Możliwości wykorzystania doświadczeń Stanów Zjednoczonych w zakresie form zabezpieczenia preferencyjnych kredytów studenckich w Polsce

Pełen tekst

(1)Zeszyty Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Naukowe Finanse. 875 Kraków 2011. Magdalena Frańczuk. Katedra Prawa Publicznego. Możliwości wykorzystania doświadczeń Stanów Zjednoczonych w zakresie form zabezpieczenia preferencyjnych kredytów studenckich w Polsce 1. Wprowadzenie W niniejszym artykule przedstawiono zarys systemu kredytów studenckich w Polsce w porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie ten sposób finansowania nauki jest bardzo powszechny i rozbudowany. Praca nawiązuje do danych z pierwszych lat działania ustawy z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich. Następnie zaproponowano alternatywny sposób zabezpieczenia polskich kredytów studenckich. Konstrukcja ich zabezpieczenia częściowo wywodzi się z systemu przyjętego w USA, a podstawą koncepcji jest zabezpieczenie preferencyjnych kredytów studenckich w postaci świadczenia pracy.. 2. Zasady funkcjonowania systemu kredytów studenckich w Polsce 2.1. Uwagi wstępne System preferencyjnych kredytów studenckich dotarł do Polski z krajów Unii Europejskiej, gdzie okazał się najefektywniejszą formą pomocy materialnej skie-.

(2) 6. Magdalena Frańczuk. rowanej do młodzieży akademickiej. W krajach unijnych pożyczki przyznawane są albo na szczeblu centralnym albo bezpośrednio przez instytucje kredytowe. W Polsce wprowadzono go w 1989 r. [Kredyty studenckie 2003]. Preferencyjny kredyt to z założenia jedna z form wspierania studentów przez państwo. W zwykłym obrocie rynkowym kredyt jest drogi głównie w wyniku odsetek i kosztów jego obsługi. Pomoc państwa w przypadku kredytów studenckich polega na spłacie większości odsetek za studenta, tak aby po zakończeniu studiów był on w stanie spłacić kredyt z bieżących zarobków. 2.2. Zasady funkcjonowania systemu kredytów studenckich Podstawą funkcjonowania systemu jest Fundusz Pożyczek i Kredytów Studenckich nadzorowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego SA, który współpracuje z wybranymi bankami1. W zamian za obsługę preferencyjnych kredytów banki te pozyskują młodych, przyszłościowych klientów i jednocześnie mają pewność, że odsetki od udzielonych pożyczek zostaną spłacone najpierw w całości przez państwo, a później po połowie przez państwo i kredytobiorcę [Kredyty dla studentów… 2001]. W czasie nauki student nie jest obciążany odsetkami, które pokrywa za niego Fundusz. Również gdy nadejdzie czas spłaty, absolwent może liczyć na korzystną stopę procentową, a dzięki wysokiej średniej istnieje szansa na umorzenie części zobowiązań. O kredyt studencki mogą ubiegać się osoby, które studiują w systemie dziennym, zaocznym lub wieczorowym na uczelni państwowej lub prywatnej, są obywatelami polskimi, nie ukończyły w momencie rozpoczynania studiów 25 roku życia i złożą w banku odpowiedni wniosek. Wniosek zawierać musi m.in. dane wymagane przez bank dla celów oceny zdolności kredytowej i zabezpieczenia spłaty pożyczki lub kredytu. Formularze te z reguły, oprócz standardowych pytań, zawierają pytanie o proponowane przez studenta zabezpieczenie kredytu i oświadczenie o pozostawaniu lub niepozostawianiu we wspólnym gospodarstwie domowym z rodzicami oraz o dane dotyczące dochodów poręczycieli – i to głównie na ich podstawie oceniają zdolność kredytową studenta. Wnioski co roku przyjmowane są do połowy listopada. Pierwszeństwo w otrzymaniu kredytu mają studenci o niskich dochodach na osobę w rodzinie lub studiujący na preferencyjnych kierunkach, 1 Według § 2 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 września 1998 r. Bank Gospodarstwa Krajowego zawiera umowy z bankami, które oferują najkorzystniejsze warunki udzielania kredytów dotyczące w szczególności: 1) oprocentowania kredytu studenckiego, 2) wysokości pobieranej prowizji, 3) lokalizacji i liczby oddziałów udzielających kredytów. Banki te to: Bank Pekao SA, Bank Polskiej Spółdzielczości SA, Gospodarczy Bank Wielkopolski SA, PKO BP SA..

(3) Możliwości wykorzystania doświadczeń…. 7. które określa Minister Edukacji Narodowej. Wysokość dochodu, od którego uzależnione jest przyznanie kredytu, określa Ministerstwo Edukacji Narodowej po analizie złożonych wniosków na przełomie listopada i grudnia. 1839 1487. 2001/2002. 22 677. 3393 4592. 2002/2003. 3313. 2003/2004. 23 102 5930. 4406. 2004/2005. 21 980 7595. 24 086. 5338 4226. 2005/2006. 23 940. 3520 3768. 2006/2007. 19 815. 2153 3213. 2007/2008. 1255. 2008/2009 0. 16 432. 2967. 5 000. 12 329. 10 000. 15 000. 20 000. liczba studentów, którzy nie dostali kredytu z powodu braku poręczenia liczba kredytów poreczonych przez BGK i ARiMR liczba udzielonych kredytów. 25 000. Rys. 1. Kredyty studenckie udzielone w latach 2001–2009 Źródło: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [2010].. Z preferencyjnych kredytów studenckich w Polsce w roku akademickim 1998/1999 skorzystało 99,6 tys. osób, w roku 1999/2000 – 28,6 tys. To zaledwie 9% studentów. Najwięcej kredytów udzielono w pierwszym roku działania ustawy. Według Najwyższej Izby Kontroli studenci z najbiedniejszych rodzin rezygnowali z preferencyjnych kredytów na studia, gdyż nie byli w stanie znaleźć dobrze zarabiających poręczycieli. Z raportu NIK z badanego okresu wynikało, że najbardziej potrzebującym studentom zaoferowano mniejszą pomoc materialną niż studentom z rodzin znajdujących się w lepszej sytuacji materialnej. Banki stawiały zbyt wygórowane żądania w stosunku do wnioskodawców. Gdy w 1998 r. podjęto akcję udzielania kredytów z Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich, okazało się ze studenci z najbiedniejszych rodzin mieli największe kłopoty z ich uzyskaniem, mimo że teoretycznie byli preferowani przez resort edukacji. Spośród 12 tys. wniosków studentów spełniających kryterium dochodowe MEN banki odrzuciły aż 89%. Progiem nie do pokonania okazał się wówczas warunek przedstawienia zabezpieczenia w postaci poręczycieli. W roku akademickim 1999/2000 sytuacja.

(4) 8. Magdalena Frańczuk. miała się poprawić przez wprowadzenie poręczeń Banku Gospodarstwa Krajowego. Jednak w 2000 r. z możliwości poręczenia spłaty kredytu przez BGK skorzystało według NIK zaledwie 737 studentów, ponad trzynaście razy mniej niż zakładano [Wydarzenia… 2001]. Tendencja jest nadal zniżkowa z powodu braku możliwości wykazania zabezpieczenia kredytu przez studenta. Dane statystyczne dotyczące kredytów studenckich w latach 2001–2009 r. przedstawia rys. 1. 2.3. Zabezpieczenie kredytów studenckich Preferowanym zabezpieczeniem spłaty kredytu jest poręczenie. Zazwyczaj poręczycielami są rodzice i osoby bliskie. Gdy osoby te mają zbyt niskie dochody, bank wymaga większej liczby poręczycieli. Student ubiegający się o kredyt styka się z dwoma sprzecznymi wymogami: aby ministerstwo przyznało kredyt, dochody rodziców powinny być możliwie niskie, ale aby bank zgodził się kredyt ten wypłacać, dochody rodziny powinny być jak najwyższe. Innym stosowanym w praktyce zabezpieczeniem jest ubezpieczenie kredytu. Towarzystwo ubezpieczeń potrąca za zgodą studenta z każdej miesięcznej wypłaty raty kredytu, ustaloną kwotę składki ubezpieczenia. Kredytobiorca, który przestanie spłacać kredyt na rzecz banku, staje się dłużnikiem towarzystwa ubezpieczeniowego. Kolejnym rodzajem zabezpieczenia jest weksel in blanco kredytobiorcy z poręczeniem wekslowym osoby trzeciej, podpisanym wspólnie przez dwóch żyrantów. Poręczycielami mogą być też inni studenci uczelni (np. przyjaciele kredytobiorcy) – w takim przypadku wysokość dochodów w rodzinach poręczycieli nie jest rozważana przy decyzji kredytowej. Niektóre banki akceptują też przystąpienie do długu jednej lub kilku osób trzecich i inne przyjęte w obrocie prawnym formy zabezpieczeń. Warto zwrócić uwagę, że przykładowo jako zabezpieczenie spłaty kredytu PKO BP SA przyjmuje inne zabezpieczenia przewidziane w przepisach wewnętrznych PKO BP SA, dotyczących prawnego zabezpieczania wierzytelności. Z socjologicznego i psychologicznego punktu widzenia w przypadku kredytów studenckich przewaga osobowych zabezpieczeń jest uzasadniona. Rodzice, opiekunowie, ewentualnie inne osoby sponsorujące studenta lub też firma gwarantująca zatrudnienie go w przyszłości mają swój interes, udzielając studentowi poręczenia. W przypadku firmy oczywiste jest, że woli mieć wykwalifikowanego pracownika i ułatwić mu zdobycie wiedzy/zawodu, aby w późniejszym okresie czerpać z jego pracy większe korzyści. Rodzice czy opiekunowie udzielą poręczenia z „poczucia obowiązku rodzicielskiego”. Rodzice pożyczkobiorcy są dla banku najlepszym gwarantem spłaty kredytu, pod warunkiem że będą posiadać wystarczające środki..

(5) Możliwości wykorzystania doświadczeń…. 9. Oprócz poręczenia banki jednak uznają różne możliwości zabezpieczania preferencyjnych kredytów studenckich. Nawiązując do otwartego katalogu zabezpieczeń w prawie bankowym, należy stwierdzić, że student w porozumieniu z bankiem może skonstruować efektywny i racjonalny sposób zabezpieczenia, a więc zawrzeć umowę nienazwaną, której celem jest zabezpieczenie spłaty kredytu. Mogłaby to być umowa o zabezpieczenie, na którą składałyby się elementy przeniesione z innych instytucji prawnych i ukształtowanych zwyczajowo. Chociaż banki kuszą kredytami, należy brać je z rozwagą. Z pewnością warto ponieść koszty związane ze spłatą kredytu, ale tylko pod warunkiem, że w zamian za to kredyt umożliwi rozwiązanie istotnych problemów studenta, np. pokryje koszty kształcenia, mieszkania w akademiku, czesnego, koszty zakupu podręczników czy np. komputera.. 3. System finansowania studiów poprzez preferencyjne kredyty studenckie w Stanach Zjednoczonych 3.1. Federal Work – Study Program – federalny program pracy studenckiej Programy wspierające finansowanie studiów w USA są powszechnie wykorzystywane w praktyce. Jako pierwsze opisano tzw. Federal Work – Study Program, czyli federalny program pracy studenckiej, który oferuje studentom pracę stanowiącą źródło dochodu, a zatem środki na finansowanie studiów, kolejny to Plus Loans, czyli kredyty przyznawane dla rodziców studenta na jego naukę, następnie kredyty systemu Stafford Loans, a na końcu przytoczono tzw. Federal Perkins Loan, czyli kredyt studencki o szczególnie niskim oprocentowaniu. W Stanach Zjednoczonych funkcjonuje tzw. Federal Work – Study Program, który oferuje pracę studentom potrzebującym wsparcia finansowego. Praca polega albo na świadczeniu pomocy społecznej albo jest związana z kierunkiem studiów. Wynagrodzenie nie może być niższe niż przeciętna średnia krajowa, ale może też być wyższe w zależności od typu danej pracy, jak i posiadanych umiejętności. Studentom młodszych lat wypłacana jest stawka godzinowa, a studentom lat starszych z kierunków, takich jak medycyna czy prawo, płaci się albo za godzinę, albo wypłaca regularną pensję. Szkoła wyższa zobowiązana jest wypłacać wynagrodzenie przynajmniej raz w miesiącu bezpośrednio studentowi, chyba że ten wskaże konto, na które kwota ma być przelewana. Student może też zlecić, aby zarobione pieniądze szkoła przeznaczała bezpośrednio na koszty edukacji, takie jak koszty zakwaterowania, wyżywienia czy opłaty za naukę. W związku z tym, że większość osób w USA w okresie studiów mieszka w kampusach, praca w ramach The Federal Work – Study Program jest wykonywana na rzecz uczelni.

(6) 10. Magdalena Frańczuk. w kampusie, w którym dany student mieszka. Może też być tak, że student pracuje poza kampusem i wtedy jego pracodawcą jest najczęściej prywatna organizacja non profit albo instytucja publiczna. Niektóre uniwersytety i szkoły wyższe mają zawarte porozumienia z prywatnymi pracodawcami, działającymi dla zysku, którzy oferują pracę ściśle związaną z konkretnymi kierunkami studiów [Federal Work Study Program 2010]. 3.2. Plus Loans – kredyty zaciągane przez rodziców studenta na jego naukę Drugim rodzajem wspierania studentów są pożyczki dla rodziców przeznaczone na wydatki związane ze studiami ich dzieci tzw. Plus Loans (loans to parents). Rodzice chcący otrzymać taką pożyczkę nie mogą mieć tzw. niejasnej historii kredytowej, lecz muszą posiadać zdolność kredytową. W przypadku gdy jej nie mają, mogą starać się o pożyczkę pod warunkiem, że inna osoba, taka jak krewny czy przyjaciel posiadający zdolność kredytową, udzieli poręczenia i tym samym zobowiąże się do spłaty pożyczki/kredytu w razie gdyby ze zobowiązania nie wywiązali się rodzice studenta. We wskazanym przypadku konieczne jest również wypełnienie specjalnego formularza zgłoszeniowego i złożenie oświadczenia, że dana osoba godzi się spłacić kredyt w określonym terminie. Oświadczenie to stanowi wiążący dokument prawny. Niezbędne formularze można otrzymać w biurze pomocy finansowej na uczelni, u pożyczkodawcy lub u zabezpieczyciela. Po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów uprzednio wypełnionych przez rodziców i w części przez uczelnię, są one przesyłane do kredytodawcy, który dokonuje ich oceny. Uczelnia może nie poprzeć wniosku kredytowego rodziców. Taka decyzja jest ostateczna i nie podlega podważeniu w trybie administracyjnym (do Ministerstwa Edukacji). W razie udzielenia kredytu rodzice są zobowiązani zacząć go spłacać w terminie sześćdziesięciu dni od wypłaty ostatniej raty kredytu. Dla tego typu pomocy finansowej nie ma żadnych taryf ulgowych. Odsetki są naliczane już od momentu wypłaty pierwszej raty kredytu. Dług główny wraz z odsetkami kredytobiorcy muszą zacząć spłacać jeszcze w okresie, kiedy dziecko jest na studiach. Spłata kredytu następuje według wcześniej przyjętego planu spłaty. Jednakże pod szczególnymi warunkami spłata kredytu może być przedłużona w czasie albo nawet umorzona. Umorzenie nie może mieć jednak miejsca, gdy student nie skończy studiów z przyczyn od niego zależnych albo nie znajdzie zatrudnienia po ukończeniu studiów [Student Loans Overview 2010]. 3.3. Kredyty systemu Stafford Loans Jeszcze innym rodzajem preferencyjnych kredytów studenckich są tzw. Stafford Loans. Wysokość kredytu uzależniona jest w takim wypadku od roku studiów, na którym dana osoba się znajduje, i jest tym wyższa, im wyższy rok studiów. Ponadto.

(7) Możliwości wykorzystania doświadczeń…. 11. wysokość ta zależy od tego czy student pozostaje, czy też nie pozostaje na utrzymaniu rodziny i czy pracuje, ewentualnie od tego, czy jest studentem wyższych lat i jakiego kierunku. Oprocentowanie rat kredytu wynosi w tym przypadku 4%. Część z kwoty oprocentowania przekazywana jest dla rządu federalnego, a część dla instytucji zabezpieczających kredyt, aby zredukować koszty kredytów. Spłata kredytu rozpoczyna się sześć miesięcy po ukończeniu studiów lub rezygnacji ze studiów. Student może przedłużyć okres spłaty kredytu albo umorzyć spłatę, w przypadku gdy zajdą określone okoliczności, inne niż nieukończenie studiów, rezygnacja ze studiów albo niepodjęcie pracy po ukończeniu studiów. 3.4. System kredytowania Federal Perkins Loan Bardzo podobną do Stafford Loans formą kredytowania studentów jest tzw. Federal Perkins Loan. Jest to kredyt o niskim oprocentowaniu (5%) przeznaczony dla studentów, którzy potrzebują finansowego wsparcia. Nie uiszcza się tu żadnych dodatkowych opłat związanych z kredytem, jednak w wypadku nieterminowych spłat mogą być naliczone odsetki za opóźnienie. Kredytodawcą jest uczelnia, a środki na kredyty pochodzą z funduszy rządowych i częściowo ze środków własnych danej szkoły wyższej. Kredyt wypłacany jest w dwóch ratach rocznie bezpośrednio studentowi, zazwyczaj czekiem lub jest przelewany na wskazane konto. Kredyt spłaca się bezpośrednio uczelni po upływie dziewięciu miesięcy od zakończenia studiów bądź rezygnacji z nich. Maksymalny okres spłaty wynosi dziesięć lat. Spłata może być przedłużona w czasie albo w części lub w całości umorzona w enumeratywnie wyliczonych przypadkach, m.in.: śmierci kredytobiorcy, ciężkiej choroby, pracy na pełny etat w trudnych warunkach (np. nauczyciel dzieci niepełnosprawnych w szkole publicznej, pielęgniarka, straż miejska), a w szczególnych przypadkach niewypłacalności powiązanej z możliwością popadnięcia w niedostatek stwierdzonej przez sąd. W przypadku takiego rodzaju kredytu w razie kłopotów ze spłatą kredytobiorca może negocjować warunki spłaty z kredytodawcą lub też, jeżeli jest zatrudniony na pełny etat, przez niektóre preferowane instytucje państwowe. W takim wypadku te instytucje spłacą za niego część wymaganej kwoty – 60%, jeżeli absolwent podpisze umowę o pracę na dwa lata, albo 85%, jeżeli umowa spisana będzie na trzy lata. Nie są tu przewidziane jakieś specjalne dodatkowe zabezpieczenia [Federal Perkins Loan 2010]..

(8) 12. Magdalena Frańczuk. 4. Proponowany sposób zabezpieczenia kredytów studenckich w systemie prawa polskiego na podstawie doświadczeń USA Na podstawie doświadczeń Stanów Zjednoczonych w zakresie systemu finansowania studiów można skonstruować sposób zabezpieczenia kredytów studenckich w Polsce. Proponowany w Polsce sposób zabezpieczenia podobnie jak Federal Work – Study Program opiera się na „odpracowaniu” środków finansowych otrzymanych za pośrednictwem kredytu studenckiego. Idea jednak nawiązuje do instytucji pracowników tymczasowych. Podstawą prawną funkcjonowania w Polsce tzw. leasingu pracowniczego, czyli formy zatrudnienia polegającej na trójstronnym stosunku pracy, jest ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. z dnia 22 września 2003 r.). Na bazie wskazanej instytucji mogłaby funkcjonować instytucja podobna, agencja pracy tymczasowej dla studentów. Agencja jako pracodawca byłaby rodzajem leasingodawcy pracowników – studentów. Istnieją ku temu sprzyjające warunki, bowiem wiele ofert pracy na rynku kierowanych jest do studentów. Są to w szczególności oferty pracy w okresie wakacyjnym. Warto również zaznaczyć, że od niedawna obowiązują nowe przepisy o pracy tymczasowej, które umożliwiają pracownikom tymczasowym dłużej pracować u jednego pracodawcy. Do stycznia br. okres ten wynosił maksymalnie 12 miesięcy, a po zmianach w obowiązującym prawie wydłużono go do 18 miesięcy pracy tymczasowej u jednego pracodawcy. Taki stan pozwala na stabilną możliwość zdobywania środków finansowych. Pracownik zawiera umowę z agencją pracy tymczasowej. Umowa taka może być albo umową o pracę, albo umową o dzieło czy zlecenia. Agencja kieruje pracownika do wybranego przedsiębiorstwa, gdzie świadczy pracę określonego rodzaju. Istnieją więc warunki do stworzenia agencji pracy tymczasowej skierowanej wyłącznie do studentów. Agencja taka byłaby gwarantem zatrudnienia, czyli pozyskania przez studenta środków finansowych na spłatę kredytu studenckiego. Umowa o pracę zawarta z agencją stanowić może w związku z tym zabezpieczenie spłaty kredytu studenckiego, zwłaszcza że banki w swoich regulaminach przyznawania preferencyjnych kredytów studenckich wskazują, że zabezpieczeniem może być każde zabezpieczenie akceptowane przez bank. Pozwoliłoby to ominąć problem poszukiwania przez studenta poręczyciela posiadającego zdolność kredytową. Strukturę takiej instytucji obrazuje rys. 2. Pracodawca użytkownik uzgadnia na piśmie w formie umowy z agencją pracy tymczasowej zasady określające: rodzaj pracy, która ma być powierzona pracownikowi tymczasowemu, wymagania kwalifikacyjne konieczne do wykonywania konkretnej pracy, przewidywany okres wykonywania pracy tymczasowej, wymiar czasu pracy pracownika tymczasowego, miejsce wykonywania pracy tymczasowej; warunki wykonywania pracy tymczasowej, zasady i wysokość wynagro-.

(9) Możliwości wykorzystania doświadczeń…. 13. dzenia za pracę. Przed zawarciem umowy o pracę między agencją a pracownikiem agencja pracy tymczasowej i pracodawca użytkownik uzgadniają na piśmie również ogólne zasady dotyczące: 1) zakresu informacji dotyczących przebiegu pracy tymczasowej, które mają wpływ na wysokość wynagrodzenia za pracę pracownika tymczasowego oraz sposób i termin przekazywania tych informacji agencji kredytowania i pracy tymczasowej w celu nadzorowania wywiązywania się pracownika z zawartych umów, 2) zakresu przejęcia przez pracodawcę użytkownika obowiązków pracodawcy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, 3) informacji o szkoleniach zawodowych.. Pracodawca użytkownik Umowa 1. Pracodawca użytkownik zawiera z agencją umowę dotyczącą zasad wypożyczania pracowników tymczasowych Agencja pracy tymczasowej dla studentów szkół wyższych Umowa 2. Agencja zawiera ze studentem umowę o pracę tymczasową. Pracownik student. Rys. 2. Podstawy funkcjonowania agencji pracy tymczasowej dla studentów szkół wyższych Źródło: opracowanie własne.. O uzgodnieniach agencja zawiadamia osobę, której ma być powierzone wykonywanie pracy tymczasowej, przed zawarciem z nią umowy o pracę. Umowa o pracę zawarta przez agencję z pracownikiem tymczasowym powinna określać strony umowy, rodzaj umowy, datę zawarcia, wskazywać pracodawcę użytkownika i ustalony okres wykonywania na jego rzecz pracy tymczasowej, a także warunki zatrudnienia pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika, wynagrodzenie oraz termin i sposób wypłacania tego wynagrodzenia przez agencję, w tym potrącenie rat kredytu i wolną kwotę nadwyżki (ponad ratę). Umowa o pracę zawarta z pracownikiem tymczasowym rozwiązuje się z upływem ustalonego między stronami okresu wykonywania pracy tymczasowej na rzecz danego pracodawcy użytkownika..

(10) 14. Magdalena Frańczuk. Agencja powinna zatrudniać studentów w obszarach, które związane są z ich kierunkiem studiów. Praca byłaby w takim przypadku nie tylko źródłem dochodu na spłatę kredytu studenckiego, ale też formą doświadczenia zawodowego. Dobór pracowników następowałby na podstawie kierunków studiów i wymaganej wiedzy do pracy danego rodzaju. Przedsiębiorstwo zatrudniające studenta wypłacałoby wynagrodzenie wprost agencji, która przekazywałaby kredytodawcy z wypłaconej kwoty raty kredytu. Ewentualna nadwyżka przekazywana byłaby pracownikowi tymczasowemu. Przedsiębiorstwo mogłoby po upływie okresu pracy tymczasowej zatrudnić pracownika na stałe. W takim przypadku przedsiębiorstwo pozyskałoby wykwalifikowanego i sprawdzonego pracownika, którego wcześniej wyszkoliło. Agencje powinny funkcjonować na terenie uczelni, a pracodawcą użytkownikiem mogłaby też być uczelnia, na której student studiuje. Student mógłby wykonywać wszelakie prace na rzecz uczelni: przykładowo prace biurowe, laboratoryjne, prace związane z organizowaniem imprez na terenie kampusu, prace porządkowe i inne, w zależności od potrzeb i profilu uczelni. Przedstawione w zarysie rozwiązanie, które wymaga doprecyzowania, pozwoliłoby na uniknięcie konieczności stosowania najpowszechniejszego w praktyce polskiej zabezpieczenia kredytów studenckich, mianowicie poręczenia (głównie rodziców) i równocześnie umożliwiłoby kredytobiorcy znalezienie źródła dochodów przeznaczanych na spłatę kredytu, a wielu firmom zapewniło wykształconych przez uczelnię pracowników. Literatura Federal Perkins Loans [2010], http://www2.ed.gov/programs/fpl/index.html (25.04.2010). Federal Study Work Program [2010], http://www2.ed.gov/programs/fws/index.html (26.04.2010). Kredyty dla studentów. Dać wędkę, a nie rybę [2010], http://www.pik.infor.pl/0/00/kredyty.html (16.10.2001). Kredyty studenckie [2003], http://www.jobpilot.pl/content/service/kanaly/student/student/ kredytystudenckie.html (25.11.2003). Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego [2010], http://www.nauka.gov.pl/stronaglowna/ (10.02.2010). Ustawa z dnia 17 lipca 1998 r. o pożyczkach i kredytach studenckich Dz.U. 1998, nr 108 poz. 685 z późn. zm. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 lipca 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad, trybu i kryteriów udzielania, spłacania oraz umarzania kredytów i pożyczek studenckich oraz warunków i trybu rozliczeń z tytułu pokrywania odsetek należnych bankom od kredytów studenckich, Dz.U. 2008 nr 145 poz. 920..

(11) Możliwości wykorzystania doświadczeń…. 15. Opportunities for Using the Experience of the US in Discussing the Security of Preferential Student Loans in Poland The paper focuses on the problems of financing university education through student loans. It presents a comparative overview of the student loan systems in Poland and the United States, where this method of financing education is very common. The author also proposes alternative means of securing student loans in Poland. The construction of the security comes partly from the U.S. student loan system and the concept of securing preferential student loans is based on the student work system..

(12)