KS. MAREK S OMKA*
SYLWETKA NAUKOWA
ARCYBISKUPA PROFESORA JÓZEFA !YCI"SKIEGO1
Jak dla ka#dego ksi$dza, a tym bardziej biskupa, w #yciu %p. abpa prof. Józefa !yci&skiego wa#ne by'y katedry kojarzone ze %wi$ceniami kap'a&skimi czy po-s'ug( biskupi( w Tarnowie i Lublinie. Istotnym sk'adnikiem jego egzystencji pozostawa'y jednak równie# katedry uniwersyteckie, które pozwala'y na wyko-rzystanie nieprzeci$tnego umys'u profesora i kap'ana w jednej osobie. Zaintere-sowania naukowe poprowadzi'y Go w stron$ zagadnienia relacji mi$dzy nauk( a religi(, daj(cego intelektualny impuls do harmonijnego zestrajania refleksji aka-demickiej z piel$gnowaniem wi$zi z Bogiem. J. !yci&ski budowa' gmach swego #ycia na mocnym fundamencie wytrwa'ego i nie'atwego poszukiwania prawdy.
Najwa#niejsze etapy naukowego dojrzewania %p. J. !yci&skiego ukazuj( roz-leg'e horyzonty jego my%lenia. W 1976 r., po uko&czeniu studiów w Wy#szym Seminarium Duchownym Diecezji Cz$stochowskiej i %wi$ceniach kap'a&skich, uzyska' na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie stopie& naukowy dok-tora teologii. Dokdok-torat z filozofii zdoby' w Akademii Teologii Katolickiej w War-szawie. Habilitowa' si$ w 1980 r. na podstawie pracy Prostota i
dyskonfirmo-walno ! jako kryteria heurystyczne w kosmologii relatywistycznej. W tym samym
roku zosta' kierownikiem Katedry Logiki i Metodologii, a w 1981 r. profesorem nadzwyczajnym PAT. W 1988 r. uzyska' tytu' profesora nauk humanistycznych.
Ks. dr MAREK S OMKA – adiunkt Katedry Relacji Mi$dzy Nauk( a Wiar(, Wydzia' Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw'a II; adres do korespondencji: Al. Rac'awickie 14, 20-950 Lublin; e-mail: marek.slomka@kul.pl
1W pracach nad niniejszym artyku'em autor korzysta' z wybranych my%li przygotowywanego
przez siebie has'a "yci#ski Józef Miros$aw, [w:] Encyklopedia Filozofii Polskiej, t. 2, Lublin: PTTA 2011, s. 916-920, a tak#e z nast$puj(cych publikacji: M. H e l l e r, Filozoficzny program Józefa "yci#skiego, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” 48 (2011), s. 5-22; W. S t r ó # e w s k i, Laudacja z okazji wr%czenia Nagrody im. Ksi%dza Idziego Radziszewskiego, [w:] J. ! y c i & s k i, Kosmiczna perspektywa kulturowej ewolucji cz$owieka, Lublin: TN KUL 2005, s. 9-22.
W latach 1982-1985 pe'ni' funkcj$ prodziekana, a od 1988 do 1990 r. dziekana Wydzia'u Filozoficznego PAT. By' inicjatorem serii zeszytów Zagadnienia
Filozoficzne w Nauce, edycji angielskiej Philosophy in Science oraz serii
wydaw-niczej Philosophy in Science Library, po%wi$conej problematyce interdyscypli-narnej, a tworzonej we wspó'pracy z Obserwatorium Watyka&skim.
Podczas dojrza'ej pos'ugi profesorskiej J. !yci&ski by' m.in. cz'onkiem Kon-gregacji do Spraw Wychowania Katolickiego, Papieskiej Rady Kultury, Komisji Episkopatu Polski do Spraw Nauki Wiary, Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki, Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, Rady Naukowej Fundacji Temple-tona, Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN, Polskiej Akademii Umiej$tno%ci. Jako Biskup Lubelski zosta' Wielkim Kanclerzem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Od 1997 r. by' profesorem na Wydziale Filozofii i pierwszym kierownikiem Katedry Relacji Mi$dzy Nauk( a Wiar( w Instytucie Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych KUL. Po %mierci ks. prof. Józefa Turka (4 czerwca 2010 r.) zosta' kuratorem Katedry Filozofii Kosmologii KUL.
Poza licznymi przejawami uznania dla donios'o%ci naukowych poszukiwa& J. !yci&skiego, wyra#anymi ze strony w'asnego %rodowiska, kolejne lata pracy przynios'y honorowe doktoraty przyznawane przez inne uczelnie: Uniwersytet Jagiello&ski oraz Uniwersytet Przyrodniczy i Uniwersytet Medyczny w Lublinie. Wyk'ada' go%cinnie m.in. w Berkeley, Oksfordzie, Notre Dame, Catholic Univer-sity of America w Waszyngtonie oraz Catholic UniverUniver-sity of Australia w Sydney. Abp prof. Józef !yci&ski wypromowa' 11 doktorów. Jestem jednym z nich. Mia'em szcz$%cie pe'ni) zarówno funkcj$ Sekretarza Metropolity Lubelskiego, jak te# Jego asystenta, a potem adiunkta w akademickiej katedrze. Chcia'bym wi$c zarysowa) niektóre niuanse nowatorskich uj$) naukowych Arcybiskupa oraz przybli#y) styl pracy, któr( mog'em obserwowa) z bliska od 2002 r. Mieszkaj(c ponad sze%) lat pod jednym dachem z Arcybiskupem, przekona'em si$, #e by' On nie tylko znan( w kraju oraz za granic( postaci( medialn(, ale przede wszystkim wybitnym cz'owiekiem nauki i wiary.
Na naukow( my%l J. !yci&skiego wp'yn$'y zw'aszcza kontakty z ks. K. K'ó-sakiem i ks. M. Hellerem. Na wyk'ady pierwszego z nich m'ody J. !yci&ski ucz$szcza' w Krakowie, nast$pnie za% pod jego kierunkiem zdobywa' kolejne stopnie naukowe. Dzi$ki temu mo#na by'o nauczy) si$ scholastycznej %cis'o%ci my%lenia oraz umiej$tno%ci wprowadzania dystynkcji, ale tak#e dostrzega) ko-nieczno%) dialogu chrze%cija&stwa z my%l( wspó'czesn(. Otwieranie filozofii na nauki przyrodnicze postulowa' tak#e M. Heller, z którym J. !yci&ski opublikowa' kilka ksi(#ek i wspó'tworzy' O%rodek Studiów Interdyscyplinarnych, znany pó*-niej jako O%rodek Bada& Interdyscyplinarnych (OBI).
Dorobek naukowy %p. J. !yci&skiego liczy kilkadziesi(t ksi(#ek i kilkaset artyku'ów w ró#nych j$zykach. Najwa#niejsze publikacje ksi(#kowe to:
wiat i filozofia. Szkice z filozofii i filozofii nauki (z M. Hellerem, Kraków 1980,
19862); Drogi my l&cych (z M. Hellerem, Kraków 1983, 19852); J%zyk i metoda
(Kraków 1983); Teizm i filozofia analityczna (I-II, Kraków 1985-1988); The
Structure of the Metascientific Revolution (Tucson 1987); G$%bia bytu (Pozna&
1988); Wszech wiat – maszyna czy my l (Kraków 1988); W kr%gu nauki i wiary (Kalwaria 1989); Dylematy ewolucji (z M. Hellerem, Kraków 1990, Tarnów 1996); Three Cultures. Science, the Humanities and Religious Values (Tucson 1990); Bóg Abrahama i Whiteheada (Tarnów 1992); U$askawianie natury (Kra-ków 1992); Granice racjonalno ci. Eseje z filozofii nauk (Warszawa 1993);
Elementy filozofii nauki (Tarnów 1996); Inspiracje chrze cija#skie w powstaniu nauki nowo'ytnej (Lublin 2000); Bóg postmodernistów. Wielkie pytania filozofii we wspó$czesnej krytyce moderny (Lublin 2001); Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrze cija#skiego (Lublin 2002); Wszech wiat emer-gentny. Bóg w ewolucji przyrody (Lublin 2009).
Obszarami naukowego zaanga#owania J. !yci&skiego stawa'y si$ ró#norodne dziedziny wiedzy: nauki przyrodnicze, rozmaite dyscypliny filozofii (szczególnie filozofii przyrody, filozofii Boga, filozofii nauki i filozofii j$zyka) oraz szeroko rozumiana kultura i duchowo%).
J. !yci&ski cz$sto w'(cza' si$ w publiczne dyskusje, zw'aszcza tam, gdzie chodzi'o o uzasadnienie chrze%cija&skiej etyki. Dotyczy'o to zagadnie& o charak-terze interdyscyplinarnym (np. bioetycznych) i promocji humanizmu chrze%ci-ja&skiego w przestrzeni publicznej.
Uprawianie filozofii w kontek%cie nauk przyrodniczych jest, zdaniem abpa prof. J. !yci&skiego, mo#liwe dzi$ki wykorzystaniu wyników bada& z zakresu wspó'czesnej biologii, fizyki czy kosmologii oraz zastosowaniu j$zyka logiki i matematyki, który pozwala na precyzyjne opisanie procesów przyrody. Arcy-biskup konsekwentnie opowiada' si$ za pluralizmem metodologicznym, akcen-tuj(c, #e prawda ma natur$ polifoniczn(, w d(#eniu za% do jej odkrycia trzeba odwo'ywa) si$ do wielu tradycji, systemów filozoficznych oraz metodologii. Filozofia ma stawia) sobie maksymalistyczne cele, by poszukiwa) odpowiedzi na fundamentalne pytania egzystencjalne oraz metafizyczne: o obecno%) z'a i cier-pienia czy miejsce cz'owieka w przyrodzie.
Wspó'czesny rozwój naukowy wymusza odnow$ metafizyki, która powinna zaakceptowa) metodologiczny pluralizm. Abp prof. J. !yci&ski proponowa' otwarcie tradycyjnej metafizyki na metod$ analityczn(, s'u#(c( odnowieniu filo-zofii chrze%cija&skiego teizmu. Warunkiem konstruktywnego dialogu staje si$
przyj$cie fundamentalnych przedza'o#e&: realizmu poznawczego, realizmu onto-logicznego oraz racjonalno%ci przyrody.
Abp prof. J. !yci&ski krytycznie ocenia' uprawianie metafizyki w zamkni$tych ramach jednego o%rodka badawczego, bez wystarczaj(cego uwzgl$dniania historii nauki oraz propozycji innych nurtów my%li. Warto jednak równie# zauwa#y), #e filozofia analityczna wypracowa'a powszechnie przyjmowane teorie nauki, postu-luj(ce mi$dzysystemowe badania i wypracowanie uniwersalnych zasad do racjo-nalnej interpretacji rzeczywisto%ci. J. !yci&ski dostrzega' konieczno%) podj$cia interdyscyplinarnych prac nad ograniczono%ci( j$zyka i mechanizmami rozwoju filozofii oraz rozwijanie analiz porównawczych. Te ostatnie pozwol( na odkry-wanie ukrytych za'o#e& metanaukowych i tez ontologicznych zawartych w po-szczególnych systemach, co stanowi istotne zadanie bliskiej Arcybiskupowi filo-zofii nauki.
Podstawowym *ród'em my%li J. !yci&skiego by'a filozofia procesu, która domaga si$ rozwoju i u%ci%lania oraz otwarcia na tradycyjne kategorie filozoficz-ne. Arcybiskup widzia' mo#liwo%) dialogu procesualizmu z jak(% form( substan-cjalizmu, osadzaj(c my%li Whiteheada na przyk'adzie konkretnych problemów '(cz(cych nauk$ i religi$. Filozofia procesu daje mo#liwo%) syntetycznego uj$cia zagadnienia relacji Boga do %wiata.
J. !yci&ski cz$sto podejmowa' zagadnienie racjonalno%ci rozwoju naukowego. Chodzi tu nie tylko o metodologiczn( warstw$ sporu Kuhna z Popperem, bo racjonalno%) rozwoju nauki mo#liwa jest dzi$ki racjonalno%ci zakorzenionej w ontologicznej strukturze rzeczywisto%ci. !yci&ski wyra*nie podziela' koncepcj$ Poppera, traktuj(c rozwój wiedzy jako uprawdopodobnianie teorii. Wiedza nie jest pewna, lecz prawdopodobna, ale podmiot poznaj(cy systematycznie przybli#a si$ do prawdy, mimo wielu b'$dów i uproszcze&.
Pluralizm racjonalno%ci przeciwstawiany jest szkodliwym monizmom. W licz-nych publikacjach J. !yci&skiego pojawia si$ wi$c krytyka pozytywizmu logicz-nego, polemika z neopozytywizmem i marksizmem. Ani dialektyczna, ani empi-ryczna metoda bada& nie mog( by) wy'(cznymi *ród'ami prawdy. Metodo-logiczny pluralizm pozwala unika) redukcjonizmu ontologicznego i nakre%la) holistyczny obraz przyrody.
J. !yci&ski podkre%la' niebanalno%) odkrycia fenomenu skuteczno%ci j$zyka matematyki w badaniu %wiata, zwracaj(c uwag$ na to, #e obiekty matematyczne konstytuuj( sie) struktur uprzedni( wzgl$dem ziemskiego obserwatora. Struktury formalne istniej( realnie jako pierwotne wzgl$dem substratu fizycznego. Racjo-nalna matryca %wiata konstytuuje zatem podstawowy poziom rzeczywisto%ci, jawi(c si$ jako swoiste pole potencjalno%ci, z którego w procesie emergencji
wy'aniaj( si$ obiekty fizyczne. Struktury matematyczne t'umacz( matematyczny charakter praw przyrody, stanowi(cych potwierdzenie istnienia plato&skiego %wiata idei.
Warto%) racjonalno%ci ukazywana jest tak#e w kontek%cie dyskusji z wybra-nymi wspó'czeswybra-nymi kierunkami filozoficzwybra-nymi. Wyrazem sprzeciwu J. !yci&-skiego wobec irracjonalizmu staje si$ krytyka postmodernizmu, analizowanego w perspektywie filozoficznej i spo'ecznej. Jako teoretyczne oraz praktyczne zagro#enie nale#y uzna) zacieranie ró#nic mi$dzy sensem a nonsensem. Krytyka klasycznego poj$cia prawdy po'(czona jest cz$sto z sugerowaniem braku wspól-noty sensu, co burzy fundamenty kultury. Postmodernizm eliminuje kategori$ niezbywalnej godno%ci cz'owieka, ale w tym nurcie intelektualnym warto równie# zauwa#y) warto%ciowe w(tki, które stanowi( istotny sk'adnik refleksji nad ludz-kim #yciem. Chodzi tu przede wszystludz-kim o wyra#anie egzystencjalnego niepo-koju, paradoksalnie rodz(cego si$ w czasach powtarzania deklaracji o %mierci Boga i cz'owieka.
Krytyka irracjonalizmu pojawia si$ równie# w kontek%cie dyskusji nad ewo-lucjonizmem, gdzie J. !yci&ski konsekwentnie przeciwstawia' si$ próbom dys-kredytowania odkry) naukowych ostatnich stuleci. Za szczególnie gro*ne uzna-wa' zacieranie granic mi$dzy religi( a nauk(, którego przejawem jest anty-rewolucyjny kreacjonizm z jego b'$dn( interpretacj( Biblii. J. !yci&ski strzega' przed bezkrytycznym powtarzaniem deklaracji wyg'aszanych na prze-'omie XIX i XX wieku, kiedy w sporach wokó' darwinizmu sugerowano, #e rozwój nauki stanowi zagro#enie dla chrze%cija&skiej kultury.
J. !yci&ski programowo wyklucza' instrumentalno-apologetyczne traktowanie nauki, której wnioski przyjmowano by tylko przy za'o#eniu, #e prowadz( do potwierdzenia przyj$tych tez teologicznych. Odrzucenie takiego podej%cia ma swoj( podstaw$ w dowarto%ciowaniu autonomii poznania naukowego. Nie nale#y wi$c tworzy) konfliktu mi$dzy ewolucjonizmem a doktryn( chrze%cija&sk(, roz-wijane za% przez nie t'umaczenia stanowi( komplementarny przejaw odkrywania ró#nych aspektów prawdy o cz'owieku i %wiecie.
Fundamentalny charakter mia'o dla J. !yci&skiegp rozró#nienie mi$dzy natu-ralizmem metodologicznym a ontologicznym. Niedostatecznie respektowane tej dystynkcji dostrzega' m.in. w bestsellerowych publikacjach z kr$gu tzw. nowego ateizmu. Wykluczenie obecno%ci Boga w procesach ewolucyjnych nie jest tam wyrazem metodologii, lecz metafizyki. J. !yci&ski broni' wi$c nauki przyrod-nicze przed ideologicznymi tendencjami, p'yn(cymi zarówno ze strony chrze%ci-ja&skiego fundamentalizmu, jak i skrajnego fizykalizmu, czyli ontologicznego redukcjonizmu.
Pozytywnym przyk'adem dialogu my%li chrze%cija&skiej z naukami przyrod-niczymi s( propozycje terminologiczne, pomagaj(ce skutecznie poszukiwa) integralnych interpretacji tak zasadniczych problemów jak geneza #ycia czy %wia-domo%ci. Uwzgl$dniaj(c rol$ procesów indeterministycznych w przyrodzie, J. !yci&ski sugerowa' t'umaczenie pojawiania si$ nowych w'asno%ci uk'adu po-przez odwo'anie do poj$cia emergencji. Teologia chrze%cija&ska doczeka'a si$ podobnych rozwi(za& ju# w czasach %w. Augustyna. W jego koncepcji aktuali-zacja potencjalno%ci ukrytych w rationes seminales dokonuje si$ przez wy'anianie si$ nowych cech.
Podkre%lanie emergentnego charakteru procesów nie stanowi zagro#enia dla teizmu, uznaj(cego immanencj$ Boga w przyrodzie. Jego obecno%) mo#e wtedy ujawnia) si$ zarówno w uniwersalnych prawach fizyki, jak i w d(#eniu przyrody ku bardziej z'o#onym formom rozwoju. Zdaniem J. !yci&skiego na nieufno%) my%licieli chrze%cija&skich wobec emergentyzmu mocno wp'yn(' fakt d'ugo-trwa'ego przeciwstawiania Boga prawom przyrody. By'o to zwykle wyrazem apologetyki, w której miejsca na Bo#e interwencje w ewolucji doszukiwano si$ w lukach naukowego opisu %wiata. Odmienn( perspektyw$ otrzymujemy, przyj-muj(c, #e nomiczny charakter przyrody stanowi wyraz Bo#ej immanencji. Prawa emergencji struktur w ewoluuj(cym %wiecie okazuj( si$ przejawem immanen-tnego Logosu, ontycznej racji rozwoju przyrody. Pojawianie si$ nowych w'as-no%ci jawi si$ dla filozofa teisty jako creatio continua, która uzewn$trznia plan Stwórcy.
J. !yci&ski podkre%la', #e problemy rodz( si$ wtedy, gdy koncepcj$ Boga obecnego w ewolucyjnych procesach zast$puje si$ panteistycznym zacieraniem granic pomi$dzy Stwórc( a stworzeniem. Podobne trudno%ci pojawiaj( si$ tak#e w próbach rozró#nienia teoretycznej i praktycznej obecno%ci Boga w %wiecie. Z jednej strony akceptuje si$ tez$ o immanencji Stwórcy, z drugiej za% zjawiska przyrody interpretuje tak, jakby obecno%) Boga w %wiecie nie by'a realna. Prze-'omowe etapy ewolucji wymagaj( wtedy wprowadzenia nadzwyczajnych inter-wencji Stwórcy, który na inny sposób nie uczestniczy w procesach przyrody. Skuteczn( metod$ przezwyci$#enia koncepcji naiwnego interwencjonizmu przy-nosi odwo'anie si$ do panenteizmu, g'osz(cego, #e Wszech%wiat nie jest to#samy z Bogiem, lecz istnieje w Bogu (
!"
#" $%&
). J. !yci&ski ch$tnie powtarza' za %w. ukaszem, #e w Bogu „#yjemy, poruszamy si$ i jeste%my” (Dz 17, 28), przywo'uj(c te# fragmenty hymnu %w. Paw'a o kenozie Chrystusa (Flp 2, 5-11). Chrze%cija&sk( doktryn$ mo#na wi$c bardziej adekwatnie wyrazi) za pomoc( my%li nawi(zuj(cej do dorobku Alfreda North Whiteheada ni# przy bezkrytycz-nym trzymaniu si$ Arystotelesowskiej koncepcji niezmiennego Poruszyciela.Nakre%lenie g'ównych w(tków intelektualnego zaanga#owania abpa prof. J. !yci&skiego ukazuje rozleg'e horyzonty jego my%lenia, które nieustanie posze-rza'. Realizacji tego celu s'u#y'o %ledzenie aktualnych publikacji ksi(#kowych, ksi$gozbiór za%, który lubelskie Seminarium Duchowne otrzyma'o zgodnie z tes-tamentaln( wol( Zmar'ego, okaza' si$ tak du#y, #e sporz(dzenie kart bibliotecz-nych zaj$'o kilka miesi$cy. Abp prof. J. !yci&ski utrzymywa' kontakty z wieloma o%rodkami akademickimi na ca'ym %wiecie i doskonale odnajdywa' si$ w deba-tach, które nie dotyczy'y wy'(cznie filozofii czy teologii. Lubi' polemiki, ch$tnie w'(cza' si$ w spotkania o charakterze dyskusyjnym. Mia' natur$ cz'owieka zaanga#owanego w dialog, wnikliwie s'uchaj(cego tych, którzy patrz( na %wiat inaczej.
Abp prof. J. !yci&ski by' tytanem pracy, a rozwój naukowy stanowi' dla& przedmiot szczególnej troski. Znamienn( cech( jego osobowo%ci pozostaje taka postawa intelektualna, gdzie zamiast stawia) „kropk$ nad i” proponuje si$ „otwie-ranie kolejnych drzwi”, pozwalaj(ce zobaczy) wi$cej aspektów problemu. S'u-#y'o temu wnikliwe analizowanie tre%ci publikacji przychodz(cych z wielu stron %wiata. Poprzez #ywe kontakty z intelektualistami reprezentuj(cymi ró#ne dys-cypliny rodzi'y si$ idee, które znacznie wykracza'y poza w(sk( specjalizacj$.
Efektem interdyscyplinarnych bada& stawa'y si$ zaproszenia do wyg'aszania referatów czy uczestniczenia w pracach wspomnianych gremiów naukowych. Po powrocie z obrad studenci w ramach kursorycznych zaj$) mogli us'ysze) o mean-drach prowadzonych dyskusji czy nowych pr(dach intelektualnych. Wyk'ady rzadko polega'y na szkolnej prezentacji omawianego tematu, a ich g'ówne prze-s'anie odnajdywali%my w zaszczepianiu pragnienia poszukiwania prawdy, która niczym t$cza sk'ada si$ z wielu barw i dostrzegana jest najlepiej przy wspó'-wyst$powaniu s'o&ca z deszczem.
Podobny styl abp prof. J. !yci&ski zaszczepia' w umys'ach m'odego poko-lenia, dostrzegaj(c zw'aszcza tych ambitnych studentów, którzy potrzebowali materialnej pomocy. Regularnie organizowa' stypendia dla biednej m'odzie#y, fundowane zarówno z w'asnej kieszeni, jak te# organizowane w kraju i za gra-nic(. Dzi$ki jego rekomendacji lubelscy studenci regularnie korzystali ze stypen-diów na St. Thomas University w ameryka&skiej Minnesocie. Abp prof. J. !y-ci&ski traktowa' to wsparcie jako nieod'(czny sk'adnik pos'ugi akademickiej.
Mo#liwo%) wsparcia studiuj(cej m'odzie#y by'a w niema'ej mierze konsek-wencj( skutecznych dzia'a& podejmowanych przez abpa prof. J. !yci&skiego podczas zagranicznych podró#y. Dotyczy'o to tak#e kap'anów przygotowuj(cych magisteria lub doktoraty na uczelniach rzymskich oraz w innych o%rodkach na ca'ym %wiecie. Na prze'omie pa*dziernika i listopada 2008 r. mia'em okazj$
obserwowa), jak abp prof. J. !yci&ski organizowa' spotkanie z prof. Johnem Haughtem w pobli#u Nowego Jorku. Wcze%niej panowie znali si$ tylko z publi-kacji oraz opowiada& osób zaanga#owanych w intelektualne poszukiwania na styku nauki i wiary. Pierwsza osobista rozmowa szybko doprowadzi'a do za-dzierzgni$cia przyjaznych i twórczych kontaktów. W krótkim czasie zaowoco-wa'y one mo#liwo%ci( zaproszenia jednego z ksi$#y zainteresowanych wspom-nian( problematyk( z Lublina do Georgetown University w Waszyngtonie, a na-st$pnie wizyt( prof. Haughta z wyk'adem na KUL-u. Amerykanin by' zauroczony nie tylko go%cinno%ci( Arcybiskupa, ale tak#e Jego rozleg'( wiedz( z zakresu nauk przyrodniczych. Przyja*& da'a o sobie zna) z najwi$ksz( si'( po otrzymaniu przez znanego i cenionego profesora zza oceanu wiadomo%ci o nag'ej %mierci Arcybiskupa. 12 lutego 2011 r. Pa&stwo Haught pisali m.in.: „Trudno wyrazi) w s'owach, jak g'$boki smutek czujemy po nadej%ciu szokuj(cej wiadomo%ci o %mierci Arcybiskupa Józefa. Jeste%my prawdziwie wstrz(%ni$ci Jego odej%ciem. Nie znali%my Go d'ugo, ale Jego osobiste zalety i sposób, w jaki otworzy' dla nas serce w przyja*ni, sprawiaj(, #e czujemy si$, jakby%my stracili ukochanego cz'on-ka swojej rodziny. Strata dla Lublina, Polski i Ko%cio'a jest ogromna. Nikt nie b$dzie w stanie Go zast(pi). Poprzez szerokie wykszta'cenie naukowe Arcy-biskup pokazywa' %wiatu, #e mo#na by) równocze%nie dobrym intelektualist( oraz gorliwym na%ladowc( Chrystusa. My%l(c o Polsce, zawsze b$dziemy pami$-ta) o tym wyj(tkowym cz'owieku”.
Information about Author:Rev. MAREK S OMKA, Ph.D. – Adjunct Professor, Department of the
Relation between Science and Faith, Faculty of Philosophy at the John Paul II Catholic Uni-versity of Lublin; address for correspondence: Al. Rac'awickie 14, PL 20-950 Lublin; e-mail: marek.slomka@kul.pl
