɪɭɩɢ ɜɢɞɿɥɹɸɬɶɫɹ ɧɚɡɜɢ, ɹɤɿ ɦɚɸɬɶ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɿ ɮɨɧɟɬɢɱɧɿ ɪɢɫɢ: 1. ɬɿ, ɹɤɿ ɜɢɧɢɤɥɢ ɜɧɚɫɥɿɞɨɤ ɦɨɜɧɢɯ ɩɪɨɰɟɫɿɜ, ɯɚɪɚɤɬɟɪɧɢɯ ɞɥɹ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɨʀ ɦɨɜɢ, ɩɪɢ-ɬɚɦɚɧɧɢɯ ɞɥɹ ɩɟɪɿɨɞɭ ɪɨɡɜɢɬɤɭ ɧɚɡɜɢ ɚɛɨ ɬɚɤɢɯ, ɹɤɿ ɜɢɧɢɤɥɢ ɜ ɪɟɡɭɥɶɬɚɬɿ ɧɟɩɪɚɜɢɥɶɧɨʀ ɩɨɥɨɧɿɡɚɰɿʀ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɢɯ ɮɨɪɦ; 2. ɦɨɪɮɨɥɨɝɿɱɧɿ, ɬɨɛɬɨ ɬɿ, ɹɤɿ ɩɪɢ-ɬɚɦɚɧɧɿ ɩɟɜɧɢɦ ɮɨɪɦɚɦ ɬɨɩɨɧɿɦɿɜ ɬɚ ɚɧɬɪɨɩɨɧɿɦɿɱɧɢɯ ɿ ɚɩɟɥɹɬɢɜɧɢɯ ocɧɨɜ; 3.ɥɟɤɫɢɤɚɥɶɧɿ, ɬɨɛɬɨ ɬɿ, ɞɨ ɹɤɢɯ ɜɿɞɧɨɫɹɬɶɫɹ ɚɩɟɥɹɬɢɜɧɿ ɮɨɪɦɢ ɿ ɜɥɚɫɧɿ ɯɪɢ-ɫɬɢɹɧɫɶɤɿ ɨɫɨɛɨɜɿ ɧɚɡɜɢ, ɜɨɥɨɫɶɤɿ, ɟɬɧɿɱɧɿ ɧɚɡɜɢ, ɩɪɿɡɜɢɳɚ ɬɚ iɦɟɧɚ ɭɤɪɚʀɧ-ɫɶɤɢɯ ɡɟɦɟɥɶɧɢɯ ɜɥɚɫɧɢɤɿɜ ɬɚ ɞɟɪɠɚɜɧɢɯ ɞɨɫɬɨɣɧɢɤɿɜ, ɡɚɤɪɿɩɥɟɧɿ ɜ ɬɨɩɨɧɿɦɚɯ, ɭɤɪɚʀɧɫɶɤi ɦɿɫɰɟɜɿ ɧɚɡɜɢ ɬɚ ɧɚɡɜɢ, ɹɤɿ ɫɬɚɥɢ ocɧɨɜɚɦɢ ɞɥɹ ɧɚɡɜ ɦɿɫɰɟɜɨɫɬɟɣ Ʌɶɜɿɜɳɢɧɢ; 4. ɩɨɡɚɥɟɤɫɢɤɚɥɶɧɿ, ɬɨɛɬɨ ɬɿ, ɹɤɿ ɯɚɪɚɤɬɟɪɧɿ ɞɥɹ ɧɚɡɜ ɦɿɫɰɟɜɨɫɬɟɣ, ɳɨ ɜɢɧɢɤɥɢ ɩɟɪɟɞ 1340 ɪɨɤɨɦ i ɩɿɫɥɹ 1945 ɪɨɤɭ.
Sđowa kluczowe: nazwy o cechach ukraiĔskich, ziemia lwowska. Ʉɥɸɱɨɜɿ ɫɥɨɜɚ: ɧɚɡɜɢ, ɹɤɿ ɦɚɸɬɶ ɭɤɪɚʀɧɫɶɤɿ ɪɢɫɢ, Ʌɶɜɿɜɳɢɧɚ. Key words: names with ucrainian features, Lviv region.
