ZAKAŻENIA OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
ZDIAGNOZOWANE W WOJEWÓDZKIM SZPITALU SPECJALISTYCZNYM
W SOSNOWCU
CENTRAL NERVOUS SYSTEM INFECTIONS DIAGNOSED AT THE VOIVODESHIP SPECIALIST HOSPITAL
IN SOSNOWIEC
1 Wyższa Szkoła Medyczna w Sosnowcu 2 Zakład Mikrobiologii Centrum
Diagnostyki Laboratoryjnej Wojewódzkiego Szpitala
Specjalistycznego nr 5 im. św. Barbary – Centrum Urazowe w Sosnowcu 3 Społeczne Towarzystwo Hospicjum
„Cordis” w Mysłowicach
} GRZEGORZ ZIÓŁKOWSKI
Wyższa Szkoła Medyczna w Sosnowcu, ul. Wojska Polskiego 6, 41-200 Sosnowiec, Tel.: 32 291 10 19, Fax: 32 263 40 13 wew. 219, e-mail: nc3@wp.pl
Wpłynęło: 14.05.2018 Zaakceptowano: 01.06.2018 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2018020 STRESZCZENIE: Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN), w tym zapalenia opon
mózgowo-rdzeniowych, stanowią bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia człowieka. Czyn-nikami etiologicznymi infekcji mogą być: bakterie, pasożyty, wirusy, grzyby i priony, jednakże ze względu na częstość występowania i ciężkość przebiegu najpoważniejszym problemem kli-nicznym są zakażenia bakteryjne. Zastosowanie skutecznej terapii przeciwbakteryjnej ma de-cydujący wpływ na rokowanie pacjenta, dlatego niezbędna jest szybka i precyzyjna diagnosty-ka krytycznych badań mikrobiologicznych – takich jak krew i płyn mózgowo-rdzeniowy – już na etapie szpitalnego oddziału ratunkowego. Według statystyk prowadzonych przez KORO-UN najczęstszymi patogenami, które mogą doprowadzić do rozwinięcia się zakażenia ośrod-kowego układu nerwowego, są: Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Streptococ-cus agalactiae, Escherichia coli, Listeria monocytogenes i Haemophilus influenzae. Rzadziej ob-serwuje się infekcje wywołane przez Staphylococcus spp. lub Enterococcus spp. U noworodków i niemowląt może dochodzić do inwazyjnych zakażeń powodowanych głównie przez Strep-tococcus agalactiae, Escherichia coli i Listeria monocytogenes. Śmiertelność w takich przypad-kach przekracza 50%. W badaniach własnych wykazano różnicę w częstości występowania in-fekcji o etiologii gronkowcowej względem wartości średniej. Celem pracy była retrospektywna analiza występowania zakażeń ośrodkowego układu nerwowego oraz mechanizmów oporno-ści wybranych czynników etiologicznych u pacjentów hospitalizowanych w oddziałach Woje-wódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016. SŁOWA KLUCZOWE: ośrodkowy układ nerwowy, płyn mózgowo-rdzeniowy, zakażenie ABSTRACT: Central nervous system infections pose a potential risk to human health. These are caused by parasites, viruses, fungi, prions, however most often by bacteria. Antibacterial the-rapy may have a crucial impact on the patient’s condition, therefore prompt diagnostics are absolutely necessary. Statistically, the most frequent pathogens causing central nervous sys-tem infections are: Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus agalactiae, Escherichia coli, Listeria monocytogenes and Haemophilus influenzae, rarely Staphylococcus spp. and Enterococcus spp. In our case we demonstrate a distinct difference between outcome and prognostic bacterial meningitis factors. The aim of this study was to investigate the prevalen-ce and susprevalen-ceptibility of selected pathogens isolated from prevalen-cerebrospinal fluid specimens col-lected from patients hospitalized at the St. Barbara’s Voivodeship Specialist Hospital N°5 in So-snowiec from 2014 to 2016.
© Evereth Publishing, 2018
WSTĘP
%DNWHU\MQH ]DNDĪHQLD SU]HELHJDMąFH Z REUĊELH RĞURGNR- ZHJRXNáDGXQHUZRZHJR 281 VąF]ĊVWąSU]\F]\QąSRZDĪ-Q\FKXV]F]HUENyZQD]GURZLXOXE]JRQyZZĞUyGSDFMHQWyZ OHF]RQ\FKLQZD]\MQLHSRGGDZDQ\FK]DELHJRPQHXURFKLUXU- JLF]Q\PRUD]FKRU\FKXNWyU\FKLVWQLHMąZVND]DQLDGRLQ-ZD]\MQHJR PRQLWRURZDQLD IXQNFMRQRZDQLD XNáDGX QHUZR- ZHJR>@.OXF]RZDMHVW]DWHPV]\ENDLRSW\PDOQDGLDJQR-VW\ND NWyUD SR]ZDOD QD ZGURĪHQLH WHUDSLL DQW\ELRW\NRZHM RUD] ]PQLHMV]D U\]\NR Z\VWąSLHQLD SRZLNáDĔ QHXURORJLF]-Q\FK.RQLHF]QHMHVWZ]ZLą]NX]W\PSRVLDGDQLHZV]SLWDOX
RSUDFRZDQ\FKVWDQGDUGyZSRVWĊSRZDQLD]SDFMHQWHPXNWy-UHJRLVWQLHMHSRGHMU]HQLHFLĊĪNLHJR]DNDĪHQLD:V]SLWDOQ\P RGG]LDOH UDWXQNRZ\P 625 QLH W\ONR QDOHĪ\ Z\NRQ\ZDü NU\W\F]QH EDGDQLD PLNURELRORJLF]QH OHF] WDNĪH SRZLQQ\ E\üGRVWĊSQH]DOHFDQHZW\FKVWDQGDUGDFKDQW\ELRW\NLDE\ UR]SRF]\QDüWHUDSLĊDQW\ELRW\NRZąMDNQDMV]\EFLHMMHV]F]H SU]HGSU]HZLH]LHQLHPFKRUHJRQDRGG]LDáV]SLWDOQ\
3RF]ąWNRZROHF]HQLHMHVWHPSLU\F]QHLXZ]JOĊGQLDZLHN SDFMHQWD JUXSĊ U\]\ND RUD] QDMEDUG]LHM SUDZGRSRGREQ\ F]\QQLNHWLRORJLF]Q\]DNDĪHQLDLMHJROHNRRSRUQRĞü'RSLH-UR SR Z\NRQDQLX EDGDĔ PLNURELRORJLF]Q\FK PRĪOLZH MHVW ZSURZDG]HQLHWHUDSLLFHORZDQHM
'LDJQRVW\ND ODERUDWRU\MQD EDNWHU\MQ\FK ]DNDĪHĔ 281 SRZLQQDE\üSURZDG]RQDZV]\VWNLPLGRVWĊSQ\PLPHWRGD-PL NWyUH REHMPXMą EDGDQLD DQDOLW\F]QH RJyOQH L ELRFKH-PLF]QH JHQHW\F]QH RUD] WHVW\ ODWHNVRZH 1DMLVWRWQLHMV]H VąMHGQDNEDGDQLDPLNURELRORJLF]QHNWyU\FKFHOHPMHVWZ\-KRGRZDQLHF]\QQLNDHWLRORJLF]QHJR]DNDĪHQLDLRNUHĞOHQLH MHJRPHFKDQL]PyZRSRUQRĞFL>@
: SU]\SDGNX SRGHMU]HQLD ]DNDĪHQLD 281 QDMF]ĊĞFLHM DQDOL]RZDQ\PL PDWHULDáDPL NOLQLF]Q\PL Vą Sá\Q Py]JRZR UG]HQLRZ\ 305 LNUHZ5]DG]LHMZ\NRU]\VWXMHVLĊPDWHULD- á\SRFKRG]ąFH]SLHUZRWQ\FKRJQLVN]DNDĪHQLD QSSá\QVWD-ZRZ\Sá\Q]MDP\RSáXFQHM RUD]PDWHULDá\ĞUyGVHNF\MQH>@
MATERIAŁ I METODY
&HOHPSUDF\E\áDUHWURVSHNW\ZQDDQDOL]DF]ĊVWRĞFLZ\-VWĊSRZDQLDZ\EUDQ\FKF]\QQLNyZHWLRORJLF]Q\FK]DNDĪHĔ 281RUD]RSRUQRĞFLQDPHW\F\OLQĊV]F]HSyZJURQNRZFR- Z\FKXSDFMHQWyZKRVSLWDOL]RZDQ\FKZRGG]LDáDFK:RMH-ZyG]NLHJR6]SLWDOD6SHFMDOLVW\F]QHJRQU :66 LPĞZ %DUEDU\Z6RVQRZFXZODWDFK±'DQHSU]HGVWD- ZLRQHZQLQLHMV]HMSUDF\SRFKRG]ą]Z\QLNyZEDGDĔPL-NURELRORJLF]Q\FK 305 ]OHFRQ\FK SU]H] RGG]LDá\ :66 ZZ\ĪHMZ\PLHQLRQ\FKODWDFKPłeć Wiek pacjenta (lata) Liczba pacjentów
Kobiety 15–76 13 Mężczyźni 24–68 24
Rok Liczba hospi-talizacji Liczba przypadków zakażeń OUN Zapadalność skumulowa-na skumulowa-na 1000 hospitalizacji 2014 24 347 8 0,33 2015 26 126 9 0,34 2016 29 687 20 0,67 Rok Liczba hospitali-zacji
Liczba przypadków za-każeń OUN o etiologii gronkowcowej Zapadalność skumulo-wana na 1000 hospita-lizacji 2014 24 347 4 0,16 2015 26 126 6 0,23 2016 29 687 10 0,34
Biologiczny czynnik chorobotwórczy Liczba izolacji Liczba izolacji z PMR
Acinetobacter baumannii 279 2 Arcanobacterium pyogenes 1 1 Enterococcus faecalis 112 1 Escherichia coli 194 1 Klebsiella pneumoniae 228 1 Kocuria kristinae 1 1 Staphylococcus capitis 10 1 Gronkowce koagulazo-ujemne (CNS) 100 1 Staphylococcus epidermidis 98 3 Staphylococcus hominis 11 1 Razem 1034 13
Tabela 1. Struktura wieku i płci pacjentów hospitalizowanych w WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016, u których stwierdzono za-każenie ośrodkowego układu nerwowego (n=37).
Tabela 2. Zapadalność skumulowana na bakteryjne zakażenia OUN wśród pacjentów hospitalizowanych w WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w la-tach 2014–2016.
Tabela 3. Zapadalność skumulowana na zakażenia OUN o etiologii gron-kowcowej wśród pacjentów hospitalizowanych w WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016.
Tabela 4. Zestawienie drobnoustrojów wyizo-lowanych z płynu mózgowo-rdzeniowego pa-cjentów hospitalizowanych w KOAiIT WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016.
*UXSD FKRU\FK RG NWyU\FK SREUDQR Sá\Q Py]JRZR UG]HQLRZ\OLF]\áDNRELHWZZLHNXRGODWGRODW RUD]PĊĪF]\]QRGGRODW 7DEHOD 3U]\MPXMąFĪHNDĪG\GRGDWQLZ\QLNEDGDQLDWRQRZ\SU]\-SDGHN]DNDĪHQLD281Z\OLF]RQRVNXPXORZDQą]DSDGDOQRĞü QDLQIHNFMHRĞURGNRZHJRXNáDGXQHUZRZHJRQDKRVSL-WDOL]DFMLZDQDOL]RZDQ\PRNUHVLHVWRVXMąFQDVWĊSXMąF\Z]yU :DQDOL]RZDQ\FKRNUHVLHZ.OLQLF]Q\P2GG]LDOH$QH-VWH]MRORJLLL,QWHQV\ZQHM7HUDSLL .2$L,7 ]GLDJQR]RZDQR SU]\SDGNyZEDNWHU\MQ\FK]DNDĪHĔRĞURGNRZHJRXNáDGX QHUZRZHJR1DMF]ĊĞFLHML]RORZDQRV]F]HS\QDOHĪąFHGRUR- G]DMXStaphylococcusNWyUHVWDQRZLá\ ZVWR- VXQNXGRZV]\VWNLFKSDFMHQWyZXNWyU\FKVWZLHUG]RQR]D-NDĪHQLH 281 2GQRWRZDQR WDNĪH GZD SU]\SDGNL ]DNDĪH-QLD Z REUĊELH RĞURGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR Z\ZRáD-QH SU]H] SDáHF]NL QLHIHUPHQWXMąFH Acinetobacter
bauman-niiRUD]MHGHQSU]\SDGHNJG]LHF]\QQLNLHPHWLRORJLF]Q\P
E\á\SDáHF]NLEscherichia coli 7DEHOD
: SR]RVWDá\FK RGG]LDáDFK V]SLWDOD OLF]ED SU]\SDGNyZ ]DNDĪHĔ 281 Z\QLRVáD Z EDGDQ\P RNUHVLH 3RGRE- QLHMDNZ.2$L,7QDMF]ĊVWV]\PLF]\QQLNDPLE\á\EDNWH-ULH]URG]DMXStaphylococcusNWyUHVWDQRZLá\ ZVWRVXQNXGRZV]\VWNLFKSDFMHQWyZXNWyU\FKVWZLHUG]R-QR EDNWHU\MQH LQIHNFMH RĞURGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR =DUHMHVWURZDQRWDNĪHGZDSU]\SDGNL]DNDĪHQLDZ\ZRáDQH SU]H]Escherichia
coliRUD]MHGHQVSRZRGRZDQ\SU]H]Aci-netobacter baumannii 7DEHOD
:ĞUyG ]LDUHQNRZFyZ ] URG]DMX Staphylococcus QDM-F]ĊĞFLHM L]RORZDQR Staphylococcus epidermidis R IHQRW\-SLHRSRUQRĞFLW\SX056( DQJPHWKLFLOLQUHVLVWDQWS.
epi-dermidis ± SU]\SDGNyZ U]DG]LHM Staphylococcus homi-nis 05&16 DQJ PHWKLFLOOLQUHVLVWDQW FRDJXODVHQHJDWLYH
Biologiczny czynnik chorobo-twórczy
Liczba izolacji Liczba izolacji z PMR Acinetobacter baumannii 315 1 Enterococcus faecalis 971 1 Escherichia coli 2626 2 Klebsiella pneumoniae 1162 1 Micrococcus luteus 7 1 Providencia stuartii 17 1 Pseudomonas aeruginosa 624 1 Serratia marcescens 92 1 Staphylococcus aureus 1345 2 Staphylococcus epidermidis 781 2 Staphylococcus haemolyticus 97 3 Staphylococcus hominis 111 2 Gronkowce koagulazo-ujemne 847 2 Staphylococcus pasteuri 5 1 Staphylococcus pettenkoferi 9 1 Staphylococcus schleiferi 4 1 Streptococcus pneumoniae 143 1 Razem 9156 24
Tabela 5. Zestawienie drobnoustrojów wyizolowanych z płynu mózgo-wo-rdzeniowego pacjentów hospitalizowanych w oddziałach WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016 (z wyłączeniem KOAiIT).
:Z\QLNDFKXZ]JOĊGQLRQRW\ONRSLHUZV]HL]RODW\Z\NOX-F]DMąFNROHMQHKRGRZOHSRFKRG]ąFHRGWHJRVDPHJRSDFMHQWD %DGDQHV]F]HS\LGHQW\¿NRZDQRZ\NRU]\VWXMąFPHWRG\W\SR-ZDQLDELRFKHPLF]QHJRSU]\XĪ\FLXWHVWyZGODEDNWHULL*UDP XMHPQ\FK 1,' L *UDPGRGDWQLFK 3,' RUD] ODWHNVRZ\ WHVW DJOXW\QDF\MQ\'LUHFWLJHQ0HQLQJLWLV&RPER7HVWVáXĪąFH ZUDPDFKZVWĊSQHMGLDJQRVW\NLGREH]SRĞUHGQLHJRZ\NU\ZD-QLDMDNRĞFLRZHJRZSá\QLHPy]JRZRUG]HQLRZ\PVXURZLF\ OXE PRF]X DQW\JHQyZ QDVWĊSXMąF\FK EDNWHULL Haemophilus
influenzae W\SX % Streptococcus pneumoniae Neisseria me-ningitidisJUXS$%&<OXE:RUD]Escherichia coli.
2]QDF]DQLH RSRUQRĞFL QD PHW\F\OLQĊ X Staphylococcus VSS Z\NRQDQR ]JRGQLH ] RERZLą]XMąF\PL ]DOHFHQLDPL (XURSHMVNLHJR .RPLWHWX GV 2]QDF]DQLD /HNRZUDĪOLZRĞFL DQJ (XURSHDQ &RPPLWWHH RQ$QWLPLFURELDO 6XVFHSWLELOL-W\7HVWLQJ±(8&$67 Z\NRU]\VWXMąFPHWRGĊG\IX]\MQR NUąĪNRZą QDWRPLDVWSU]\XĪ\FLXDSDUDWXGRDXWRPDW\F]-QHM LGHQW\¿NDFML L R]QDF]DQLD OHNRZUDĪOLZRĞFL W\SX 3KR-HQL[Z\]QDF]RQR0,&>@ $QDOL]\VWDW\VW\F]QHSU]HSURZDG]RQR]DSRPRFąSDNLH-WXVWDW\VW\F]QHJR346WDWZHUVMD=ZLą]HNPLĊG]\ OLF]EąSU]\SDGNyZDURNLHPEDGDĔDQDOL]RZDQR]Z\NRU]\- VWDQLHPWHVWXGODWUHQGXFKL=DLVWRWQHSU]\MĊWRSUDZGRSR- GRELHĔVWZRWHVWRZHQDSR]LRPLHp D]DZ\VRFHLVWRW-QH±SUDZGRSRGRELHĔVWZRWHVWRZHQDSR]LRPLHp
WYNIKI
=DSDGDOQRĞü QD EDNWHU\MQH ]DNDĪHQLD 281 Z DQDOL-]RZDQ\P RNUHVLH Z\QRVLáD RGSRZLHGQLR Z URNX ± KRVSLWDOL]DFML Z URNX ± DZURNX±FRGDMHĞUHGQLąZDUWRĞüQDSR-]LRPLHKRVSLWDOL]DFML1LHVWZLHUG]RQRLVWRWQHJR WUHQGX FKL GI p FKRüZ\QLNE\áEOLVNL JUDQLF]QHPXSR]LRPRZL 7DEHOD
=DSDGDOQRĞüVNXPXORZDQDQD]DNDĪHQLD281RHWLROR-JLLJURQNRZFRZHMNV]WDáWRZDáDVLĊQDSR]LRPLH KRVSLWDOL]DFML Z URNX Z URNX LZURNX1LHVWZLHUG]RQRMHGQDNLVWRWQHJR WUHQGX FKL GI p 7DEHOD
odsetek pacjentów z zakażeniem OUN w danym roku cała populacja hospitalizowanych w danym roku x100
126 © Evereth Publishing, 2018
Staphylococcus Staphylococcus haemolyticus 05&16
JURQNRZFH NRDJXOD]RXMHPQH RSRUQH QD PHW\F\OLQĊ DQJ FRDJXODVHQHJDWLYH Staphylococcus ± &16 RUD]
Staphylo-coccus
aureusZUDĪOLZ\QDPHW\F\OLQĊ DQJPHWKLFLOOLQVX-VFHSWLEOH Staphylococcus aureus ± 066$ 1LH RGQRWRZD- QRV]F]HSyZJURQNRZFD]áRFLVWHJRRSRUQHJRQDPHW\F\OL-QĊ DQJPHWKLFLOOLQUHVLVWDQWS. aureus±056$ 7DEHOD
OMÓWIENIE
: SU]\SDGNX EDNWHU\MQHJR ]DNDĪHQLD 281 LVWRWQH MHVW MDN QDMV]\EV]H RNUHĞOHQLH F]\QQLND RGSRZLHG]LDOQHJR ]D Z\ZRáDQLHLQIHNFMLRUD]ZGURĪHQLHOHF]HQLDSU]HFLZEDNWH-U\MQHJR%DNWHULHPRJąSRNRQ\ZDüEDULHUĊNUHZPy]JRUD] Py]J305QDGURG]HWUDQVNRPyUNRZHMSHQHWUDFMLSDUDNR- PyUNRZHJRSU]HQLNDQLDOXESRSU]H]]DLQIHNRZDQHOHXNRF\-W\ REZRGRZH 3RQDGWR GUREQRXVWURMH PRJą SU]HGRVWDZDü VLĊGRRĞURGNRZHJRXNáDGXQHUZRZHJRSRSU]H]XV]NRG]RQH ]DNRĔF]HQLDQHUZXZĊFKRZHJRLOXEWUyMG]LHOQHJRZMDPLH QRVRZHM>@1DMF]ĊĞFLHMMHGQDN]DNDĪHQLHQDVWĊSXMHGURJą NUZLRSRFKRGQą 3R ZQLNQLĊFLX EDNWHULL GR NUZL DQW\JHQ\ ]ORNDOL]RZDQHZLFKĞFLDQLHNRPyUNRZHMRUD]RWRF]FHSR-OLVDFKDU\GRZHMZSá\ZDMąQDZ\U]XWF\WRNLQSUR]DSDOQ\FK 'RFKRG]LGRDNW\ZDFMLQHXWUR¿OyZNWyUHZ\ND]XMąSRZLQR- ZDFWZRGRNRPyUHNĞUyGEáRQNDQDF]\ĔNUZLRQRĞQ\FKUyZ-QLHĪW\FKREHFQ\FKZPy]JX*UDQXORF\W\RERMĊWQRFKáRQQH QDGURG]HGLDSHGH]\(diapedesis)F]\OLSU]HFKRG]HQLDSU]H] ĞUyGEáRQHNQDF]\ĔXV]NDG]DMąEDULHUĊNUHZPy]JLSU]HGR- VWDMąVLĊGR305ZZ\QLNXF]HJREDNWHULHRUD]PHGLDWR-U\UHDNFML]DSDOQHM]DMPXMąSU]HVWU]HĔSRGSDMĊF]\QyZNRZą JG]LHQDVWĊSQLHUR]ZLMDVLĊLQIHNFMDLVWDQ]DSDOQ\>@ 8 GRURVá\FK ]DFKRURZDQLD Vą QDMF]ĊĞFLHM Z\ZRá\ZDQH SU]H] GZRLQNLStreptococcus pneumoniae LNeisseria
meningitidis SDFLRUNRZFH JUXS\ % Listeria monocytogenes RUD]Haemophilus influenzae
>@ : 3ROVFH ZHGáXJ GDQ\FK .UDMRZHJR 2ĞURGND 5HIH- UHQF\MQHJRGV'LDJQRVW\NL%DNWHU\MQ\FK=DNDĪHĔ2ĞUNRZHJR 8NáDGX 1HUZRZHJR .25281 QDMF]ĊĞFLHM RG-QRWRZ\ZDQR ]DNDĪHQLD R HWLRORJLL Neisseria meningitidis VHURJUXS\ % PHQLQJRNRNyZ & VSRUDG\F]-QLHPHQLQJRNRNyZ:± LPHQLQJRNRNyZ< = NROHL LQZD]\MQD FKRURED SQHXPRNRNRZD Z URNX GRPLQRZDáDQDMF]ĊĞFLHMZJUXSLHSDFMHQWyZSRQLĪHMURNX Ī\FLDRUD]XRVyESRZ\ĪHMURNXĪ\FLD> @ -HGQDN Z ]ZLą]NX ] XSRZV]HFKQLHQLHP VLĊ V]F]HSLHĔ RFKURQQ\FKQDVWąSLá\]PLDQ\ZHSLGHPLRORJLL]DNDĪHĔ281 &RUD]F]ĊĞFLHMSU]\F]\QąLQIHNFMLVąSDáHF]NLMHOLWRZH]URG]LQ\ EnterobacteriaceaeJáyZQLHXRVyEVWDUV]\FK]XSRĞOHG]HQLHP XNáDGXRGSRUQRĞFLRZHJRL]SU]HZOHNá\PLVFKRU]HQLDPL>@ : :RMHZyG]NLP 6]SLWDOX 6SHFMDOLVW\F]Q\P QU LP ĞZ%DUEDU\Z6RVQRZFXZODWDFK±Z\ND]DQR ĪH QDMF]ĊĞFLHM ] ]DNDĪHĔ 281 L]RORZDQR V]F]HS\ JDWXQ-NyZQDOHĪąF\FKGRURG]DMXStaphylococcus=DUHMHVWURZDQR MHG\QLH SRMHG\QF]H SU]\SDGNL LQIHNFML Z\ZRáDQ\FK SU]H] SDáHF]NL]URG]LQ\EnterobacteriaceaeRUD]MHGHQSU]\SDGHN RHWLRORJLLStreptococcus pneumoniae ĝUHGQLD F]ĊVWRĞü Z\VWĊSRZDQLD ]DNDĪHĔ 281 R HWLROR- JLLJURQNRZFRZHMMHVWQLVNDZSRUyZQDQLX]LQQ\PLSRWHQ- FMDOQ\PLSDWRJHQDPL3RMDZLHQLHVLĊJURQNRZFyZZRĞURG- NRZ\PXNáDG]LHQHUZRZ\PPRĪHE\ü]ZLą]DQH]ZSURZD-G]HQLHP EDNWHULL GR RUJDQL]PX ]DELHJL RSHUDF\MQH XUD]\ SU]HWDF]DQLHSá\QyZXVWURMRZ\FK OXE]]DNDĪHQLHPNUZLR- SRFKRGQ\P>@:'DQLLURF]QLHRGQRWRZXMHVLĊSU]\-SDGNyZ LQIHNFML 281 R HWLRORJLL JURQNRZFRZHM QD W\VLĊF\ ]GLDJQR]RZDQ\FK >@ = NROHL Z :66 ODWDFK ±]DUHMHVWURZDQREDNWHU\MQ\FK]DNDĪHĔRĞURG-NRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR R HWLRORJLL JURQNRZFRZHM QD ]GLDJQR]RZDQ\FK
:DQDOL]LHGDQ\FK]JURPDG]RQ\FKZODWDFK± Z ODERUDWRULDFK PHG\F]Q\FK IXQNFMRQXMąF\FK QD WHUHQLH 6WDQyZ =MHGQRF]RQ\FK SU]HSURZDG]RQHM SU]H] -RQHVD L ZVS Z\ND]DQR ĪH ZĞUyG *UDPGRGDWQLFK EDNWHULL Z\-ZRáXMąF\FK ]DNDĪHQLD 281 QDMF]ĊĞFLHM L]RORZDQR V]F]H-S\Staphylococcus aureus ]F]HJRZ\ND]\-ZDáRRSRUQRĞüZWHĞFLH]RNVDF\OLQą6SRĞUyGJURQNRZFyZ NRDJXOD]RXMHPQ\FKDĪFHFKRZDáRVLĊPHW\F\OLQR-RSRUQRĞFLąSRGREQLHMDNZ:66>@:DQDORJLF]Q\P EDGDQLX SU]HSURZDG]RQ\P GOD :66 RNUHV ± Z\ND]DQRĪHĞUHGQLDURF]QDVNXPXORZDQD]DSDGDOQRĞüQD EDNWHU\MQH]DNDĪHQLD281Z\ZRáDQHSU]H]Staphylococcus VSSZSU]HOLF]HQLXQDKRVSLWDOL]DFMLURNZ\QRVL
: URNX QD WHUHQLH 3ROVNL ]DUHMHVWURZDQR RJyáHP ]DFKRURZDĔQD]DSDOHQLHRSRQPy]JRZRUG]HQLRZ\FK =205 LOXE]DSDOHQLHPy]JX ]DSDGDOQRĞü QD
Biologiczny czynnik chorobotwórczy Liczba izolacji Liczba izolacji z PMR
Staphylococcus capitis MRCNS 10 1 Gronkowce koagulazo-ujemne MRCNS 947 3
Staphylococcus epidermidis MRSE 879 5
Staphylococcus hominis MRCNS 122 3
Staphylococcus aureus MSSA 1345 2
Staphylococcus haemolyticus MRCNS 97 3
Staphylococcus pasteuri MRCNS 5 1
Staphylococcus pettenkoferi MRCNS 9 1
Staphylococcus schleiferi MRCNS 4 1
Razem 3418 20
Tabela 6. Zestawienie biologicznych czynników chorobotwórczych na-leżących do rodzaju Staphylococcus wyizolowanych z płynu mózgowo--rdzeniowego pacjentów hospitalizowanych w WSS5 im. św. Barbary w Sosnowcu w latach 2014–2016.
CNS – gronkowce koagulazo-ujemne (ang. coagulase-negative Staphylococcus); MRCNS – gronkowce koagulazo-ujemne oporne na metycylinę (ang. methicillin-resistant co-agulase-negative Staphylococcus); MRSE – Staphylococcus epidermidis oporny na me-tycylinę (ang. methicillin-resistant Staphylococcus epidermidis); MSSA –
W\VLĊF\ ]F]HJRSUDZLHVWDQRZLá\LQIHNFMHRHWLROR- JLLZLUXVRZHM>@:RGQLHVLHQLXGRSRZ\ĪHMDQDOL]\]D-FKRURZDOQRĞüZ:66LPĞZ%DUEDU\Z6RVQRZFXPRĪQD RFHQLüQD]NROHLZSU]\SDGNXZ\áąF]HQLDHWLRORJLLZL- UXVRZHM]DFKRURZDOQRĞüQD]DNDĪHQLD281RHWLRORJLLEDN-WHU\MQHMPRĪHZ\QRVLüRNRáR
3DFMHQWRP X NWyU\FK Z\NU\WR ]DNDĪHQLH RĞURGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR Z\ZRáDQH SU]H] V]F]HS\
Staphylococ-cus aureusZUDĪOLZHQDPHW\F\OLQĊVWDQGDUGRZRSRGDMHVLĊ NORNVDF\OLQĊ-HGQDNĪHZSU]\SDGNXJG\V]F]HS\VąPHW\- F\OLQRRSRUQHQDOHĪ\ZáąF]\üZDQNRP\F\QĊNWyUDZ\ND- ]XMHQLVNąSHQHWUDFMĊGR281]F]HJRZ\QLNDSRWU]HEDNR-MDU]HQLDMHM]U\IDPSLF\Qą3RQDGWRRSFMąWHUDSHXW\F]QąMHVW UyZQLHĪ]DVWRVRZDQLHOLQH]ROLGXOXEWULPHWRSULPXZSRáą-F]HQLX]VXOIDPHWRNVD]ROHP>@ : V]SLWDODFK QD FDá\P ĞZLHFLH FRUD] F]ĊĞFLHM GLDJQR-
]XMHVLĊ]DNDĪHQLDZLHOROHNRRSRUQ\PLV]F]HSDPLAcineto-bacter baumannii DQJ PXOWLGUXJUHVLVWDQW A. baumannii
±0'5$% >@6]F]HS\WHJRJDWXQNXVąQDWXUDOQLHRSRUQH QD DPSLF\OLQĊDPRNV\F\OLQĊRUD]MHMIRUPĊ]NZDVHPNOD-ZXODQRZ\P FHID]ROLQĊ FHIRWDNV\P FHIWULDNVRQ HUWDSH- QHPWULPHWRSULPLIRVIRP\F\QĊ'RGDWNRZRZHGáXJ(8-&$67 WH *UDPXMHPQH SDáHF]NL PRJą Z\ND]\ZDü ZUDĪ- OLZRĞüQDDPSLF\OLQĊZSRáąF]HQLX]VXOEDNWDPHP1DUD-VWDMąFD DQW\ELRW\NRRSRUQRĞü ZĞUyG V]F]HSyZ
Acinetobac-terVSSSRZRGXMHĪHZOHF]HQLXNRQLHF]QHMHVWVWRVRZDQLH PHURSHQHPXDZSU]\SDGNXV]F]HSyZSURGXNXMąF\FKNDU- EDSHQHPD]\±NROLVW\Q\:HGáXJ(0$ DQJ(XURSHDQ0H-GLFLQH$JHQF\(XURSHMVND$JHQFMDGV/HNyZ SRGDZDQLH NROLVW\Q\Z\PDJDGDZNLQDV\FDMąFHM POQMPDSRJR-G]LQDFKVWRVXMHVLĊMąZGDZFHPOQMPFRJRG]LQ =GROQRĞüZ\WZDU]DQLDELR¿OPXMHVWLVWRWQ\PF]\QQLNLHP ZLUXOHQFMLSDáHF]HNA. baumannii3U]\F]\QLDVLĊWRGRRE- QLĪRQHMZUDĪOLZRĞFLQDOHNLSU]HFLZEDNWHU\MQHLĞURGNLGH-]\QIHNXMąFH RUD] GR XWUXGQLRQHJR UR]SR]QDZDQLD D WDNĪH ]ZDOF]DQLDSU]H]XNáDGRGSRUQRĞFLRZ\&]\QQLNDPLU\]\ND ]DNDĪHQLDW\PL*UDPXMHPQ\PLSDáHF]NDPLVąPLQ SU]H-GáXĪDMąFD VLĊ KRVSLWDOL]DFMD NRQWDNW ] RVREDPL EĊGąF\PL QRVLFLHODPLOXE]DNDĪRQ\PLDJUHV\ZQDDQW\ELRW\NRWHUDSLD QLHGDZQRSU]HE\WH]DELHJLFKLUXUJLF]QHREFLąĪHQLHFKRUR- EDPLSU]HZOHNá\PL±V]F]HJyOQLHGRW\F]ąF\PLXNáDGXRGGH- FKRZHJR>@'HWHUPLQDQW\ZDUXQNXMąFHĞUHGQLąOXEFDáNR- ZLWąRSRUQRĞüV]F]HSyZ0'5$%QDFRQDMPQLHMWU]\NOD-V\DQW\ELRW\NyZ]ORNDOL]RZDQHVąZREUĊELHWUDQVSR]RQyZ RUD]LQWHJURQyZZFKRG]ąF\FKZVNáDGJHQRPXFRZSá\ZD QDLFKXáDWZLRQHUR]SU]HVWU]HQLDQLHVLĊ>@
WNIOSKI
:DQDOL]RZDQ\FKODWDFKZRGG]LDáDFK:66LPĞZ%DU-EDU\Z6RVQRZFXQDMF]ĊVWV]\PLF]\QQLNDPLHWLRORJLF]Q\PL]GLDJQR]RZDQ\FK EDNWHU\MQ\FK ]DNDĪHĔ 281 E\á\ GURE-QRXVWURMH]URG]DMXStaphylococcus
:\VWĊSRZDQLH ]DNDĪHĔ RĞURGNRZHJR XNáDGX QHUZR-ZHJR Z\ZRáDQ\FK SU]H] JURQNRZFH NRDJXOD]RXMHPQH ZFKRG]ąFHZVNáDGQDWXUDOQHMÀRU\VNyU\F]áRZLHNDPRĪH Z\QLNDü]ZSURZDG]HQLDLFKGRRUJDQL]PXSRGF]DV]DELH-JyZRSHUDF\MQ\FKF]\WHĪXUD]yZ
KONFLIKT INTERESÓW: nie zgłoszono.
PIŚMIENNICTWO
1. Wałaszek M. Analiza występowania zakażeń szpitalnych w oddziale neurochi-rurgii w latach 2003–2012 w Szpitalu Wojewódzkim im. św. Łukasza w Tarno-wie. Przegl Epidemiol 2015;69(3):619–623.
2. Albrecht P, Hryniewicz W, Kuch A, Przyjałkowski W, Skoczyńska A, Szeborn L. Re-komendacje postępowania w zakażeniach bakteryjnych ośrodkowego układu nerwowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków (online) 2011; http:// www.antybiotyki.edu.pl/pdf/rekomendacje-ukl-nerwowy_2011.pdf 3. Tebruegge M, Curtis N. Epidemiology, etiology, pathogenesis, and diagnosis
of recurrent bacterial meningitis. Clin Microbiol Rev 2008;21(3):519–537. 4. European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing. Breakpoints
ta-bles for interpretation of MICs and zones diameters. EUCAST (online); http:// www.eucast.org
5. Dando SJ, Mackay-Sim A, Norton R et al. Pathogens penetrating the central nervous system: infection pathways and the cellular and molecular mechani-sms of invasion. Clin Microbiol Rev 2014;27(4):691–726.
6. Pintado V, Mesequer MA, Fortún J et al. Clinical study of 44 cases of
Staphylo-coccus aureus meningitis. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2002;21(12):864–868.
7. Feigin RD, Dodge PR. Bacterial meningitis: newer concepts of pathophysiolo-gy and neurologic sequelae. Pediatr Clin North Am 1976;23(3):541–556. 8. Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń
Ośrod-kowego Układu Nerwowego; http://www.koroun.edu.pl/
9. Inwazyjna choroba meningokokowa (IchM) w Polsce w 2016 roku. Dane KO-ROUN. Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (online) 2016; http://www.koroun.edu.pl/ pdf/ICHM2016.pdf
10. Garlicki AM, Jawień M, Pancewicz SA, Moniuszko-Malinowska A. Zasa-dy diagnostyki i leczenia bakteryjnych ropnych zapaleń opon mózgowo- -rdzeniowych i mózgu u dorosłych. Przegl Epidemiol 2015;69:415–420. 11. Aguilar J, Urday-Cornejo V, Donabedian S, Perri M, Tibbetts R, Zervos M.
Sta-phylococcus aureus meningitis: case series and literature review. Medicine
2010;89(2):117–125.
12. Jensen AG, Espersen F, Skinhøj P, Rosdahl VT, Frimodt-Møller N. Staphylococcus
aureus meningitis. A review of 104 nationwide, consecutive cases. Arch Intern
Med 1993;153:1902–1908.
13. Jones ME, Draghi DC, Karlowsky JA, Sahm DF Bradley JS. Prevalence of antimi-crobial resistance in bacteria isolated from central nervous system specimens as reported by U.S. hospital laboratories from 2000 to 2002. Ann Clin Microbiol Antimicrob 2004;3(3):1–9.
14. Paradowska-Stankiewicz I, Piotrowska A. Zapalenia opon mózgowo- -rdzeniowych i zapalenia mózgu w Polsce w 2013 roku. Przegl Epidemiol 2015;69(2):353–356.
15. Skoczyńska A, Kadłubowski M, Hryniewicz W. Zasady Postępowania w Przy-padku Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego Wywołanych przez
Neisse-ria meningitidis i Inne Drobnoustroje. α-medica Press, Warszawa, 2004.
16. Rodríguez Guardado A, Blanco A, Asensi V et al. Multi-drug resistant
Acineto-bacter meningitis in neurosurgical patients with intravascular catheters:
asses-sment of different treatments. J Antimicrob Chemother 2008;61(4):908–913. 17. Kempf M, Rolain JM. Emergence of resistance to carbapenems in
Acinetobac-ter baumannii in Europe: clinical impact and therapeutic options. Int J
Antimi-crob Agents 2012;39(2):105–114.
18. Maragakis LL, Perl M. Acinetobacter baumannii: epidemiology, antimicrobial resistance and treatment opinions. Clin Infect Dis 2008;46(8):1254–1263.
