Widok Miejsca i terminy Sejmików Generalnych Prus Królewskich ze szczególnym uwzględnieniem lat 1480-1542

(1)

OFFICINA HISTORIAE, nr 3 (2020) ISSN 2545 0905

Agnieszka (UMK w Toruniu, Polska)

lat 1480-1542

Abstract:

of the General Sejmiki, with particular emphasis on the years 1480-1542. Despite established regulations (including the constitution of April 12, 1521 and the so-called Prussian Constitution of July 17, 1526), this happened repeatedly. What was the reason? First, it will be presented the history of the creation of Royal Prussia and the development of the state assembly system in this Polish province.

Key words: Royal Prussia, Polish Prussia, Prussian estates, General Sejmik of Royal Prussia, great Prussiancities

Streszczenie:

-1542. Mimo ustalonych regulacji (m.in. konstytucja z 12 kwietnia 1521 roku i tzw. konstytucji ziem pruskich z 17 lipca

. wielkie miasta pruskie

Sejmik Generalny

funkcjonuje od 1526 roku ustalona na mocy tzw. konstytucji ziem pruskich. Liczne

w ustalonym czasie oraz miejscu. Czy ustawowo lub zwyczajowo ustalane miejsca

do lat 1480

(2)

w kilkutomowe

--1492.

miejscem obrad sejmiku gener

-po

1_.

w latach

1480-Narodowym w Krakowie, Archiwum Akt Dawnych w Warszawie, zasobie Biblioteki Czartory

Staatarchiv Preussischer Kulturbesitz Berlin-Dahlem i Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali w Szwecji.

1_{ASPK I: XIII XXII; ASPK II: VII; ASPK III, 1: VII XI; ASPK IV, 1: VII XII; ASPK V, 1:}

VII XI; ASPK VI: VI X; ASPK VII: VI IX; ASPK VIII: VII XI; PSGPK I: VI XI; PSGPK II: VI IX; PSGPK III: VIII XII; PSGPK IV: IX XVII.

(3)

wydane

9-der Preussieschen La

oraz recesy fromborskie z zasobu Biblioteki

PAN

-obejmu

do przedstawicielstwa wielkich miast i p w Bibliotece Czartoryskich i Uniwersytetu w Uppsali.

Przekazanie ziemi c

(4)

Wielkim w 1343 roku.2_{Konflikt o Pomor}

3 4

5

przez st 6_{Rada Pruska, utworzona z rady}

trzech 7 8 2_{BISKUP 1972,} _{: 680.} 3_{BISKUP 1972,} _{: 721.} 4_{JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 81-82.} 5_{BISKUP 1972,} _{: 740-741.} 6 _{-BISKUPOWA 1974: 31; ACHREMCZYK 2016: 16-17;}

BISKUP 1976: 46; ASPK 1: IX.

7_{ASPK 1} _{-240; JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 33.}

(5)

dopuszczony do zasiadania w pruskim Senacie.9

10_{, ale o samej}

11_Twor 12

13

14

Sejm. Sejmik general

podstawowe ich rodzaje: sejmiki zwyczajne, sejmiki sejmowe i sejmiki

nadzwyczajne.15 _{czasie trwania sejmiku.}

16

odpowiedzi (responda), instrukcje poselskie (instructiones lauda) oraz

17 9_{ACHREMCZYK 2016: 17; JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 31-33.} 10_{ACHREMCZYK 2016: 8; JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 16.} 11_{JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 80.} 12 13_{JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 42.} 14_{NAWORSKI 1992: 56.} 15_{ACHREMCZYK 2016: 22, 82; NAWORSKI 1992: 59, 76.} 16_{JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 55, 57, 87.} 17_{JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 68-74.}

(6)

akt

18

-19 _{nia J. Gerlacha w latach}

1526-20

iejsce w 1484 roku. Stany

21_{Od 1484 do 1488 roku}

22

obradami, wskazyw 23.

24_{Kolejna ustawa z 17 lipca 1526 r., zwana}

18_{GERLACH 1963: 7-8.}

19 _{ASPK I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII; JANOSZ-BISKUPOWA}

1973: 116-131.

20_{GERLACH 1963: 28.}

21_{GERLACH 1963: 20, NAWORSKI 1992: 54, JANOSZ-BISKUPOWA 1974: 37.} 22_{JANOSZ-BISKUPOWA 1973: 125-131, GERLACH 1963: 20.}

23_{GERLACH 1963: 20.}

24_{GERLACH 1963: 15, 29, NAROWSKI 1992: 76, 148, ACHREMCZYK 2016: 99,}

(7)

uchylono na mocy konstytucji w 1538 roku.25_{Natomiast w 1542 roku. zaproponowano}

w 1563 roku.26

27_.

w maju 1578

28_K

(jeden nadzwyczajny i dwa zwyczajne)

29 wrotem przeniesiono je 30 y 31 25_{NAWORSKI 1992: 43-45, 76, 148.} 26_{NAWORSKI 1992: 21-22.} 27_{GERLACH 1963: 22-23.} 28_{GERLACH 1963: 23.} 29_{GERLACH 1963: 23-24.} 30_{NAWORSKI 1992: 148.} 31_{NAWORSKI 1992: 150.}

(8)

32

nawet cztery razy do roku33_.

z. Od Sejmiku Generalnego w Malborku z czerwca 1648 roku

34

zasady w Malborku. Dopiero sejmik grudniowy

to jednak spowodowane wybuchem wojny polsko-szwedzkiej. Odpowiednim

35

reprezentacyjnych gmachach miejskich. W ratuszu przygotowywano zawsze dwa te

36

Po potopie szwedzkim Sejmiki G

ub Nowym

32_{GERLACH 1963: 16.} 33_{GERLACH 1963: 18-19.}

34_{GERLACH 1963: 24, ACHREMCZYK 2016: 99, NAWORSKI 1992: 149.} 35_{GERLACH 1963: 24, ACHREMCZYK 2016: 99-100.}

(9)

Szlac 37 ta: [...] 38 zarazy.39 40 41

w Gniewie lub Tczewie. Na sejmiku w 1730 r

ale 29 sierpnia 1735 roku wyznaczono Gniew na miejsce obrad zjazdu.

III, po 42 ejne obrady 43 Ostatni W 44 37_{ACHREMCZYK 2016: 100-103.} 38_{GERLACH 1963: 25.} 39_{ACHREMCZYK 1982: 135.} 40_{NAWORSKI 1992: 149-150.} 41_{ACHREMCZYK 2016: 103.} 42_{ACHREMCZYK 1982: 135, GERLACH: 25-26.} 43_{ACHREMCZYK 1982: 136, ACHREMCZYK 2016: 102-104.} 44_{GERLACH: 26.}

(10)

w latach 1480 1542

zarysowania poruszanego przeze mnie problemu.

-1542 pierwszy

45_{Kolejny raz przeniesiono zjazd do Dzierzgonia z tego samego}

powodu w 1497 roku.46_{W przypadku zjazdu malborskieg}

do wybra

do Malborka.47_{W 1515 roku z}

do Nowego Miasta Lubawskiego.48_{Tego samego roku ponownie ustalono obrady}

do wyznaczonego zjazdu.49 50 45_{ASPK I: 158 159.} 46_{ASPK III, 3: 277.} 47_{ASPK IV, 4: 65 80.} 48_{ASPK VI: 198.} 49_{ASPK VI: 271.} 50_{ASPK VIII: 271.}

(11)

51 52 53 54 _{4 roku} 55_{W latach} 1480-56

tawicieli wielkich miast

innymi o miejscu i terminie

57_{Do podobnej} ejsc Watzenrode.58 51_{PSGPK I: 81.} 52_{PSGPK II: 31.} 53_{PSGPK II: 158.} 54_{PSGPK III: 75; GERLACH 1963: 21.} 55_{PSGPK III: 219.}

56_{ASPK I: 4, 477, 544; ASPK III, 2: 75.} 57_{ASPK III, 1: 227 235.}

(12)

59 do nich.60 61 62 63 64 65 Podsumowanie nia ch, przynajmniej w okresie 1480-1542, bar

y, wojny

59_{ASPK VI: 274 299.} 60_{ASPK VIII: 349.}

61_{ASPK VII i ASPK VIII} _l

pokojowych; NAWORSKI 1992: 152; jANOSZ-BISKUPOWA 1994: 38; PSGPK III: 286.

62_{ASPK III, 2: 15.} 63_{ASPK I: 42.}

64_{ASPK I: 541; PSGPK I: 83; PSGPK II: 158, 217.} 65_{ASPK I, s. 46 47; ASPK III, 1: 131.}

(13)

Bibliografia

1488) owarzystwo Naukowe w Toruniu, 1955.

1492) zystwo Naukowe w Toruniu, 1957.

1497) Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1961.

1501) zystwo Naukowe w Toruniu, 1963.

1504), wyd. M. BISKUP, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1966.

1506), wyd. M. BISKUP, zystwo Naukowe w Toruniu, 1967.

1508), wyd. M. BISKUP,

Warszawa- zystwo Naukowe w Toruniu, 1973.

Warszawa- zystwo Naukowe w Toruniu, 1974.

Warszawa- -To zystwo Naukowe w Toruniu, 1975.

1515), wyd. M. BISKUP, I.

JANOSZ-BISKUPOWA, Warszawa- - zystwo Naukowe w Toruniu, 1979.

I. JANOSZ-BISKUPOWA, Warszawa-

-w Toruniu, 1986.

I. JANOSZ-BISKUPOWA, Warszawa- zystwo Naukowe w Toruniu,

1993.

, wyd. zystwo Naukowe w Toruniu, 2001.

1530) zystwo Naukowe

(14)

zystwo Naukowe w Toruniu, 2010. 1542)

Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 2017. Literatura

ACHREMCZYK S. (1982), Organizacja i funkcjonowanie Sejmiku Generalnego Prus ch w XVIII wieku , Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki

Humanistyczno- . Historia, 18, 121-147.

ACHREMCZYK S. (2016), 1772

BISKUP M. (1972),

, w: Historia Pomorza. Tom 1 do roku , red. G. LABUDA,

BISKUP M. (1972),

, w: Historia Pomorza. Tom 1 do roku , red. G. LABUDA, BISKUP M. (1976), i administracyjny -1648/57), red. G. LABUDA, GERLACH J. (1963), 1772) 3, 7-33.

JANOSZ-BISKUPOWA I. (1974), Archiwum Ziem Pruskich. Studium

archiwoznawcze, ictwo Naukowe,

Warszawa-JANOSZ-BISKUPOWA I. (1973),

w latach 1466 1492 AUNC Historia 9.58, 113-131. (1992),

, Czasopismo Prawno-Historyczne 45.1-2, 231-243.

NAWORSKI Z. (1992), -1772. Organizacja